Fiets- en wandelgids Gemeente Woerden.pdf

Een uitgave van
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Fiets- en wandelroutes in en rond Woerden

WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Fiets- en wandelroutes in en rond Woerden

4 - 5
Woerden is heel gewoon en tegelijkertijd heel bijzonder. Woerden, Harmelen,
Kamerik en Zegveld hebben elk hun eigen identiteit. Een verrassend
buitengebied. Een vestingstad met een fraai opgeknapte binnenstad
op loopafstand van een aantrekkelijk polderlandschap. Een rijk verleden
teruggaand tot de Romeinen, een stad met een dorps karakter en veel
lokaal initiatief, letterlijk in het hart van het Groene Hart.
Bovendien is er in Woerden altijd wel iets leuks te doen! Op en rond het
levendige Kerkplein vinden regelmatig evenementen plaats. Behalve de
gezellige markt op woensdag is er de Streekmarkt op zaterdag waar stad
en platteland elkaar ontmoeten.
Woerden is een bevoorrechte plek om te wonen, zo middenin het Groene
Hart. Wat dat betekent ontdek je pas als je er op uittrekt, de frisse
natuur in. Dwars door het ingepolderde land dat ervoor zorgt dat we de
voeten drooghouden. Langs kronkelende riviertjes en kaarsrechte sloten.
Door de statige bossen van eeuwenoude landgoederen en over door
knotwilgen geflankeerde dijken. Kastelen, monumentale landhuizen en
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Woerden, stad waar het Groene Hart klopt
-‘Voor elk wat wils’-
Woerden is een stad om trots op te zijn: een heerlijke stad om te wonen, maar ook om je vrije tijd
door te brengen. Deze recreatiegids is gemaakt voor Woerdenaren en haar bezoekers, om optimaal
te genieten van alle verrassingen die onze stad en de omgeving te bieden heeft.
boerderijen, Groene Hartwinkels, boerderijwinkels, uitnodigende terrasjes
en oude stadscentra. Het is maar een kleine greep uit het oneindige
aanbod van de streek rond Woerden.
Dé manieren om op ontdekkingstocht te gaan zijn de fiets en de benenwagen.
Maar niemand kijkt raar op als je op skates langszoeft, in de kano
stapt of het Groene Hart per boot doorkruist. Doorgewinterde buitenmensen
hoeven we niet te vertellen hoe leuk het is om in de lente een
sliert donzige eendjes door een sloot te zien peddelen, of in de zomer
moegefietst op een uitnodigend terras neer te ploffen. Nieuwelingen
kunnen we wel vertéllen dat je daar een ander mens van wordt, maar
ze kunnen het beter eens uitproberen en zelf ervaren. Want er is niets
mooiers dan op de fiets of te voet door dit gevarieerde landschap te trekken,
op zoek naar de schoonheid, de nieuwe ontdekkingen en de verrassingen.
In deze gids vind je een bundeling van alle fiets- en wandelroutes in
Woerden en omgeving. Toegerust met plattegrond, routebeschrijving

6 - 7
en tips. De routes worden geïllustreerd door interviews met mensen uit
jouw eigen omgeving die hun ervaringen graag met je delen. Dit gidsje
biedt voor elk wat wils. Van een ommetje tot een volwaardige dagtocht.
Als wethouder recreatie vind ik het belangrijk dat wij als gemeente diverse
recreatiemogelijkheden bieden en dat we mensen uitnodigen om
er op uit te trekken. Recreatie op spierkracht is erg gezond voor lichaam
en geest, 30 minuten bewegen per dag geeft een goed gevoel. Om dat gemakkelijk
en laagdrempelig te maken bundelen we bestaande routes in
het buitengebied, door de binnenstad en de ommetjes in de eigen wijk.
Met deze gids dragen we daar aan bij.
Ik hoop dat deze gids stimuleert en motiveert om alle mooie plekjes in
je eigen omgeving te gaan ontdekken of zelfs je vakantie hier door te
brengen. Daarnaast hoop ik dat deze gids dusdanig inspireert dat je ook
vrienden, familie en kennissen hiertoe aanmoedigt en uitnodigt om er
hier op uit te trekken.
Veel plezier en geniet van al het moois!
Loes Ypma
Wethouder recreatie
Gemeente Woerden
Over deze gids
De gids is opgedeeld in 10 hoofdstukken waarin Woerdenaren vertellen
over hun unieke ervaringen in de omgeving. Aanvullend op deze ervaringen
zijn er een aantal routes getipt die met een routebeschrijvingen
en een routekaartje staan beschreven bij de desbetreffende hoofdstukken.
De gids wordt compleet gemaakt met een overzicht van evenementen
en handige adressen.
Vrijwel alle routes zijn bewegwijzerd en op diverse locaties te starten.
Het Groene Hart heeft een fietsknooppuntensysteem dat het heel eenvoudig
maakt om je eigen route te fietsen. In de routebeschrijvingen van
de routes tref je regelmatig een verwijzing naar dit fietsknooppuntensysteem
aan. Behalve de in deze gids beschreven fietsroutes kun je met
behulp van dat knooppuntensysteem op simpele wijze je eigen route samenstellen
van elke gewenste lengte. Dit kan met behulp van de fietsroutekaart
of ter plaatse op basis van de infopanelen. De routes kunnen
in twee richtingen worden gefietst van knooppunt naar knooppunt via
genummerde borden. Bij elk knooppunt tref je een paneel aan waarop
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
het fietsroutenetwerk staat afgebeeld, zo kun je de route tussentijds aanpassen.
Onthoud het nummer van de startplaats goed, zodat je weer bij
het beginpunt kunt eindigen.
Voorbeeld:
Einde weg bij ANWB Y 634 rechtsaf Haarzuilens, Laag Nieuwkoop
betekent aan het einde van de weg bij (ANWB)-richtingbord rechtsaf
richting Haarzuilens (staat als plaatsnaam op het richtingbord) via
de weg (of straat) Laag Nieuwkoop. De straat of weg waarop je fietst of
wandelt is cursief; straten of wegen die je kruist zijn niet cursief gemaakt.
Bij ANWB Y 254 linksaf, later Polderweg betekent dat het straatnaambordje
niet op het punt staat waar je linksaf slaat, maar pas een eind
verderop.

8 - 9
Inhoudsopgave
10
16
20
28
34
42
‘Een Romeins rondje door Woerden is
een leerzame belevenis’
Historische stadswandeling Woerden
‘Het schip is teruggegeven aan de rivier’
‘Van de zomer gaan we varen’
‘Elk seizoen heeft zijn eigen charme’
‘Dit was tien eeuwen geleden één groot
drassig veengebied’
50
56
62
68
74
82
86
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
‘Streekproducten hebben een stukje emotie
van eigen bodem’
‘Ik voel me nog steeds thuis in Harmelen’
‘Het is jammer als alles verdwijnt’
‘Met mooi weer krijg ik altijd de kriebels’
‘Het geeft een kick om op het landgoed te wonen’
Het hele jaar door evenementen
Handige adressen

10 - 11
‘Een Romeins rondje door Woerden
is een leerzame belevenis’
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
‘Een Romeins rondje door Woerden is een interessante en leerzame belevenis’, zegt Gilde-gids Sipke
Braunius. ‘Ruim twee eeuwen heersten de Romeinen in Woerden en tot op de dag van vandaag zijn
de sporen van hun aanwezigheid terug te vinden.’
‘De Romeinen waren hier lang aan de macht’, zegt Braunius, die regelmatig
schoolkinderen rondleidt. Op het huidige Kerkplein stond
destijds een Romeins fort, het Castellum Laurium. Dit fort, gelegen
aan de Rijn, was de grens van het Romeinse Rijk. Door de aanwezigheid
van soldaten trok Woerden veel handelaren aan. Van 2002 tot
2004 heeft de gemeente archeologisch onderzoek naar dat fort gedaan.
‘In de parkeergarage onder het Kerkplein is het Castellum Laurium
zichtbaar gemaakt voor het publiek. De vondsten zijn op foto’s
te zien. Elke muur in de parkeergarage laat iets zien van de Romeinse
geschiedenis’, vertelt Braunius.
Romeinse voeten
Bovengronds, op het Kerkplein, zijn de contouren van de Romeinse
kazerne verwerkt in de bestrating: met blauwe natuurstenen is
aangegeven hoe groot het fort was. Het Stadsmuseum bezit een aantal
voorwerpen die gevonden zijn. ‘Er zijn heel veel interessante spullen
opgegraven. Gebruiksvoorwerpen, bewerkte halfedelstenen, tufsteen,
-Verborgen schatten onthullen rijke Romeinse geschiedenis-
maar ook kledingstukken. De afdruk van een opgegraven Romeinse
schoen staat op één van de blauwe stenen. Vooral kinderen vinden het
leuk om hun voeten te vergelijken met die van een Romeinse soldaat’,
vertelt Braunius. ‘Het valt ze altijd tegen dat die schoen iets groter is
dan hun eigen schoenen. Ik zeg dan meestal dat het best kan zijn datie
toevallig van een hele grote Romein is.’
Wetenschappelijk bewezen
‘Trouwens, de beste manier om kinderen iets te leren over de Romeinen
is met de stripboekenserie Asterix en Obelix. Twee wetenschappelijk
medewerkers van de Universiteit van Amsterdam hebben daar
een tijd geleden onderzoek naar gedaan. Ze wilden weten of het juist
is wat er in die stripboeken staat. Wat bleek? Alles klopt. De oorlogen,
het dagelijks leven, wat ze aten en hoe ze zich kleedden. Ik zeg
daarom altijd tegen de kinderen: Wie de Romeinen wil leren kennen,
moet Asterix en Obelix lezen. Dan kijken ze me vol ongeloof aan.’

12 - 13
Zeil- en roeischip Woerden-7
Eén van de bekendste opgravingen is het schip Woerden-7. Veel historische
vragen zijn erdoor beantwoord. ‘Het was nog niet bekend dat de
Romeinen roeiboten hadden. Er werd van uitgegaan dat er alleen zeilboten
bestonden, maar de opgravingen bewezen iets anders’, zegt Braunius.
‘Het schip is een combinatie van een zeil- en een roeischip.’
Volgens de Gilde-gids verbergt de stad nog meer mooie archeologische
vondsten. ‘Het is bekend dat er onder de bibliotheek nóg een deel van
een Romeins schip ligt. Momenteel kunnen archeologen er niks mee,
want die plek is volgebouwd en daardoor is archeologisch onderzoek
onmogelijk. Maar het is vrijwel zeker dat er in Woerden behalve dat
schip nog een aantal geheimen verstopt is’, aldus Braunius.
‘Het is vrijwel zeker dat er in Woerden
behalve dat schip nog een aantal geheimen verstopt is’
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Van Stedehuys tot Stadsmuseum Woerden
In 1501 werd het laatgotische Stedehuys (Stadhuis) van Woerden gebouwd dat onder andere dienst deed om recht te
spreken. Destijds werden er merkwaardige straffen uitgedeeld. Een schandpaal, een galg en schandstenen van Bentheimer
zandsteen, een relatief hard gesteente, stonden de schouten ter beschikking. Op zo’n schandsteen werd een gestrafte
te kijk gezet, of er werd een schandsteen om de nek van een veroordeelde gebonden die er dan een voorgeschreven
route mee door de stad moest afleggen, onder luid gejoel van de inwoners. Dit laatste was een veelvoorkomende straf
voor vrouwen die kwaad van iemand hadden gesproken. Het is onduidelijk waarom mannen diezelfde straf vrijwel nooit
kregen opgelegd. De schandpaal en de schandsteen zijn er nog steeds.
In de loop van de tijd werd het gebouw uitgebreid en voor verschillende doeleinden gebruikt, totdat het in 1986 Stadsmuseum
werd. Geen alledaags museum, want welk museum beschikt er nu over een sfeervolle trouwzaal?
Het spreekt vanzelf dat de Romeinse tijd aan bod komt in de vaste collectie, want vanaf 1974 zijn er immers belangrijke
vondsten gedaan in en rond Woerden, waaruit bleek dat er lange tijd een Romeins garnizoen gelegerd is geweest in de
stad. De met eikenhout betimmerde Vroedschapszaal hoort bij de recentere geschiedenis. De bezoeker kan er bij wijze
van spreken zó aanschuiven aan de 17e-eeuwse tafel waar de Vroedschap (de latere gemeenteraad) besluiten nam. De
burgemeesterskist uit 1611 bevatte belangrijke stadsdocumenten en had drie sloten; de sleutels werden voor de zekerheid
bij drie verschillende personen bewaard.
Tot de vaste collectie behoren onder andere een collectie schilderijen van kunstenaars die in Woerden gewoond of gewerkt
hebben en een bijzonder beeld van Maria met het Kind. Maar het sterke punt van het Stadsmuseum zijn de telkens
wisselende tentoonstellingen over zeer diverse onderwerpen. Van textielkunst tot fotografie en het landschap van
het Groene Hart. En van hedendaagse kunstenaars tot kunstenaars uit lang vervlogen tijden.
Info: www.stadsmuseumwoerden.nl
Leerzaamste parkeergarage van Nederland
Parkeergarage Castellum, in het hart van Woerden, is een heerlijke plek om rond te dwalen. Want in dit drive-in museum
wordt de geschiedenis van de Romeinen tentoongesteld die in legerplaats Woerden woonden. Alle verdiepingen zijn
gebruikt als tentoonstellingsruimte. Exact op de plek waar archeologen het vrachtschip Woerden-7 hebben opgegraven,
hangt een foto op ware grootte van het schip. En op de plek waar ooit de verdedigingswal lag, zijn twee Romeinse soldaten
afgebeeld met tussen hen in een keur aan delen van opgegraven gebruiksvoorwerpen. Maar liefst twee spellen kun
je er spelen. Hoofdrolspelers van het eerste spel zijn Quintus Valerius Victor en Marcus Flavius Titullinus, Romeinse
soldaten die de grens van het Romeinse Rijk bewaakten. Je vindt Victor en Titullinus bij de verdedigingswal. Voor het
tweede spel, limes quaestio, moet je eigenlijk een reis door Nederland maken om alle raadsels op te kunnen lossen. Maar
begin maar eens in Woerden en kijk op www.limesquaestio.nl. Info: www.drive-in-museum.nl

14 - 15
Hollandse Kaderoute
Ommetje Woerden Oost Ommetje Woerden Noord
Suggesties voor wandelingen
Hollandse Kaderoute (lijnwandeling)
Afstand: 8 km, ca. 2 uur. Wandeling die
verrassend genoeg voor een groot deel
over onverharde graskades loopt, en
langs lange rechte kavels doorsneden
met brede sloten. Het stuk langs de Hollandse
Kade bestaat uit een prachtig
smal pad geflankeerd door bomen en
struiken. Waterdichte schoenen aanbevolen.
Hekken sluiten en honden aan de lijn.
Startpunt met parkeerplaats: NS-station
in Woerden.
Te zien: Pottenbakkerij Ingrid den Hartogh
(ca. 500 m buiten de route,
www.hooiberghutten.nl), Ontdek de boerennatuur,
educatieve boerderij in Kockengen
(www.ontdekdeboerennatuur.nl),
drive-in Museum, tentoonstelling in parkeergarage
Castellum over de Romeinen
in Woerden (www.drive-in-museum.nl).
Routebeschrijving
• Station Woerden aan centrumzijde verlaten
en rechtdoor.
• Vóór brug rechtsaf naar beneden, jaagpad
langs de Oude Rijn.
• Jaagpad ca. 6 km volgen naar Putkop.
• Te Putkop einde jaagpad linksaf brug
over de Oude Rijn over, provinciale weg
oversteken en linksaf, fietspad.
• Na ca. 200 m rechtsaf Gerverscop en
bij huisnr. 5A linksaf bruggetje over
Hollandse Kade.
• Einde kade rechtsaf, smal fietspad
Hollandse Kade.
• Driesprong met bank rechtsaf, fietspad.
• Einde fietspad linksaf asfaltweg Rodendijk,
na ca. 100 m Wagendijk. Hier
rechtsaf, hek door en linksaf langs Bijleveld.
(I.v.m. het broedseizoen tussen 1
april en 1 juli een alternatieve route nemen:
Wagendijk volgen en na ca. 500 m
asfaltweg oversteken en direct rechtsaf
Schutterskade. Enkele meters verder
rechtsaf onverhard voetpad op dijkje
met vaart aan linkerhand en naar Kockengen.)
• Na ca. 500 m asfaltweg (Schutterskade)
oversteken en rechtdoor, graspad.
• Op dijkje rechtsaf, voetpad naar Kockengen.
• Te Kockengen linksaf brug over en bij
ANWB Y 933 rechtsaf Voorstraat.
• Na ca. 200 m rechtsaf Nieuwstraat.
Witte ophaalbrug over en linksaf, dijkpad
langs water.
• Onder N401 door en bij brug rechtdoor
asfaltweg Galgerwaard (aan dezelfde
kant van het water).
• Ca. 2 km langs het water, Grote Heicop
en bij brug rechtsaf.
• Bij rotonde 2x weg oversteken en
linksaf via fietspad onder A2 door (de
verbreding van de A2 kan voor hinder
zorgen).
• Langs een molen naar NS-station Breukelen.
Ommetje Woerden Oost
(korte stadswandeling)
Duur: ca. 1 uur.
Startpunt: zowel rechtsom als linksom,
route te herkennen aan stickers “Ommetje”.
Te zien: Wandeling door Staatsliedenkwartier
en Snel en Polanen. Gaat
via de Nes langs de Oude Rijn, de Cattenbroekerlaan,
via De Andersonhof, Maltakade,
Oeralstraat, Snellerpad, Schrijverspad,
Amsterdamlaan, Linschoterweg en
langs NS-station.
Ommetje Woerden Noord
(korte stadswandeling)
Duur: ca. 1 uur.
Startpunt: zowel rechtsom als linksom, route
te herkennen aan stickers “Ommetje”.
Te zien: Wandeling door het centrum van
de stad en de Schilderswijk. Gaat door
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Bredius, langs de Oudelandseweg, de
Oostdam, Wilhelminaweg, Nassaukade,
Emmakade, de Haven, Westdam, Rijnkade,
Jozef Israelslaan en ’s Gravensloot.
Praktische info
Interessant boek: Asterix en de waar-
heid, René van Royen, Sunnyva van der
Vegt, uitg. Bert Bakker. Lekker leesbaar
wetenschappelijk boek over het waarheidsgehalte
van de historische gegevens
in de stripboekenserie Asterix en
Obelix.
Tip
Neem even de tijd als
je de auto parkeert in
parkeergarage Castellum
en bezoek de leerzaamste
parkeergarage van
Nederland.

16 - 17
Historische stadswandeling Woerden
Deze Gilde-stadswandeling begint bij het station
(maar kan ook op een ander punt opgepakt
worden) en voert langs de belangrijkste
gebouwen uit de Woerdense historie. De
looptijd is 45 minuten. Onder begeleiding van
een gids is deze wandeling te boeken bij VVV
Woerden, 0348-414474, info@vvvwoerden.nl,
www.vvvwoerden.nl
1 Het station is tussen 1911 en 1913 gebouwd
naar ontwerp van architect W. de Jong. Van
1854 tot 1913 deed een houten spoorwegkeet
dienst als stationsgebouw.
2 Loop vanaf het station rechtdoor richting
centrum, over de Stationsweg naar de
Snellerbrug. Van deze brug prachtig
uitzicht op het links gelegen ‘Defensieeiland’,
tot begin deze eeuw in gebruik
als intendance van defensie en in 2006
door de gemeente aangekocht. Er zijn
vergevorderde plannen om het Defensieeiland
te ontwikkelen. Tevens is een deel
van de singels te zien die om de hele
binnenstad van Woerden liggen en die
tussen 1702 en 1705 zijn gegraven ter
versterking van de vestingstad Woerden.
Aan de andere kant van de brug, aan de
Oude Rijn, ligt de villa El Dorado (zie
foto) en links daarvan, tussen de bomen,
de van 1863 daterende villa Rijnoord waar
de familie Bredius woonde, die in de 19e
eeuw veel belangrijke bestuursfuncties in
Woerden en omgeving vervulde.
3 Sla linksaf en loop over de Oostdam waar
een rij oude herenhuizen staat, gebouwd
tussen 1867 en 1870. Vanaf het centrum
gezien heet het eerste huis in de rij Alpha
en het laatste Omega, naar de eerste en
laatste letters van het Griekse alfabet.
Loop, ook nog aan de Oostdam, langs de
voormalige notariswoning Welgelegen
met achter in de tuin een tuinhuisje
van zandsteen naar het model van een
Chinese pagode.
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
4 Verderop ligt links het Kasteel van Woerden,
tussen 1407 en 1415 in opdracht van Hertog
Jan van Beieren gebouwd. Het Kasteel is nu
in gebruik als restaurant, zalencentrum en
trouwzaal. De linkervleugel is in gebruik als
woonhuis.
Rechts loopt de straat uiteindelijk wat
omhoog. Dit deel, de Hogewal, is een van de
twee restanten van de verdedigingswallen. De
Hogewal liep oorspronkelijk, onderbroken
door een poort, door naar het Kasteel. Toen
de verdedigingswallen eind 1800 werden
weggehaald, werd die van de Hogewal ontzien;
daar waren inmiddels begraafplaatsen
ingericht.
5 Ga rechtdoor met het Kasteel aan de linkerhand,
de Rijnstraat in. Tot 1961 stroomde hier
nog de Oude Rijn, die via aflopende steegjes
links en rechts bereikbaar was. Hier staan
veel cultuurhistorisch interessante gebouwen.
Eerst kom je langs de Bonaventurakerk,

18 - 19
9
1
2
8
4
2
8 9
7
gebouwd in 1890 naar een ontwerp van
Nicolaas Molenaar, een leerling van de
grote architect Cuypers. Op de nrs. 44-46,
staat een oud pakhuis uit 1888. Op nr. 42,
op de hoek van de Romeinsteeg, staat een
oud dubbel herenhuis uit 1873. Het pand
op nr. 35 dateert van 1911 en is ontworpen
door de Woerdense architect P. Karsdorp.
Op nrs. 32-34 staat de oude markthal van
H.S. Hamburger, vader van de bekende
streekromanschrijver Herman de Man,
wiens geboortehuis op nr. 24 staat. Nr. 29 is
een 17e-eeuws pand met op de verdieping
een paar prachtige vierruits schuifvensters.
6 Volg de Rijnstraat naar de Haven. Deze
ontstond in 1904 door het afgraven van de
vestingwallen. Rechts ligt de Westdam met
het oude stadhuis, in 1888 gebouwd naar
tekeningen van Nicolaas Molenaar. Kijk
even naar het beeld van het jonge stel: zij
kijkt naar het stadhuis en hij naar de bank!
Links van het stadhuis begint het stadspark
met daarin de Israëlitische Begraafplaats uit
1856.
7 Sla linksaf de Meulmansweg in; rechts
staat een rij prachtige herenhuizen langs
de Haven, gebouwd na het slechten van
de oude stadswallen en het graven van de
Haven. Verderop op de Meulmansweg
staat rechts een aantal oude kaaspakhuizen
en net in de Eendrachtstraat een prachtig
kaaspakhuis uit 1900. (Kenmerkend voor
de Woerdense kaaspakhuizen zijn de
diefijzers [tralies] voor de ramen.) Vervolg
de route over de Meulmansweg met links
het markante Arsenaal en de kaasbel uit
1925 met interessante opschriften. Ga
vervolgens de rechts gelegen parkeergarage
Castellum in, waar grote panelen op beide
verdiepingen het verhaal van het Romeinse
verleden van Woerden illustreren.
8 Als je in de garage uitgekeken bent, neem
je de lift omhoog naar het vernieuwde
Kerkplein en de Petruskerk, waarvan de
bouw rond 1372 is begonnen. Je loopt dan
bovenop het Romeinse Castellum waarvan
de contouren met behulp van de stenen
strip met afbeeldingen van de Romeinse
historie zijn gemarkeerd. Als je je omdraait,
zie je de Kazerne uit 1790 en rechts de
voorkant van het Arsenaal, gebouwd in
1762. Steek het Kerkplein over en loop langs
de Petruskerk, dan verschijnen aan het einde
rechts Concordia, een voormalig logement
uit 1878, en links het prachtige Oude
Raadhuis, dat tegenwoordig dienstdoet
als Stadsmuseum. Dit museum, met
regelmatig wisselende tentoonstellingen en
een vaste expositie van oude voorwerpen
uit Woerden, vooral uit de Romeinse tijd, is
een bezoek waard.
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
9 Blij dat je niet in vroeger tijd tot spot van
de bevolking op het stenen schavotje hebt
gestaan, sla je rechtsaf de Havenstraat in,
langs het Stedelijke (later Gereformeerde)
Weeshuis op nr. 6, met het oudste deel
uit 1604. Op nr. 39 staat vermoedelijk het
oudste huis van de Havenstraat in zijn
oorspronkelijke vorm en op nr. 30 het
oude waterschapskantoor met prachtige
tegeltableaus in de pui. Loop de Havenstraat
uit en sla rechtsaf op de Wilhelminaweg;
hier is de stellingmolen ‘de Windhond’
te zien, in 1755 gebouwd op het andere
nog resterende deel van de oude stadswal.
Keer om en loop de andere kant op over de
Wilhelminaweg. Links ligt het Franciscaner
klooster uit 1899, gebouwd in de tuin van
de Bonaventurakerk. Als je de achterkant
van de kerk gepasseerd bent, liggen rechts
het Wasserijgebouw op het Defensie-eiland
en het Kasteel in het water. Loop langs
het Kasteel via de Oostdam naar het NSstation.

20 - 21
‘Het roer lijkt op een grote pollepel, maar niemand weet of het er echt zo heeft uitgezien’
De archeologische opgraving van het Romeinse schip vond in 2003
plaats. ‘Daar was destijds veel belangstelling voor’, vertelt Vlot. ‘Toen
ontstond het idee om het vaartuig na te bouwen en het op die manier
terug te geven aan de rivier. Het is een reconstructie omdat sommige delen
nooit zijn teruggevonden, zoals het roer. Dat lijkt op een grote pollepel,
maar niemand weet of het er echt zo heeft uitgezien. De resten van
het opgegraven schip liggen in conserveringsbaden en moeten daar nog
heel lang in liggen voordat ze tentoongesteld kunnen worden.’
De boot is gemaakt van eikenhout. ‘Het heeft drie maanden geduurd
voordat we bomen hadden gevonden. Ze komen uit de omgeving van
Zwolle, heel toevallig uit dezelfde omgeving als die van de oorspronkelijke
De Meern I. Helaas waren ze van mindere kwaliteit dan gehoopt.
De rotte plekken moesten worden uitgebikt en door nieuw hout worden
vervangen. Daar ging een hoop tijd in zitten.’
Padvinder op het water
Vlot is bij toeval in het project gerold. ‘Mijn vrouw en ik zijn heel be-
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
‘Het schip is teruggegeven aan de rivier’
-Op een Romeins vrachtschip de omgeving van Woerden verkennen-
De reconstructie van het Romeinse vrachtschip De Meern I is klaar en vaart over de Woerdense
Singels. Henk Vlot, voorzitter van de Stichting Romeins Schip Woerden: ‘Er is belachelijk veel tijd in
gaan zitten, toch beleef ik er veel plezier aan.’
trokken bij Woerden. De stad gaat mij echt aan het hart. Ik woon er nu
zo’n vijfendertig jaar. De gemeente kent me en heeft me gevraagd om
mee te werken. Ik ben nogal een vastbijter, als ik ergens aan begin wil
ik het goed doen en het ook daadwerkelijk afmaken. Bovendien is watersport
een grote hobby. In mijn jonge jaren was ik zeeverkenner, zeg
maar padvinder op het water. Als twaalfjarige ben ik met zeilen begonnen.
Op het water moet je blind op elkaar kunnen vertrouwen en veel
aan teambuilding doen. En ik vond het leuk om knopen te leren leggen.
In de jaren daarna heb ik een zeiljacht op Loosdrecht gehad. En nu ligt
er achter mijn huis een sloepje, want zonder iets kan ik niet.’
In de ontdekkingsfase
Met zijn sloep is hij al meerdere malen de routes afgevaren. ‘Overal waar
het schip komt, ben ik geweest. In de ontdekkingsfase heb ik ook met
enige regelmaat de vaarroute gemeten met een lasermeter. Het schip is
vijfentwintig meter lang en kan niet overal doorheen.’
Vanwege de lengte moesten ook de afmeerplekken aan de Haven en

22 - 23
bij het Kasteel worden aangepast. ‘Het schip heeft haar vaste ligplaats in feite op de
Limes, de grensrivier van het Romeinse Rijk. Dan heb ik het over de Oude Rijn, de
singels zijn van later. In Woerden vind ik de route via de zuidelijke singels het mooiste,
dan vaar je langs het Brediuspark, het Westdampark en de Joodse begraafplaats.
Landschappelijk is het daar prachtig. Maar de noordkant heeft ook genoeg te bieden,
bijvoorbeeld de molen, het Kasteel, de kerken en het Defensie-eiland. Dat is cultuurhistorisch
weer heel interessant.’
Info rondvaart
Kijk voor tijden en prijzen van de rondvaarten met de replica van het Romeinse schip
De Meern I op www.romeinsschipwoerden.nl.
Tip
Ga eens naar de bieb en lees je in voordat je op stap gaat. Dat maakt een cultureel
uitstapje nóg leuker. Over – bijvoorbeeld – de Romeinen is veel te vinden.
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Fort Wierickerschans
In het rampjaar 1672 kwam stadhouder Willem III erachter dat er bij de Oude Rijn een zwakke schakel
was in de Oude Hollandse Waterlinie. In januari 1673 gaf hij, ter versterking van die plek, opdracht voor
de bouw van een fort en al in augustus 1673 was Fort Wierickerschans gereed. Tot 1815 deed het dienst als
fort, maar toen de Oude Hollandse Waterlinie werd vervangen door de Nieuwe Hollandse Waterlinie, die
oostelijker lag, verloor het fort zijn verdedigende functie. Het werd Hoofddepot van ‘s Rijks Buskruit. Voor
zover bekend is daar nooit een ramp gebeurd. De inwoners van Bodegraven hebben dan ook al die jaren
onbekommerd geslapen, want niemand was zich bewust van het grote ontploffingsgevaar zo dicht bij het
dorp. Vanaf begin 1900 heeft het nog andere bestemmingen gehad, onder andere als interneringskamp tijdens
de Eerste Wereldoorlog en de laatste tientallen jaren als opslag voor het legermuseum.
De ligging van het fort is magnifiek, omringd door weilanden en water vormt het een blikvanger in het
landschap. Van de oorspronkelijke gebouwen uit 1673 is niet veel meer over, maar de gebouwen uit latere
periodes zijn zeer de moeite waard. Het fort, dat eigendom is van Staatsbosbeheer en de Stichting Fort
Wierickerschans, wordt ingrijpend gerestaureerd, maar is intussen gewoon open voor het publiek. Staatsbosbeheer
geeft vanuit het op het fort gelegen Groene Hart Informatiecentrum excursies binnen en buiten
de muren, over de geschiedenis en de geheimen van het fort, en over de uitbundige flora en fauna in de
omgeving. Mooie, vergevorderde plannen zijn er ook. Zo moet het fort een levendige ontmoetingsplaats
worden met allerlei activiteiten en publieksmanifestaties, een restaurant en een aanlegsteiger voor pleziervaart.
Er kunnen conferenties, beurzen en feesten georganiseerd worden. Plaats genoeg voor al deze plannen
die het Fort weer middenin de eenentwintigste eeuw zullen plaatsen. Info: www.groenehartcentrum.nl
Jaagpaden
In de omgeving van Woerden liggen twee jaagpaden. Het voorttrekken van een schip werd jagen genoemd,
vandaar de naam jaagpad. Als de wind uit de verkeerde windrichting kwam, werden (vracht)schepen door
de schipper, zijn vrouw of samen met de kinderen voortgetrokken vanaf de kade langs een rivier of kanaal.
Trekschuiten konden niet op eigen kracht varen en werden altijd gejaagd. Obstakels als bomen en struiken
werden weggehaald, want die belemmerden het voorttrekken. Wie genoeg geld had, gebruikte een paard.
Het zwaarste was het in beweging zetten van het schip, als het eenmaal voer werd het trekken wat lichter.
Bochten in de rivier vereisten een speciale techniek: in sommige bochten werden rolpalen geplaatst waarlangs
het schip door de bocht ‘rolde’. Tussen Harmelen en Woerden en tussen Woerden en Nieuwerbrug
liggen nog jaagpaden die inmiddels zijn geasfalteerd en als fietspad dienstdoen.

24 - 25
Wiericke route
Suggesties voor wandelingen
Wiericke Route (rondwandeling) spoor en in Nieuwerbrug rechtdoor. Weg
Afstand: 27 km, ca. 6 à 7 uur. De route rechtdoor volgen langs de Oude Rijn rich-
kan worden ingekort door de bocht om te ting Bodegraven tot parkeerterrein aan de
gaan in Driebruggen. Lange wandeling, linkerkant (direct na zijweg naar links).
voornamelijk over grasdijken. Prachtige Te zien: Fort Wierickerschans, Reeuwijkse
vergezichten. Langs sporen van de Oude Plassen en Kippenkade, grutto’s, smienten
Hollandse Waterlinie, o.a. Fort Wiericker- en pluimzegge, een ca. 1 m hoge plant die
schans. Waterdichte schoenen aanbevolen
in het soms lange gras, waar regel-
heel oud kan worden.
matig vee graast.
Routebeschrijving
Startpunt met parkeerplaats: Fort Wie- • Van parkeerplaats terug naar voorrickerschans,
Weijpoort/Zuidzijde, Boderangsweg, deze oversteken en linksaf
graven. Afrit 13, Nieuwerbrug, einde afrit Weijpoort later Zuidzijde, fietspad langs
rechtsaf richting Nieuwerbrug. Over het Oude Rijn.
• Bij elektriciteitshuisje weg oversteken
en linksaf (doodlopende weg, huisnr. 127
t/m 131). Weg volgen langs de gracht
van Fort Wierickerschans (aan linkerhand).
Met bocht in weg mee rechtsaf.
• Spoorlijn oversteken (pas op, onbewaakt!).
Over weggetje langs boerderij,
dijk op en over metalen hek (bord
Groene Hart Prinsendijk, vrij wandelen).
Over grasdijk langs Enkele Wiericke
(aan linkerhand).
• Over hek, fietspad oversteken en langs
gemaal Prinsendijk naar A12.
• Vóór A12 even rechtsaf en direct linksaf
door 2 tunneltjes onder de snelweg door.
Na tunneltjes linksaf over ventweg en
vóór brug over Enkele Wiericke rechtsaf
Prinsendijk. Over hekken, steeds grasdijk
volgen met water aan linkerhand.
• Na enkele km bij boerderij omgeven
door bomen over 2 houten hekken klimmen.
Weg vervolgen, klein stukje over
‘karrenspoor’, en waar dat naar rechts
afbuigt rechtdoor over dijk langs water.
• Na ca 200 m een klein stukje voorbij de
bocht in de Enkele Wiericke via het 2e
pad van de dijk af en door (of over) hek.
(Goed opletten: niet via het 1e pad direct
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT

26 - 27
na de bocht door het 1e hek, waar ook een
markeringssticker op zit!). Smal pad tussen
slootjes langs Reeuwijkse Plassen.
• Einde pad rechtdoor, verharde weg en
bij ANWB Y 21214 linksaf Hekendorp. Na
huisnr. 12 linksaf, verharde weg verlaten
en door hek langs sloot (water aan linkerhand)
over tegelpad naar molen, 2x
door klaphek. Langs molen de dijk op en
rechtsaf, grasdijk langs Enkele Wiericke.
• Over houten hek bij stenen huis met
luiken.
• Einde pad vóór spoor linksaf. Met bocht
mee linksaf en scherp rechtsaf door
tunneltje onder spoor door, rechtdoor
Opweg en 1e weg rechtsaf Tiendweg.
• Na wit bruggetje over Enkele Wiericke
linksaf over hek en via grasdijk naar
Hekendorp.
• Einde grasdijk over hek en linksaf Steinsedijk,
Hekendorp in. Te Hekendorp
bij voetgangersoversteekplaats linksaf
trapaf en linksaf Opweg. Dorp uitlopen
en door tunnel onder spoorlijn door.
Bij parkeerplaats 22118 rechtdoor Driebruggen.
• Te Hogebrug 1e weg rechtsaf Hogebrug,
richting knooppunt 96. Over brug over
Dubbele Wiericke. Vóór bord ‘Einde bebouwde
kom’ vóór hek op dijk klimmen
en door klaphek. Met bocht langs water
(aan linkerhand) door 2e klaphek. Over
grasdijk langs Dubbele Wiericke naar
Driebruggen.
• Vlak voor Driebruggen door 2 klaphekken
en Driebruggen in via Zuidkade
(smal straatje met dijkhuisjes).
Te Driebruggen De Groendijck overste-
ken en Noordkade langs water volgen.
• Bij gemaal rechtdoor over hek.
• Onder viaduct A12 door en Dubbele
Wiericke volgen.
• Te Nieuwerbrug linksaf ophaalbrug over,
Weijpoort. Na 300 m via voetpad langs
Oude Rijn nog ca 1,5 km naar parkeerplaats
Fort Wierickerschans.
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT

28 - 29
‘Van de zomer gaan we varen’
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Sinds anderhalf jaar wonen Woody en Selma van Olffen-Tromp met hun drie kinderen Fenna, Marrit
en Wessel in Woerden. Het jonge gezin verhuisde voor werk van Maastricht naar het Groene Hart.
Op de fiets en te voet verkennen zij de omgeving. ‘Er is hier nog een heleboel te ontdekken.’
Woody werkt als docent aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en
Selma is neuroloog in het Nieuwegeinse St. Antonius Ziekenhuis. Beiden
kenden de omgeving niet. Selma: ‘We hebben de kaart gepakt en onze
werkplekken aangekruist. We wilden dicht bij een snelweg en een treinstation
wonen. Toen kwamen we uit op Woerden. Het bevalt tot nu toe goed.’
Woody: ‘Het was een sprong in het diepe, maar alles is zo heerlijk dichtbij:
je bent zó op het strand in Scheveningen, in Amsterdam of in Utrecht.
Vanuit Maastricht is dat een hele reis. Het is hier ook lekker rustig. Met
kleine kinderen heb je geen behoefte aan de drukte en de onveiligheid van
een grote stad.’
Kindvriendelijke omgeving
Eerst werd de stad Woerden verkend. Selma: ‘We namen elke keer de familie
mee op een standaardrondje langs de Oude Rijn, door het Brediuspark,
zo de stad in.’
Woody: ‘Vanzelfsprekend hebben we de horeca uitgeprobeerd. Als
Maastrichtenaren doe je dat. Vooral de cafés op het Kerkplein zijn favo-
-Op ontdekking rondom Woerden-
riet. Op zaterdagmiddag drinken we er vaak een kopje koffie met een
krantje erbij, terwijl de kinderen over het plein rennen.’
Selma: ‘De omgeving is heel kindvriendelijk. We zijn bijvoorbeeld al een
paar keer naar het Oortjespad gefietst vlak bij Kamerik, daar zijn een
klein zwembadje en een kinderboerderij. Kamerik is een mooi dorpje
met water in het midden. Je kunt er heerlijk ijs eten.’
‘Ook de fietsroute naar Oudewater en Snelrewaard is een aanrader’, vindt
Woody. ‘Qua natuur was dat tot nu toe het mooiste. De Lange Linschoten
en de vergezichten. En onderweg kom je een paar prachtige huizen
tegen. Als je terugfietst is de Bonaventurakerk in Woerden een opvallend
oriëntatiepunt.’
Beetje heimwee
In Zuid-Limburg doorkruiste Woody regelmatig het heuvelland. ‘Ik
wandelde vaak. In de zomermaanden dertig tot veertig kilometer per
dag, in de winter zo’n vijftien. Dat deed ik meestal met mijn buurman.
Ik heb helaas nog geen nieuw wandelmaatje gevonden.’

30 - 31
Tip
Selma loopt tegenwoordig delen van het Groene Hart Pad, een langeafstandwandeling.
‘Dat doe ik samen met een vriendin uit Rotterdam.
Eens in de zoveel tijd weer een stukje. Het is heerlijk om je verhaal kwijt
te kunnen en even nergens aan te hoeven denken.’
Toch mist het stel de Limburgse heuvels. Dat is ook het enige waar ik
heimwee naar heb. Het is rondom Woerden landschappelijk volkomen
anders. Weidelandschap met koeien en schapen in plaats van bossen en
heuvels.’
Selma: ‘Hier zijn veel meer sloten en plassen. Al dat water is nieuw voor
ons. We hebben deze winter zelfs voor het eerst met z’n allen geschaatst.’
Woody: ‘Onze kinderen willen ook ontzettend graag varen. Er zijn veel
bootjes, onder andere op de Nieuwkoopse Plassen. Van de zomer gaan
we er zeker eentje huren.’
‘Vanzelfsprekend hebben we de horeca uitgeprobeerd.
Als Maastrichtenaren doe je dat.
Vooral de cafes '
op het Kerkplein zijn favoriet’
Het Groene Hart Pad is een gemarkeerde langeafstandwandelroute van 192
kilometer die in een grote cirkel langs de rand van het Groene Hart loopt. Je
kunt het pad heel eenvoudig in dagetappes indelen en telkens één dag lopen.
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Brediuspark
Park Bredius is niet zomaar een aangename groene plek aan de rand van Woerden, maar een park waarin de vroegere
agrarische bestemming nog duidelijk zichtbaar is. Schapen grazen in kleinschalige weilanden tussen hoogstamboomgaarden
vol appel- en perenbomen. Brede sloten, vijvers en dichtbegroeide eilandjes wisselen de weilanden af.
Het Brediuspark met zijn vindingrijke heemtuin (met leuke namenhoek en medicinale hoek) is het bruisende hart
van het park, want in dit centrum voor natuur- en milieu-educatie wordt van alles georganiseerd. De schuur is vergaderruimte
en ontmoetingscentrum voor natuurverenigingen, er is regelmatig een natuur- of milieutentoonstelling,
en schoolkinderen krijgen er op ludieke wijze natuur- en milieules. Jammer dat de monumentale boerderij die bij de
schuur hoort in 2008 is afgebrand, maar gelukkig heeft de gemeente plannen om de boerderij te herbouwen. Het huidige
park is te danken aan de familie Bredius die het stuk land in 1824 in bezit kreeg. In de loop der jaren verrezen
er boerderij Batenstein (met de schuur) en Villa Rijnoord. De villa is nog steeds in het bezit van nazaten van de familie
Bredius en behoort niet tot het park. Tegenwoordig worden de boerderij, de schuur en het park naar de vroegere
eigenaar genoemd en is de naam Batenstein in onbruik geraakt. Pas na 1873 kreeg het boerenbedrijf een enorme
impuls en ging de familie zich ook op de zuivelproductie, de fruitteelt en de gras- en houtverkoop richten. In 1970
werd de gemeente Woerden eigenaar van het landgoed. Gelukkig gingen de plannen voor flatgebouwen aan de rand
van het landgoed niet door. Het resultaat is een heerlijk park met bos, boomgaarden en stiltegebieden voor vogels.
Info: www.brediusschuur.nl
Touw en heksen in Oudewater
Oudewater is een van de oudste stadjes van Nederland en een genot om te bezoeken. Dé plekken om op een gezellig
terrasje te vertoeven zijn de Visbrug, Markt Westzijde en Markt Oostzijde. In een propvol winkeltje zijn curiosa als
Swiebertje knapzakken, Stadswallen en Heksenbezems te koop, lekker ouderwetse zoetwaren. Het stadje barst van de
mooie gebouwen en trapgevels, maar de speerpunten van Oudewater zijn toch het Touwmuseum, de Touwfabriek en
de Heksenwaag. In de zestiende en de zeventiende eeuw was Oudewater bekend van de touwindustrie. De inwoners
werden toen Geelbuiken genoemd, een naam die afstamt van de touwslagers die tijdens het werken gele vlekken op
hun buik kregen omdat ze er bundels gele hennep omheen wikkelden. Hennep werd gebruikt om touw van te maken.
In de Touwfabriek en het Touwmuseum kun je zien hoe het er vroeger aan toe ging: elke eerste zaterdag van de maand
wordt een demonstratie gegeven over touw splitsen en knopen.
Op de Heksenwaag woog men mensen die werden verdacht van hekserij. De toenmalige keizer Karel V gaf Oudewater
als enige stad in Europa het privilege voor een eerlijk weegproces. De Waag uit 1482 staat in museum de Heksenwaag,
waar je je nog steeds kunt laten wegen. Alle bezoekers ontvangen het officiële Certificaet van Weginghe als ze op de
weegschaal gaan, en kunnen dan bewijzen dat ze geen heks zijn. Info: www.heksenwaag.nl en www.touwmuseum.nl.

32 - 33
Engherkaderoute Ommetje Woerden Zuid Ommetje Woerden West
Suggesties voor wandelingen
Engherkaderoute (rondwandeling)
Afstand: 12 km, ca. 3 uur. Langs de rand
van het majestueuze Landgoed Linschoten,
over een eeuwenoude graskade en
door twee oude plaatsjes met gezellige
terrasjes en historie: een perfecte afwisseling
van natuur en cultuur.
Startpunten met parkeerplaats: Montfoort.
Of IJsselstein.
Te zien: Landgoed Linschoten, historisch
centrum Montfoort en beschermd dorpsgezicht
Linschoten.
Routebeschrijving
• De route start in Montfoort bij knooppunt
98, op het IJsselplein bij de sluis
aan de noordzijde van de stadspoort.
• Op IJsselplein rechtsaf sluis over IJsselkade,
verderop fietspad.
• Einde pad linksaf om industrieterreintje
heen en rechtsaf grasdijk op.
• Einde pad linksaf door viaduct.
• Einde pad Waardsedijk oversteken en
rechtdoor, hek door en grasdijk op.
• Pad door de polder met 5 hekken/overstappen.
Na het 4e hek maakt grasdijk
haakse bocht naar rechts.
• Na 5e hek op kruising met karrenspoor
rechtdoor richting hoge bomen/weg en
einde graspad linksaf asfaltweg.
• 1e witte brug rechtsaf water over en meteen
rechtsaf pad tussen sloten. Bruggetje
over, langs Huis te Linschoten.
• Nog een (wit) bruggetje over en rechtdoor
Noord-Linschoterdijk.
• Einde weg linksaf en bij ANWB Y 10248
rechtdoor Linschoten, G. van der Valk
Bouwmanstraat. Te Linschoten 1e weg
rechtsaf Liefhovendijk.
• Splitsing rechtsaf Liefhovendijk.
• Brug over, rechtsaf en meteen linksaf
Dorpstraat. Eerste weg rechtsaf Vaart-
kade Z.z. Einde weg rechtsaf en einde
weg linksaf De Beide Vlooswijkenlaan.
• Kruising linksaf Laan van Rapijnen.
Brug over en meteen rechtsaf, graspad
langs water.
Alternatief als het graspad is afgesloten
(wegens werkzaamheden): brug over
en 1e weg rechtsaf (doodlopende weg)
langs sporthal. Meteen na sporthal pad
rechtsaf en op splitsing linksaf.
• Vóór water linksaf, pad op grasdijk en
einde dijk rechtsaf, Cattenbroekerdijk
(ca. 3 km).
• Te Montfoort rechtdoor voorrangsweg
oversteken Doeldijk. Doorlopen tot IJsselplein
bij sluis en stadspoort.
Ommetje Woerden Zuid
(korte stadswandeling)
Afstand: een uur lopen
Startpunt: zowel rechtsom als linksom, route
te herkennen aan stickers “Ommetje”.
Te zien: Wandeling door het kantorengebieden
Honthorst en Middelland. Gaat langs
de Singel, Irisstraat, Industrieweg, Ampereweg,
de Boerendijk, Waardsebaan, om
Sportpark Cromwijck heen, over de Krom-
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
wijkerdijk, Polanerzandweg, M.A. Reinaldaweg,
Jaap Bijzerweg, Van der ValkBoumanlaan
en langs NS Station.
Ommetje Woerden West
(korte stadswandeling)
Afstand: een uur lopen
Startpunt: zowel rechtsom als linksom, route
te herkennen aan stickers “Ommetje”.
Te zien: Wandeling door de woonwijk
Molenvliet. Gaat over de Hollandbaan,
Molenvlietbaan, Maasoord, Waaloord, De
Overtoom, Polderbaan, Waardsebaan,
Parklaan en Weidepad.

34 - 35
‘Eigenlijk zou elke Woerdenaar de Grechtroute minstens een keer moeten doen.
Een ervaring om nooit te vergeten’
‘Elk seizoen heeft zijn eigen charme’
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Wandelen en fietsen dicht bij huis zijn de grote hobby’s van Marjan en Ad Duurkoop uit Woerden.
De Grechtroute is favoriet. In alle seizoenen, bij twintig graden boven nul, maar ook bij min tien.
‘Het is zo jammer dat weinig mensen uit Woerden weten hoe mooi de
omgeving is waarin ze wonen’, zegt Marjan. Samen met haar man Ad geniet
ze van de natuur en de rust in de weidse polder. ‘Ik ben hier geboren
en getogen. We zijn fervente fietsers en wandelaars, het is echt onze hobby.
Zelfs tijdens een strenge winter, als de bomen met rijp bedekt zijn en
alle sloten en plassen dichtgevroren, zijn we buiten te vinden. Dat willen
we niet missen. Prachtig! Mensen reizen vaak uren om lekker weg te
zijn, terwijl ze voor een leuk dagje uit ook gewoon in de buurt terechtkunnen’,
vertelt Marjan.
Ouderwets picknicken
In een straal van dertig kilometer rond Woerden is er volgens hen
genoeg te doen. ‘Onze favorieten zijn de Grechtdijk en de Grechtkade.
Tegenwoordig zijn er ook wandelpaden door de polders. Aan
de Grechtroute staan picknicktafels. Als we die route doen, nemen
we achterop de fiets of in de rugzak broodjes mee om ouderwets
te picknicken. Hartstikke gezellig’, zegt Ad. ‘Dat is echt genieten.
Je hoort hier niks, op de vogels na dan.’
Marjan en Ad houden van elk seizoen, want ieder jaargetijde heeft zijn
-De ongekende rust van de Grechtroute-
eigen charme. ‘Als het gesneeuwd heeft is de natuur in de polder een
sprookje. En als het hard genoeg gevroren heeft, zie je op de Grecht honderden
schaatsers. In de zomer kun je er heerlijk vissen en kanoën. Dat
maakt onze tochten altijd weer anders’, vertelt Ad.
Luie ringslangen
‘In het voorjaar groeien langs de Grechtkade berenklauwen. Bloemen
met dikke stengels en van die gigantische witte schermbloemen. Ze worden
soms wel twee meter hoog. En half maart liggen ringslangen zich
lekker lui op te warmen in de lentezon. Kinderen vinden die lange slangen
met hun gele vlekken achter de kop fascinerend. Zo leren ze op een
leuke manier de natuur kennen. De hele Grechtroute is zo’n tien kilometer
lang. Een prima afstand. Desgewenst kun je ook slechts een deel van
de route lopen. Eigenlijk zou elke Woerdenaar de Grechtroute minstens
één keer moeten doen. Een ervaring om nooit te vergeten’, zegt Marjan.
Meegenieten met deze hobbyisten? Kijk op www.degroenestart.nl

36 - 37
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
De ringslang
Ringslangen zijn de grootste slangen die in Nederland voorkomen. Dat klinkt angstaanjagend,
maar voor de mens zijn ze volstrekt ongevaarlijk. Maar kikkers, salamanders en padden
kunnen zich beter niet in het territorium van een ringslang vertonen, want voor een lekkere
groene kikker wil de ringslang wel een eindje om. Met huid en haar wordt de prooi in één
keer verschalkt. De ringslang behoort tot de gladde slangen, is licht- of donkerbruin tot grijs
van kleur en meestal één meter of langer. Hij leeft graag vlak bij water, in moerassige gebieden
en natte graslanden; meestal komen ze rond half maart uit hun winterslaap. In Nederland
staat hij op de lijst van bedreigde diersoorten. Hij houdt van lekker warm en ligt graag op een
beschut plekje te zonnen om zijn letterlijk stramme lijf op te warmen en soepel te kunnen
bewegen (of te vluchten). Zwemmen kan hij als de beste. Omdat de temperatuur in Nederland
naar zijn smaak te fris is, maakt hij voor de voortplanting gebruik van broedhopen, plekjes
met rottend plantaardig materiaal en veel blad. Door de warmte van het rottingsproces in zo’n
broedhoop worden de eieren uitgebroed. Om de ringslang een handje te helpen worden er op
enkele plaatsen in Nederland broedhopen aangelegd. In de winter gaan ze in winterslaap onder
braamstruiken of takkenbossen, of in een oud konijnenhol.
De boomvalk
De boomvalk is een ware vliegkunstenaar die zijn prooien moeiteloos in razendsnelle vlucht
uit de lucht plukt. Tot zijn favoriete voedsel behoren onder andere de boerenzwaluw en de
gierzwaluw, die qua vliegen toch ook een naam hoog te houden hebben. Een lekkere libel of
een sprinkhaan vangt én eet hij in de vlucht. Hij is slechts kort in Nederland, van eind april
tot uiterlijk eind oktober, overwinteren doet hij in Afrika. Deze kleinste broedende valk in
Nederland staat helaas op de rode lijst en is daarom een beschermde vogel. Boomvalken gebruiken
oude nesten van andere vogels om te broeden en leggen laat in het seizoen eieren,
zodat ze voldoende grote insecten en kleine vogeltjes als vinken en spreeuwen kunnen vangen
om hun jongen groot te brengen. De boomvalk wordt hoog in de lucht vaak verward met de
gierzwaluw, omdat hij relatief klein is en langgepunte vleugels heeft. Toch is hij vrij makkelijk
te herkennen aan zijn witte wangen en zijn bruinrode broek. Mannetjes en vrouwtjes zien er
hetzelfde uit en komen veel voor in veengebieden, onder andere langs de Grecht.

38 - 39
Grechtroute
Suggesties voor wandel- en fietsroutes
Grechtroute (rondwandeling)
Afstand: 8 km, ca. 2,5 uur. Dwars door
het waterrijke Brediuspark en vervolgens
door de polder, voornamelijk over verharde
(fiets)paden. Slechts een klein deel,
dwars door de weilanden, is onverhard.
Startpunt: Infopaneel bij ingang Brediuspark
in Woerden (ca. 5 min. van NS-station
Woerden).
Te zien: Brediuspark (www.brediusschuur.nl),
Gemaal Kamerik-Teylingen.
Aanlooproute
Vanaf NS-station: met de rug naar hoofd-
ingang NS-station rechtdoor Stationsweg,
Utrechtsestraatweg oversteken en rechtdoor.
Na brug Oudelandsweg oversteken
en rechtsaf. Hier staat het infopaneel van
de Grechtroute.
Routebeschrijving
• Bij infopaneel Grechtroute linksaf Brediuspark
in Rijnoordpad.
• In het park 1e pad rechtsaf, bocht naar
links volgen en kruising rechtdoor het
voetpad op.
• Bij Brediusschuur rechtsaf klaphekje
door en verderop linksaf.
• Driesprong rechtsaf en meteen linksaf
bruggetje over. Graspad eerst links en
later rechts van het water volgen en
einde pad rechtsaf.
• Na klaphek en bruggetje linksaf en verderop
weer linksaf langs Oudelandseweg.
• Thijssepad oversteken en bij ANWB Y
759 rechtdoor, fietspad.
• Na ca. 1 km linksaf het terrein van de
Boerinn op, betonnen pad uitlopen, erf
op en na de boerderij rechtsaf. Pad naar
links volgen en door klaphek.
• Betonnen pad langs sloot volgen, wordt
na 2e overstapje graspad.
• Na bocht naar links rechtsaf brug over
en met de sloot aan de linkerhand richting
dijk.
• Einde weiland sloot oversteken via
plank (met leuning) en linksaf dijk op.
• Dijk langs de Grecht volgen (enkele
klaphekjes) tot jachthaven en pontje.
Hier linksaf en verderop rechtsaf Jozef
Israëlslaan.
• Op rotonde bij ANWB Y 9416 richting
Montfoort.
• Brug over de Oude Rijn oversteken, bij
stoplichten linksaf en direct weer linksaf
Kromwijkerkade.
Trekvaartroute
Met dank aan Struinen en Vorsen
• Einde kade rechtsaf Rijnkade.
• Einde weg linksaf brug over en meteen
rechtsaf Westdam.
• Om de jachthaven heen, naar rechts
en Haven op. Singel volgen Emmakade,
wordt Nassaukade en vervolgens
Prins Hendrikkade.
• Kruising met Wilhelminaweg rechtsaf
en tussen kerk en kasteel door met
bocht naar rechts.
• Driesprong rechtsaf richting Harmelen.
• Bij ANWB Y 68925 rechtsaf terug naar
het station. Links aan de overkant staat
het infopaneel van de start van de route.
Trekvaartroute (fietstocht)
Afstand: 35 km, ca. 4 uur.
Startpunten met parkeerplaats: NS-station
Woerden. Of parkeerplaats Linschoterbos
bij Linschoten, parkeerplaats zwembad
Oudewater, Papekop, Hekendorp.
Te zien: Stadsmuseum en streekmarkt
(www.stadsmuseumwoerden.nl en
www.streekmarktwoerden.nl) in Woerden,
Touwmuseum (www.touwmuseum.nl) en
Heksenwaag (www.heksenwaag.nl) in Oudewater,
Landgoed en Huis te Linschoten bij
Linschoten.
Bijzonderheden: Fietsverhuur bij NSstation
Woerden.
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Aanrijroute
• Vanaf NS-station Woerden: met de rug
naar hoofdingang NS-station 2x linksaf
rood fietspad op en over viaduct. Fietspad
volgen langs singel, dan Hortensiastraat.
Meteen na brug linksaf, weg
oversteken, Waardse Dijk. Bij stoplicht
weg oversteken, richting Oudewater
en vervolgens richting Papekop volgen
naar de Kromwijkerdijk.
Routebeschrijving
• Op Kromwijkerdijk bij ANWB Y 68924
linksaf Papekop.
• Langs voormalige molen en onder A12
door.
• Bij picknickplaats rechtsaf fietspad,
Vinkjesland.
• Via Zwarte Dijkje langs Diemerbroek
en te Papekop bij stoplichten weg oversteken
en linksaf fietspad Papekopperstraatweg.
• 1e weg rechtsaf Ruige Weide en na ca. 1
km linksaf Zuringkade (smal paadje).
• Einde weg rechtsaf Hekendorpse Buurtweg.
• Te Hekendorp bij huisnr. 80 linksaf fietspad,
brug over (zelfbediening) en op dijk
rechtsaf.
• 1e weg linksaf Hoenkoopse Rijweg, later
Hoenkoopse Buurtweg. Einde weg
linksaf De Meent.

40 - 41
• Weg oversteken en fietspad linksaf
Utrechtsestraatweg. Bij huisnr. 1 rechts-
af IJsselvere.
• Te Oudewater brug over en rechtdoor
Havenstraat. Bij stadhuis rechtdoor Korte
Havenstraat en op Marktplein OZ recht-
door Leeuweringerstraat.
• 1e straat rechtsaf Reijersteeg, 2e
straat linksaf Lange Burgwal, boog-
brug over en rechtsaf Noord Linscho-
terkade, deze ca. 6 km volgen.
• Einde weg linksaf Haardijk en 1e weg
rechtsaf Schapenlaan.
• Einde weg linksaf Noordlinschoterdijk,
1e weg rechtsaf brug over en meteen
linksaf.
Tip
• Provinciale weg oversteken en rechtdoor
Engerzandweg, te Linschoten
Dorpstraat en vervolgens Korte Linschoten
O.Z.
• Bij huisnr. 3 voetgangersbrug over en
rechtsaf, water volgen, Korte Linschoten
W.Z.
• Bij fietspad op brug gelijk oversteken en
Korte Linschoten W.Z. vervolgen.
• Onder A12 door en Kromwijkerdijk vol-
gen tot ANWB Y 68924, het beginpunt
van de route.
Het sap in de stengels van de berenklauw zorgt ervoor dat de huid geen zonlicht meer kan
verdragen en verbrandt, wat een rode, gezwollen huid kan veroorzaken. Niet plukken dus.
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT

42 - 43
‘Dit was tien eeuwen geleden
één groot drassig veengebied’
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
‘De natuur rond het dorpje Kamerik is prachtig. Wandelend over de kades kun je je niet voorstellen
dat dit tien eeuwen geleden één groot drassig veengebied was’, zegt Jan Stol, een geboren en
getogen Kameriks poldermens.
Na de ontginning van de veengrond, omstreeks de 12e eeuw, is het dorp
Kamerik ontstaan. Het eerst zo drassige veengebied is bewoonbaar gemaakt
om arme boeren te voorzien van een stukje land. Kijkend naar
de kaart van He eeld in gelijke, langgerekte percelen land. Destijds heeft
de Bisschop van Utrecht opdracht gegeven om het land te ontginnen en
boerderijkavels te vormen. Elk gezin kreeg zijn eigen plekje. Tot op de
dag van vandaag is dit terug te zien op de kaart’, zegt Stol.
Vissen en zonnebaden
De polder Oortjespad is een van de bekendste gebieden rond Kamerik.
Op het recreatieterrein Oortjespad zijn allerlei voorzieningen. Zo zijn er
een kinderboerderij, een peuterbadje en een bezoekerscentrum. Je kunt
vissen in de visplas en er is ruimte genoeg om lekker in de zon te liggen.
‘Het gebied is ideaal om er een dagje tussenuit te trekken. Voor jong en
oud is er genoeg te doen’, zegt Stol.
Natuurgenieters zijn aan het juiste adres in Kamerik. ‘We hebben hier
een oer-Hollands polderlandschap. In onze omgeving grazen de koeien
-Genieten van oer-Hollands polderlandschap-
en schapen nog in de wei. Je kunt de sappige weilanden op diverse manieren
doorkruisen: wandelend, op de fiets of in een bootje. Alles is even
betoverend.’
Culturele bezoekjes
‘In de winter is het ook prachtig. Vaak zijn het gras, de knotwilgen en
de houten hekken bedekt met een dikke laag rijp. En als er sneeuw ligt
is het hier helemaal sprookjesachtig. Ook in de winter worden er wandeltochten
georganiseerd. Wandelen door het winterwonderland van
Kamerik is eigenlijk een must voor iedereen’, zegt Stol.
‘Verschillende boerderijen in het poldergebied zijn toegankelijk voor bezoekers.
Zo kun je een kijkje nemen bij kaasboeren, boomkwekerijen en
andere boeren die gasten toelaten op hun terrein. Een wandeling door
de polder is echt een belevenis. Genietend van de natuur kun je leuke
culturele bezoekjes doen’, zegt Stol.

44 - 45
Het eerst zo drassige veengebied is bewoonbaar gemaakt om arme boeren te voorzien van een stukje land
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Een oortje betalen
Inwoners van Teckop die in Kanis naar de kerk gingen, moesten een flinke omweg van enkele kilometers maken via Kamerik. Of tol betalen,
een oortje, om rechtstreeks via het grondgebied van Hoeve het Oortjeshek ter kerke te gaan. Een oortje was een muntstuk, dat ongeveer
een kwart stuiver waard was. Een glas jenever kostte ook een oortje. Of daar de uitdrukking ‘Je laatste oortje versnoepen’ vandaan komt,
vermeldt het etymologisch woordenboek niet. Vanaf welk jaar er tol betaald moest worden is niet te achterhalen, maar wel bekend is dat
Sophia Henriëtte die de hoeve in 1898 erfde, in 1902 nog een huurcontract liet opmaken waarin stond dat het pad ‘nimmer als openbare
weg zonder bijzondere vergunning gebruikt mocht worden.’ Tolheffen raakte echter uit de mode en in 1919 werd de tol afgeschaft. Inmiddels
is het op zonnige dagen een drukte van belang op het Oortjespad, de smalle weg die de N212 met Kamerik verbindt. Moderne elektronische
tolpoortjes staan er niet en die zullen vast nooit verschijnen. Daarvoor is het economisch belang van het weggetje gelukkig te gering.
Gezellig en leerzaam: Recreatieterrein Oortjespad
Wie in Kamerik is geweest maar Recreatieterrein Oortjespad heeft overgeslagen, heeft iets verkeerd gedaan. Want dit dynamische
gebied is een kijkje echt waard. Het Bezoekerscentrum Oortjespad fungeert als routepunt voor enkele magnifieke
wandelingen en fietstochten dwars door de Venen. Maar er is meer, want het Oortjespad is een eldorado voor kinderen
(en ouders) die meer willen weten over de natuur. Die – bijvoorbeeld – willen ervaren hoeveel natuurgeluiden je hoort als
je een paar minuten zwijgt. Behalve een vaste natuurtentoonstelling zijn er regelmatig interessante tijdelijke exposities. De
kinderboerderij staat middenin de weilanden en is rijk gevuld met ezels, geiten, zwarte zwanen, pony’s, ooievaars en hangbuikzwijntjes.
Hengelaars kunnen (mits met visvergunning) hun hengel uitgooien in visplas Eend alias De Put; er wordt
gefluisterd dat het water visrijk is. Wie er te voet op uittrekt moet rekening houden met onverharde paden en natte voeten:
stevig schoeisel aanbevolen. Info: www.recreatiemiddennederland.nl/terreinen/de-venen/oortjespad.html.
Nieuwkoopse Plassen
Het bijzondere van de Nieuwkoopse Plassen is niet de weidsheid van het open water, maar het intieme karakter van de wirwar
van kronkelige sloten en stroken land (legakkers) die dichtbegroeid zijn met moerasbos, riet en gras; voorbij elke bocht
in deze doolhof doemt een verrassing op. Het gebied is zo’n 1400 ha groot en wordt beheerd door Natuurmonumenten.
De Noordeinder- en de Zuideinderplas beslaan ongeveer de helft van dit natuurgebied, de rest komt voor rekening van de
legakkers en petgaten, die zijn ontstaan door het winnen van turf. Eénderde is stiltegebied en niet toegankelijk voor boten.
Zeil- en motorboten kunnen terecht op de plassen, maar kano’s en fluisterboten kunnen ook een deel van de spannende
doolhof verkennen. En daar is qua flora en fauna genoeg te zien en te horen. Zoals de grutto, de snor, de kleine karekiet
en de purperreiger die hier veel voorkomt. Het riet wordt in de lente bevolkt door talloze vogels die er een nest bouwen en
hun jongen grootbrengen. De zeldzame veenheide bloeit hier open en bloot, evenals de kale jonker, een eetbare distelsoort.
Omdat koeien en schapen de veenweiden begrazen kunnen grote ratelaar, veenpluis, echte koekoeksbloem en blauwe knoop
overleven. Info: www.natuurmonumenten.nl.

46 - 47
Oud-Kamerik Kaderoute
Suggesties voor wandel- en fietsroutes
Wandelroute Oud-Kamerik
• Bij volgende parkeerterrein links van de
(rondwandeling)
sloot verder, asfaltweg.
Afstand: 11 km. Alle aspecten van het pol- • Bij ANWB Y 63626 rechtsaf Woerdense
derlandschap komen aan bod, inclusief Verlaat, Van Teylingenweg.
onverharde kades en diverse bezoek- • Bij ANWB Y 63627/knooppunt 81 rechtboerderijen.door
Van Teylingenweg.
Startpunt met parkeerplaats: P1 bij Re- • Voorbij huisnr. 170 rechtsaf, via bruggecreatieterrein
Oortjespad aan de N212. tje graspad door weilanden volgen.
Te zien: Bezoekerscentrum Oortjespad, • Aan overzijde weiland rechtsaf, pad via
weidevogels.
bruggetjes door weilanden.
• Na ca. 300 m links bruggetje met klap-
Routebeschrijving
hek over en op fietspad rechtsaf.
• Met de rug naar parkeerterrein P1 rechts- • Op rotonde rechtdoor, via fietspad te-
af, fietspad langs golfbaan (Oortjespad). rug naar het startpunt.
Kaderoute (rondwandeling)
Afstand: 12 km, ca. 3 uur. Deels onver-
hard door de weilanden, dus waterdichte
schoenen aanbevolen. Langs de kronkelende
Grecht en door de polder. Loopt
een klein deel gelijk met de Grechtroute.
Startpunten met parkeerplaats: Kamerik
(centrum). Of het Oortjespad.
Te zien: Monumentale huizen in Kamerik,
Grecht.
Routebeschrijving
• Te Kamerik Mijzijde richting Woerden
(zuiden) volgen.
• Buiten bebouwde kom, bij huisnr. 6,
rechtsaf (recreatieboerderij de Boerinn).
• Langs boerderij rechtdoor, bordjes
Grechtroute door de weilanden volgen.
• Volg pad tot riviertje de Grecht en op kade
rechtsaf. Een paar honderd meter voorbij
een huis (hekjes) kun je een routeverkorting
door de weilanden naar Kanis nemen
(klaphekje en bordje ‘Kamerik Dorp’).
• Voor de langere route: graskade langs
de Grecht volgen en 1e fietspad rechtsaf
naar Oud-Kamerik.
• Bij knooppunt 81 rechtsaf, via Mijzijde
naar Kanis en Kamerik terug.
Kanis Oukooproute (fietstocht)
Afstand: 40 km, ca. 3,5 uur. Door lintdorpen
en gewone dorpen, langs prachtige
riviertjes, kaarsrechte weteringen
en moerassige gebiedjes.
Startpunten met parkeerplaats: Kamerik
(centrum). Of Wilnis, NS-station
Breukelen (van station onder A2 door
richting Kockengen), en Kockengen.
Te zien: Polder Demmerik (natuurreservaat
voor weidevogels), schutsluis
Woerdense Verlaat, Natuurpad Boterwal.
Routebeschrijving
• Te Kamerik bij ophaalbrug en bij ANWB
Y 9616 rechtsaf Woerdense Verlaat, Van
Teylingenweg.
• Te Kanis bij ANWB Y 6362 rechtdoor
(aan andere kant water) Woerdense
Verlaat, Mijzijde. Bij ANWB Y 63627/
fietsknooppunt 81 linksaf Woerdense
Verlaat, fietspad Houtkade.
• Te Woerdense Verlaat rechtsaf en einde
weg rechtsaf Lage Meentweg. rechtdoor
langs knooppunt 24 en 60.
• Bij ANWB Y 863 rechtdoor Wilnis, Lage
Meentweg.
Kanis Oukooproute
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT

48 - 49
• Bij ANWB Y 8120 linksaf Wilnis, ophaalbrug
over en rechtdoor Wilnisse Zuwe.
• Wilnisse Zuwe volgen tot in Wilnis.
• Te Wilnis einde weg rechtsaf Dorpsstraat.
• Voorrangsweg oversteken en rechtdoor
Oudhuizerweg.
• Bij ANWB Y 11444 rechtsaf Korenmolenweg.
• Bij ANWB Y 371 linksaf Nieuwer Ter Aa,
Ter Aase Zuwe.
• Bij ANWB Y 11443/knooppunt 37 rechtsaf
Nieuwer Ter Aa, Ter Aase Zuwe.
• Bij ANWB Y 11442 rechtdoor Bosdijk.
• Op fietsknooppunt 36 rechtsaf Bosdijk
4-10.
• 1e weg linksaf Recreatiegebied Bosdijk.
• Einde weg linksaf en na 200 m rechtsaf
Natuurpad Boterwal.
• Einde fietspad rechtsaf.
• Bij ANWB Y 11441 rechtdoor Breukelen,
Oud-Aa.
• Na brug rechtsaf Galgerwaard, later
fietspad.
• Te Portengensebrug einde weg linksaf.
• Bij ANWB Y 11438 rechtdoor Haarzuilens,
Portengen.
Tip
Een wandeling door de polder is echt een belevenis.
Genietend van de natuur kun je leuke culturele bezoekjes doen
• Bij ANWB Y 3590 rechtsaf Kockengen,
Kerkweg.
• Te Kockengen rechtdoor Kerkweg.
• 100 m voorbij ANWB Y 11944 rechtsaf
Korte Kerkweg.
• Ophaalbrug linksaf Nieuwstraat.
• 1e weg rechtsaf Voorstraat, later
Wagendijk.
• Bij ANWB Y 68087 linksaf Woerdense
Verlaat.
• Bij ANWB Y 8160 rechtdoor Kamerik,
doodlopende weg.
• Bij recreatieterrein Grutto linksaf, fiets-
pad Hollandse Kade.
• Kruising Teckopseweg rechtdoor.
• Einde fietspad op knooppunt 8 rechtsaf.
• Bij ANWB Y 63902 rechtsaf Kamerik,
voorrangsweg oversteken en bij ANWB
Y 8115 linksaf Kamerik.
• Te Kamerik bij ANWB Y 9618 linksaf
Woerden, Meidoornlaan later Berkenlaan.
• Einde weg rechtsaf Meent en terug naar
het startpunt.
Leuk idee: een kinderfeestje midden in de natuur. Het Waggeltjespad bijvoorbeeld, of Slootjeskisten of een
fietsroute. Kijk even op www.recreatiemiddennederland.nl als je meer wilt weten.
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT

50 - 51
‘Op de markt worden allemaal alledaagse, gewone producten verkocht
zoals kaas, aardbeien of een stukje rundvlees’, vertelt Smorenburg. ‘Maar
het verschil zit hem in de geschiedenis. Zo heeft Truus Spruit van de
Natuurboerderij de kalfjes zelf melk gegeven. Dat draagt bij aan een
goed gevoel. Het zijn geen grote machinale bulkproducten. De productie
is veel kleinschaliger en ook duidelijk diervriendelijker.’
Konijntjes aaien
Bijna zes jaar heeft Woerden nu een eigen streekmarkt. Zo lang is de
fruitteler ook al voorzitter. ‘De markt is zeker een begrip’, vindt hij. ‘Het
verlevendigt Woerden. We willen de stadsmensen in contact brengen
met het platteland.Veel streekproducten kun je proeven bij de kraam.
Dat maakt het verkopen voor ons ook leuker. Zo heb ik in de kersentijd
verschillende soorten bij me. Welke is de lekkerste? Het ene ras is zoeter
dan het andere. Kiezen wordt daardoor wel moeilijker, in de supermarkt
heb je dat probleem niet. De sfeer is hier heel ontspannen. Er is meer
aandacht voor de klant en voor de kinderen zijn er konijntjes van april
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
‘Streekproducten hebben een stukje emotie
van eigen bodem’
-De voordelen van kleinschalige productie-
Fruitteler Ariën Smorenburg is voorzitter van de Streekmarkt Woerden. Elke zaterdag verkoopt hij
op het Kerkplein appels en peren van eigen grond. Klanten vertelt hij enthousiast over zijn fruit: ‘Alle
streekproducten hebben hun eigen verhaal.’
tot de kerst. Zittend op het stro kunnen ze de beestjes dan vasthouden
en aaien. Ook andere dieren als een kalfje of een geitje is wel eens te bewonderen.’
Behoorlijk veel appels
Smorenburg teelt zo’n zevenhonderdduizend kilo appels en peren per jaar
en daarnaast ook nog ongeveer vijftienduizend kilo kersen en pruimen.
Qua omvang is het bedrijf iets boven gemiddeld. Zelf eet hij veel fruit.
‘Er gaan bij ons thuis elke week behoorlijk veel appels doorheen. En
tijdens het plukken kan het zomaar gebeuren dat ik wel een kilo pruimen
op een dag eet. Dan zie ik een prima pruim met een scheurtje hangen,
die kan ik natuurlijk niet verkopen. Die pruim gaat dan zo naar binnen.
Het is seizoenswerk. Je bent altijd buiten in de natuur. In de boomgaard
is het heerlijk rustig. Elk seizoen heeft zijn specifieke bezigheden en
schoonheid. Zo is de winter een van de drukste periodes want dan is het
snoeitijd. In de lente staan de bomen in de bloesem, dat vind ik prachtig.
En daarna krijgen ze allemaal kleine vruchtjes.’

52 - 53
Vooral de oogst is voor de fruitteler een bijzonder moment:
‘Een week van tevoren heb ik al pijn in mijn buik. Lukt het
straks allemaal wel qua organisatie. Dat geeft best spanningen.
Is het gelukt en is alles geplukt, dan ben ik blij. Het geeft zeker
veel voldoening als het product in de kraam ligt en ik de klant
kan vertellen op welk perceel het precies is geplukt.’
‘In de kersentijd heb ik verschillende soorten kersen bij me. Welke is de lekkerste?
Kiezen wordt daardoor moeilijker, in de supermarkt heb je dat probleem niet’
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
De ooievaar
Ooievaars kunnen flink oud worden, wel dertig jaar. Ze houden van een rommelig landschap met weilanden en struikgewas
waar wormen, jonge mollen, muizen, slakken en vogeltjes als voedsel dienen. Maar het hoogst op het voedselverlanglijstje staat
de kikker. Ooievaars duiken vaak plotseling op in gebieden waar een sprinkhanenplaag is. Die sprinkhanen waren – samen
met bejaging en verlies van geschikt woongebied door ruilverkaveling – ook een belangrijke oorzaak voor de sterke achteruitgang
van de ooievaarstand: door op grote schaal pesticiden tegen sprinkhanen te gebruiken, ontbrak dat voedsel tijdens de
lange trek. In 1969 werd het eerste ooievaarsdorp ingericht, bij Groot-Ammers. Er werden ooievaars uit andere landen geïmporteerd
die zich op kunstnesten van zo’n meter hoog thuisvoelen. Inmiddels zijn er meerdere ooievaarsdorpen, onder andere
in Zegveld, waar het aan de rand van het dorp een drukte van belang is met klepperende ooievaars die elkaar het hof maken
en heen-en-weer vliegen om voedsel te zoeken en hun nest te verbeteren. Ooievaars gaan in grote groepen op trek en lijken
hun hele leven trouw aan dezelfde partner, maar dat is schijn: ze zijn trouw aan het nest en komen elkaar daar dan automatisch
weer tegen. Als ze zich over grote afstanden verplaatsen, maken ze zoveel mogelijk gebruik van de thermiek. De jongen weten
niet van nature waarheen ze moeten vliegen tijdens de trek naar het overwinteringsgebied, maar leren de route van de ouders.
De ooievaars van Zegveld zijn goed te zien vanaf de weg; bezoek aan het ooievaarsdorp kan alleen op afspraak.
Info: www.ooievaarszegveld.nl.
De Meije: riviertje, dorp en Pietje Potlood
Het veenriviertje de Meije kronkelt door een ongehoord mooi landschap dwars door het lintdorp Meije met zijn schitterende
huizen en boerderijen. De vraag onder welke gemeente men valt en in welke provincie men woont kan waarschijnlijk niet elke
Meijenaar direct beantwoorden, want het dorp is verdeeld over de drie gemeenten Bodegraven, Woerden en Nieuwkoop, en de
twee provincies Zuid-Holland en Utrecht. Vanaf de smalle weg die exact de uitbundige meanders van het riviertje volgt, is het
water regelmatig te zien. Maar pas als het landschap zich ten noorden van De Meije opent en de polder zich tot aan de einder
uitstrekt, krijg je er onbelemmerd zicht op. In het weekend wordt er van het weggetje druk gebruikgemaakt, maar wie de kans
krijgt er op een doordeweekse dag op uit te trekken, kan onbekommerd om zich heen kijken en voluit genieten van knotwilgen,
fluitenkruid, kieviten, merels, koeien en schapen. Wie doorfietst naar Woerdense Verlaat, kruist het spannendste deel van
de Nieuwkoopse Plassen met zijn petgaten en legakkers. Een petgat is een langgerekte plas met daarnaast een smalle strook
land, een legakker. Op de legakker werd het gebaggerde veen te drogen gelegd voor gebruik als turf.
De watertoren in De Meije is een opvallende verschijning, die vanwege zijn uiterlijk meestal Pietje Potlood wordt genoemd.
Van dit baken in het landschap dat van heinde en verre zichtbaar is, hebben in de Tweede Wereldoorlog zowel de Duitsers als
de geallieerden geprofiteerd om zich te oriënteren. De toren werd in 1931-1932 gebouwd en in 1977 gerestaureerd. Om het
ruim 57 meter hoge gevaarte klaar te maken voor de toekomst waren zo’n 1000 liter reparatiemortel en 200 liter betonverf nodig.
De toren markeert het begin van een heerlijk fietspad door de Nieuwkoopse Plassen.

54 - 55
Ooievaarsroute
Suggesties voor wandel- en fietsroutes
Ooievaarsroute (fietstocht)
Afstand: 26 km, ca. 45 minuten. Het
Groene Hart op zijn mooist langs de
Meije, de Nieuwkoopse Plassen, de rand
van Woerden en door ooievaarsdorp
Zegveld.
Startpunten met parkeerplaats: Zegveld
(bij winkelcentrum). Of Woerden, Kamerik,
Woerdense Verlaat.
Te zien: Ooievaarsdorp Zegveld, Lusthof de
Haeck (is geen lusthof, maar een broekbos,
een bos op laaggelegen drassige grond).
Tip
Routebeschrijving
• Te Zegveld op kruising Hoofdweg/
Molenweg richting Woerden, Hoofdweg.
• Na 2 km rechtdoor Zegveldse Uitweg.
• Bij ANWB Y 71159 linksaf Kamerik, met
zelfbedieningspont oversteken.
• Bij ANWB Y 18144 rechtdoor Kamerik
en na ca. 500 m rechtsaf bruggetje
over en fietspad aan andere kant van
het water volgen Thyssepad.
• Bij ANWB Y 18147 linksaf Kamerik, Oudelandseweg
later Van Teylingenweg.
Koop zoveel mogelijk streekproducten: op de Woerdense markt,
bij de Groene Hart Landwinkels, bij kaasboerderijen etcetera.
Goed voor jezelf en goed voor het milieu.
Rondje Lagebroek
• Te Kamerik bij ANWB Y 9615 richting
Wilnis, aan overzijde water rechtdoor
Van Teylingenweg.
• Bij ANWB Y 9616 rechtdoor Woerdense
Verlaat, Van Teylingenweg.
• Te Kanis rechtdoor Van Teylingenweg.
• Bij ANWB Y 6362/fietsknooppunt 64
rechtdoor Woerdense Verlaat.
• Bij ANWB Y 63627/knooppunt 81 linksaf
Woerdense Verlaat, fietspad Houtkade.
• Te Woerdense Verlaat 1e weg linksaf,
sluis oversteken Nachtegaalspad.
• Kruising met voorrangsweg rechtdoor
Hollandse Kade.
• Einde weg rechtsaf Bosweg later Meije.
• Bij ANWB Y 8108 rechtdoor Meije, Meije.
• Te Meije bij ANWB Y 12535 linksaf
Zegveld, Hazekade later Molenweg.
• Te Zegveld op kruising met voorrangsweg
rechtsaf Hoofdweg.
Rondje Lagebroek
(rondwandeling)
Afstand: 3 km, ca 3/4 uur. Wandeling over
twee oude paden die vroeger toegang verschaften
tot boerderijen aan de Rondweg.
Startpunt met parkeerplaats: parkeerterrein
achter Gasterij Milandhof aan de
Milandweg in Zegveld.
Routebeschrijving
• Vanaf parkeerterrein achter De Milandhof
linksaf Milandweg.
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
• 1e zijweg linksaf Branderpad.
• Einde Branderpad rechtsaf Rondweg.
• Tegenover boerderij op Rondweg 52
‘Arbeid Adelt’ rechtsaf het weiland in en
langs sloot.
• Na ca 500 m rechtsaf via loopplank sloot
oversteken en linksaf Broekerweg.
(S.v.p. niet oversteken via daarvóór
gelegen privébrug naar woonhuis aan
rechterkant)
• Einde weg rechtsaf Milandweg en terug
naar de parkeerplaats bij de Milandhof.

56 - 57
‘Ik voel me nog steeds thuis in Harmelen’
-Variatie is het sleutelwoord-
‘Het stadsleven is heel anders dan het dorpsleven. Het contrast tussen
stad en platteland is leuk. Maar ik vind Harmelen en omgeving veel
mooier dan Amsterdam, waar ik doordeweeks woon. Het is hier
lekker groen. De stad is ook prima, maar de sfeer, de natuur en al die
koeien in de wei, die heb je daar niet.’ Groot voordeel, Van Dijk kan
vanuit Harmelen telkens andere rondjes fietsen. Per week rijdt ze zo’n
twee- tot driehonderd kilometer: ‘Het traint gewoon lekkerder, want
telkens dezelfde route is best saai. In deze omgeving valt ook ontzettend
veel te zien. Ik fiets graag langs Haarzuilens met dat enorme kasteel,
dat is super-bijzonder. Woerden is mooi én gezellig, met al die kleine
dorpjes eromheen. Een rondje via de kronkelende Meije en dan om de
Nieuwkoopse Plassen is weer heel iets anders. En als ik een groot rondje
fiets, ga ik weleens naar de Utrechtse Heuvelrug.’
Buitelende kieviten
‘Ik voel me nog steeds thuis in Harmelen, het is een gezellig dorp.
Vredig en landelijk. Met in de lente vrolijke lammetjes in de wei, en
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
De natuur, de sfeer en de grote variatie aan routes. Drie redenen waarom professioneel wielrenster
Ellen van Dijk graag vanuit haar ouderlijk huis in Harmelen traint.
grutto’s en buitelende kieviten in de lucht. Het mooiste vind ik het
Vijverbos. Toen ik nog aan hardlopen deed, liep ik vaak een rondje
door dit natuurgebied. Heel bijzonder met zijn slingerende paadjes en
beboste eilandjes. In de zomer is het er een drukte van jewelste van
allerlei zangvogeltjes.’
Iedereen op de fiets
Sinds kort rijdt Van Dijk voor een buitenlandse ploeg. ‘Ik ben in dienst
en krijg gewoon betaald. Ik heb van mijn hobby mijn beroep gemaakt.
Wielrennen betekent heel veel voor me. Het is mijn leven. Ik moet er
ook dingen voor laten, zoals feestjes, maar dat vind ik niet erg. Van een
keiharde training kan ik echt genieten. Als ik daarna thuiskom, voelt het
goed. Fietsen is gewoon hartstikke leuk, of je nou tien kilometer per uur
trapt of dertig, dat maakt niets uit. Ik kan het iedereen aanraden.’
In 2012 wil de jonge wielrenster naar de Olympische Spelen in Londen.
‘Als klein kind wilde ik al naar de Spelen. Ik heb Peking net gemist, dat
was heel erg balen. Londen is daarom echt een droom geworden.’

58 - 59
Tip
‘Fietsen is gewoon hartstikke leuk, of je nou tien kilometer per uur trapt of dertig, dat maakt niets uit’
Stap even af bij het Vijverbos, maak
vervolgens de anderhalve kilometer
lange wandelroute dwars door het bos
en luister onderweg een tijdje op een
bankje naar de vogels.
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Het Vijverbos
Ingeklemd tussen twee rustige wegen aan de rand van Harmelen ligt een smalle strook romantisch
bos, doorsneden met vijvers en sloten waar fitis, tuinfluiter, winterkoning en boompieper luidruchtig
zingen. Een wandeling van anderhalve kilometer geeft een mooi beeld van de geschiedenis, want
de meeste waterpartijen zijn ontstaan door afgraven van klei voor de dakpannen- en baksteenindustrie.
Essenbomen werden aangeplant voor hakhout en een boomgaard verschafte fruit. In de
19e eeuw werd het bos gebruikt als lust- en jachtoord van Huize Harmelen; uit die tijd dateert ook
de aanleg van het park in Engelse landschapsstijl, wat resulteerde in slingerpaadjes, bochtige oevers
en beboste eilandjes. Op zo’n eilandje ligt het landhuis van de huidige eigenaar, een droomhuis op
een droomplek. Het open, moerassige stuk van het Vijverbos aan de overkant van de weg is jammer
genoeg niet toegankelijk voor het publiek. Voordeel is wel dat dieren er ongestoord kunnen vertoeven
en dat doen ze dan ook op grote schaal. De rietgors bijvoorbeeld, de zeldzame roerdomp en de
kleine en grote karekiet. In het bos eten egel, bunzing, wezel en hermelijn hun buik rond en reeën
en konijnen vinden een prima schuilplaats in het hakhout. Info: www.utrechtslandschap.nl
De grutto
Na de lange vlucht uit Afrika, waar de grutto’s die hier broeden overwinteren, zoekt deze mooie
weidevogel zo snel mogelijk een lekker drassig weiland op waar een bodem water van zo’n centimeter
of tien staat. Daar zijn de wormen makkelijker uit de bodem te trekken. Wormen zijn uiterst
belangrijk in de baltstijd, zeker voor de gruttoman, want wormen zorgen ervoor dat hij steeds roodbruiner
wordt en die kleur is het toppunt van aantrekkelijkheid voor een gruttovrouwtje. Grutto’s
nestelen in lang gras, maar boeren maaien hun weilanden steeds vroeger en verstoren zo de nesten
of vermorzelen de eieren onder de tractorwielen. De grutto hoort dus vanzelfsprekend tot de bedreigde
vogelsoorten. Grutto’s broeden van eind maart tot juni in grasland, in een ondiep kuiltje.
Om het nest aan het oog te onttrekken buigt hij de lange grashalmen over het nest. De kuikens gedijen
het beste in halflang gras, want in lang gras raken ze verstrikt en dan kunnen ze zich niet goed
voortbewegen. Iedereen heeft vast weleens de baltsroep – grut-to-grut-to-grut-to – gehoord, maar
slechts weinigen zullen de spectaculaire baltsvlucht hebben gezien. Eerst cirkelt het gruttomannetje
al roepend in een grote cirkel boven het broedgebied. Plotseling houdt hij op met roepen, laat zich
als een baksteen uit de lucht vallen en landt op het nippertje toch nog op zijn poten.

60 - 61
Haarzuilensroute
Suggesties voor fietsroutes
Haarzuilensroute (fietstocht)
Afstand: 27 km, ca. 2 uur. Door het
parkbos van Kasteel de Haar, het grootste
waterkasteel van Nederland, en
door het sfeervolle dorp Haarzuilens.
Vervolgens door de polder.
Startpunten met parkeerplaats: RKkerk
aan de Bottensteinweg/Pastoor
Ohllaan in Vleuten. Of NS-station Vleuten
(gratis parkeren), Kasteel de Haar
(parkeren € 3,- p.d.), NS-station Woerden
(betaald én gratis parkeren, vanaf
station bordjes Harmelen volgen tot
fietsknooppunt 74).
Te zien: Kasteel de Haar
(www.kasteeldehaar.nl), het Vijverbos,
de Hollandse Kade, langgevelboerderijen.
Bijzonderheden: Fietsverhuur op NSstation
Woerden.
Routebeschrijving
• T.o. RK-kerk in Vleuten de Bottensteinweg
in en einde weg linksaf Stationsstraat.
• Na spoorwegviaduct rechtsaf fietspad
op en meteen weer rechtsaf Prins Hendrikweg.
Speeltuintje voorbij en einde
weg rechtsaf Vleutenweideweg, wordt
Liesgrassingel en later Dorpeldijk.
• Na ca. 2,5 km linksaf Appellaan.
• Te Harmelen 1e weg rechtsaf Tiendweg
en einde weg linksaf Breudijk.
• Op kruising met Leidsestraatweg
(knooppunt 74) rechtsaf en t.o. wokrestaurant
bij ANWB Y 68559 linksaf door
spoorwegviaduct.
• Na ca. 100 m linksaf weg oversteken
en meteen na brug rechtsaf, richting
fietsknooppunt 72.
• Bij ANWB Y 8113/knooppunt 72 rechtsaf
Kockengen, brug over en rechtsaf.
• Op rotonde rechtdoor en bij ANWB Y
8113 linksaf Kockengen.
• Kruising rechtdoor Houtdijkerpad, wordt
fietspad na huisnr. 5.
• Bij ANWB Y 63902 rechtsaf Kockengen
HollandseKade, smal fietspad.
• Na ca. 2,5 km bij fietsknooppunt 8
rechtdoor.
• Einde fietspad bij ANWB Y 63628
rechtsaf Haarzuilens Wagendijk.
• Bij ANWB Y 9210 rechtdoor Harmelen
en bij ANWB Y 9006/knooppunt 9 linksaf
Kortjaksepad, onder het spoor door.
• Direct na 1e boerderij op knooppunt 10
linksaf Lagehaarsdijk op.
• Einde weg, vóór de doorgaande weg,
linksaf fietspad, weg oversteken en richting
Kasteel de Haar en Haarzuilens.
• Langs de ingang van het kasteel en ein-
Vierseizoenenroute
de weg linksaf Bochtdijk.
• Op fietsknooppunt 12 rechtsaf richting
Vleuten Thematerweg.
• Op knooppunt 13 rechtsaf en op rotonde
rechtdoor Schoolstraat.
• Einde straat linksaf Hindersteinlaan en
1e straat rechtsaf Odenveltlaan.
• Doorgaande weg met bocht naar links
en naar rechts volgen, Stationsstraat.
• Vóór viaduct linksaf Bottensteinweg en
terug naar de RK-kerk.
Vierseizoenenroute (fietstocht)
Afstand: 29 km, ca. 2,5 uur. Afwisselende
tocht langs verschillende soorten
boerderijen (langhuisboerderijen, krukhuisboerderijen),
deels over vrijliggende
fietspaden en smalle kades. Startpunten
met parkeerplaats: Oortjespad (bij Kamerik).
Of Kockengen.
Te zien: Het Vijverbos, de Kockengense
Molen.
Routebeschrijving
• Op parkeerplaats rechtsaf Oortjespad
richting Kanis.
• Op fietsknooppunt 64 linksaf knooppuntennetwerk
volgen: 64 – 71 – 72.
• Op fietsknooppunt 72/ANWB Y 8113
rechtdoor Harmelen, Breeveld richting
fietsknooppunt 73.
• Linksaf via brug Oude Rijn en drukke
Leidsestraatweg N198 oversteken. Aan
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
overzijde fietspad rechtsaf (fietsknooppunt
73 gaat hier linksaf), onder spoor
door tot knooppunt 74 te Putkop.
• Op knooppunt 74 fietsknooppuntennetwerk
volgen: 74 – 75 – 10 – 9 – 73. (Tussen
knooppunt 74 en 75 Breudijk ligt rechts
het Vijverbos, ingang via Tiendweg.)
• Op knooppunt 73 scherp rechtsaf
Geestdorp.
• 1e weg rechtsaf Houtdijk en einde weg
dijk naar links volgen.
• Splitsing rechtsaf Houtdijkerpad langs
Teckopse Molenvliet.
• Bij ANWB Y 63902 rechtsaf fietspad
Hollandse Kade (bord Recreatieschap de
Stichtse Groenlanden).
• Kade volgen, bij knooppunt 8 met een
slingertje rechtdoor richting knooppunt
7.
• Bij ANWB Y 63628 linksaf Kockengen
Rodendijk/Wagendijk (verderop rechts
natuurstrook tussen Heicop en Bijleveld).
• Bij ANWB Y 11943 linksaf Kamerik
Teckopseweg (fietsknooppunt 7 gaat
hier rechtdoor).
• Langs Kockengense Molen, op knooppunt
63 rechtdoor, door Teckop.
• Vlak vóór rotonde drukke N212 (Ir. Enschedeweg)
oversteken richting fietsknooppunt
64 en links van rotonde
Teckopsebrug oversteken.
• Bij ANWB Y 11942 rechtdoor Kanis Oortjespad
en terug naar de parkeerplaats.

62 - 63
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
‘Het is jammer als alles verdwijnt’
Gerard den Engelsman is een drukbezet man, ondanks dat hij de pensioengerechtigde leeftijd al lang
is gepasseerd. Zo zet hij zich als voorzitter van de gemeentelijke Monumentencommissie Woerden
in voor het behoud van het cultureel erfgoed en in het voorjaar is hij druk met het beschermen van
weidevogels. ‘Wat we nog hebben, dat moeten we behouden’, is zijn stelregel.
‘Het is een stukje betrokkenheid. Ik ben geboren en getogen in een dorp
en heb altijd tussen de boeren gewoond. Mijn vrouw en ik wonen in
Harmelen en hebben het hier erg naar ons zin. Het is zonde als dingen
voor het nageslacht verdwijnen, maar ik ben realistisch genoeg om te
weten dat je niet alles kunt behouden. Niet alleen in Woerden, maar ook
in Harmelen leeft het cultuurhistorisch gevoel nog echt. Op dit moment
zijn we druk bezig met het Defensie-eiland in Woerden. Vroeger waren
hier de tentenmakerij en de kleermakerij gevestigd. Het is de bedoeling
dat daar woningen komen. En de voormalige wasserij moet een culturele
bestemming krijgen, onder andere voor toneelvoorstellingen en concerten.
De Monumentencommissie beoordeelt ook bouwplannen op het
behoud van karakteristieke elementen en wijst bijvoorbeeld boerderijen
aan als gemeentelijk monument.’
Wedstrijd
‘De watertoren van Woerden wordt al twintig jaar niet gebruikt. We hebben
een wedstrijd uitgeschreven met als doel een originele en realisti-
-Cultuur en natuur gaan hand in hand-
sche bestemming te bedenken voor die toren. De winnaar is inmiddels
bekend. Woerdense bedrijven en inwoners kunnen tegen betaling als
‘vriend van de watertoren’ gebruik maken van het rijksmonument voor
vergaderingen en andere bijeenkomsten.
Ambachtswoningen vallen onder de cultuurhistorisch belangrijke gebouwen.
Je moet dan denken aan een wagenmakerij, een mandenmakerij
of een kuiperij. Die zijn meestal alleen aan de buitenkant te bewonderen.
Met de Open Monumentendag probeer ik altijd, al naar gelang het
thema, bepaalde gebouwen toegankelijk te krijgen.’
’K’ voor kievit
In het voorjaar gaat Den Engelsman zo’n twee tot drie keer per week de
weilanden in om de grutto’s, tureluurs en kieviten te beschermen. ‘We
nemen de eieren niet mee, maar controleren of ze nog warm zijn. En we
zetten stokjes bij de nesten, zodat de boeren eromheen kunnen maaien.
Elk nest krijgt een stokje met een nummer en een letter. Heel simpel: ‘K’
voor kievit, ‘G’ voor grutto en ‘T’ voor tureluur. Stel je voor dat er in de

64 - 65
toekomst geen vogels meer zijn, dan is er ook geen natuur
meer. Als ik de polder in ga, voel ik me één met de natuur.
Ik vergeet alles om me heen als ik langs mooie boerderijen
fiets. Het is een levensvervulling. Alhoewel, dat is misschien
een beetje overdreven. Maar ik voel me wel happy
als ik buiten ben. Ik leef op als ik in de lente de lijsters en
de merels hoor fluiten. Dan denk ik: Hé, het voorjaar komt
er weer aan. Maar in de winter vind ik het landschap tussen
Haarzuilens en Harmelen ook prachtig. Als het gesneeuwd
heeft zijn de treurwilgen daar helemaal bedekt en
dat is fantastisch.’
‘Op dit moment zijn we druk bezig met het
Defensie-eiland in Woerden’
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Kasteel de Haar
Wie langs Kasteel de Haar fietst of wandelt en er geen kijkje gaat nemen, krijgt vast spijt. Want de romantische tuinen
en het sprookjeskasteel zijn een genot om te vertoeven en een bron van activiteiten. Zo kan de moderne mens
er wandelen, een leerzame rondleiding bijwonen of verdwalen in de doolhof. En kinderen kunnen hun kennis testen
tijdens een educatieve speurtocht.
De geschiedenis van sprookjeskasteel De Haar gaat terug tot de middeleeuwen, maar in de zeventiende en achttiende
eeuw raakte het gebouw danig in verval. Het huidige kasteel werd ruim honderd jaar geleden door de beroemde architect
Pierre Cuypers in middeleeuwse stijl herbouwd, met gebruikmaking van intact gebleven delen van de muren.
Opdrachtgever was baron Etienne van Zuylen van Nijevelt. Deze Belg deed waar velen van dromen: hij trouwde met
een schatrijke française, barones Hélène de Rothschild, wat zeker heeft geholpen om zijn grootse plannen te kunnen
realiseren. Buiten- en binnenkant zijn weliswaar middeleeuws, maar aan luxe en comfort werden geen concessies
gedaan. De nieuwste technische snufjes zijn geïnstalleerd, zoals een elektrisch aangedreven lift, centrale verwarming,
warm en koud stromend water in alle slaapkamers en de modernste fornuizen in de keuken. Het plan van de baron
hield niet op bij het kasteel, maar strekte zich uit over het hele momenteel 450 hectare grote landgoed en het dorpje
Haarzuilens, dat werd verplaatst om ruimte te scheppen voor een jacht- en parkgebied. Om de overgang tussen het
landgoed en de omringende polders te verkleinen, werden er groepjes bomen aangeplant.
Info: www.kasteeldehaar.nl.
Defensie-eiland
Midden in Woerden, op een van de aantrekkelijkste locaties van de stad, ligt het Defensie-eiland, een schiereiland
dat lange tijd door Defensie werd gebruikt, onder andere als wasserij en tenten- en kleermakerij. Voordat het Defensie-eiland
in gebruik genomen werd vestigde het Centraal Magazijn van Kleding en Uitrusting zich in 1873 eerst in
het Kasteel, maar al snel werden de activiteiten naar het Defensie-eiland verplaatst. In 1880 werd daar het eerste houten
gebouw neergezet. Al snel volgden er meer gebouwen, eerst nog van hout maar later van steen. In 1916 werd de
was-, spoel- en sorteerinrichting gebouwd met een schoorsteen ernaast, die in 1947 werd vervangen door een hogere
schoorsteen met een gietijzeren kop er bovenop. Deze twee gebouwen samen zijn aangewezen als gemeentelijk monument
en vormen het hart van de ingrijpende plannen om van het Defensie-eiland een aantrekkelijk woongebied te
maken met veel aandacht voor cultuur. In de tussentijd is het alles behalve stil op het Defensie-eiland, want ook nu al
zijn er tal van activiteiten. Drie beeldende kunstenaars openden een dynamisch atelier in de Wasserij en het terrein
wordt gebruikt voor culturele bijeenkomsten, sportactiviteiten en evenementen.
Info: www.woerden.nl/defensieeiland.

66 - 67
Potterskaderoute (rondwandeling)
Afstand: 9 km, ca. 2 uur. Over begroeide
oeverwallen van de Oude Rijn en halfverharde
graskades en jaagpaden tussen
Harmelen en Woerden.
Startpunten met parkeerplaats: Harmelen;
NS-station Woerden (dan ca. 4 km extra
aanlooproute).
Te zien: Putkop, Milieu- en Natuureducatiecentrum
De Kievit aan de Hollandse
Kade (www.dekievit-harmelen.nl, o.a.
educatieve tuin en boomgaard, natuuropdrachten
voor kinderen), Haanwijkersluis,
oeverzwaluwwand.
Routebeschrijving
• Het infobord van de Potterskaderoute
staat op de hoek Uitweg en Kalverstraat/Kerkweg.
Dit is het beginpunt
van de route.
• Bij infobord linksaf Kalverstraat, langs
de kerk, en einde straat linksaf Dorpsstraat.
• Brug over en doorgaande weg naar links
volgen. Na Politiepost op huisnr. 133
linksaf Pompersplein.
• Vóór bruggetje rechtsaf Jaagpad. Pad
ca. 1,5 km volgen.
• In Putkop weg oversteken en linksaf
Leidsestraatweg, richting het spoortalud.
In het voorjaar gaat Den Engelsman zo’n twee
tot drie keer per week de weilanden in om de grutto’s,
tureluurs en kieviten te beschermen
Potterskaderoute De Haarroute
Suggesties voor wandelingen
Ter hoogte van ANWB Y 68559 en restaurant
Het Wokpaleis rechtdoor omhoog en
via het spoortalud de Leidsestraatweg
oversteken.
• Bij ANWB Y 3464 rechtsaf fietspad richting
Woerden.
• Na 2e boerderij linksaf houten bruggetje
over, graspad tussen twee slootjes.
(Als je in Woerden bent begonnen, pik je
hier de route op). Hier vlak bij rechts ligt
de oeverzwaluwwand.
• Einde graspad linksaf, smal slingerend
paadje (modderig na regen).
• Driesprong rechtdoor halfverharde weg
en bij hek linksaf de weg volgen.
• Vóór bocht naar links het smalle (gras)
pad aan de linkerkant inslaan.
• Te Harmelen op doorgaande weg rechtsaf,
Haanwijk en einde weg linksaf, Uitweg.
• Aan het einde van de Uitweg ben je bij het
infobord en het beginpunt van de route.
De Haarroute (rondwandeling)
Afstand: 13,6 km, ca. 3,5 uur. Door het statige
parkbos, langs sprookjeskasteel de Haar
en via kaarsrechte wegen door de polder.
Startpunt met parkeerplaats: Kasteel de Haar
(€ 3,- p.d.).
Te zien: Kasteel de Haar en het dorp
Haarzuilens.
Routebeschrijving
• Vanaf het parkeerterrein van Kasteel
de Haar linksaf. Drukke weg oversteken,
dan linksaf en direct rechtsaf Lagehaarsdijk.
• Einde weg op fietsknooppunt 10 linksaf
Kortjaksepad.
• Vlak na het spoorwegviaduct bij ANWB
Y 9006 linksaf Gerverscop.
• Na ca. 2,5 km, bij bocht naar links,
rechtsaf het erf van boerderij ‘Groot
Genoeg’ op. Smal, na regen mogelijk
modderig paadje tussen slootjes aan
de linkerkant (onderdeel van het roodwit
gemarkeerde Floris V-pad).
• Einde pad rechtsaf Hollandse Kade,
fietspad.
• Driesprong (knooppunt 8) rechtdoor.
Einde weg bij ANWB Y 63628 rechtsaf
Haarzuilens. Bij ANWB Y 9210 linksaf
Haarzuilens, Laag Nieuwkoop.
• Na ca. 1,5 km op rotonde rechtdoor Polderweg,
verderop Ockhuizerweg.
• Te Haarzuilens Brink schuin naar links
oversteken Brinkstraat. Door de poort
Haarzuilens weer verlaten.
• Bij ANWB Y 1235 rechtdoor Harmelen
en 1e weg rechtsaf Bochtdijk.
• Bochtdijk volgen naar de parkeerplaats
van kasteel de Haar.
Tip
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Neem een vogelgidsje en een verrekijker mee als je in het voorjaar
door de polders gaat wandelen of fietsen. Grote kans dat je een
paar weidevogels of roofvogels kunt spotten.

68 - 69
‘Met mooi weer krijg ik altijd de kriebels’
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Cor Janmaat heeft samen met zijn broer een kaasboerderij in het Woerdense Barwoutswaarder. Zijn
passies zijn wielrennen en schaatsen. Van eind maart tot september fietst hij elke woensdagavond
en zondagochtend met vrienden in het Groene Hart. ‘Zondags drinken we onderweg altijd koffie met
appelgebak erbij.’
Eind maart begint het wielerseizoen. De klok verschuift en de avonden
worden langer. ‘Ik krijg altijd de kriebels met mooi weer. Wielrennen is
een echte mooi-weer sport. In het voorjaar bloeit en groeit alles. De luide
jubelroep van veldleeuweriken en tureluurs weerklinkt boven de weilanden
en hazen buitelen door het gras. Op de fiets is de natuur heel dichtbij.
Je kunt lekker uitwaaien en bij thuiskomst stap je onder een warme
douche. Heerlijk. Maar als ik moet hooibouwen, dan gaat dat toch voor.’
Fietsvirus
Janmaat fietst nu zo’n vijftien jaar. Vroeger had hij alleen vrije tijd in de
winter. Dan is er minder te doen op de boerderij en kon hij schaatsen.
‘Ik wilde een aanvulling op het schaatsen. Mijn vrienden, die geen boerderij
hebben, fietsten al. Ik ben toen ook met het fietsvirus besmet.’
De vrienden kent hij van vroeger, van school. ‘De één is makelaar geworden,
de ander slager. Ze komen allemaal uit de buurt van Woerden. We
dragen dezelfde shirtjes. Eenzelfde outfit is natuurlijk mooi. Zo vormen
we een eenheid tijdens het wielrennen. Alleen in het voorseizoen ga ik
-Nergens beter fietsen dan in het Groene Hart-
af en toe alleen fietsen. Na een uur is het alweer donker, dan heeft het
geen zin om te verzamelen. In je eentje kun je goed om je heen kijken,
normaal moet je op de groep letten. Er is best competitie. Telkens gaat
er iemand anders op kop. Soms kan ik het maar net bijhouden. Maar zo
is de één goed bergje op, de ander op de vlakke weg in de Nederlandse
polder.’
Eerst wind tegen
‘De windrichting is belangrijk: we zorgen altijd dat we op de heenweg de
wind tegen hebben. Dan hebben we hem vanzelf op de terugweg mee.
Aan de hand van de windrichting kiezen we een route van zo’n zestig
kilometer. Als er een stevige zuidwestenwind waait gaan we naar Vianen,
en met oostenwind naar Amsterdam. We hebben weliswaar onze vaste
routes, maar er is afwisseling genoeg. Juist voor wielrenners die hier onbekend
zijn, is het Groene Hart heel leuk.’
Janmaat tipt de Reeuwijkroute door het plassengebied en het nieuwe
fietspad tussen Nieuwerbrug en Bodegraven: ‘Je fietst midden door het

70 - 71
land, daar staan een paar prachtige nieuwe boerderijen.
Maar het mooiste vind ik langs de Lek, van Vianen
naar Schoonhoven. Hoog op de dijk. Dat gaat nooit
vervelen.’
‘De een is goed bergje op, de ander op de
vlakke weg in de Nederlandse polder’
De knotwilg
Knotwilgen zijn razend interessante bomen die, omdat ze hun economische
nut hebben verloren, uit het landschap dreigen te verdwijnen.
Want wilgen knotten is zwaar en intensief werk. Wilgen werden
geknot omdat de boeren het snoeihout goed konden gebruiken
als bezemstelen, om manden van te vlechten, de kachel mee op te
stoken of om klompen van te maken. Om van een gewone wilg een
knotwilg te maken, wordt de bovenste helft afgezaagd. Behalve nieuwe
scheuten groeit er van alles op die bovenkant. Van paardenbloemen
tot gras en van fluitenkruid tot vlierstruiken. De wilde pruiken
en de holtes van de afgeknotte stam zijn zeer geliefd bij steenuilen,
wilde eenden, spitsmuizen en torenvalken. Een rijtje knotwilgen
breekt de wind die de polders regelmatig teistert en biedt schaduw
en beschutting aan koeien en schapen. De wortelstelsels voorkomen
dat oevers en dijken eroderen en wilgen in blad leveren een belangrijke
bijdrage aan de waterhuishouding, want één forse knotwilg in
blad kan wel honderd liter water per dag verdampen. Vroeger knotten
de boeren de wilgen, maar tegenwoordig is het veelal vrijwilligerswerk
van onder andere vogelwerkgroepen. Er is een chronisch
gebrek aan gegadigden, wat betekent dat deze uiterst nuttige en oer-
Hollandse boom steeds verder wordt teruggedrongen.
De veldleeuwerik
Er is maar één vogel die heel hoog in de lucht onafgebroken geluid
maakt en dat is de veldleeuwerik. Gek genoeg zingen zowel
het vrouwtje als het mannetje. Je kunt er rustig bij gaan zitten of
liggen, want meestal gaat deze onopvallend gekleurde vogel wel
even door. Soms blijft hij minutenlang op dezelfde plek in de lucht
hangen om vervolgens al zingend de terugvlucht in te zetten die in
volkomen stilte met op het laatst een spectaculaire duikvlucht eindigt.
Veldleeuweriken zijn niet alleen te vinden in vochtige wei-
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
degebieden, maar ook op de hei en op akkers. Vroeger behoorde
hij tot de algemene Nederlandse broedvogels, maar de aantallen
nemen al enkele decennia gestaag af, vooral in de weidegebieden
en in iets mindere mate in de akkerlanden. Een van de redenen
van de achteruitgang is dat veel akkerbouwers in Europa niet meer
in het voorjaar zaaien, maar in het najaar. Dat betekent minder
zaden en graan als voedsel. Om te broeden maakt de veldleeuwerik
een kleine holte in de bodem die hij bedekt met droge grashalmen
en soms dierenhaar. Het vrouwtje legt drie tot vijf eieren die
ze elf of twaalf dagen bebroedt. Na negen dagen lopen de jongen
het nest al uit en dan duurt het nog slechts tien dagen voordat ze
kunnen vliegen, dat is dus in 31 dagen van ei tot vliegrijpe veldleeuwerikjes.
De kievit
De kievit is makkelijk te herkennen aan zijn roep ‘kie-wie’ én aan
zijn parmantige kuif. Eind februari, begin maart komen duizenden
kieviten naar Nederland, in kleine groepjes van zo’n tien tot twintig
vogels. In de paartijd is het ook ’s nachts een drukte van belang in
het weiland met rivaliserende kievitmannetjes die felle gevechten in
de lucht leveren. Het zijn echte stuntvliegers die hun acrobatische
kunsten gebruiken om een vrouwtje te verleiden. Als een mannetje
uitblinkt in de vliegkunst heeft hij soms twee of zelfs nog meer
vrouwtjes. Het mannetje bouwt meerdere nesten en het vrouwtje
kiest het beste nest uit. Kieviten leggen vaak twee broedsels wat voor
de voorstanders van het rapen van kievitseieren een goede reden is
om te beweren dat de kievitstand niet door het rapen van eieren beinvloed
wordt. De tegenstanders zeggen juist dat het tweede legsel
vaak wordt vernietigd doordat boeren hun weilanden steeds vroeger
maaien. Feit is dat de kievitstand achteruitgaat en dat is jammer,
want het is een van de leukste weidevogels van Nederland.

72 - 73
Suggesties voor fietsroutes
Omdat beide hier beschreven fietsroutes
buiten de regio vallen, zijn ze niet opgenomen
op de kaart. Wel zijn de gidsjes
vermeld waarin de routes zijn beschreven.
Reeuwijkse Plassenroute
(fietstocht)
Afstand: 25 km, ca. 2 uur, bewegwijzerd.
Afwisselende route, door de Reeuwijkse
Plassen met aan weerszijden het water
met zijn zeilboten en motorjachten. Maar
ook door Bodegraven en Reeuwijk.
Startpunten met parkeerplaats: Bodegraven,
Reeuwijkse Hout, Waarder.
Te zien: Fort Wierickerschans, Nieuwer-
brug (laatste tolbrug van Nederland) en
Reeuwijkse Plassen (www.recreatiegebiedreeuwijkseplassen.nl).
Routebeschrijving: ANWB Fietsgids Groene
Hart. Te koop bij VVV-vestigingen in het
Groene Hart.
Info: www.recreatie-inspiratiewinkel.nl en
www.anwb.nl.
Rivierentocht
Afstand: 40 km, ca. 4 uur, routebeschrijving
(niet bewegwijzerd). Water is het
hoofdthema van de route, in de vorm van
de Lek, de Kromme IJssel en de Enge
IJssel. Ruimte, vergezichten en monumentale
boerderijen zijn eveneens sterke
punten van deze tocht.
Startpunten met parkeerplaats: Schoonhoven
en Jaarsveld.
Te zien: Lek, Kromme IJssel en Enge
IJssel, Natuurmuseum De Wielewaal,
Tip
(www.museumdewielewaal.nl) bij Lopik
in Willige Langerak, Aardkundig Monument
De Bol bij Lopik.
Routebeschrijving:
Tureluren en flierefluiten in het Groene
Hart – Deel 2 de Utrechtse Waarden, uitg.
Struinen en Vorsen. Te koop bij VVV-vestigingen
in het Groene Hart en deelnemers
van Struinen en Vorsen.
Info: www.recreatie-inspiratiewinkel.nl en
www.struinenenvorsen.nl.
’s Morgens vroeg en aan het eind van de dag,
als de zon laag over het water scheert, is de
Reeuwijkse route op zijn mooist.
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT

74 - 75
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
‘Het geeft een kick om op het landgoed te wonen’
‘Er gaat veel historie van deze plek uit’, vertelt Yvonne Postma, gids en gastvrouw van Huis
te Linschoten. Drie jaar geleden kwam zij samen met haar man op het landgoed wonen. In een
dienstwoning, wat betekent dat je er ook werkt.
‘Gastvrouw zijn hoort bij het huis. Het is een voorwaarde als je hier
komt wonen. Je kunt hier niet zomaar huren, je moet worden gevraagd
door de Stichting Landgoed Linschoten. Ik zit al tien jaar in de organisatie
van de concerten, dus mij kenden ze goed. Je moet erbij passen.’
Het landgoed beslaat zo’n vierhonderdvijftig hectare, waarop nog zes
boerderijen staan en enkele gewone huisjes, de vroegere dienstwoningen.
‘Het is eigenlijk een soort familie die het landgoed een warm hart
toedraagt. We wonen nogal afgelegen, mensen vragen weleens of ik mij
eenzaam voel. Vroeger woonde ik in een drukke straat, maar nu heb ik
veel meer contact met de buren. Iedereen is vriendelijk en behulpzaam.
Is er iets, dan help je elkaar. Dat maakt het echt bijzonder om hier te
wonen.’
Met ijskelder en duiventoren
Yvonne Postma woont binnen de hekken van het huis, aan de rand van
het parkbos, dat zo’n vijftien hectare groot is. Met oprijlaan geflankeerd
door imposante beuken, hoogstamboomgaard, ijskelder en duiventoren,
-Verleden én heden van Landgoed Linschoten-
allemaal elementen die tijdens een rondleiding aan bod komen. ‘Ongeveer
één keer per maand geef ik een rondleiding langs alle historische
plekjes. Mensen zijn vaak verbaasd als ze ontdekken hoe mooi het parkbos
is, het hele jaar door, maar vooral als de daslook of de wilde hyacinten
in bloei staan.’
Het huis is alleen opengesteld voor publiek tijdens de concerten, dat
heeft de laatste bewoner, Gerlachus Peletier junior, in zijn testament
laten vastleggen. Yvonne Postma: ‘Hij heeft de inboedel achtergelaten,
maar het huis is niet bewoonbaar, want een douche, wc en kachel ontbreken.
We houden het in de originele staat. Zo blijft de rust behouden.
Ik vind het uniek dat in het centrum van Nederland, de Randstad, deze
stilte nog heerst. Als je bij het huis staat begrijp je dat. Het is echt een
oase middenin het Groene Hart.
In stilte genieten
Op de plaats van het huis stond vroeger een boerderij. Totdat Johan
Strick hem in 1633 kocht, er twee torens en een ophaalbrug bij bouw-

76 - 77
de en er een gracht omheen liet graven. ‘Sindsdien is het
een landgoed zonder kasteel maar met een huis. In de
tijd van Karel de Grote is al bepaald aan welke voorwaarden
een huis moet voldoen om kasteel te mogen heten.
Maar goed, wij hebben het toch vaak over het kasteel. Het
mooiste van het huis vind ik de plek waar het staat. Zowel
in de zomer als in de winter is het er goed toeven. De
warmte blijft tussen het zomerhuis en het koetshuis hangen.
Regelmatig zit ik daar op een bankje stil te genieten,
zomers met een heerlijk glas wijn erbij. Dan besef ik wat
een voorrecht het is om hier te mogen wonen.’
‘Mensen zijn vaak verbaasd als ze ontdekken hoe
mooi het parkbos is, het hele jaar door,
maar vooral als de daslook of
de wilde hyacinten in bloei staan’
Landgoed Linschoten
Middenin de weidse verten van het polderland, aan de zuidrand van Woerden,
wordt het oog gevangen door de statige bomen van Landgoed Linschoten.
Bewoners van de Woerdense wijken Molenvliet, Snel en Polanen
hebben geluk, want zij hoeven slechts onder de A12 door te gaan om in de
rust en het vogelgekwetter te belanden. Want een fietspad doorsnijdt het
landgoed en gunt wandelaars en fietsers een ruime blik op het oogstrelende
parkbos, de groene weilanden en de monumentale boerderijen. Het boerenbedrijf
is hier springlevend, met de moderne biologische veeboerderij
Adriana-hoeve aan het hoofd. Vooral ’s morgens vroeg en aan het eind van
de dag is de kans op een interessante ontmoeting groot. Hazen doorkruisen
regelmatig de weilanden en de groene specht met zijn zachte roffel en
zijn lachende roep is een vaste bewoner van dit bos. Op het terras van het
Wapen van Linschoten in het dorp is het goed uitrusten en fietsers zullen
veel plezier beleven als ze het ommetje door het landgoed combineren met
een tocht langs de vrolijk kronkelende Lange Linschoten.
Huis te Linschoten
Het pronkstuk van Landgoed Linschoten, het grootste historische landgoed
van de Randstad, is Huis te Linschoten. Het huis is tussen 1638 en 1647 gebouwd
door Johan Strick, de deken van het kapittel van Oudmunster, maar
de exacte datum staat niet vast. Het indrukwekkende huis is bijna vierkant
en wordt geflankeerd door twee torens die minder opvallen dan voorheen,
omdat er in 1720 op het voorste deel van het huis een extra verdieping is
gebouwd. De beroemde landschapsarchitect Jan David Zocher heeft het
parkbos ingrijpend gewijzigd en de waterpartijen vergroot. In de ijskelder
uit 1840, een kunstmatig aangelegde heuvel met een bakstenen gewelf van
zes meter diep met dubbele spouwmuren van tien centimeter dik, kon wel
honderd ton ijs een jaar lang bewaard worden. Het houden van postduiven
was alleen weggelegd voor de rijken, die ze op reis meenamen om berichten
naar het thuisfront te sturen. Bovendien stond gebraden duif nogal
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
eens op het menu als er gasten kwamen dineren. De uit de 17e eeuw stammende
duiventoren werd in 1952 herbouwd. Het huis met zijn neogothische
schoorsteenmantel, de 17e-eeuwse schouw en de bibliotheek met zijn
geheime deur is slechts toegankelijk tijdens de rondleidingen die regelmatig
worden gegeven. Info: www.landgoedlinschoten.nl.
Montfoort
Een van de sfeervolste plekken van Montfoort is het intieme kasteelplein
met zijn twee super-kastanjebomen. Het plein wordt begrensd door de
stijlvolle stadspoort, twee torens en de voorburcht die in het rampjaar 1672
gespaard zijn gebleven. De rest van het kasteel is door de Franse troepen
van Lodewijk XIV opgeblazen toen ze verjaagd werden door stadhouder
Willem III. De Hollandse IJssel is ter hoogte van Montfoort niet bepaald
een indrukwekkende rivier, maar toch was dit romantische water, vanwege
de strategische ligging, rond 1170 aanleiding voor de bouw van het kasteel.
Later ontstond een nederzetting die in 1329 stadsrechten verwierf en werd
voorzien van stadswallen. Toen die stadswallen in verval raakten, maakte
men smalle steegjes van de stadswal naar de rivier om makkelijker ongezien
smokkelwaar te kunnen vervoeren. Die steegjes zijn er nog steeds.
Montfoort is klein maar fijn, echt een stadje waar je op je gemak doorheen
slentert. Op het kleine oppervlak staan maar liefst twee grote monumentale
kerken. Het aanvankelijk katholieke stadje gaf in 1581 nauwelijks gehoor
aan het verbod op de katholieke godsdienstoefening dat de Staten van
Utrecht uitvaardigden. Ondanks dat de Reformatie aanvankelijk niet echt
voet aan de grond kreeg, ging het kerkgebouw wel over in handen van de
protestanten. Het resultaat: de katholieke kerk is kleiner van formaat dan
de protestantse kerk. Op een onweersachtige dag in 1629 sloeg de bliksem
in de kerktoren van de hervormde kerk en veroorzaakte een vonkenregen
die een deel van het stadje in de as legde. Gelukkig was de kerk in 1634
alweer herbouwd, maar dat had zijn tol geëist, want om de bouw te kunnen
bekostigen moesten er landerijen verkocht worden.

78 - 79
Ronde van Linschoten Bloklandroute
Suggesties voor wandel- en fietsroutes
Ronde van Linschoten (rondwandeling)
Afstand: 6 km, ca. 1,5 uur. Onder de rook
van Woerden door en langs het kleine,
maar o zo mooie Landgoed Linschoten.
Startpunt met parkeerplaats: Afrit 14,
Woerden/Linschoten, richting Linschoten.
Doorrijden tot parkeerplaats ‘Huis te
Linschoten’, Noord Linschoterdijk. Hier
staat een route-informatiepunt.
Te zien: Landgoed Linschoten.
Bijzonderheden: Honden toegestaan,
mits aangelijnd. Route loopt grotendeels
over verharde wegen en fietspaden. De
route is tegen de klok in bewegwijzerd en
de beschrijving is dus ook die richting op.
Routebeschrijving
• Vanaf parkeerplaats voorrangsweg
N204 oversteken, en bij ANWB Y 10248
rechtdoor Linschoten in, G. Van der
Valk-Bouwmanstraat.
• 1e straat rechtsaf Liefhovendijk blijven
volgen met water aan rechterhand.
(bruggetje met weilanden aan rand van
Linschoten).
• Einde Liefhovendijk op kruising rechtdoor,
Raadhuisstraat, later Korte Linschoten
W.Z. (boerderij aan Korte Linschoten).
• Einde weg bij ANWB Y 7486 rechtsaf
en direct bij fietsoversteekplaats voor-
rangsweg N204 oversteken en rechtsaf,
water aan rechterhand houden. (Langs
de Korte Linschoten Westzijde-1; Langs
de Korte Linschoten Westzijde-2;
boomgaard met veldbloemen).
• Bij fietsknooppunt 69 linksaf Haardijk
(NB: bordje Ronde van Linschoten staat
hier verkeerd, dat wijst van Haardijk
rechts terug naar waar je vandaan bent
gekomen). Haardijk steeds volgen.
(Zicht op Linschoten vanaf Haardijk;
Boerderij uit 1908 aan Haardijk; bijenkorven
langs Haardijk, jonge aanplant
van wilgentenen langs Haardijk).
• Bij kruising ANWB Y 707444 rechtdoor,
Haardijk blijven volgen.
• Einde Haardijk voor houten bruggetje
linksaf, Noord Linschoterdijk, water aan
beide kanten. Dijk blijven volgen langs
toegangshek Huis te Linschoten.
• Bij kruising met Schapenlaan rechtdoor
Noord Linschoterdijk blijven volgen.
• Einde dijk linksaf Noord Linschoterdijk
en vóór N204 rechtsaf terug naar parkeerplaats
met route-informatiepunt.
Bloklandroute (rondwandeling)
Afstand: 8 km, ca. 2 uur. Een lange,
magnifieke graskade, fietspaden door
de polder, lintdorp Blokland en het
historische stadje Montfoort zijn de ingrediënten.
Startpunt met parkeerplaats: Hofplein in
Montfoort (bij het kasteel).
Te zien: Kasteel Montfoort, Molenstomp
Heeswijkse Kade, Groene Hart Landwinkel
Doruvael (www.groenehartlandwinkel.nl).
Routebeschrijving
• Op parkeerplaats Hofplein bij infopaneel
Bloklandroute weg oversteken, rechtsaf
fietspad op en linksaf brug over, park in en
fietspad linksaf volgen.
• 1e pad linksaf, tussen water en kinderboerderij
door, gravelpad, en na kin-
derboerderij fietspad rechtdoor over-
steken, tegelpad met bocht naar links
volgen.
• Einde tegelpad rechtsaf Bovenkerkweg
en einde straat linksaf Tiendweg.
• Wederiksingel oversteken en rechtdoor
graskade met hekken en overstapjes.
• Einde graskade rechtsaf, fietspad tussen
slootjes en weilanden. Einde pad rechtsaf
fietspad, verderop provinciale weg.
• Tweede weg rechtsaf, asfaltweg. (Enkele
meters rechtdoor zit Groene Hart
Landwinkel Doruvael).
• Te Montfoort rechtdoor Bleek, verderop
ventweg (verboden voor auto’s).
• Einde weg linksaf en vóór molen rechtsaf,
wandelpad langs water (aan linkerhand)
door park, gravelpad (niet het asfaltfietspad
volgen).
• Einde gravelpad linksaf brug over en
naar parkeerplaats startpunt.
Lopikerwaardroute Oost
(fietstocht)
Afstand: 35 km (de hele Lopikerwaardroute
is 58 km). Door bekende dorpen als
Oudewater, Lopik, Benschop, IJsselstein
en Montfoort. Wie om zich heen kijkt, ziet
de bewijzen van de eeuwige strijd tegen
het water.
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Startpunten met parkeerplaats: Montfoort.
Of NS-station Woerden (dan ca. 3
km extra aanrijroute), Benschop, Oudewater,
IJsselstein of Linschoten.
Te zien: Historische stadjes (Oudewater,
IJsselstein, Montfoort, Linschoten), Landgoed
Linschoten, oer-Hollandse polders
en rivieren.
Bijzonderheden: In de tekst staan enkele
andere startpunten met parkeerplaatsen
aangegeven.
Routebeschrijving
• De route start in Montfoort bij fietsknooppunt
98, op het IJsselplein bij de

80 - 81
Lopikerwaardroute Oost
Tip
Biologische veeboerderij Adriana hoeve verkoopt rund- en varkensvlees
van hun eigen dieren en indien voorradig ook groente en fruit
(www.adriana-hoeve.nl).
sluis aan de noordzijde van de stads-
poort.
• Onder stadspoort door, rechtsaf en
meteen linksaf Hofstraat (richting fietsknooppunt
88). Einde Hofstraat linksaf
(parkeerplaats), Om ‘t Hof.
• Rechtdoor De Plaats oversteken
Vrouwenhuisstraat.
• Kruising rechtsaf richting Oudewater,
fietspad aan overzijde voorrangsweg.
• In bocht links aanhouden, klinkerweg
door wijk.
• Einde klinkerweg rechtsaf (fietspad
gaat rechtdoor) richting fietsknooppunt
88, en meteen linksaf (bord ‘dood-
lopende weg’) Bovenkerkweg.
• Einde weg linksaf Blokland (richting
knooppunt 88), wordt verderop fietspad.
• Splitsing rechtsaf en einde weg rechtdoor
(richting knooppunt 79). Kruising met
Achtersloot rechtdoor (‘doodlopende weg’).
• Einde weg (knooppunt 79) rechtsaf,
fietspad (richting fietsknooppunt 81).
Pad volgen langs caravanpark De Voormolen,
IJsselstein in.
• Bocht rechtaf/linksaf Eiteren, door
viaduct, langs kerkhof, voorrangsweg
oversteken Eiteren.
• Kruising (fietsknooppunt 81) rechtdoor
Panoven, later Kloosterplantsoen.
Routeverkorting: bij fietsknooppunt 81
rechtsaf i.p.v. rechtdoor.
• Bocht naar rechts (viaduct links laten liggen)
en rechtsaf fietsstrook langs voorrangsweg.
• Bij ANWB Y 03253/002 linksaf Lopikerkapel
en bij ANWB Y 3253 rechtdoor
Lopikerkapel, Hogebiezendijk (fietspad).
• Langs zendmast, door viaduct, Hogebiezendijk,
later Biezendijk.
• Bij ANWB Y 69113/knooppunt 07 rechtdoor,
bruggetje over en rechtsaf, fietspad.
• Voorrangsweg oversteken en rechtdoor
slingerend fietspad langs water, te
Lopikerkapel verderop Kapelsepad.
• Bord ‘doodlopende weg’ rechtdoor,
bruggetje over en fietspad rechts van
het water.
• Te Uitweg rechtsaf en verderop rechtdoor
Korte Zandpad (bord ‘doodlopende weg’),
wordt even fietspad, later Kortland. Fietspad
volgen, links om Hoeve Nooitgedacht.
• Einde fietspad linksaf Lopik in en op kruising
met stoplichten (knooppunt 85)
linksaf, parallelweg langs voorrangsweg.
• Bij ANWB Y 4985 linksaf Jaarsveld,
fietspad en einde fietspad linksaf (richting
fietsknooppunt 86).
• Bij ANWB Y 60506/fietsknooppunt 86
rechtsaf Lekdijk-Oost.
• Bij ANWB Y 60507/fietsknooppunt 87
rechtsaf Lopik in (richting fietsknooppunt
55). (Hier rechtdoor voor de
totale route Lopikerwaard).
• Bij ANWB Y 60505 rechtdoor via trap
(aan linkerhand) onder voorrangsweg
door, Letscherttunnel. Einde tunnel
rechtsaf, fietspad, vervolgens rechtdoor
Rolafweg Noord.
• Door winkelcentrum en 10 m vóór brug
linksaf Wielsekade (richting fietsknooppunt
55).
• Voorrangsweg oversteken en rechtdoor
(‘doodlopende weg’).
• Opnieuw voorrangsweg oversteken en
rechtdoor Wielsekade.
• Bij ANWB Y 71362/fietsknooppunt 55
rechtsaf Polsbroek (richting fietsknooppunt
54; parkeerplaats bij toren).
• Einde fietspad rechtsaf Polsbroekerdam
in.
• Voorrangsweg oversteken en bij ANWB
Y 1344 rechtdoor Oudewater, Damweg
(parkeerplaats).
• Te Oudewater einde fietspad linksaf,
fietspad langs N228.
• Bij ANWB Y 8/4 rechtsaf Centrum, IJsselvere.
Ophaalbrug over en linksom
over Romeinsbrug, Noord IJsselkade.
• Einde kade (fietsknooppunt 92) rechtsaf
Arminiusplein (richting fietsknooppunt
93).
• Einde plein links aanhouden Kromme
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Haven en rechtdoor, klinkerpad langs water
Amsterdamse Veer, verderop Noord-
Linschoterkade, daarna Noord-Linschoterzandweg.
• Links van het water blijven en op splitsing
van paden linksaf ‘doorgaand verkeer’
Haardijk.
• Bij ANWB Y 70744 rechtdoor Woerden
Haardijk en einde pad (knooppunt 69)
rechtsaf Korte Linschoten-W.Z.
• Splitsing linksaf, voorrangsweg oversteken
en rechtsaf (richting fietsknooppunt
99).
• Bij ANWB Y 7486 linksaf Linschoten
Korte Linschoten W.Z., langs water.
• Te Linschoten Dorp kruising linksaf over
witte brug (richting knooppunt 99) en
linksaf Dorpstraat (richting fietsknooppunt
99).
• Brug over, linksaf en einde weg rechtsaf
(richting knooppunt 99), Jacob Barneveldstraat
(parkeerplaats), wordt buiten
bebouwde kom fietspad door polder.
• Einde pad linksaf en bij ANWB Y 13465
rechtsaf Montfoort, Cattenbroekerdijk
(richting knooppunt 99).
• Weg langs water volgen tot sluis/stadspoort
Montfoort (knooppunt 98).

82 - 83
Het hele jaar door evenementen
Januari
Aan het begin van het nieuwe jaar zijn er diverse
nieuwjaarsconcerten, onder andere in het Klooster
en de Zaal der Kunsten in het Kasteel.
Februari
In Harmelen barst tijdens deze maand het carnaval
los. Natuurlijk is er ook een optocht met praalwagens.
April
In het voorjaar kun je tijdens Te Hooi & Te Kunst
op een aantal boerderijen een kunstroute beleven.
Een uitstekende manier om optimaal van de kunst
te genieten is de fiets- of wandelroute maken die
langs de boerderijen loopt.
Koninginnedag is een feestdag die goed gevierd
wordt. In Woerden zijn een grote braderie en een
kermis. Kamerik biedt veel gezelligheid met eveneens
een grote braderie, maar ook met een rommelmarkt,
muziektenten, een lampionnenoptocht en
een groot vuurwerk. De specialiteiten van Zegveld
zijn de prutrace en het ringrijden met tractoren.
Mei
Ruim dertig bands zetten tijdens Jazzin’ Woerden
op zijn kop. Op binnen- en buitenpodia in de bruisende
binnenstad houden ze onvergetelijke acts.
De Kamerikse Weteringloop is zowel voor volwassenen
als voor kinderen. Deelnemers kunnen voor
een ‘goed doel’ lopen. Er zijn routes van diverse afstanden,
zodat iedereen mee kan doen.
Juni
De Graskaasdag, het Shantyfestival en de kramen-
markt van de winkeliers zorgen voor een dag lang
optimaal genot voor jong en oud in de binnenstad
van Woerden.
Tijdens de Oldtimerdag staat het Kerkplein in het
teken van minimaal 25 jaar oude auto’s.
Zwemmen in de singel, fietsen door het Groene
Hart en hardlopen door de binnenstad gebeurt
allemaal tijdens de Triatlon Woerden.
Tijdens het Straattheaterfestival verandert de binnenstad
van Woerden in een groot theater. Groot
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
en klein genieten van steltlopers, cabareteske acts,
clowns, muziekspektakel enzovoorts. Eigenlijk is
er te veel om op te noemen.
Zegveld heeft een bloeiend verenigingsleven dat
tijdens de Zegvelderie voor spellen voor alle leeftijden
zorgt.
Juli
Al meer dan 35 jaar is het Concours Hippique
Woerden (de Woerdense Paardendagen) een tweedaags
evenement dat bij paardenliefhebbers in de
agenda staat. Naast dressuur en springen zijn er
tuigpaardenshows en spetterende shows.
Harleydag Woerden is een landelijk evenement
waar niemand om het geluid van ronkende motoren
heen kan. Er zijn stuntteams en er is livemuziek in
een geweldige sfeer. Gezelligheid, een drankje in
de hand en swingende muziek zijn de ingrediënten
voor Groove‘n Woerden op het Kerkplein. Een
dance-event met een open karakter voor een breed
publiek.

84 - 85
Terug van weggeweest: Lekker Woerden. Een culinaire
ontdekkingstocht.
Augustus
De Woerdense Vakantie Week biedt voor kinderen
o.a. de Brandweerdag en de Junior amateurshow.
’s Avonds zijn er diverse thema’s geprogrammeerd
met optredens van nationaal bekende acts.
Een nieuw spectaculair evenement wordt Kameryck
Klassiek. Indrukwekkende en sfeervolle optredens
op een podium in de plas.
September
De Septembermarkt in Harmelen biedt een combinatie
van ontmoeten, braderie, optredens en veel
gezelligheid.
Het eerste weekend van september openen veel
kunstenaars hun atelier tijdens de Atelierroute
Groot Woerden. Dit evenement won de Cultuurprijs
2007.
Summerlake Outdoor Festival biedt dancemuziek
van verschillende DJ’s in een uitstekende sfeer, op
een unieke locatie.
Bands, duo’s en solisten zijn tijdens het Akoestival
in het Westdampark te beluisteren.
Nationaal Veteranen Treffen, een evenement waar
deelnemers met klassieke twee- en driewielers of
liefhebbers hiervan helemaal op hun plek zijn. Er
is een onderdelenbeurs, de sterrit en de kaasrit.
Verder zijn er stands met lekkere hapjes en
drankjes.
Op de tweede zaterdag van september wordt al
ruim 55 jaar lang de ERU Taptoe Woerden georganiseerd.
Zoals altijd op het sfeervolle Kerkplein
in de Woerdense binnenstad. Verschillende optredens
zijn vanaf de tribunes te volgen.
Babypop is een groot festival dat jaarlijks in het
Brediuspark plaats vindt. Bekende en doorbrekende
artiesten maken er elk jaar een groot feest van.
Oktober
De jaarlijkse Koeiemart in Woerden is een regel-
rechte topper. In 2009 heeft de stad voor de
600ste keer recht op deze markt. Er zijn een kermis,
een warenmarkt en een braderie, kinderfestiviteiten
en de welbekende vee- en paardenmarkt.
De nacht ervoor vindt de Cyclo-cross
plaats en de horeca viert De Nacht van Woerden.
November
De sint komt in Woerden aan. Sint Nicolaas begint
zijn tocht in Woerden en bezoekt Kamerik, Zegveld
en Harmelen zodat alle kinderen de goedheiligman
kunnen begroeten.
December
Rond kerst zijn er diverse kerstconcerten in de gemeente.
zie ook www.cultuurlokaal.nl
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT

86 - 87
Handige adressen
Recreatieterreinen
Landgoed Bredius
Kievitstraat 42
3443 BG Woerden
Grutto
Enschedeweg
Kamerik
Landgoed Haarzuilens
Kasteellaan 1
3455 RR Haarzuilens
(030) 677 85 15
www.kasteeldehaar.nl
Kinderboerderij Het Hertenkamp
Kennedylaan 1
2420 AB Nieuwkoop
www.hethertenkamp.nl
Koekoek
langs de Meije
Zegveld
Dierenweide Kukele-Boe
Kievitstraat 40
3443 BG Woerden
Landgoed Linschoten
Noord Linschoterdijk 21
3461 AC Linschoten
(0488) 47 44 44
www.landgoedlinschoten.nl
Oortjespad
Oortjespad 1
3471 HD Kamerik
(0348) 40 11 93
www.recreatiemiddennederland.nl
De Zwaan
Enschedeweg
Kamerik
Bootverhuur
Natuurcamping De boerderij
Zuid Linschoterzandweg 15
3425 EM Snelrewaard
(0348) 41 21 15
www.natuurcampingdeboerderij.nl
De Boerinn
Mijzijde 6
3471 GM Kamerik
(0348) 40 12 00
www.deboerinn.nl
De jonge kano
Korte Linschoten oostzijde 9
3425 AB Linschoten
(0348) 41 50 65
Sportvisserij Groenendijk
Voorweg 10
2431 AP Noorden
(0172) 40 82 16
www.sportvisserijgroenendijk.nl
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
PJ Groeneveld
Hollandsekade 6
3651 LS Woerdense Verlaat
(0172) 40 82 73
Hermaline
Noordeinde 48
2445 XE Aarlanderveen,
(0172) 57 54 51
www.hermaline.nl
Jeroen Hotze Klassieke Boten
Kromme haven 5
3421 BK Oudewater
(0348) 56 46 36
www.hotze-boten.nl
Camping ’t Oortjeshek
Oortjespad 2
3471 HD Kamerik,
(0348) 40 20 04
www.campinghetoortjeshek.nl

88 - 89
De scheepsjongens Woerden
Singel 64
3471 GM Woerden
Defensie eiland Woerden
(06) 22 48 85 00
www.descheepsjongens.nl
Tijsterman
Dorpsstraat 114
2421 BC Nieuwkoop
(0172) 57 17 86
www.tijstermanboten.nl
Fietsverhuur
Hotel Abrona
Broeckerstraat 20
3421 BL Oudewater
(0348) 56 74 66
www.hotelabrona.nl
Bike Totaal Nieuwenhuizen
Utrechtsestraatweg 41
3421 GM Oudewater
(0348) 56 23 17
www.biketotaal-nieuwenhuizen.nl
De Boerinn
Mijzijde 6
3471 GM Kamerik
(0348) 40 12 00
www.deboerinn.nl
Tweewielerspecialist Borst
Nieuwveenseweg 21
2421 LA Nieuwkoop
(0172) 57 29 83
www.tweewielersborst.nl.
VVV Nieuwkoop
Noordense weg 23 A
2421 XE Nieuwkoop
(0172) 57 11 20
www.vvv-nieuwkoop.nl
Camping ’t Oortjeshek
Oortjespad 2
3471 HD Kamerik
(0348) 40 20 04
www.campinghetoortjeshek.nl
Fietsverhuur Verhoef
Ockhuizerweg 1
3455 RV Haarzuilens
(030) 677 12 29
www.fietsverhuur-verhoef.nl
Fietspunt Woerden
Stationsplein Noord 10
3445 AD Woerden
(0348) 42 24 33
www.fietspunt.net
Musea
Touwmuseum de Baanschuur
Reijersteeg 4
3421 SZ Oudewater
(0348) 56 78 32
www.touwmuseum.nl
Museum de Heksenwaag
Leeuweringerstraat 2
3421 AC Oudewater
(0348) 56 34 00
www.heksenwaag.nl
De Koffietuin
Weipoort 12
2415 BV Nieuwerbrug
(0348) 68 80 90
www.koffietuin.nl
Oudheidskamer Nieuwkoop
Reghthuysplein 22
2421 BE Nieuwkoop
Saabmuseum d’Oude Bolneus
Gedempte Binnengracht 27
3441 AE Woerden
(0348) 41 55 73
www.saabmuseum.nl
’t Reghthuys
Reghthuysplein 1
2421 BE Nieuwkoop
(0172) 57 08 45
www.regthuys-nieuwkoop.nl
Smederijmuseum
Zuideinde 33
2421 AA Nieuwkoop
(0172) 57 45 51
Art en Velvet Gallery De
Stierestal
Willeskop 134
3417 MG Montfoort
(0348) 47 17 96
Stadsmuseum Woerden
Kerkplein 6
3440 DB Woerden
(0348) 43 10 08
www.stadsmuseumwoerden.nl
Accommodaties
Hotels
Hotel Abrona
Broeckerstraat 20
3421 BL Oudewater
(0348) 56 74 66
www.hotelabrona.nl
Best Western Hotel Woerden
Utrechtsestraatweg 25
3445 AL Woerden
(0348) 41 25 15
www.bestwestern.nl/woerden
Hotel Montfoort
Hoogstraat 29
3417 HA Montfoort
(0348) 47 00 40
www.hotelmontfoort.nl
Het wapen van Harmelen
Dorpsstraat 14
3481 EK Harmelen
(0348) 44 12 03
www.hotelharmelen.nl
Bed and breakfast
B&B Bakhuis Oude Klooster
Achthoven Oost 3
3417 PC Montfoort
(0348) 47 14 38
B&B De blauwe hortensia
Rondweg 54A
3474 KG Zegveld
(06) 22 83 75 55
B&B De boerderij
Z. Linschoterzandweg 15
3425 EM Snelrewaard
(0348) 42 11 99
www.bedandbreakfastdeboerderij.nl
B&B Brink
Molenvlietbrink 142
3448 HR Woerden
(0348) 75 31 11
B&B Boern logies lekker buiten
Lekdijk west 43
3411 MX Lopik
(0348) 55 14 62
B&B Conny Kemp
Rietveld 34
3443 XL Woerden
(0348) 41 24 75
B&B Het Damshuis van ’t
Zwaantje
Lopikerweg West 46
3411 AN Lopik
(0348) 55 18 97
B&B Evelien de Gier
Hoogeind 14
3465 HB Driebruggen
(0348) 50 25 30
B&B Indianentipi
Hoogeind 14
3465 HB Driebruggen
(0348) 50 25 30
www.hofvanende.nl
B&B De koffietuin
Weijpoort 12,
2415 BV Nieuwerbrug
(06) 46 23 28 81 / (0348) 50 25 30
B&B De lage polder
Korte Linschoten w.z. 35
3461 EC Linschoten
(0348) 42 23 18
www.delagepolder.nl
B&B Tuinhuis Ruige Weide
Ruige Weide 9
3421 TH Oudewater
(0348) 56 23 18
www.tuinhuisruigeweide.nl
B&B Warkeweet
Nachtegaalspad 7
3652 LM Woerdense Verlaat
(0172) 40 92 86
B&B Het wassende water
Hoenkoopse Buurtweg 15a
3421 GA Oudewater
(0348) 56 15 55
www.hetwassendewater.nl
B&B Woerden
Paulus Buyslaan 13
3445 AJ Woerden
(0348) 41 37 70
Hooiberghutten
De Beekhoeve
Van Teylingenweg 172
3471 GK Kamerik
(0348) 40 12 54
www.beekhoeve.nl
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
Berkenhoeve recreatie
Van Teylingenweg 192
3471 GL Kamerik
(0348) 40 13 03
Blik op de polder
Van Teylingenweg 132
3471 GH Kamerik
(06) 23 17 92 36
www.blikopdepolder.nl
BoerBert
’s-Gravensloot 14
3471 BM Kamerik
(0348) 42 13 44
www.boerbert.nl
De Boerinn
Mijzijde 6
3471 GM Kamerik
(0348) 40 12 00
www.deboerinn.nl
Habbeshoeve
Overstek 14
3471 EJ Kamerik
(0348) 40 27 38
Boerderij Hazenveld
Laag Nieuwkoop 36
3628 GC Kockengen
(030) 666 33 72
www.boerpiet.nl

90 - 91
Koole kampeerboerderij
Hogedijk 6
2431 AA Noorden
(0172) 40 82 06
www.kampeerhoevekoole.nl
Campings
Camping Batenstein
Van Helvoortlaan 36
3443 AP Woerden
(0348) 42 13 20
www.camping-batenstein.nl
Camping ’t Oortjeshek
Oortjespad 2
3471 HD Kamerik
(0348) 40 20 04
www.campinghetoortjeshek.nl
Groepsaccommodaties
Groepsaccommodatie Kameryck
Oortjespad 3
3471 HD Kamerik
(0348) 40 07 71
www.kameryck.nl
Koole kampeerboerderij
Hogedijk 6
2431 AA Noorden
(0172) 40 82 06
www.kampeerhoevekoole.nl
Te bezoeken
De Adrianahoeve
Haardijk 10
3461 AB Linschoten
(0348) 41 00 51
www.adriana-hoeve.nl
Beloken Land
Blokland 116
3417 MR Montfoort
(0348) 47 18 80
De Boerinn
Mijzijde 6
3471 GM Kamerik
0348) 40 12 00
www.deboerinn.nl
Kaasboerderij Cromwijk
Papekopperdijk 17
3464 HT Papekop
(0348) 56 34 60
www.struinenenvorsen.nl
Kaasboerderij Conny Vroege
Westeinde 79
3465 JA Driebruggen
(0348) 50 13 94
Kaas- en Zuivelboerderij Doruvael
Blokland 95
3417 MR Montfoort
(0348) 47 24 86
Geitenkaasboerderij/
Groene Hart Landwinkel
Zuid Linschoterzandweg 30
3425 EM Snelrewaard
(0348) 56 40 36
Bezoekerscentrum
Het Groene Hart
Fort Wierickerschans
Zuidzijde 132
2411 RX Bodegraven
(0348) 68 95 00
www.groenehartcentrum.nl
Kasteel de Haar
Kasteellaan 1
3455 RR Haarzuilens
(030) 677 85 15
www.kasteeldehaar.nl
Palingrokerij Gebr. Hoogerwerf
Zuideinde 68
2421 AL Nieuwkoop
(0172) 57 13 55
Landschapstuin Hulst Hof
Weijpoort 30
2415 BW Nieuwerbrug
(0348) 68 93 69
www.struinenenvorsen.nl
Kaasboerderij Janmaat
Barwoutswaarder 57
3449 HJ Woerden
(0348) 41 3463
www.kaasboerderij-janmaat.nl
Kameryck
Oortjespad 3
3471 HD Kamerik
(0348) 40 07 71
www.kameryck.nl
De Kievit
Haanwijk 5
3481 LH Harmelen
www.dekievit-harmelen.nl
Melkschapen- en kaasboerderij
Meije 167
3474 MA Zegveld
(0172) 68 54 17
Kaasboerderij Nap
Mijzijde 134
3471 GT Kamerik
(0348) 40 13 49
Bezoekerscentrum
Natuurmonumenten
Nieuwkoop
Dorpsstraat 118
2421 BC Nieuwkoop
(0172) 52 00 10
www.natuurmonumenten.nl
Ontdek de Boerennatuur
Wagendijk 1
3628 EP, Kockengen
(0346) 24 13 69
www.ontdekdeboerennatuur.nl
Fruittuin De Ooievaar
Breudijk 56b
3481 LR Harmelen
(030) 60 62 039
www.indebenendoordevenen.nl
Ooievaarstation Zegveld
Molenweg, Zegveld
www.ooievaarszegveld.nl
Schulp Vruchtensappen
Zandpad 76
3621 NG Breukelen
(0346) 26 39 39
www.schulp.nl
Kaasboerderij/Boerensport
Verhaar
Aarlanderveenseweg 1
2421 LH Nieuwkoop
(0172) 57 30 05
www.boerensport.nl
Kaasboerderij De Vliethoeve
Noord Linschoterzandweg 19
3425 EK Snelrewaard
(0348) 56 18 26
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
De Wit Kaasverkoop
Houtdijk 3
3471 BS Kamerik
(0348) 41 30 60
Zegvelds Veenweidevlees
Dwarsweg 31
3474 KW Zegveld
(0348) 69 13 82

92 - 93
Ondersteunende organisaties
Groene Hart Bureau voor Toerisme (GHBT)
Het Groene Hart Bureau voor Toerisme (voorheen VVV Het Groene
Hart) staat voor marketing en promotie van het Groene Hart op het
gebied van recreatie, toerisme en cultuur. Het jaarprogramma bestaat uit
deelname aan nationale en internationale beurzen, het uitbrengen van
gratis gidsen en een arrangementenbrochure voor groepen. Projecten als
realisatie inrichting bezoekerscentrum, organisatie kunstevenement en het
uitbrengen van regiogebonden gidsen hebben de afgelopen jaren de revue
gepasseerd. De 6 vestigingen in Gouda, Oudewater, Woerden, Schoonhoven,
Montfoort, Haastrecht en de 5 agentschappen in Nieuwkoop,
Boskoop, Nieuwerkerk a/d IJssel, Bodegraven en Kaag-Braassem vertegenwoordigen
800 organisaties en gasten worden voorzien van toeristische
informatie, souvenirs en wandel- en fietsgidsen. Bovendien zijn op verzoek
groepsdagtochten en overnachtingen te reserveren.
Groene Hart Bureau voor Toerisme
Markt 27 2801 JJ Gouda
(0900) 46 83 28 88
www.ghbt.nl
Groene Hart, kloppend hart
De doelen van Groene Hart, kloppend hart zijn zeer divers. Er zijn 300
deelnemers die accommodatie aanbieden, fiets- en wandelroutes uitzet-
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
ten, arrangementen bedenken, aan natuurbeheer doen, bootjes verhuren
uitstekende streekproducten produceren en heerlijke gerechten serveren in
hun restaurants. De reisgids ‘Groene Hart, kloppend hart van Nederland’
van uitgeverij Dominicus is een uitstekend hulpmiddel om alle leuke
plekjes van het Groene Hart te ontdekken. Logeren bij de boer is in:
op een boerencamping, in een moderne B&B, in een hooiberghut of in
een boot. Wie van verse streekproducten houdt kan maar beter geld en
een grote fietstas of rugzak meenemen, want de weekmarkten en land-
winkels liggen vol raapsteeltjes, pastinaak, rode bieten, appels, peren,
kersen en tomaten. Kaas, melk en yoghurt rechtstreeks bij de boer
kopen is normaal. Maar ijs en chocola zijn nieuwe streekproducten. Aan
het einde van een fijne fiets- of wandeldag kan een biertje, gebrouwen in
het Groene Hart, heerlijk smaken.
Groene Hart, kloppend hart
Markt 27 2801 JJ Gouda
(0900) 46 83 28 88
www.groenehartkloppendhart.nl
ANV De Utrechtse Venen
De Agrarische Natuur- en Landschapsvereniging De Utrechtse Venen
is een vereniging van vrijwillige boeren en andere bewoners die meedoen
aan agrarisch natuurbeheer. Weidevogelbescherming, slootkan-

94 - 95
tenbeheer en de bescherming van specifieke vogelsoorten zoals de
zwarte stern staan onder andere op het programma. Daar doen zo’n
500 agrariërs op contractbasis aan mee. De ANV ontwikkelt ook
educatieve projecten voor basisscholen en stimuleert het agro-toerisme,
zoals – bijvoorbeeld – een picknick in een oude boomgaard
met de lekkerste streekproducten, of een huifkar- of fluisterboottocht.
Workshops zijn er ook, van zelf kaasmaken tot pottenbakken
of een fotosafari dwars door het boerenland.
ANV De Utrechtse Venen
’s Gravensloot 14 3471 BM Kamerik
www.deutrechtsevenen.nl
Struinen & Vorsen
‘Struin en Vors met ons mee dwars door het Groene Hart’ is de uitnodigende
slogan van Struinen & Vorsen, een organisatie die staat
voor ontdekkingstochten door het fiets- en wandelparadijs het
Groene Hart. Een gebied dat bolstaat van de streekverhalen en waar
meer dan 110 plattelandstoeristische activiteiten te doen zijn. De
deelnemende organisaties laten je, na een warm onthaal, de polders
van Midden-Holland en De Utrechtse Waarden op elke denkbare
manier ontdekken: te voet, per fiets, per kano of in een boot. Behalve
sportieve arrangementen zijn er ook educatieve en creatieve
activiteiten. De fiets/wandelkaarten en de routegidsjes ‘Tureluren en
flierefluiten’ zijn thematisch opgezet en geven meer informatie dan
simpelweg het beschrijven van een mooie route door het boerenland
en over kerkenpaden.
Struinen & Vorsen
Ruige Weide 9 3421 TH Oudewater
(0348) 56 23 18
www.struinenenvorsen.nl
VVV Woerden
VVV Woerden geeft toeristische informatie over Nederland met de nadruk
op Woerden en het Groene Hart. De vele fietsroutes en wandelroutes
in de mooie omgeving zijn in de winkel samen met advies en
nuttige tips te verkrijgen. De ontwikkelde Woerdense arrangementen
bieden voor iedereen plezier op zowel land als water. Boekingen voor
hotels en bed & breakfasts vinden plaats in de winkel. Een theater-, bioscoop-,
diner-, bol.com-bon of vvv irischeque is hier ook te verkrijgen.
Gilde Woerden
Het Gilde Woerden, onderdeel van de landelijke vrijwilligersorganisatie
’t Gilde, verzorgt op aanvraag stadswandelingen en museumrondleidingen
voor groepen van 5 tot 15 personen. Zo is er een Romeins rondje
langs het drive-in museum Castellum en de archeologische afdeling van
het Stadsmuseum. Het rondje Vestingstad Woerden belicht het militaire
verleden en gaat langs (voormalige) stadswallen en huidige singels.
Een religieuze tocht loopt langs alle kerken en eindigt in de bijbeltuin.
Maatwerk is er ook: een wandeling langs specifieke historische
objecten, een kaasroute, een beklimming van de Petrustoren,
of een uitleg over Molen De Windhond door de molenaar. De stadswandelingen,
onder leiding van een ervaren gids van het Gilde,
kunnen bij VVV Woerden gereserveerd worden.
VVV Woerden
Molenstraat 40 3441 BA Woerden
(0348) 41 44 74
www.vvvwoerden.nl
Hooiberghutten
Hooiberghutten zijn een nieuwe manier van overnachten op de boerderij.
De houten hutten zijn vergelijkbaar met een trekkershut, maar
ze staan uitsluitend op kleine boerderijcampings of op een boerenerf.
Elke boerderij heeft een douche- en toiletvoorziening speciaal voor
gasten. De hutten zijn geschikt voor 4 personen en zijn comfortabel
en compleet ingericht. Rond Woerden zijn zes verschillende locaties
met hooiberghutten.
Hooiberghutten
Oukoop 37a 3626 AX Nieuwer ter Aa
(0294) 23 42 84
www.hooiberghutten.nl
Kamerik op de kaart
Stichting Kamerik op de kaart heeft als doel het promoten van kleinschalige
recreatieve activiteiten in de omgeving van Kamerik. De stichting wil hierbij
de waardering en bewustwording van het agrarisch cultuurlandschap vergroten
en zo het gebied op een duurzame manier toegankelijk maken voor
het publiek. Inmiddels heeft de stichting 7 bewegwijzerde wandelroutes, 5
kano-routes en 3 fietsroutes uitgezet rondom Kamerik. Ook heeft de stichting
met subsidie en schenkingen voor de uitkijktoren op de kinderboerderij
gezorgd.
Kamerik op de Kaart
Oortjespad 2 3471 HD Kamerik
(0348) 40 20 04
www.kamerikopdekaart.nl
Woerden Actief!
Woerden Actief! haakt aan bij de landelijke beweegcampagne 30minutenbewegen,
die voornamelijk gericht is op inwoners die onvoldoende bewegen
en mensen met overgewicht. Voor hen zijn er 4 ommetjes van 30-60 minuten
ontwikkeld. In de kern Woerden is een ommetje voor vrijwel iedereen
binnen 300 meter bereikbaar. Woerden Actief! doet nog meer. Zoals bijvoorbeeld
de organisatie van een Avond Tweedaagse voor mensen in een rolstoel
of met een rollator. En het ontwikkelen en promoten van gps-routes en
lunchwandelen voor werknemers.
Woerden Actief
Cattenbroekerlaan 65 3445 EH Woerden
(0348) 49 80 00
www.woerdenactief.nl
WOERDEN, STAD WAAR HET GROENE HART KLOPT
IVN Woerden
IVN Woerden is een vereniging die mensen kennis laat maken met de natuur
en het milieu in de eigen leefomgeving. Een cursus als natuurgids, het
onderhoud van de heemtuin in het Brediuspark (er worden nog vrijwilligers
gezocht) en in de winter het knotten van wilgen en het uitdunnen van bijvoorbeeld
geriefhoutbosjes en houtsingels zijn activiteiten van IVN Woerden.
Het IVN organiseert excursies voor alle Woerdense scholen en er zijn plant-,
vlinder- en vogelwerkgroepen.
IVN Woerden
Beuger 15 3448 KK Woerden
(0348) 41 06 25
www.ivn-woerden.nl
Groene Hart Logies
Groene Hart Logies is een samenwerkingsverband van ondernemers die een
keten van luxe, kleinschalige verblijfsaccommodaties vertegenwoordigen,
onder het Keurmerk Groene Hart Logies. In de praktijk betekent dat logeren
op een authentieke monumentale boerderij, al of niet in bedrijf, middenin
het Hollandse polderlandschap. Een greep uit de mogelijkheden: je kunt een
handje meehelpen op de boerderij, een kijkje nemen bij de zuivelproductie of
paardrijden. Je kunt vaak zelfs je eigen paard meenemen.
Groene Hart Logies
Hogendijk 1 2441 CK Nieuwveen
(0172) 53 47 69
www.groenehartlogies.nl

96 - 97
Colofon
‘Woerden, stad waar het Groene Hart klopt; fiets- en wandelroutes in en rond Woerden’ is gemaakt in opdracht van de gemeente Woerden.
Deze gids is aangeboden aan alle inwoners van de gemeente Woerden.
Opdrachtgever
Gemeente Woerden
Blekerijlaan 14
Postbus 45
3440 AA Woerden
(0348) 42 89 11
stadhuis@woerden.nl
www.woerden.nl
Coördinatie
Groene Hart Bureau voor Toerisme - David Droogers
Samenstelling, tekst en redactie
Noes Lautier, Diana Viveen, David Droogers, Elise van Andel
Journalistiek
Johanna van Waardenberg, Alie van Ingen, Noes Lautier
Routebeschrijvers
Struinen & Vorsen, Wandelplatform-LAW, Stichting Groene Hart, Henk
Filippo, Monique Stuut, Marcia van Bijnen, Marita van Hasselt, Nanda
Raaphorst, Noes Lautier
Ontwerp, opmaak en beeldredactie
Graficelly
Cartografie
Cartographics
Drukwerk
Schefferdrukkerij
Beeld
Natuurmonumenten, Regionaal Historisch Centrum Rijnstreek en
Lopikerwaard, Stadsmuseum, Gilde Woerden, Kamerik op de Kaart,
Kameryck, De Boerinn, Kasteel de Haar, De Groene Start, Margriet
Spangenberg, Fred Hazelhoff, Monique Stuut, Marita van Hasselt,
Cor Vos, Pim Steenbergen, Cees Schipper, Wijnand Brak, Alex de
Kuijper, Wouter Groeneling, Trea van der Geld, Harry van Diepen,
Elza van Swieten, David Droogers, Henk van Helvoirt, Peter van Veen,
Bruce Hoffman
Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door
Algemeen voorbehoud: voor eventuele onjuistheden of onvolledigheden wordt door de uitgever
geen aansprakelijkheid aanvaard.
oplage 22.000, juli 2009
Kunt u er maar geen
genoeg van krijgen?
Meer Groene Hart fiets- en
wandelroutes zijn voorhanden!
1. De ANWB/VVV fietsgids Groene Hart
bevat 20 routes, variërend van 25 tot 60 km.
2. In de ANWB Wandelgids Groene Hart zijn 43 bewegwijzerde
wandelingen opgenomen langs polder en plas met achtergrondinformatie
en routekaartjes.
3. De Dominicus Reisgids Groene Hart informeert in 200 pagina’s
over het ontstaan en de geschiedenis van het gebied en over
wat er te beleven valt.
Deze en andere toeristisch/recreatieve
producten zijn te bestellen op:
Een winkel van:
www.recreatie-inspiratiewinkel.nl
binnenkant omslag achter
Wandelplatform-LAW en NS bieden NS-wandeltochten aan.
Het Wandelplatform-LAW stelt in samenwerking met de Nederlandse Spoorwegen een
serie wandelingen van station naar station samen.
Deze NS-wandeltochten volgen een gedeelte van een Lange-Afstand-Wandelpad (LAW)
of Streekpad. De wandeling Hollandse Kade loopt samen met een deel van het Floris
V-pad (LAW 1-3, Amsterdam-Bergen op Zoom, 245 km) en een stukje Marskramerpad
(LAW 3, Bad Bentheim-Den Haag, 360 km). De LAW’s en streekpaden zijn te herkennen
aan de wit-rode en geel-rode markering.
De LAW's vormen samen met de Streekpaden een netwerk van ruim 8.000 km. Voor
iedere route wordt een wandelgids uitgegeven. De wandelgidsen, met daarin de routebeschrijving,
topografische kaart en streekinformatie kunt u bestellen via de website
www.wandelnet.nl. Op deze website treft u zowel de LAW’s en Streekpaden als de NSwandeltochten
aan in Google Maps.
LAW 3 Marskramerpad
Het pad met een lengte van 320 km voert van oost naar west door een
dwarsdoorsnede van de Nederlandse landschappen zoals Twente en Salland
en de Veluwe. Ondertussen doet de route de oude handelssteden, Deventer
en Amersfoort aan. Daarna dwars door het Groene Hart naar Leiden. De
laatste etappes voeren langs de vele landgoederen tussen Wassenaar en Den
Haag. (ISBN 978-90-71068-78-2)
LAW 1-3 Floris V-pad: Van Amsterdam naar Bergen op Zoom.
Dit pad leidt de wandelaar door een oer-Hollands landschap. Bijna de helft
van het pad gaat over graskades, tiendwegen en jaagpaden. Vaak speciaal
voor wandelaars opengesteld. Wandelen over het Floris V-pad is ook een
tocht door de geschiedenis: typisch Hollandse plaatsen als Kockengen,
Oudewater, Schoonhoven, Woerden en Willemstad. De route loopt van
Amsterdam naar Bergen op Zoom. (ISBN 978-90-71068-77-5)