Een school waar je mag zijn! - Van Asch van Wijckschool

3. De bouw van de nieuwe school
In mei 1933 was, in het nieuwe kabinet van Colijn, de vrijzinnige H.P.
Marchant als minister van Onderwijs aan het bewind gekomen. Hij
stond bepaald niet bekend om zijn fijnzinnige gevoel als bestuurder,
maar eerder als een tijger, die moeilijk te stuiten was als hij iets wilde
bereiken. Zijn latere, nieuwe spellingswet heeft dan ook veel commotie
veroorzaakt, toen hij haar plompverloren invoerde. Voor zijn strijd
voor het vrouwenkiesrecht verdient hij echter veel lof.
Er waren in die jaren veel klachten van de gemeentebesturen over de
grote sommen geld, die aan het bouwen van scholen moesten worden
besteed in deze magere jaren. Minister Marchant voert dan ook
prompt de eis in, dat vanaf dan iedere nieuw te bouwen school,
waarvan de aanbesteding nog niet had plaatsgevonden (onverschillig
waardoor die vertraging is veroorzaakt), opnieuw minstens 150
ondertekende ouderverklaringen moet kunnen overleggen, alvorens
de gemeente tot de bouw zou moeten overgaan. Voor veel nieuwe,
kleine dorpsscholen, soms maar bemenst met één of twee leerkrachten,
de doodsteek.
De secretaris van de Schoolraad deelt op 8 augustus 1933 aan de heer
Leutscher mee, in antwoord op diens verontruste schrijven hierover
van 5 augustus, dat het eerdere raadsbesluit van de Gemeente
Utrecht voor de bouw inderdaad is komen te vervallen in het kader
van dit aangenomen ontwerp Marchant, ingevoerd per 4 augustus.
En dat er een nieuwe aanvraag ingediend moet worden met 150
handtekeningen. Alleen als dit echt onmogelijk is en de minister van
oordeel is, dat in dit geval sprake is van “gewichtige omstandigheden”
en de Tweede Kamer dit ook beaamt, dan is er nog een kans.
De gemeente Utrecht komt op 26 augustus met het te verwachten
schrijven. Haar besluit tot het verlenen van medewerking tot het
stichten van een schoolgebouw is vervallen. Wel erkent zij het raadsbesluit
met de verplichting tot “het verleenen van medewerking
door beschikbaarstelling in bruikleen van den 8 lokalen bevattende
rechtervleugel van het gemeentelijke schoolgebouw aan de
Timorkade”. Maar omdat men op 16 oktober dit gebouw al aan de
jubileumboekje pagina 16
Hervormde school had gegeven, na weigering van het
Gereformeerde bestuur, is er nu geen gebouw meer beschikbaar en
valt het schoolbestuur dus onder de groep, die een nieuwe aanvraag
moet doen. Het bestuur is weer terug bij “af”.
Het bestuur wendt zich tot de Haagse jurist van de Schoolraad met
de nodige verontwaardiging. Het is de gemeente haar schuld immers,
dat de bouwgrond niet beschikbaar was en …… men heeft nog maar
80 à 90 leerlingen, “doordat meerdere ouders hun kinderen niet zonden,
omdat we geen eigen schoolgebouw ontvingen”.
“We moeten mededelen, dat aan de in de nieuwe wet gestelde
eischen onmogelijk kan worden voldaan, zoodat we dus zullen moeten
pleiten op de gewichtige omstandigheden in het tweede lid van
artikel 3, waarbij we echter vreezen, nu het aantal van 100 leerlingen
niet is bereikt, dat de minister deswege afwijzend zal beschikken.
Acht U het mogelijk of wenschelijk dat we in afwachting op mogelijk
gunstiger bepalingen trachten in onze tegenwoordige situatie te blijven?”
Men vraagt zich zelfs af of men het bestaansrecht kwijt zal zijn na
een afwijzing op de “gewichtige omstandigheden”.
Een week later (13 september) krijgt het bestuur als antwoord, dat zij
inderdaad van voren af aan moet beginnen en bij de gemeente
Utrecht een nieuwe aanvraag voor medewerking moet doen. Maar
ook dat zij volgens de nieuwe wet onder de oude gevallen valt en er
slechts 100 handtekeningen zijn vereist. Daarbij tellen ook handtekeningen
van ouders, die hun kind nu nog op een andere bijzondere
school hebben zitten. Tevens krijgt het bestuur het advies om er een
brief bij te doen met daarin de vermelding, dat:
- ten eerste de school reeds bestaat, gesubsidieerd wordt en er
schoolruimte nodig is;
- en ten tweede de aanbesteding ter uitvoering van het vroegere
raadsbesluit buiten schuld van het schoolbestuur is vertraagd.
Verder hoeft het ministerie geen goedkeuring te geven, dit geldt
alleen voor openbare scholen. Wel moet de gemeente een nieuw
besluit nemen en mocht die de bijzondere omstandigheden niet aanwezig
achten, dan is er nog beroep mogelijk bij de provincie en als
laatste bij de Kroon. De school blijft dus gewoon bestaan, zolang zij
jubileumboekje pagina 17