Een school waar je mag zijn! - Van Asch van Wijckschool

Een school waar je mag zijn!
Jhr. Mr. H.M.J. van Asch van Wijckschool
Louis Couperusstraat 85, 3532 CX Utrecht
T: 030 2930156 - E: aschvanwijck@pcou.nl
W: www.aschvanwijckschool.nl
1932-2007
jubileumboekje ter gelegenheid van
het 75-jarig bestaan van de
van Asch van Wijckschool

1953
1950
jubileumboekje
ter gelegenheid
van het 75-jarig
bestaan van de
van Asch van
Wijckschool
jubileumboekje pagina 1
juni 2007

Inhoudsopgave
Voorwoord 3
Inleiding 4
1. De stichting van de school 6
2. De start van de school 9
3. De bouw van de nieuwe school 16
uitbreidingen aan de school 21
rondgang door de school uit de jaren 70 23
de kleuterschool 26
4. Herinneringen van oud-leerkrachten 34
herinneringen uit de periode 1967-1971 37
herinneringen van oud-leerlingen 41
korte reacties via schoolbank 51
Nawoord 56
jubileumboekje pagina 2
Voorwoord
Dit boekje is gemaakt bij het 75-jarig bestaan van onze school. Bij
eerdere jubilea is dat niet zo uitgebreid gebeurd. De eerste leerlingen
zijn inmiddels 80-jarigen en de oprichters, alsmede veel leerkrachten
van het eerste uur, zijn er niet meer. Daarom moest het er
nu maar eens van komen, want we denken dat er toch veel mensen,
vooral oud-leerlingen en leerkrachten, plezier aan zullen beleven.
Dat voornemen bleek geen eenvoudige klus en heeft heel wat uurtjes
gekost, naast de dagelijkse beslommeringen van het schoolwerk.
Maar mede dankzij de bijdragen per mail van oud-collega’s en oudleerlingen,
kwamen er toch interessante zaken uit het verleden op
papier.
Onze speciale dank gaat dan ook uit naar onze oud-leerling Mitchel
Matula, vrijwilliger van het eerste uur, die nog steeds de nodige uurtjes
aan klussen voor de school besteed. Hij kopieerde veel stukken en
legde een archief aan van alle gevonden correspondentie, bouwtekeningen
en oude foto’s van het gebouw, die op de zolder de duivenpoep
en lekkages hadden overleefd. Daaruit ontstond het idee om
dit alles op papier te zetten.
Ook onze dank aan Annie Ruitinga en Els Swart, oud-leerkrachten
van de school, die hun herinneringen hebben opgeschreven. En de
oud- leerlingen Nico Vos, Klaas van de Linde, Jannie Schipper, Betsie
van Drent, Gea Leutscher en vele anderen, die reageerden via de email
van school of Schoolbank.
Mijn eigen bijdrage komt vooral voort uit mijn rol als “bouwpastoor”
van de school. Ik denk dat ik ieder gaatje en hoekje zo langzamerhand
na 35 jaar wel ken. Maar ja, ik heb nu eenmaal iets met geschiedenis
en oude gebouwen.
Ad Frankhuisen
jubileumboekje pagina 3

Inleiding
Veel documentatie is in de loop der jaren helaas verdwenen. Toch is
het, met het nodige speurwerk in de gemeentelijke archieven, een
gevonden notulenboek op zolder, een gehavend verenigingsarchief
en foto’s van oud-leerkrachten, nog aardig gelukt een reconstructie
te maken van de historie van onze school.
Door de correspondentie tussen schoolbestuur en gemeente te herleiden,
kreeg ik een leuk inkijkje in de strijd tussen beide partijen,
over de financiën. Tussen de regels van de formele taal door, proef ik
enig venijn.
De dertiger jaren zijn de jaren van de crisistijd. Ieder dubbeltje werd
twee keer omgedraaid voor het werd uitgegeven. De gemeente
Utrecht moest heel wat “steun” uitkeren aan de stempelaars (werklozen).
Een nieuw gebouw neerzetten en inrichten is dan ook een
behoorlijke aanslag op de gemeentekas. Begrijpelijk dat de gemeente
terughoudend was in het honoreren van de verzoeken van de
schoolbesturen voor bijzonder onderwijs. Zij had al moeite genoeg
om aan haar verplichtingen voor het openbaar onderwijs te voldoen.
Waarschijnlijk speelt de in 1917 beëindigde schoolstrijd dan ook nog
een rol. In de nieuwe wet op het Gewoon Lager Onderwijs van 1920
was de financiële gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs
geregeld en dat gaf besturen van de bijzondere scholen de mogelijkheid
om geld te claimen, terwijl zij ook nog wel wat eigen middelen
wisten aan te boren. Maar de vijftig jaren daarvoor waren het juist
de bijzondere scholen, die uit eigen middelen alles moesten betalen
en daar was toen veel idealisme voor nodig. Enig oud zeer en rancunegevoel
is dan ook niet denkbeeldig in deze lokale schoolstrijd.
Nog een factor die mogelijk op de achtergrond speelde, was dat de
hervormde kerk altijd aan de overheid gelieerd was geweest (staatskerk)
en soepeler medewerking kreeg dan de eigenzinnige en betweterige
gereformeerden. Dat verklaart, denk ik, de vaak verongelijkte
houding van ons toenmalige schoolbestuur. Zij waren nog steeds de
“kleine luyden” tegenover de heren regenten en voelden zich al
jubileumboekje pagina 4
gauw de achtergestelden. Tegenwoordig vallen bijna alle protestants-christelijke
scholen in Utrecht onder één bestuur na diverse
fusies, en is deze broederschoolstrijd beslecht. Zelfs met de katholieke
verenigingen is vaak al verregaande samenwerking. De “goeie,
ouwe tijd” is daarmee voorbij.
Jonkheer Meester H.M.J. van Asch van Wijck (1850-1910) was iemand, die ooit f 5000,- aan de
Vereniging “De Gereformeerde School” schonk, voor die tijd een vermogen. Zodoende werd hij
later geëerd door een school, de onze, naar te hem noemen. Hij komt uit een voornaam Utrechts,
adellijk geslacht, waarvan meerdere telgen bekendheid verwierven. Bekend is in Utrecht zijn
opa, die burgemeester van onze stad is geweest en voor uitbreiding van de stad aan de oostkant
zorgde. Maar ook werd er een neef gouverneur van Suriname. “Onze” jonkheer is kinderloos
gestorven.
jubileumboekje pagina 5

1. De stichting van de school
Om een bijzondere school te mogen stichten, moet een groep ouders
daarvoor een benodigd aantal handtekeningen verzamelen en daarna
een verzoek indienen bij het College van B&W van hun stad. Veel
kerkgenootschappen hebben in het verleden hiervan gebruik
gemaakt. Zij richtten schoolverenigingen op, die zich tot doel stelden
om scholen te stichten, die onderwijs gaven naar de hun inziens juiste,
christelijke visie. Zodoende waren er meerdere rooms-katholieke,
Nederlands-hervormde en gereformeerde verenigingen actief in de
stad, die ieder voor zich meer scholen van hun eigen soort wensten
te bouwen. In een nieuwe wijk waar de gemeente een openbare
school neerzette, ontstond dan ook een onderlinge, vaak felle concurrentiestrijd
tussen zulke verenigingen om bijtijds in de betreffende
wijk een school te stichten van hun eigen signatuur.
In de jaren dertig groeide de gemeente Utrecht sterk door de komst
van de nodige bedrijven. In het westen van de stad Utrecht zal, ten
behoeve van de werknemers van bedrijven als Stork, de Nederlandse
Spoorwegen en Douwe Egberts, aan de noordelijke zijde van de
Vleutenseweg de nieuwe woonwijk Majella worden gebouwd
De “Vereeniging De Gereformeerde School” bestond al sinds 1900 en
had reeds vier scholen in Utrecht onder haar hoede (de scholen op de
Oudegracht, Begijnkade, de Havikstraat en de Krommerijn). Als de
nieuwe woonwijk Majella zal worden gebouwd, worden er snel
handtekeningen van vooral gereformeerde ouders verzameld.
Op 17 juni 1931 wordt er door deze vereniging een voorlopig verzoek
voor medewerking en bekostiging voor het stichten van een eigen
(vijfde) school gedaan aan de gemeentelijke overheid.
In juli 1931 antwoordt het stadsbestuur hierop dat het reeds bestaande,
gemeentelijk schoolgebouw aan de Timorkade 1 (de latere
Anselijnschool) zeven lokalen vrij heeft en dat het bouwen van een
nieuwe school dan ook niet nodig wordt geacht.
jubileumboekje pagina 6
Het schoolbestuur wijst in september dit voorstel verontwaardigd af
en voert aan dat het genoemde schoolgebouw na twintig jaar niet
aan de moderne tijd voldoet en ook het hoofd van de openbare
school verwacht dat door de nieuwe uitbreidingsplannen, zijn school
flink zal groeien. Ook vindt men dat “het onderbrengen van twee of
meer scholen van geheel verschillende onderwijsbeginselen aan te
ernstige bezwaren onderhevig is om dit te aanvaarden”. Tot slot zou
er ook nog een aanvraag van de concurrerende hervormde schoolvereniging
2 op stapel staan en dan zou dit voorstel tot ongelijkheid leiden.
Immers, de vereniging was er het eerst bij en zou dan in een oud
gebouw komen te zitten, terwijl de naaste concurrent vervolgens in
een nieuw gebouw zou moeten komen.
Definitieve aanvraag
Uiteindelijk volgt de definitieve aanvraag op 2 februari 1932 aan
B&W, na mondelinge besprekingen met ambtenaren van de gemeente.
Het bestuur schrijft, bij gebrek aan een betere keuze, akkoord te
gaan met een stuk onbebouwd terrein tegenover de Groeneweg en
langs de spoorbaan. Dit maakt deel uit van een deal met de gemeente
over nog een nieuwe school van de vereniging in het oosten van
de stad, in de Poortstraat, die ook per 1 september zal beginnen. Wel
verwacht het schoolbestuur voor de nieuwe school bij de
Vleutenscheweg, gezien de drukke spoorbaan naar Den Haag dat
“de leslokalen aan de minst-hinderlijke zijde komen te liggen en dat
het materiaal zoo veel mogelijk geluiddempend werkt”. Dat verklaart
dan ook mogelijk, dat de muren van onze school aan de
Cremerstraat-zijde dubbeldik en zonder spouw zijn gebouwd en de
lokalen op het zuiden liggen. ‘s Zomers in de lokalen een warme aangegelegenheid
en ’s winters in de gangen een bron van kou voor de
latere bewoners.
Tevens kondigt het verenigingsbestuur aan dat het graag extra ruimte
gereserveerd ziet voor het bouwen van een fröbelschool in een
later stadium. En tot slot uit zij de wens voor centrale verwarming,
waterspoeling voor de “privaten” (toiletten) en een telefoonaansluiting
. De gemeente stemt hierin toe, maar vindt de telefoonaansluiting
en de centrale verwarming onzin en de meerkosten hiervan voor
eigen rekening van het bestuur.
1 De Timorkade liep toen parallel aan de Vleutenseweg, gescheiden door een sloot. De Anselijnschool
(nr. 420 en 422) bestaat niet meer en in dit gebouw is nu kinderdagverblijf Aspelin gevestigd.
2 Later aan de Vleutenseweg op nr. 272, maar ook begonnen op nr. 422.
jubileumboekje pagina 7

De directeur der gemeentewerken heeft intussen al de kadastrale
tekeningen en het bouwontwerp vastgesteld en aan de gemeente en
het bestuur gestuurd.
Uiteindelijk gaan de partijen op 6 mei 1932 beide akkoord met een
terrein van 38 x 45 meter ( kadastraal gelegen in de gemeente
Catharijne) en vrijliggend van de belendende woonpercelen. De
voorgelegde bouwtekeningen voor een gebouw met acht lokalen en
enige bijruimten worden door het bestuur met vreugde geaccepteerd.
Alle zaken worden nu naar de inspecteur van het onderwijs gestuurd
ter goedkeuring. De gemeente geeft de dienst Gemeentewerken met
spoed de opdracht om de overdracht van het toegezegde terrein te
regelen en daarna met de bouw te beginnen. De tijd dringt, want de
school zal al per 1 september van start gaan.
Het bestuur verzoekt dan ook een nadere datum te noemen voor de
geplande oplevering van de nieuwbouw, want die ontbreekt steeds
in de stukken.
Helaas, zo eenvoudig blijkt dit toch uiteindelijk niet te zijn want de
grond, die aangewezen is, is helaas nog geen gemeente-eigendom.
Links de Timorkade, nr 16 en 16a: rechts de Majellakerk in aanbouw (foto Gemeentelijk Archief).
jubileumboekje pagina 8
2. De start van de school
Toch moet de school alvast per 1 september van start. Dan maar voorlopig
als noodopvang in de lokalen, die leeg staan aan de Timorkade,
“zulks in afwachting van het daar ter plaatse gereed komen van het
op te richten schoolgebouw”..
Het eerste personeel is benoemd. De heer Leutscher zal hoofd der
school zijn en over de eerste inrichting van de nieuwe school gaan.
Aan hem verzoekt het bestuur daarvoor vast een voorstel te maken
voor de gehele inventaris, samen met het Hoofd der School van de
Poortstraat. Deze collega komt in een gerenoveerd, gemeentelijk
gebouw en moet per 1 september wel met zijn nieuwe inventaris in
dat gebouw van start. Voor het meubilair van hun scholen laat de heer
Leutscher drie offertes maken. Voor onze, toen nog naamloze school,
inventariseert hij voor de inrichting van voorlopig vier leslokalen en
de kamer van het hoofd. Op zijn lijstje van 7 juli treffen we aan:
- 4 schuifbare schoolborden
met zijvleugels
- 1 tafel kamer Hoofd
- 4 lessenaars
- 4 stoelen kamer Hoofd
- 4 voorwerktafels
- 1 armstoel kamer Hoofd
- 4 stoelen
- 1 schrijftafel kamer Hoofd
- 4 bordbankjes
- 1 papierbak kamer Hoofd
- 4 papierbakken
- 1 kapstok kamer Hoofd
- 4 kapstokken
- 1 sleutelbord
- 4 lesroosterlijstjes
- 1 spreekurenbord
- 4 krijt- en sponzenbakjes
- 2 platenkisten
(half dichtslaand)
- 2 kaartenrekken
- 4 aanwijsstokken
- 1 handwerkkast
- 1 groote paraplubak
- 4 bordlinealen
- 96 schoolbanken
Onderaan vermeldt hij dat het leerlingen betreft van 6 tot en met 14
jaar en dat hij binnen een week gaarne antwoord heeft. Levering van
het schoolmeubilair zal dan over 5 à 6 maanden (men moest nog
steeds gaan bouwen) moeten plaatsvinden en voor zijn collega van
de Poortstraat al per 1 september.
jubileumboekje pagina 9

De Rijksinspecteur ontvangt tevens een lijst met alle benodigde leeren
hulpmiddelen voor zeven groepen van 48 leerlingen (totaal 336).
Immers, de school zal snel groeien is de verwachting en dan zijn alle
spulletjes er maar vast.
Hierop ontvangt men direct al de volgende dag een antwoord. De
inspecteur vindt het aantal lesboeken en gewenste wandplaten wel
wat veel en bepaalt dat het daarom voorlopig even met minder
moet. Ook de schrijfmachine en epidiascoop (plaatjesprojector) acht
hij niet echt noodzakelijk. Hij wijst op de bezuinigingen op onderwijs
en ook op de verplichting om “teekeningen van het meubilair en kostenbegrooting”
in te zenden.
Dus bericht het hoofd op 9 juli aan de drie offertanten dat alles in
tweevoud, voorzien van tekeningen of foto’s, moet worden ingediend
en dat hij uiterlijk vrijdag de 15e alles wil ontvangen, omdat hij
op zaterdagmiddag, de 16e, een conferentie met de Rijksinspectie en
de Gemeentelijke Afdeling Onderwijs heeft, samen met zijn collega
van de Poortstraat. De heren Hoofden, Brouwer en Leutscher, moesten
daar respectievelijk een reis uit Eindhoven en Hoogeveen per
trein voor maken en kenden immers ook nog lesverplichtingen op
hun eigen scholen!
Op 20 juli is de keus gemaakt en zendt het Hoofd de drie offertes
naar de gemeente met de mededeling, dat de werkbladen en voetenplanken
van de gewenste houten banken wel van eikenhout i.p.v.
grenenhout dienen te zijn en de zittingen van beukenhout. Hier
kleeft de meerprijs van f 5,80 aan, maar dat zal in de toekomst kosten
voor onderhoud sparen. Voor de totaalprijs van f 2802,80 vraagt
de heer Leutscher de gelden met spoed ter beschikking te stellen,
gezien de verwachte opening over een half jaar.
jubileumboekje pagina 10
Op 9 augustus ontvangt het bestuur een schrijven van de gemeente,
waarin de gemeente ingaat op de huisvesting en wordt er vermeld
dat het hoofd der Openbare School aan de Timorkade drie lokalen
zal aanwijzen voor tijdelijke huisvesting, die de Dienst der
Gemeentewerken dan in orde zal brengen. De toegang zal gewoon
via dezelfde voordeur gaan. Het gymnastieklokaal kan in overleg ook
worden gebruikt. Alles is kosteloos, maar kosten van verwarming,
waterverbruik, verlichting, schoonmaak en schade aan meubilair en
lokalen zijn voor rekening van het bestuur.
Een dag erna, op 10 augustus, volgen er nog twee brieven. Die gaan
over het meubilair van beide gereformeerde scholen en de wensen
voor de leer- en hulpmiddelen.
De gemeente acht drie offertes voor meubilair te summier en stelt
een openbare aanbesteding voor, ondanks de geboden haast. En de
prijs van f 18 per bank vindt zij ook behoorlijk hoog, want het lukte
de gemeente zelf een prijs van f 14,25 te bedingen, toen zij dit voor
haar eigen scholen had aanbesteed. En haast is ook niet vereist, want
er is meubilair in de leegstaande lokalen van de beschikbare ruimten
aanwezig. Ook de borden aldaar kunnen voorlopig worden gebruikt.
Die in de Poortstraat kunnen zelfs worden overgenomen en de aanschaf
hiervan voor onze nieuwe school kan worden uitgesteld tot
oplevering van de bouw. Maar bij een openbare aanbesteding kan
het bedrag daarvoor wel vast worden meegenomen.
De voorgestelde aanschaf van de leer- en hulpmiddelen vindt meer
genade in de ogen der gemeente. Maar aangezien het normale
bedrag voor eerste inrichting f 4000,-maximaal is en niet de gevraagde
f 4250,- moet het bestuur (het Hoofd dus) i.p.v. de gebruikelijke
5% korting toch haar inziens 10% kunnen bedingen. De gemeente
wil dan ook wel over haar hart strijken en de gevraagde som, minus
10%, zijnde f 4037,50 betalen.
Op 20 augustus vallen er bij de gemeente weer twee brieven op de
mat.
Eén brief, waarin de gemeente wordt gemeld dat er vier leerkrachten
zijn benoemd en snelle uitbreiding wordt verwacht. Vier lokalen dus
graag aan de Timorkade en men beschouwt deze regeling als een
noodtoestand. Er moet dan ook zo gauw mogelijk een eigen gebouw
jubileumboekje pagina 11

komen en de geruchten over een langslepende kwestie (waarschijnlijk
een onteigeningsprocedure) tussen gemeente en grondeigenaar
verontrust het bestuur ten zeerste. “We kunnen U niet verhelen, dat
we in het geheel niet gerust zijn over den tragen gang van zaken en
geven Uw College ernstig in overweging onze belangen niet te zeer
te veronachtzamen.”
In een tweede brief reageert het bestuur op het schrijven van de
gemeente rond de meubelen en borden en de eis van openbare aanbesteding.
Zij doet haar beklag over de starre houding van de
gemeente en betoogt, dat er over de drie offertanten vooraf overleg
en overeenstemming met de desbetreffende gemeenteambtenaren
was. De laagste inschrijver had zelfs hier en daar bezuinigingen moeten
aanbrengen en daarom acht het bestuur “inzake het betrachten
der zuinigheid niet te kort te zijn geschoten”.
En verder: “dat onze groote bereidwilligheid om mee te werken aan
voor de gemeente zoo voordeelig mogelijke bouw en verbouw der
aangevraagde scholen, zoo slecht blijkt gewaardeerd te worden, dat
op de eerste inrichting ons deze moeilijkheden in den weg worden
gelegd. Door onze bereidwilligheid wordt momenteel een besparing
van verbouwing aan de school Poortstraat van meer dan een halve
ton verkregen, waaruit voldoende blijkt, hoezeer ons de gemeentefinanciën
ter harte gaan. We hadden in verband hiermee gehoopt op
een soepeler behandeling ten aanzien van de eerste inrichting.”
Tot slot: De schoolbank van de gemeente van f 14,25 is niet deugdelijk
en niet te vergelijken met de beoogde banken. De oude borden
deugen ook niet, want vijf schrijfvlakken per bord zijn normaal voor
een moderne school.
De opening van de nieuwe school in haar tijdelijke onderkomen
nadert. Een derde partij, het bestuur van Hervormde
Gemeentescholen, mengt zich in de strijd.
Uit een brief aan de gemeente, gedateerd op 27 augustus, is op te
maken, dat de nieuwe Hervormde Gemeenteschool ook op 1 september
van start zal gaan, op Timorkade 16A. Dat zal dan de aanbouw
aan de openbare school zijn geweest, een vroegere kleuterschool. Zij
zijn daar ondergebracht (want dat weigerde het Gereformeerde
schoolbestuur immers in een vroeger stadium) en bezetten voorlopig
jubileumboekje pagina 12
alleen de beneden verdieping. Zij moeten nu meewerken aan een
verzoek van de gemeente en verdragen dat de Gereformeerde school
op de eerste verdieping vier lokalen nodig heeft en krijgt toegewezen.
De heren regenten (hervormde schoolbestuurders) vermelden in
dit schrijven dat zij vinden dat zij ruimhartig hebben meegewerkt
door de hun nog niet gebruikte lokalen in de aanbouw ter beschikking
te stellen, maar willen géén gelijktijdige opening. Zij willen:
- dat de Gereformeerde School acht dagen later opent, aangezien
“dit voor het groote publiek verwarring kan stichten”.
- dat de lesroosters op elkaar worden afgestemd i.v.m. overlast -
gevende activiteiten
- dat de gereformeerde school geen fröbelklasse opene
- dat zij hun eigen hoofdingang alleen willen blijven gebruiken
- dat de instemming van de regenten voor tijdelijk is en tot wederopzegging.
Een kopie van deze brief krijgt het gereformeerde bestuur van de
Chef der afd. Lager Onderwijs.
Op 30 augustus, twee dagen voor de officiële opening, komt er een
reactie binnen bij de gemeente van het gereformeerde bestuur.
Zij zijn de situatie wezen bekijken met de Chef en delen mede:
- dat uitstel van de opening niet mogelijk is, aangezien de ouders
der kinderen zijn aangeschreven om hun kinderen op donderdag
1 september om 1.45 uur op school te doen zijn. Laat de heren
regenten gewoon een halve dag eerder open gaan, als zij zo
beducht zijn voor verwarring. “Acht dagen wachten is ons geheel
niet duidelijk.”
- Dat de kwestie van de roosters een kwestie is van wederzijdse
inschikkelijkheid.
- Dat zij ter plaatse geen fröbelschool zal openen.
- De toegang het best door de hoofden onderling kan worden
geregeld.
- Dat de terbeschikkingstelling een tijdelijk karakter heeft en dat
men hoopt dat de eigen school spoedig gereed is. Maar mocht de
wederopzegging nodig zijn door enige reden of omdat de Heeren
Regenten de aan een uitgestelde opening vasthouden, dan wordt
het gemeentebestuur wel verzocht twee lokalen op de 1e verdie-
jubileumboekje pagina 13

ping en twee lokalen op de 2e verdieping van de openbare lagere
school ter beschikking te stellen. Twee lokalen op de 1e verdieping
acht men in elk geval nodig, “omdat er ernstig bezwaar bestaat de
kleine kinderen 4 trappen elk van 14 treden te doen beklimmen
voor elke schooltijd.”
Diezelfde dag ligt er een brief van de gemeente waarin zij meedeelt
met ingang van 1 september 1932 twee lokalen op de 1e en
twee op de 2e verdieping van het gebouw van de openbare lagere
school beschikbaar te stellen. Men eindigt : “Wij hopen op deze
aangelegenheid nader terug te komen.”
De school kan voorlopig van start. Over de opening is niets terug te vinden
helaas.
Inderdaad komt de gemeente op 23 september met een schrijven, dat
nader ingaat op de brief van 30 augustus. Per 1 oktober kan de gereformeerde
school alsnog terecht in het gebouw van de hervormde school.
De regenten wensen twee lokalen beneden en één lokaal boven.
Derhalve krijgt de gereformeerde school één lokaal gelijkvloers in het
verkleinde speellokaal van de voormalige openbare fröbelschool en
drie lokalen op de 1e verdieping. Het ingaan van dit gebouw dient via
de speelplaats der openbare school door een deur aan de achterzijde
van de hervormde school te geschieden.
In haar wanhoop wendt het schoolbestuur zich per 1 november tot de
Inspecteur voor het Lager Onderwijs te Utrecht. Men verwacht niet op
korte termijn over te kunnen gaan tot de bouw van een eigen school
op het beoogde terrein langs de spoorlijn. Het is het bestuur inmiddels
gelukt om “recht van koop te verkrijgen op een terrein in eigendom by
de Machinefabriek Jaffa”. Het bedrijf ligt zo goed als stil en ook omwonenden
hebben verklaard van het bedrijf “nooit eenigen hinder te hebben
ondervonden”. De verwachting bij het bestuur is: “dat binnen niet
al te langen tyd het geheele fabrieksterrein tot bouwgrond zal worden
verkaveld”. Aan de inspecteur de vraag of hij tot “een streng onderzoek
in verband met mogelyk te verwachten hinder van de aangelegen
fabrieksgebouw” wil overgaan. Men voegt een situatietekening bij en
verneemt gaarne zijn beslissing over een geschiktheidsverklaring.
jubileumboekje pagina 14
Ook de gemeente werd reeds op 27 oktober van de nieuwe mogelijkheid
op de hoogte gebracht. De mogelijke koop van de grond voor f
14,- per m 2 geldt tot 6 december en de gemeente wordt met aandrang
verzocht van dit mooie aanbod gebruik te maken.
Maar stoïcijns deelt de gemeente reeds 31 oktober mee, dat zij lokalen
heeft toe gewezen aan de Timorkade en in afwachting is van de bouw
van het nieuwe gebouw en aldus in haar vergadering op 28 oktober
heeft besloten. Kortom: wij voldoen aan onze verplichtingen en geen
interesse.
Op 19 november volgt de brief van de onderwijsinspecteur met de
genadeklap voor dit opportune plan. Hij zendt de papieren terug en
acht het terrein bij de fabriek niet geschikt. “Ofschoon door de tydsomstandigheden
een groot deel van de fabriek buiten bedryf is, moet het
waargenomen geraas als belemmerend voor het onderwys worden
beschouwd, hetgeen te meer het geval zal zyn, wanneer de fabriek in
vol bedryf komt. Waar by ons onderzoek geen zekerheid is verkregen,
dat het fabrieksterrein binnen afzienbaren tyd tot bouwterrein zal worden
verkaveld, ben ik van oordeel, dat in verband met het bepaalde by
artikel 2, derde lid, van het Bouwbesluit bedoeld terrein voor de stichting
eener school moet worden ontraden.”
Er blijft dus niets anders over dan verder af te wachten en te hopen dat
de grond bij het spoor spoedig beschikbaar komt.
De schoolvereniging is per 16 september lid geworden van de
Schoolraad voor de scholen met den Bijbel en haar Commissie van
Beroep. Een serieus orgaan, gevestigd in Den Haag, dat de nodige juridische
kennis in huis heeft. Handig is dit als de gemeente de declaraties
voor de stichtingskosten afwijst, zoals advertentiekosten voor personeel,
reiskosten en kosten voor de opening. De gemeente vindt de vergoeding
van f 4037,50 ruim voldoende Maar de jurist uit Den Haag adviseert
het bestuur bij Gedeputeerde Staten hierover in beroep te gaan.
De daaropvolgende kwestie, waarvoor de Schoolraad moet worden
geraadpleegd, is echter veel en veel ernstiger. Want in 1933 dreigt
het doek te vallen voor onze nieuw te bouwen school.
jubileumboekje pagina 15

3. De bouw van de nieuwe school
In mei 1933 was, in het nieuwe kabinet van Colijn, de vrijzinnige H.P.
Marchant als minister van Onderwijs aan het bewind gekomen. Hij
stond bepaald niet bekend om zijn fijnzinnige gevoel als bestuurder,
maar eerder als een tijger, die moeilijk te stuiten was als hij iets wilde
bereiken. Zijn latere, nieuwe spellingswet heeft dan ook veel commotie
veroorzaakt, toen hij haar plompverloren invoerde. Voor zijn strijd
voor het vrouwenkiesrecht verdient hij echter veel lof.
Er waren in die jaren veel klachten van de gemeentebesturen over de
grote sommen geld, die aan het bouwen van scholen moesten worden
besteed in deze magere jaren. Minister Marchant voert dan ook
prompt de eis in, dat vanaf dan iedere nieuw te bouwen school,
waarvan de aanbesteding nog niet had plaatsgevonden (onverschillig
waardoor die vertraging is veroorzaakt), opnieuw minstens 150
ondertekende ouderverklaringen moet kunnen overleggen, alvorens
de gemeente tot de bouw zou moeten overgaan. Voor veel nieuwe,
kleine dorpsscholen, soms maar bemenst met één of twee leerkrachten,
de doodsteek.
De secretaris van de Schoolraad deelt op 8 augustus 1933 aan de heer
Leutscher mee, in antwoord op diens verontruste schrijven hierover
van 5 augustus, dat het eerdere raadsbesluit van de Gemeente
Utrecht voor de bouw inderdaad is komen te vervallen in het kader
van dit aangenomen ontwerp Marchant, ingevoerd per 4 augustus.
En dat er een nieuwe aanvraag ingediend moet worden met 150
handtekeningen. Alleen als dit echt onmogelijk is en de minister van
oordeel is, dat in dit geval sprake is van “gewichtige omstandigheden”
en de Tweede Kamer dit ook beaamt, dan is er nog een kans.
De gemeente Utrecht komt op 26 augustus met het te verwachten
schrijven. Haar besluit tot het verlenen van medewerking tot het
stichten van een schoolgebouw is vervallen. Wel erkent zij het raadsbesluit
met de verplichting tot “het verleenen van medewerking
door beschikbaarstelling in bruikleen van den 8 lokalen bevattende
rechtervleugel van het gemeentelijke schoolgebouw aan de
Timorkade”. Maar omdat men op 16 oktober dit gebouw al aan de
jubileumboekje pagina 16
Hervormde school had gegeven, na weigering van het
Gereformeerde bestuur, is er nu geen gebouw meer beschikbaar en
valt het schoolbestuur dus onder de groep, die een nieuwe aanvraag
moet doen. Het bestuur is weer terug bij “af”.
Het bestuur wendt zich tot de Haagse jurist van de Schoolraad met
de nodige verontwaardiging. Het is de gemeente haar schuld immers,
dat de bouwgrond niet beschikbaar was en …… men heeft nog maar
80 à 90 leerlingen, “doordat meerdere ouders hun kinderen niet zonden,
omdat we geen eigen schoolgebouw ontvingen”.
“We moeten mededelen, dat aan de in de nieuwe wet gestelde
eischen onmogelijk kan worden voldaan, zoodat we dus zullen moeten
pleiten op de gewichtige omstandigheden in het tweede lid van
artikel 3, waarbij we echter vreezen, nu het aantal van 100 leerlingen
niet is bereikt, dat de minister deswege afwijzend zal beschikken.
Acht U het mogelijk of wenschelijk dat we in afwachting op mogelijk
gunstiger bepalingen trachten in onze tegenwoordige situatie te blijven?”
Men vraagt zich zelfs af of men het bestaansrecht kwijt zal zijn na
een afwijzing op de “gewichtige omstandigheden”.
Een week later (13 september) krijgt het bestuur als antwoord, dat zij
inderdaad van voren af aan moet beginnen en bij de gemeente
Utrecht een nieuwe aanvraag voor medewerking moet doen. Maar
ook dat zij volgens de nieuwe wet onder de oude gevallen valt en er
slechts 100 handtekeningen zijn vereist. Daarbij tellen ook handtekeningen
van ouders, die hun kind nu nog op een andere bijzondere
school hebben zitten. Tevens krijgt het bestuur het advies om er een
brief bij te doen met daarin de vermelding, dat:
- ten eerste de school reeds bestaat, gesubsidieerd wordt en er
schoolruimte nodig is;
- en ten tweede de aanbesteding ter uitvoering van het vroegere
raadsbesluit buiten schuld van het schoolbestuur is vertraagd.
Verder hoeft het ministerie geen goedkeuring te geven, dit geldt
alleen voor openbare scholen. Wel moet de gemeente een nieuw
besluit nemen en mocht die de bijzondere omstandigheden niet aanwezig
achten, dan is er nog beroep mogelijk bij de provincie en als
laatste bij de Kroon. De school blijft dus gewoon bestaan, zolang zij
jubileumboekje pagina 17

aan de normale voorwaarden voldoet.( Opheffing van bestaande
scholen gebeurde pas na drie jaar onvoldoende, t.w. minder dan 125,
leerlingen.)
Opgelucht en vol goede moed gaat er dan ook 30 september 1933
opnieuw een aanvraag de deur uit voor medewerking aan de stichting
van een schoolgebouw in het westelijk gedeelte der stad in de
omgeving Jaffa, Vleutenscheweg. Bijgesloten worden de handtekeningen
van ouders van 108 kinderen. Men wil graag een gebouw
voor minstens 150 leerlingen, “waarbij echter in verband met de uitbreiding
der stadswijk op uitbreiding gerekend moet worden”.
Kortom: zeven lokalen kan, maar liever acht of meer! Fijntjes vermeldt
men ook nog eventjes aangesloten te zijn bij de Schoolraad
voor Scholen met den Bijbel. Het machtsspel is weer hervat!
Waarschijnlijk groeiden de twee andere scholen ook aardig in het
gebouw aan de Timorkade en kwam er ruimtegebrek. Want het
gemeentebestuur refereert later aan een brief van de Regenten,
waarin zij aan de gemeente mededelen de uitgeleende lokalen zelf
nodig te hebben.
Ons bestuur ziet haar kans schoon en doet op 18 december een verzoek
naar de gemeente voor een hulpschool (noodgebouw) in de
naaste omgeving. Mondelinge contacten met de wethouder van
Utrecht resulteren vervolgens in een brief van B&W aan de directeur
der Gemeentewerken op 28 december. Daarin wordt verzocht een
plattegrondtekening van de nieuwe wijk te leveren en daarop moet
worden ingetekend de ligging der over te plaatsen school(scholen).
“Wij denken bijvoorbeeld aan overplaatsing van het uit drie lokalen
bestaande hulpschoolgebouw aan de Grasstraat en het tweeklassige
gebouwtje, gelegen op de binnenplaats der Openbare Lagere school
aan de Roëlstraat.” Gaarne ook een kostenraming.
Op deze tekening van de gemeente staat het noodgebouw ingetekend,
rechts vooraan op het huidige schoolplein.
Hoe dit toen verder is afgelopen, is niet geheel terug te vinden. Uit
een brief van juli 1938 valt op te maken, dat de gemeenteraad in
1934 inderdaad heeft besloten om de houten noodscholen neer te
zetten. Eindelijk een eigen gebouw, maar niet ideaal waarschijnlijk.
jubileumboekje pagina 18
Het volgende bestuursschrijven dateert pas weer van juli 1938 en is
gericht aan de jurist van de Schoolraad. Na een telefoongesprek zet
het bestuur de zaken uit het verleden nog eens grondig op een rijtje.
Argument: men zou een nieuwe school krijgen, zodra de tijdelijke
ontvangen schoolruimte voor andere doeleinden nodig was. Het
houten gebouw is immers ook tijdelijk en ondertussen heeft men wel
meer dan 125 leerlingen. Het advies van de chef van afdeling
Onderwijs om weer een nieuwe aanvraag in te dienen met nog de
nodige extra handtekeningen heeft het bestuur doen besluiten om
aan de Schoolraad te vragen, of dit inderdaad verstandig is.
De Schoolraad bevestigt dit volkomen en adviseert de aanvraag te
doen, zonder allerlei beroepen op “gewichtige omstandigheden”,
zoals het bestuur in haar brief beargumenteert.
Voor de derde keer op rij, doet het bestuur op 19 juli 1938 een verzoek
aan “den Raad der Gemeente Utrecht” tot de stichting van een
schoolgebouw. Bijgesloten wordt een lijst met 137 handtekeningen,
“hetgeen in de naaste toekomst stellig zal vermeerderen”. Het bouwen
kan op hetzelfde terrein als de houten noodschool en men acht
het betrekken van een definitief schoolgebouw zeer urgent. Men
vraagt een gebouw met 7 gewone leslokalen en 1 handenarbeidlokaal.
En eindelijk ...op 23 september 1938 komt er een brief met de mededeling,
dat de gemeente heeft besloten, dat zij inderdaad gaat bouwen
op het stuk terrein bij de spoorbaan, pal voor het houten
gebouw. Echter: voorlopig met 4 leslokalen en 1 handenarbeidlokaal.
Helaas stopt hier de archivering van de correspondentie tussen
gemeente en bestuur. De strijd lijkt gestreden en er zijn nog twee
brieven over de bouw en meubelen van de nieuwe school te vinden.
De oorlog komt dreigend naderbij en veel bouwvakkers zullen onder
de wapenen zijn geroepen (mobilisatie aug 1939). Het duurt in ieder
geval tot 1941 voordat het nieuwe schoolgebouw er uiteindelijk staat
en dan is de oorlog al een feit.
In de eerste brief van oktober 1938 aan de directeur der
Gemeentewerken over het voorgelegde schetsontwerp voor de
bouw, refereert het bestuur aan het eerdere ontwerp uit 1932. Men
jubileumboekje pagina 19

wil dit ontwerp liever, nu voor de vijf lokalen, uitgevoerd zien, maar
wel met:
“de kozijnen der binnendeuren en ook die der ramen in de gevels te
nemen van staal”.
Uit de tweede brief, een schrijven van de directeur der
Gemeentewerken aan het Bestuur van december 1939, blijkt, dat hij
offertes heeft op gevraagd voor :
- 5 driedelige borden
- 5 lessenaars
- 5 tafels
- 1 kaartenstandaard
De laagste aanbieder rekent hiervoor fl. 537,75 en daarvoor vraagt
en krijgt hij accoord. De bijgevoegde beschrijving gaat over de levering
van 117 schoolbanken ( voor 234 leerlingen dus), in verschillende
hoogten. Zij dienen uitgevoerd te worden met eikenhouten bladen
en een ijzeren onderstel. Helaas ontbreekt de prijs.
bouwfase 1, 1941
jubileumboekje pagina 20
Uitbreidingen aan de school
Dat de school het met de 5 lokalen niet kan redden, wordt al gauw
na de oorlog duidelijk. Er is sprake van een babyboom en daarom
moeten er minstens 3 lokalen bijkomen. Eén lokaal op een extra verdieping
boven de ingang en twee lokalen aan het einde van de begane
grond en de eerste verdieping. ( zie foto) Die zijn in 1948 al gerealiseerd
en blijken dan alweer een onvoldoende aanvulling.
bouwfase 2, 1948
Vijf jaar later zijn er maar liefst vijf lokalen toegevoegd. Drie op de
boven verdieping en een uitbouw van twee lokalen op het plein, verbonden
door een extra hal. De school is op dat ogenblik de grootste
van de provincie Utrecht met haar 604 leerlingen.
In dit bouwstadium zullen veel oud-leerlingen zich het gebouw herinneren.
Toen ik als onderwijzer in 1972 op onze school kwam werken,
had het gebouw nog deze vorm.
jubileumboekje pagina 21

ouwfase 3, 1953
Daarna was de babyboom van na de oorlog duidelijk voorbij en daalde
het aantal leerlingen gestaag. Doordat de norm van 48 leerlingen
later terugging naar 32, waren er toch wel 6 tot 8 lokalen steeds als
groepslokaal in gebruik. De overigen werden handwerklokaal, handenarbeidlokaal,
personeelskamer en filmlokaal. Pas toen de Wet op
het Basisonderwijs in 1985 werd ingevoerd en de kleuterschool in de
lagere school werd opgenomen, ontstond er weer het nodige ruimtegebrek.
Daarvoor is de onderste verdieping eerst aangepast en
later ook de twee bovenste verdiepingen. Er werd een speelzaal en
een personeelskamer in de zijvleugel gecreëerd. Later is hier de tussenwand
verplaatst, omdat ook het aantal personeelsleden toenam.
Helemaal boven is een vouwwand geplaatst tussen twee leslokalen
om een grote toneelruimte te kunnen maken en een aanrecht op de
gang. Alle wc’s werden gesloopt en herbouwd en het keukentje,
naast de directiekamer, werd personeelstoilet. In de kelderruimte
kwam een nieuw magazijn. Toen heb ik, lesgevend boven de drilboren
uit, met respect teruggedacht aan de heer Leutscher. Later werden
nog al de ijzeren ramen vervangen door kunststof exemplaren
(met zonwering!) en moest ook de voordeurgevel eraan geloven. Op
het plein kwam er een buitenberging voor de buitenspelmaterialen
van de kleuters. Die moest weer worden verplaatst, toen de laatste
aanbouw voor de peuterspeelzaal plaatsvond in 2001. Tot slot is het
jubileumboekje pagina 22
schoolplein zelf en het hek er omheen helemaal aangepakt. Oud
leerlingen van 25 jaar geleden zullen veel veranderingen zien, maar
toch zijn er hier en daar nog kleine sporen uit het verleden gebleven.
Rondgang door de school uit de jaren 70
Toen ik op de van Asch van Wijckschool binnenkwam, was dat om in
te vallen in klas vier. Mijn militaire dienst zat er haast op en ik had
daarvoor al bij diverse hervormde scholen kort ingevallen. Het toenmalige
hoofd, de heer Kruithof, was daarachter gekomen en had mij
toen weten te strikken voor deze korte klus. Ik ben er na 35 jaar nog
mee bezig, zij het nu als adjunct-directeur en verantwoordelijk voor
alle facilitaire zaken. Veel veranderingen aan het gebouw heb ik dan
ook op mijn geweten.
Nog kan ik mij het interieur uit mijn beginjaren herinneren. Het dertig
jaar oude hek rondom had zwart gaas en zwarte, ingemetselde
staanders. Bovenop zat prikkeldraad. Het plein was kaal, leeg en lekker
ruim. Daar konden de kinderen goed uit de voeten met touwtje
springen en tikkertje. Tussen de lokalen zaten de gemetselde bloembakken.
Rechtsom bij het hek ging je naar het fietsenhok; volgens
sommige oud-leerlingen een romantische plek! (Heb ik trouwens
nooit wat van bemerkt.) Langs de rand van het plein een border met
struiken en bomen. Daar werd in het voorjaar geknikkerd. Op de
punt van het plein een heel grote boom. Hij was er bijna al die 75
jaren en werd het logo van onze school. Helaas moest hij onlangs
worden gekapt door ziekte.
De voordeur was van ijzer en glas met grote metalen beugels, net
zoals nu de tochtdeuren in de hal. Links daarvan een raam boven een
laag muurtje. Op de muur een bordje met de geschilderde tekst, dat
het hoofd na 4 uur te spreken was. Helaas is dat zoek geraakt. Recht
voor je uit bij binnenkomst zaten twee deuren, van wc’s’, die nog zelden
werden gebruikt. Rechtsom, in het eerste lokaal zat de personeelskamer,
eens een leslokaal. Het bord zat er nog. Er werd tweewekelijks
vergaderd met het personeel en tweemaandelijks door het
Hoofd en de ouderraad in de avonduren.
jubileumboekje pagina 23

Je kon er de vloeistofduplicator gebruiken en de nodige naslagwerken
vinden. Eten deed je thuis (tussen 12 en 2 uur) of later in je eigen
klaslokaal of dat van een collega. Tegenover de personeelskamerdeur
een fonteintje op de kop van de gang. Naast de personeelskamer zat
het handenarbeidlokaal, met twee enorme gootsteenbakken. Een
klein raampje, met een ijzeren rooster ervoor, keek uit op de
Couperusstraat.
Aan het eind van deze gang een magazijn met de gebruiksmaterialen.
Dat zat op slot en bevatte behalve de schriften ook het
Sinterklaaspak. Het hoofd had de sleutel en voerde het beheer over
de “kostbaarheden”. Alleen met zijn toestemming mocht ik daar dus
komen.
Linksom vanaf de voordeur kwam je in de hal met een grote glazen
kast. Daarin wat boeken, natuurkundemateriaal en opgezette beesten.
In de hoek bij de trap een groot aquarium. Voor die trap zat nog
een klein keukentje met een geiser en een grote gaspit. Ernaast de
deur van de hoofdenkamer. In die kamer zat de radio, toen nog
gekoppeld aan de radiodistributie-installatie.In de klassen zat dan
een zwarte draaiknop met vier kanalen en een luidspreker. Een
modern, groot bureau met twee ladenblokken en een lage zithoek
vulden de ruimte behoorlijk. Een vaste, dubbele kast herbergde de
administratie. Een fonteintje en een knop voor de binnenbel vervolmaakte
het geheel. Voor de ramen vitrage en gordijnen, die zonodig
tegen al te nieuwsgierige blikken dicht gingen.
Het andere kamertje, links van de tochtdeuren, was de opslagruimte
voor leermiddelen. Er waren drie vaste kasten en in het midden stonden
de kaartenkisten. Ik denk, dat deze ruimte het, bij oud-leerlingen
het beruchte, tandartskamertje was. Ruime, holle gangen met vaste,
ijzeren kapstokken en toiletten met allemaal aparte deuren. Voor
een deel waren dit nog urinoirs en te herkennen aan de blauwe deur.
Omdat er alleen verwarmingsbuizen door de wc’s liepen, waren ze
bar koud.
’s Avonds zetten wij de toiletdeuren open om bevriezing te voorkomen,
want er was toen al een tijdregeling op de stookketel aangebracht,
die de nachttemperatuur naar 5° C. deed zakken. Verlichting
in de wc’s ontbrak. En voor leerlingen, die de klas uit werden
gestuurd, waren de gangen geen pretje in de winter.
jubileumboekje pagina 24
De gangverlichting bestond toen al uit t.l- armaturen; daarvoor
waren dat plafonnières, die veel minder licht gaven. Aan het eind van
iedere gang kwam je uit in het kleine trappenhuis. Beneden zat linksom
onder de trap de schoonmaakkast en rechtdoor een vluchtdeur.
Rechts een bergruimte. Op de eerste etage zat in dit trappenhuis een
openslaande deur en een balkonnetje. Helemaal boven, een vast
raam en de deur naar de zolder.
In de klassen zaten aan de gangzijde vaste kasten voor de leermiddelen.
De kinderen zaten in de lagere klassen toen al op tafeltjes en
stoeltjes, in de hogere groepen stonden nog banken. Ideaal, want
dat scheelde een hoop gewipwap. Al de meubels hadden een groen,
ijzeren onderstel en bankgelakte bladen. Toen zij niet veel later werden
vervangen door tafels en stoelen, waren zij nog handig voor het
film- en handwerklokaal. De leerkracht zat op een podium en had
een bureau en lessenaar tot zijn/haar beschikking. De klep van zo’n
lessenaar was overigens een ideaal middel om de aandacht met één
klap centraal te krijgen. De ijzeren (tochtende) ramen konden in het
middendeel worden opengevouwen. De onderramen hadden geribbeld
glas, dat het uitzicht voor de raamrij belemmerde. ( De huidige
ramen niet meer, waardoor ik mij een leerling herinner in groep 8,
die dagelijks “contact” met de postbode had.) Voor de bovenramen
gebruikte je een raamstok, waarvoor enige kracht nodig was. In de
hoek achter het bureau de knop voor de radiodistributie. Het zijbord
had groene stangen en verschillende liniëringen, zoals hokjes en dubbele
of enkele schrijflijnen. Daarboven nog een katrol voor de landkaarten.
In de lokalen van het eerste uur vond je nog het oude bord
met donkergelakte randen. Daarboven zat dan een plank met een
haak. De lokalen uit ’41 en ’48 hadden ook nog fonteintjes links van
de klassendeur. Die van ’53 hadden dat op de gang. Was het warm,
dan wilden er opeens veel kinderen naar de wc en dwaalde mijn blik
vaak automatisch naar het fonteintje in de gang.
Dit schrijvend realiseer ik mij hoeveel er is veranderd, sinds die tijd,
t.b.v. een hoger comfort en moderner onderwijs. Om meer ruimte te
creëren op de gangen verdwenen de ijzeren kapstokken en werden
deze gangnissen computerplekken. Er kwamen tochtdeuren om de
gangen werkbaarder te maken. In de klassen aanrechtjes en tv- voor-
jubileumboekje pagina 25

zieningen. Amper of niet zichtbaar zijn veranderingen als nieuwe riolering,
extra stroomgroepen, een brandalarm, een beveiligingsalarm
en de kabels van het computernetwerk. Trots ben ik op de toneelvoorziening.
“Ome Willem” (Schwager), onze eerste conciërge begon
ermee. Het is later verder ontwikkeld door een vader, meneer
Korsten, en weer later en nog steeds door Mitchel. Menig oud-leerling
deed hier zijn of haar eerste stapjes op het toneel bij het songfestival
of de musical.
De kleuterschool
Pas in 1959 krijgen de kleuters een eigen, nieuw gebouw. Het wordt
gelijktijdig gebouwd met de gymnastiekzaal voor de lagere school
en de ULO. Daarvoor zaten de kleuters in een woonhuis aan de
Cremerstraat. Uit de notulen van de oudercommissie concludeer ik,
dat het er wel eens rond de 110 zijn geweest. Diep respect voor juffrouw
Aapkes dan ook. Zij bleef volhoudend haar zaak bepleiten in
de oudercommissie.
Om een kleuterschool te kunnen bouwen had men eigen geldmiddelen
nodig en bestond een “Hulpfonds voor Fröbelscholen”. Indien
men veel contribuanten voor deze vereniging kon aanmelden, kon
men ook gemakkelijk een beroep doen op deze pot geld. Als de
oudercommissie in 1952 haar eerste vergadering houdt, is dit dan ook
één van de eerste onderwerpen, die worden behandeld. Later komt
dit onderwerp vele malen terug. Maar omdat men ook in Oog in Al
(Valeriusschool) en later op Kanaleneiland wilde bouwen, kon het
nogal wat jaartjes duren, voordat er geld beschikbaar was. De bouw
kan uiteindelijk gerealiseerd worden door een lening van de
gemeentelijke Crediet- en Effectenbank aan het bestuur, waarbij de
gemeente bijna ook nog alle rentelasten voor haar rekening neemt.
Als het gebouw er uiteindelijk staat zijn er direct al de nodige gebreken
aan te merken. Het heeft gelukkig maar ruim 25 jaar stand hoeven
houden, want in 1985 trok men in bij de nieuwe basisschool. Wel
frustrerend voor de kleuterjufs, want hun groepsruimtes zijn er daarmee
niet op vooruit gegaan. Daarna is het gebouw een moskee
geworden.
jubileumboekje pagina 26
De gymnastiekzaal wordt nog steeds door onze school gebruikt. Die
is later half over de speelzaal van de kleuterschool gebouwd. Hij
wordt van de gemeente gehuurd.
De kleuterschool in 1984
De Ouderraad
Het Bestuur van de schoolvereniging gaat in 1952 over tot het instellen
van oudercommissies voor haar scholen. Dit op verzoek van de
ledenvergadering van de Vereniging en met het doel om contact tussen
scholen en ouders te bevorderen. Het bestuur heeft de eerste
leden, allen mannen, aangewezen voor de eerste twee jaar. Twee
voor de kleuterschool, twee voor de lagere school, twee voor de ULO
en een voorzitter. Daarbij zitten de hoofden der scholen: mevrouw
Aapkes (kleuterschool), de heer Leutscher (lagere school) en de heer
Den Otter (ULO). Op 23 mei is de eerste vergadering en worden de
taken verdeeld. Er wordt tevens een damescommissie ( drie leden)
benoemd voor toezicht op het handwerkonderwijs.
jubileumboekje pagina 27

De gevonden notulenboeken gaan tot 1964 en beschrijven het wel en
wee rond de drie scholen. (De ULO is begin 1953 vanuit een oude
sigarenfabriek verhuisd naar de van Meursstraat). Veel verslagen
gaan over onderwerpen als : het klassenbezoek bij de leerkrachten
en de bouw van de nieuwe kleuterschool. Het afscheid van de heer
Leutscher in 1960 en de benoeming van zijn opvolger, de heer
Kruithof, komen er ook in voor. Benoemingen van nieuwe leerkrachten
komen overigens veelvuldig aan de orde. Er was schijnbaar nogal
wat verloop. Dat betekende dat iedere keer een hoorcommissie van
drie leden, die de drie geselecteerde sollicitanten ging bezoeken,
moest worden samengesteld. Het aantal sollicitanten liep echter wel
in de loop der jaren van lieverlee terug. Tevens werd van de oudercommissieleden
verwacht, dat zij een rayon van adressen afwerkten
voor het “Hulpfonds voor de Fröbelscholen”. Mogelijk dat daarom
ook de bezetting van de leden nogal wisselde, want met al deze
zaken, was het een aardige klus in je vrije tijd. Hoewel de officiële
vergaderingen tweemaandelijks waren, was er tussendoor nog al
eens een onofficiële over een benoeming. Later komen er toch ook
dames in dit mannenbolwerk bij. Nu zou de huidige ouderraad niet
zonder hen kunnen bestaan. Mensen van de oudercommissie, die
heel wat vrije uren aan dit vrijwilligerswerk hebben besteed, zijn de
heer Kroon (schoolcommissaris), de heer Kootstra( lange tijd voorzitter)
en de heer van Aken. Veel later, in de 80-er en 90-er jaren, was
dat toch ook Betty Busstra, die naast een druk gezin, voorzitter was
en voor een goede sfeer wist te zorgen. Ik noem ze, zonder dat ik al
die anderen tekort wil doen in hun inzet voor onze school.
In de notulen van 1957 staat het feestprogramma voor het 25- jarig
jubileum te lezen.
- ‘s Morgens een goochelaar (de heer Johnnie) in het Oranjehuis
(nu parkeergarage Paardenveld) voor de kinderen. Er moet dan
wel politietoezicht worden geregeld bij het oversteken van de
drukke Amsterdamsestraatweg.
- ’s Middags een feest op school en daarna van vier tot half zes een
receptie voor de heren Kroon (25 jaar lid van het Schoolbestuur en
de hoofden Brouwer (Poortstraat bestond immers ook 25 jaar),
Leutscher en mevrouw Grondijs. “Trouw” zal hierover een artikel
plaatsen.
jubileumboekje pagina 28
1976
- ’s Avonds een jubileum-ledenvergadering, waarbij de jubilarissen
per auto zullen worden opgehaald en thuisgebracht.
Behalve toespraken vormt een ritmische gymnastiekoefening het
programma.
Ook treuriger zaken als het verongelukken van leerlingen zijn terug
te vinden in de notulen. Dat lezen we ook terug in de herinneringen
van oud- leerlingen.
Vanaf 1961 wordt er een schoolkrant in het leven geroepen, op aandringen
van juffrouw Aapkes. Hoe ze die maakten zonder de huidige
apparatuur moet ik nog eens uitzoeken.
Staand v.l.n.r. meester Sijtsma, juf De Waal, meester Kok, meester Sterkenburg, juf Coppoolse en
juf Ruitinga. Zittend v.l.n.r.: meester Frankhuisen en meester Pettinga
jubileumboekje pagina 29

19??
19??
1973
jubileumboekje pagina 30
1977
1983
jubileumboekje pagina 31

jubileumboekje pagina 32
1954
1973
1982
1983
jubileumboekje pagina 33

4. Herinneringen van oud-leerkrachten
Annie Ruitinga
Nadat ik bijna 3 jaar in Hengelo (O) had gewerkt, begon ik op 1 mei
1954 op de Van Asch van Wijckschool in de 2e klas. Ik werd wegwijs
gemaakt door het hoofd van de school, de heer Leutscher. Bij de 1e bel
moest ik naar buiten, waar de kinderen in hun eigen rij gingen staan.
Let wel: 12 rijen van 48 kinderen! Bij de 2e bel moest iedereen klaar
staan en stil zijn. Zo gingen klas voor klas de kinderen naar binnen.
Halverwege de morgen gingen de klassen 1 en 2 naar buiten voor
een korte pauze. Ze mochten in het park spelen, want op het schoolplein
zou het te storend zijn voor de andere klassen. De klassen 3 t/m
6 kregen nooit pauze, zij werkten gewoon door. Op het eind van de
morgen mochten de kinderen naar huis. Ik wist niet dat ze wéér in de
rij moesten staan. Dat was ik niet gewend. In Hengelo ging iedereen
rustig en groetend naar huis. Tot mijn schrik zag ik de kinderen hollen.
Ik begreep meteen dat ze deze vrijheid niet gewend waren.
Uit die begintijd herinner ik me nog een gewoonte. Elke morgen
stonden de collega’s in de hal bij de trap in een kring en dan werd
iedereen persoonlijk met een handdruk goedemorgen gewenst. Dat
was wel heel formeel en ik zag me dat ook geen jaren volhouden. Op
een morgen kwam ik op school, gaf de heer Leutscher een hand en
riep tegen iedereen: “Goedemorgen allemaal” en ging naar mijn
klas. Waarschijnlijk viel het in goede aarde, want al spoedig kreeg
alleen het hoofd van de school een hand.
Er was nog iets bijzonders in de 2e klas. Twee keer per week moest ik
de meisjes handwerkles geven. Dat betekende 24 meisjes leren breien
en tegelijk 24 jongens bezig houden met rekenen. Dat was volgens
mij onmogelijk, maar het was altijd zo geweest, dus het kon
wel. Gelukkig kwamen er al gauw nieuwe collega’s die het met mij
eens waren en kwam er een ander rooster.
jubileumboekje pagina 34
Nog een herinnering
Op 31 maart was de heer Leutscher jarig. Op die dag stonden alle kinderen
in rijen op het schoolplein. De jarige zelf stond als een paus op
de eerste verdieping voor het open raam. Gezamenlijk moesten we
zingen. En wat zongen we dan? (de heer Leutscher heette Jakob
Leutscher). Psalm 146 vers 3: Zalig hij die in dit leven, Jakobs God ter
hulpe heeft. Met pretoogjes keken we elkaar aan.
Na de 2e klas kreeg ik de 1e klas. Beide eerste klassen zaten toen in de
zijvleugel. Alle klassen hadden nog banken, maar voor de jongste kinderen
waren er tafeltjes en stoeltjes. Het waren houten stoeltjes, die
op ijzeren buizen stonden, een soort sleemodel. Het bezwaar was, dat
het schuiven met de stoel veel herrie veroorzaakte. Daarom werden er
vier rubberen doppen aan de onderkant bevestigd. Dat hielp wel, maar
ze konden nu heerlijk met het stoeltje wippen met alle gevolgen van
dien.
Door het grote aantal kinderen was de manier van lesgeven heel klassikaal.
Om alle kinderen een beurt te geven, werd de les vaak door alle
kinderen tegelijk opgelezen. Ik herinner me nog, dat ik met zo’n grote
klas een nieuwe, voor die tijd zeer moderne leesmethode kreeg, waarbij
de kinderen een blaadje met 4 zinnen kregen. Deze zinnen moesten
worden losgeknipt en op volgorde gelegd. Daarna werden alle
woorden losgeknipt en met die woorden werden andere zinnen neergelegd.
De controle was echter ondoenlijk bij zoveel kinderen.
Sommigen hadden het gauw klaar, maar anderen zuchtten eens diep
en dan lagen alle woordjes op de grond. De kwaliteit van het materiaal
was ook niet geweldig. Het gevolg was, dat ik na enkele maanden
de ouderwetse boekjes van “Lezen leren” weer uit de kast haalde,
zodat iedereen op ’t eind van het schooljaar kon lezen.
Overblijven
De kinderen uit Vleuten moesten op school overblijven. Om beurten
kregen wij als leerkrachten de taak om dat te verzorgen. Er werd gebeden,
gedankt en uit een speciale kinderbijbel gelezen. Zo waren de
meesten het thuis ook gewend. Na het eten hielden we ze bezig met
film, spel of tekenen en het laatste kwartier mochten ze naar buiten.
jubileumboekje pagina 35

Emancipatie
Tot +/- 1960 waren er speciale mannentaken op school. De onderwijzers
hadden om beurten pleinwacht vóór en nà schooltijd. Bovendien
gingen ze voor in gebed bij de weeksluiting van de leerkrachten. ’s
Maandags werd de week geopend met gebed door het hoofd van de
school. Na protest van de mannen werden de vrouwen ook ingeroosterd.
Nu vinden we dat ook heel normaal.
Zo kwamen er meer veranderingen. Het aantal leerlingen daalde en
we kregen kleinere klassen, waardoor we meer mogelijkheden kregen
om leuk en gezellig les te geven. De leesmethode “Veilig leren
lezen” met veel variatie en veel spelletjes was een lust om mee te
werken.
Vanaf 1980 kwamen voor het eerst de buitenlandse kinderen erbij. In
één jaar opvangklas hadden ze al heel wat geleerd. Ik stond verbaasd,
hoe vlug die kinderen leerden lezen. Het rekenen gaf wat
meer problemen over ’t algemeen. Er werden allerlei spelletjes en
mogelijkheden bedacht om de integratie te bevorderen, zodat ze
elkaar konden begrijpen. De leeftijd van 6 à 7 jaar is daar ideaal voor.
Alle jaren heb ik klas 1 of 2 gehad. Daar ben ik nog dankbaar voor.
De kinderen leren in één jaar heel veel. Je hebt zichtbare resultaten.
Bovendien zijn ze op die leeftijd zeer gemotiveerd voor het schoolwerk
en dat werd nog gestimuleerd door stempeltjes en plaatjes.
Ik kan terug kijken op een prachtige tijd met als hoogtepunten: het
Sinterklaasfeest - het schoolreisje - de werkweek in Oldebroek (met
de 6e klas) - feesten met de hele school en tenslotte mijn eigen
afscheidsfeest. Ik voel me bevoorrecht, dat ik 34 jaar met plezier heb
mogen werken op de Van Asch van Wijckschool.
jubileumboekje pagina 36
V.l.n.r. staand: Juf Coppoolse, meester Sijtsma, meester Kruithof, juf Koolstra,
juf Griffioen, meester kok en juf Swart. Zittend: meester Kalden en juf Ruitinga.
Herinneringen uit de periode 1967-1971
door Else Haars-Swart (toen juf Swart)
Het is deze maand precies 40 jaar geleden, dat op een ochtend het
hoofd van de school in Tiel, waar ik toen werkte, mij vertelde dat er
3 heren voor mij waren. Van die drie heren was er één de heer
Kruithof, hoofd van een school uit Utrecht. De tijd tussen mijn sollicitatie
en dit bezoek was zo lang, dat ik allang niet meer aan een
mogelijke proeflessessie had gedacht.
Maar de kennismaking en de te geven proeflessen waren kennelijk
wel bij de heren in de smaak gevallen, want ongeveer een week later
kreeg ik te horen, dat ik benoemd kon worden. Meteen gevolgd door
de vraag of ik de benoeming wilde aanvaarden. Voordat ik echter
toehapte, wilde ik toch eerst wel even meer weten over de school en
indien mogelijk over de collega's en zo trok ik op een woensdagmiddag
richting Utrecht. Gezien het feit, dat het een school op
Gereformeerde Grondslag was, had ik voor deze gelegenheid ook
maar een hoed op gezet, iets waar je in die dagen echt niet mee opviel.
jubileumboekje pagina 37

De heer Kruithof ontving me, liet me de school zien en vertelde wat
over het daar te geven onderwijs. In mijn ogen verschilde dat niet
veel van de manier van lesgeven, zoals ik die gewend was. De collega's
kreeg ik echter niet te zien. Het was immers een vrije middag.
Afgezien van het feit, dat de school in bouwstijl ouder was dan de
school waar ik werkte, lokte de "grote stad" me wel. Immers, daar
waren veel meer mogelijkheden voor het volgen van een vervolgstudie
en ik nam de benoeming dus aan. Per 1 augustus zou ik in dienst
treden en ik kreeg, zoals toen gebruikelijk was, meteen een vaste
benoeming.
Eind augustus/ begin september kreeg ik toen de mij toevertrouwde
kinderen te zien. Ik kreeg de derde klas en op die bewuste maandag
staarden veertig paar ogen mij aan. Ik had een lokaal op de eerste
verdieping en de leerlingen gingen aan de zijkant van het gebouw
langs de trap in de rij naar boven. Ik kan me niet goed meer herinneren
of er toen al tafels/stoelen gebruikt werden, maar volgens mij
had ik de leerlingen gewoon in banken zitten, netjes twee aan twee.
Voor in de klas was een verhoging, een podium,daar ben ik nog een
keer vanaf gevallen met als resultaat een verdraaide knie. Ik heb er
zeker drie maanden last van gehad. Maar het podium was verder best
handig, want je stond wat hoger en had daardoor goed zicht op alle
kinderen. Ideaal voor mij, omdat ik niet erg groot ben uitgevallen.
Elke maandagmorgen was het inktpotjes controleren en indien nodig
inkt bijvullen. We schreven toen nog gewoon met penhouder en inkt
en elke veertien dagen kwam er een nieuwe pen in je penhouder.
Dan moest je even aan de pen likken en daarna kon je hem indopen
en schrijven. Het vullen van de inktpotjes was een klus. Maar het met
de grote vakantie reinigen van die dingen was nog erger. Er zat dan
van allerlei troep in en je had een schuurmiddel nodig om ze toonbaar
te krijgen.
Maandagmorgen was ook de morgen van het nieuwe psalmversje.
Dat schreef je als leerkracht op het bord, de leerlingen schreven het
over en leerden het uit hun hoofd. De week erop werd iedereen overhoord
en ik geloof zelfs, dat het als onderdeel op het rapport stond.
Het speelkwartier was voor de klassen 1 en 2 voor de school op het
schoolplein. De andere klassen speelden op een plein/plantsoentje
tegenover de school.
jubileumboekje pagina 38
Meneer Kruithof
Als je als leerkracht 's morgens de school binnenkwam, was daar
altijd meneer Kruithof, die je de hand gaf. Bij binnenkomen en bij
weggaan, Hij was echt het hoofd en werd door niemand bij de voornaam
aangesproken. Misschien dat meneer Sijtsma dat wel deed, die
was in mijn ogen ongeveer even oud . De collega's onderling spraken
elkaar wel bij de voornaam aan, al had ik daar, zeker in het begin,
moeite mee. Ze waren allemaal een aantal jaren ouder dan ik en in
mijn ogen behoorden ze tot de gevestigde orde.
Waar tegenwoordig het fotokopieerapparaat niet meer uit de scholen
weg te denken is, hadden wij de beschikking over een vloeistofduplicator.
Op een moedervel schreef je met een stylus (houder met
een ijzeren punt) je lesje of je tekening en dan draaide je dat af op
die duplicator. De vloeistof leek op spiritus en rook ook zo. Met die
vloeistof maakte je een stuk dik stevig vilt vochtig en als je geluk had,
kreeg je als resultaat een stapeltje lesjes of tekeningen voor de leerlingen.
Maar.... als het vilt iets te nat werd gemaakt, had je een probleem,
dan kreeg je een stapel paars gevlekte lesjes. Ik heb dat ding
af en toe grondig verfoeid. Maar als je een projectje wilde doen, zo
rond de Sint of Kerst, was je toch wel op dat ding aangewezen. Nee,
dan is het tegenwoordig een fluitje van een cent om iets voor je
groep te maken.
Ouders
We hadden ook wel avonden met ouders. Als het een feestavond
was, dan werd er gebruik gemaakt van een zaaltje bij "Jaffa". Ik herinner
me één avond heel goed. Wat het onderwerp was, weet ik niet
meer. Maar ik had voor die avond een wit broekpak gekocht, echt in
de mode. Daarbij had ik een vals haarstuk in mijn haar, ook in de
mode. Ik voelde me er lekker bij, maar er werd me naderhand te kennen
gegeven, bij monde van de heer Kruithof, dat mijn kleding
eigenlijk niet "kon".Ik weet tot op heden nog niet, waarom dat zo
was. Maar in die tijd accepteerde je een dergelijke opmerking. Dat
zou nu niet meer kunnen. Nu zou, als een bestuur een bepaalde kledingstijl
van zijn personeel wenst, er een dresscode worden samengesteld.
jubileumboekje pagina 39

Uit vaste dienst
In 1970 trouwde ik en volgens de akte van benoeming in die tijd
werd je dan als vrouw uit vaste dienst ontslagen en ging je over in tijdelijke
dienst. Dat gebeurde mij ook, maar ik had me toch al voorgenomen
om ontslag te nemen, omdat ik Utrecht ging verlaten. Bij
onze trouwerij in de Dom waren de klassen van mij en mijn man aanwezig
en achteraf denk je, dat het wellicht voor een aantal kinderen
de eerste keer was, dat ze daar kwamen, hoewel we op school toch
veel kinderen van kerkelijk-gebonden ouders hadden.
Per 1 januari 1971 zou ik de school verlaten, maar er kwam een
maandje bij, omdat ze niet geslaagd waren in het vinden van een vervangende
leerkracht. Maar 1 februari was de uiterste datum, omdat
ik per diezelfde datum al in Den Dolder een invalbaan had geaccepteerd.
Meneer Kruithof kwam nog wel vragen of ik langer kon blijven,
omdat anders "de schaapjes geen herderinnetje meer hadden".
Ik kon hem echter niet ter wille zijn. Als je nu aan leerkrachten- jonger
dan ik- vertelt dat je bij je huwelijk ontslagen werd, is er alom
verbazing. Soms krijg je dan te horen; "Maar dat hoefde je toch niet
te nemen?" Het zou in deze tijd ook niet meer kunnen, maar vroeger
werd daar toch anders over gedacht.
Ik ben na 1971 nooit meer in de school terug geweest, al heb ik wel
contact gehouden met een aantal leerkrachten van toen. Het lijkt me
erg leuk om na zoveel jaar nog eens in de school rond te lopen en te
zien hoeveel er veranderd is.
Ik wens de Asch van Wijkckschool alle goeds toe voor de komende
tijd.
jubileumboekje pagina 40
Herinneringen van oud-leerlingen
Nico Vos
Van de opening van de school is mij niets bekend. Ik ben geboren in
de J.P. Coenstraat en heb de kleuterschool op de Billitonkade
bezocht. In 1938 of 39 zijn wij verhuisd naar de Oltmansstraat en heb
toen 1 of 2 jaar op de kleuterschool aan de Cremerstraat gezeten. In
een woonhuis net achter de lagere school.
In september 1941 ging ik naar klas 1 bij juffrouw Grondijs, een wat
oudere dame, die me (letterlijk) met een latje op m'n vingers tikte als
ik mijn pen kroontjespen niet goed vast hield. Goddank was ik rechtshandig,
dat heeft mij (wat schrijven betreft) heel wat ellende
bespaard. Op de 1e schooldag wilde Tiny Bakker naast mij zitten (we
kenden elkaar goed "van huis uit"), maar om naast een meisje te zitten
beviel mij eigenlijk niet. Dit in tegenstelling tot latere jaren!
Namen uit die tijd; Ankie de Kluis (beetje verkering mee gehad), Ad
de Goede, beide dominees kinderen, Willy van ’t Land en Gonny
Rietveld.
In de 2e klas hadden we juffrouw Coppoolse (uit De Bilt) een jonge
juf waar ik weg van was. Toen al !!
In de 3e klas juffrouw van Doorn, een oudere, strenge dame, die de
handicap had, dat haar voortanden horizontaal stonden i.p.v. vertikaal.
Dus de bijnaam "de slagtand" was haar lot. Het leuke (achteraf)
is, dat ongeveer 45 jaar later zij in hetzelfde verzorgingshuis verbleef,
als mijn moeder in Utrecht. Beide waren ze trots op die kwajongen
die toen secretaris van het Schoolbestuur in Ermelo was.
In de 4e klas, denk ik, kreeg ik meester Dijkstra, bijgenaamd Dijkie.
Een mieterse vent, die zeer geliefd was, goed kon vertellen en kon
vioolspelen. Aan het eind van de oorlog heeft hij (of iemand anders?)
die viool verstopt in de verwarmingsketel. Tot grote hilariteit werd
dit instrument na de oorlog op tijd, voor het stookseizoen begon,
teruggevonden
Uit die laatste oorlogsjaren zijn me op school twee zaken bijgebleven:
- Regelmatig kregen we een sinaasappel (een luxe), die we op
school moesten opeten.
jubileumboekje pagina 41

- Eens per maand was er bezoek van een zuster, die met de "pietenkam"
kwam controleren of je al dan niet in het bezit was van
luizen of neten. Daar zat je hem geweldig voor te knijpen, want
als dat het geval was, was je in de komende tijd verzekerd dat je
als luizenkop aangesproken werd.
Helaas zijn er in die laatste oorlogsjaren geen schoolfoto's gemaakt.
Fotograferen was verboden, zodat er weinig "gezichtsherkenning"
overgebleven is. De enige foto's, die ik nog heb, zijn een kleuterschoolfoto
uit de Cremerstraat, achter een blokkendoos. En een foto
bij het Majellapark, die door mijn moeder niet in dank afgenomen
werd, aangezien ik twee knopen aan mijn jas miste.
In 1943 gingen we met een grote club met zomervakantie naar
Noord- Beveland. Of dit vanuit school of Gereformeerde kerk uitging
is mij niet bekend. Een hele trein met Utrechtse kinderen naar
Zeeland, waarbij diverse schoolgenoten.
Uit die tijd herinner ik ook nog dat we vanaf het schoolplein of
Majellapark regelmatig naar de luchtgevechten keken tussen geallieerde
- en Duitse jagers. In deze periode is ook een klasgenoot overleden
waarvan ik me de naam niet meer kan herinneren. We zijn toen
met de klas (of school?) achter de lijkkoets naar de begraafplaats
wezen lopen, heen en terug. Een kl... eind !
De hongerwinter (1944) brak aan en veel kinderen zijn toen "op transport"
naar Oost- Nederland gegaan. Klasgenoot Jan Jansen heeft dit
niet overleefd door een beschieting onderweg. Zelf heb ik met mijn
moeder die periode bij mijn grootouders in Noordeloos doorgebracht,
aangezien de gaarkeuken "weinig soeps" te bieden had. Daar heb ik
zeer beperkt les gehad aangezien de school door de Duitsers gevorderd
was. De bevrijding heb ik in Utrecht derhalve niet meegemaakt.
September 1945 ging ik weer naar de Asch van Wijckshool bij meester
van Enk in de 5eklas. Wat kon die man spannend vertellen. Hij had in
Wolfheze de slag om Arnhem meegemaakt. Wij kregen toen, na
schooltijd!, Franse les van meneer Leutscher.
Een ander facet uit die tijd is mij ook bijgebleven: dat in die donkere
jaren, temidden van al die ellende, tijd en gelegenheid was voor een
kerkscheuring; wat toen op een Gereformeerde school duidelijk merkbaar
was. Sommige vriendjes "vielen af", omdat dat van thuis niet
meer mocht.
jubileumboekje pagina 42
Klaas van de Linde
Herinneringen aan mijn schooltijd die van 1 september 1956 tot april
1959 liep.
1e klas - juffrouw Ruitinga, 2e klas - juffrouw Grondijs en 3e klas -
juffrouw Reinders.
Kleur inkt schrijven
Schrijven gebeurde in die tijd nog met kroontjespen vanuit de inktpot
die in de schoolbank was verwerkt. Iedereen had ook een inktlap
in zijn of haar bank liggen..
Bij juffrouw Ruitinga mochten degenen die zeer netjes schreven af en
toe met een andere kleur inkt, naar keuze, schrijven. Deze kleuren
waren rood en groen. Hiertoe werden van degenen die uitverkoren
waren de banken naar elkaar toe geschoven omdat zij maar enkele
inktpotjes met deze kleuren had.
Inbraak
In 1957 was er ’s nachts in de school ingebroken. Aan de kant van de
Cremerstraat was een ruitje geforceerd. Die morgen moesten alle
leerlingen buiten de school blijven zolang de politie een onderzoek
instelde. De lessenaar van juffrouw Ruitinga was opengebroken.
Snoepwinkeltje
Aan de Vleutenseweg, tegenover de weg die vanaf de school hiernaar
toe liep, was een snoepwinkeltje gevestigd, waar veel scholieren
kwamen. De uitbaatster was een heel dikke vrouw met idem dikke
benen. Ik vroeg me toen af hoe zij hiermee kon lopen. Misschien was
zij zelf wel de grootste klant van haar zaak?
Hier kon je plastic pijpjes van wit- zwart kopen voor de som van 1
cent. Muizen van spekjes kostten 2 of 3 cent per stuk. Voor 5 cent
kocht je een pakje kauwgom met filmsterplaatjes. Zeer gewild was
die van rooie Roggers. (Roy Rogers).
Niet voor te stellen dat hierop een winkeltje kon draaien. Toch was
de aanloop van scholieren zo groot dat vanuit de school verboden
werd hier nog te komen.
jubileumboekje pagina 43

Jubileum
In 1957 bestond de school 25 jaar. Dit jubileum werd gehouden in een zaal
op het Paardenveld. We liepen er met alle klassen naar toe. Eén van de
hoogtepunten was een goochelaar, die een kunstje met ringen deed. Hij
gebruikte een zestal ringen, die hij in elkaar sloeg en uit elkaar haalde zonder
dat er een las in de ringen te zien was. Hij vertelde ook enkele moppen.
Eén ervan ben ik nooit vergeten. Het ging over een aanplakbiljet op
een reclamezuil. De boodschap was: “doe uw voordeel met Omo’. Een
grappenmaker had er onder geschreven; “en uw achterdeel met Vim”.
Gymnastiek
De lessen gymnastiek werden gegeven in de school, die tegenover het
Majellapark, aan de Vleutenseweg was gevestigd. Als de jongens gymnastiekles
kregen, hadden de meisjes handwerkles. ‘s Zomers werd gymnastiek
in de open lucht gegeven. Dit betekende o.a. voetballen op het plein naast
de school.
Vaccinaties
In klasverband werden de kinderen gevaccineerd tegen polio en andere
ziektes die in die tijd nog voorkwamen. Deze vaccinaties werden gegeven
in de school aan de Vleutenseweg. Totaal drie vaccinaties met tussenpozen
van 2 à 3 weken. Ik herinner me nog dat de kosten 1 gulden per spuit
waren. Voor die tijd toch een behoorlijk bedrag.
Natuurlijk was het tijdens zo’ n sessie een gehuil en gekrijs van kinderen.
Schoolreisje
In de eerste klas van de school voor het eerst op stap met het schoolreisje.
Omdat het de eerste keer was, bleef de bestemming vlakbij de provincie
Utrecht; naar de plaats Lunteren. De kosten voor dit reisje bedroeg 2 gulden.
Wij kregen hiervoor iedere maandag twee stuivers mee van huis. Eén
voor de zending en één voor het reisje.
Bij verjaardag langs de klassen
Bij een verjaardag was het natuurlijk gewoonte om de klas te trakteren.
Het bijzondere was dat je daarna de klassen langs mocht om andere leraren
en leraressen een snoepje aan te bieden. Hiervoor kreeg je dan een
gekleurd plaatje naar keuze. Tijdens deze rondgang mocht je ook een klasgenootje
meenemen.
jubileumboekje pagina 44
Rekentafel van 0 tot 12 met elkaar opdreunen
Het leren van goed rekenen gebeurde o.a. door de tafels van 0 tot 12
in te prenten. Dit gebeurde door een aantal keren per week met de
hele klas deze op te dreunen. Dit opdreunen kon je vele klassen verder
horen. Mede hierdoor is hoofdrekenen mij altijd zeer goed afgegaan.
Leren lezen met kaartjes
Bij het begin van het leren lezen gebruikte juffrouw Ruitinga diverse
kaartjes waar o.a. “raam”,” kast” of “deur” op stond. Wij moesten
dan eerst raden wat er op stond. Een vriendje van mij was altijd de
eerste die het raadde. Ik was vol bewondering, dat hij al zo goed kon
lezen. Prompt bleef hij echter het eerste jaar zitten.
Met postbusje naar school
Ik woonde in de Galjoenstraat en hier vlak bij was het Aakplein.
Hierop stond een brievenbus, die ’s ochtends net na acht uur werd
geleegd. We stonden regelmatig met een klein groepje hierop te
wachten. We vroegen de chauffeur of we met zijn busje mee mochten
rijden naar school. We zaten dan gehurkt achterin tussen de postzakken.
We mochten niet altijd mee en als hij te laat kwam moesten
we rennen naar school om toch op tijd te zijn.
Tropenrooster
In 1957 of 1958 was het een dusdanige warme zomer dat er een tropenrooster
werd ingesteld. Ik meen dat we dan school hadden van
half acht ’s morgens tot één uur ’s middags. Wel hadden we dan een
speelkwartier dat een half uur duurde. Ik herinner me dat ik het heel
vermoeiend vond en hoewel ’s middags vrij, was ik blij dat we weer
naar het oude schema overgingen.
Zilverpapier
Voor de arme kindertjes in Afrika werd er op school een inzamelactie
gehouden voor zilverpapier en de doppen van melkflessen. Zelf aten
we en dronken we de inhoud en het restafval was dan voor deze minder
bedeelden bestemd.
jubileumboekje pagina 45

Schooltandarts
Waar waarschijnlijk niemand goede herinneringen aan had waren de
schooltandartsen. Deze hielden tijdelijk hun praktijk in de ruimte
waar nu de intern begeleider haar kantoor houdt. Volgens mij allemaal
mislukkelingen, die geen eigen praktijk konden beginnen. Op
alle scholen die ik bezocht heb, waren het altijd lompe, onbehouwen
personen. Een voorval, dat ik me nog herinner, was toen ik in de stoel
zat en een paar melkkiezen moesten worden getrokken. Voor de
ramen hingen van die halve gordijntjes waar de grotere leerlingen
over heen konden kijken. Hierop ontstak de tandarts in grote woede,
waarop hij met een vloek zijn gereedschap oppakte en met geweld
tegen het raam gooide.
Douwe Egberts
Iedereen die in de omgeving woonde of schoolging zal bekend zijn
met de geur van gebrande koffie bij Douwe Egberts. Vooral op mistige
dagen kon deze geur dagen blijven hangen. Vanuit school gingen
we met enkele klasgenootjes hier regelmatig langs voor vloeipapier
in de vorm van briefkaarten waar op de voorkant een van de
producten was afgebeeld, zoals koffie, thee of tabak.
Varia
Wat losse feitjes.
- In die tijd hadden we op zaterdagmorgen nog school.
- Op woensdagmiddag werd er aan degenen, die zich hiervoor
hadden opgegeven, blokfluitles gegeven.
- Mijn broer Dick kan zich nog een schoolreisje herinneren naar
Schiphol waar een groepsfoto bij een Dakota werd gemaakt.
Dit moet in 1956 of 1957 zijn geweest.
- Kinderen uit de directe omgeving mochten niet op de fiets naar
school komen. Degenen, die uit Vleuten kwamen wel. Dit had
waarschijnlijk te maken met de capaciteit van het fietsenhok.
- Ieder schooljaar had twee klassen waarin per klas wel veertig
leerlingen zaten.
- Op Koninginnedag werd er naar het Domplein gelopen om te
zingen. Je had dan wel de middag vrij.
jubileumboekje pagina 46
- Niet direct school-gerelateerd, maar wel van die tijd, was de
Melkbrigade. Hiertoe moest je elke dag drie glazen melk drinken.
Ik meen wel dat we op school hiervoor een kaart kregen waarop
je na het volbrengen van die taak per dag een glas melk moest
tekenen. Als die kaart vol was kon je die opsturen en dan kreeg je
een speldje en een embleem dat je op je jasje kon laten naaien.
jubileumboekje pagina 47

Jannie Schipper
Het zijn natuurlijk al heel wat jaartjes geleden dat ik op de Van Asch
van Wijckschool zat. Het was net na de bevrijding dat ik naar school
ging. Het waren nog spannende tijden zo vlak na de oorlog.
Ik ging met mijn zus mee naar school, Sieneke Schipper, en ik meen
dat ik het een heel eind lopen vond. Maar ja, we waren gereformeerd
en er moest naar de gereformeerde school gegaan worden. Aan de
Laan van Nieuw Guinea was de hervormde school waar mijn vriendinnetje
op school zat. En dat was ook dichter bij ons huis aan de Abel
Tasmanstraat. Maar ja, dat kon niet. Ik herinner mij dat in de eerste
klas juffrouw Grondijs voor de klas stond. In de tweede klas juffrouw
Coppoolse (zij woont meen ik nog in De Bilt). In de derde klas juffrouw
Van Doorn, als je straf kreeg dan moest je je vingers op de lessenaar
leggen en sloeg ze er met een lat op. Ik niet hoor!! In de vierde
klas meeste Van Geest, een heel aardige man. In de vijfde klas
kreeg ik meester Van der Laan. Toen zaten wij in een nieuwe school
(de Finse school, helemaal van hout) in Oog in Al. Ik denk dat ik die
ook in de zesde klas had. Er was geen kleuterschool bij, want die was
aan de Billitonkade waar ik op zat. Ik heb geen feest van nieuwbouw
meegemaakt. Vandaar dat ik een paar jaar op de Finse school zat, dus
de school was toen al te klein. Voor de school was een groot braakliggend
terrein waar we speelden als de bel nog niet was gegaan. En
dan keurig in de rij staan en dan rij voor rij naar binnen. Mijnheer
Leutscher was het hoofd van de school. Als er nog meer herinneringen
boven komen hoort u dat nog van mij.
Nelleke Broeks
Ik kwam in 1954 op school bij juf Ruitinga in de eerste klas. Ik was de
kleinste van de klas en ben op 10 september 6 jaar geworden, terwijl
de school toen op 1 september begon. Ik kwam toen naast het grootste
meisje te zitten, Ellen Franken.
We leerden schrijven en als je mooi tussen de lijntjes kon blijven,
kreeg je een stempel onder aan de bladzijde, bij vijf stempels, dan
mocht je met gekleurde inkt schrijven. Dus met het puntje van je tong
eruit je best doen voor die gekleurde inkt.
In de vierde klas hadden we een hele creatieve juf. Juffrouw Zijlstra,
jubileumboekje pagina 48
met haar maakten we van wc papier poppenkastpoppen. Van een
oud schilderij waar een rechthoekig stuk uitgezaagd werd maakte ze
een poppenkast. Toen alles klaar was mochten we in andere klassen
een voorstelling geven.
En niet te vergeten de leuke schoolreisjes, waar je maandagochtend,
na de bijbelvertelling en het "versje" een dubbeltje of een kwartje
inleverde om voor het schoolreisje te sparen. Al met al een enorme
leuke schooltijd gehad. Ik hoop, dat deze school nog net zo leuk is.
Nog 75 jaar erbij, hartelijk gefeliciteerd
Betsie van Drent
We woonden in de van Riebeeckstraat en liepen met z'n drieën naar
school, ik met twee oudere zusjes. We kregen ‘s maandags 1 cent
mee om in de Hasebroekstraat een zakje droppoeder te kopen bij de
drogist.
Op het Cremerplein werden we vaak tegengehouden door meisjes
van een andere school. Mijn zusjes hadden nl. rood haar, ik donker.
Ze scholden hen uit voor rooie bietenkop en we mochten er niet
door. Vaak hoorden we daar al het doordringende geluid van de
schoolbel zodat we vaak moesten rennen om op tijd te komen.
Knikkeren deden we op "de rand van het zandland", zo noemden we
het, aan de overkant van de school. Mocht niet van onze ouders. De
jongens graaiden vaak de knikkers weg uit ons zelfgemaakte knikkerpotje
(met de hak van je schoen deden we dat) . Als ik uit het raam
naar buiten keek zag ik de Jaffa. In mijn fantasie was daar Israël, vanwege
de naam Jaffa denk ik. Ik heb de eerste klas van juffrouw
Grondijs overgeslagen. Dus kwam bij juffrouw Coppoolse, die we juf
Knikkebol noemden omdat bij iedere stap haar hoofd een beetje
naar achteren knikte. Bij juffrouw Van Doorn heb ik ook gezeten.
(juffrouw slagtand) En bij meester Van Dijk, een fantastische man. Hij
schreef een mooi vers in mijn poëziealbum. Van februari 1945 tot
eind van het schooljaar was ik met drie van mijn zusjes in Joure in
Friesland, uitgezonden door de kerk, waar ik ook op school heb gezeten
en de Friese taal leerde. Ik heb nog volop contact met mijn pleegbroers
en zus, heel leuk. Voordat ik naar Friesland ging ben ik ook
nog in Oudewater geweest, allemaal vanwege de honger. Ook zat ik
jubileumboekje pagina 49

nog in de zesde klas, kon goed leren en zat met nog meerderen in de
"rij bij het raam", als geselecteerden voor de HBS. We moesten de
toetsnaald doorwerken. Een leerboek met algebra en meetkunde en
fysica, vond ik heel leuk. Maar toen werd mijn vader overgeplaatst
(Spoorwegen) naar Groningen. Daar kwam ik op een school die een
half jaar voor was op andere scholen in Nederland. Mijn ouders
waren gewaarschuwd en raadden aan om mij in de vijfde klas te zetten.
Niet gedaan waardoor het volkomen mis ging met mij. Maar ik
ben goed terechtgekomen, kleuterleidster geworden in Koudekerke
waar ik nog steeds met plezier woon.
In het Majellapark liep een kinderlokker, heel eng vond ik dat. Er
werd op school voor gewaarschuwd, er was iets gebeurd. Leuk vond
ik dat we voor gymnastiek helemaal naar een andere school moesten,
op de Vleutenseweg?
Er kwamen soms nonnen op school die al onze hoofden nakeken of
we luizen hadden. Nou, die hadden we, ik zag ze bij het meisje dat
voor mij zat door haar nek kruipen. En we kregen ook wel eens of
vaak? een sinaasappel, die moesten we meteen opeten. Later kregen
een vitamine C-tabletje. Ik weet nog dat ik die heel lekker zuur vond
en er lang op probeerde te zuigen.
‘s Zomers als het heel warm was mochten we in de rij staan bij het
kraantje in de klas en om de beurt uit een kroesje water drinken. En
niet te vergeten de oefeningen alsof er een bombardement was. dan
moesten we heel snel allemaal naar de gang tegen de muur onder de
kapstok gaan zitten. (alsof dat zou helpen) Bij meester Van Enk heb
ik ook nog gezeten, die sloeg wel eens met een lange stok. Fijne herinneringen
heb ik aan het samen zingen van Vaderlandse liederen.
"O, schitt'rende kleuren van Nederlands vlag" en "In naam van
Oranje doe open de poort". Die twee liedjes kon je door elkaar zingen,
heel apart. En "'t Is plicht dat ied're jongen..." Er werd echt uit
volle borst gezongen, als een soort ontlading. Vooral omdat het oorlog
was dus een spannende tijd.
Een jongen uit mijn klas had een keer een erge grote mond gegeven,
deed hij vaak en kreeg van de meester voor de klas een pak slaag op
z'n achterste. Ik vond dat vreselijk. Het erge was dat hij een paar
dagen later ineens was overleden. Waardoor weet ik niet, maar ik
dacht natuurlijk dat het door dat pak slaag kwam. We moesten toen
jubileumboekje pagina 50
alle coupletten leren van "Daar ruist langs de wolken" en met de klas
naar de begrafenis. De naam van de jongen weet ik niet meer.
Hetty Schoch
Wat jammer dat ik niet kan komen op de reünie, want mijn moeder
viert haar 70e verjaardag. Maar wat leuk om te zien dat meester
Frankhuisen nog aan de school verbonden is.
Ik heb een tijdje, tussen de middag tijdens de overblijf, bijles in rekenen
van hem gehad. Ik hoop dat hij mij nog kan herinneren Ook kan
ik me meester Kok, juffrouw Ruitinga, juffrouw Copoolse, meester
Sijtsma en meester Kruithof nog herinneren.
Wat ik ook nog weet dat we altijd bij de zij-ingang de school in gingen,en
dat we dat altijd twee aan twee in de rij, om het plein heen
moesten lopen.
En elke maandag het versje opzeggen waar ik dan trouw weer een
10 voor haalde.
Ik ben zelf aan het eind van de 5e klas van school afgehaald, samen
met mijn zusje Leona, om de redenen dat meester Sijtsma en mijn
vader het niet vaak met elkaar eens waren. Zelfs mijn moeder heeft
hier nog op school gezeten.
Ik fiets nog regelmatig langs de school, en denk dan terug aan vroeger.
Ik heb ook nog op de kleuterschool op het pleintje gezeten. En
ik weet ook nog dat we gymden in de Cremerstraat.
Ik wil jullie feliciteren met het jubileum.
Korte reacties via Schoolbank
Hans Eggink
Wie kent ze nog; Juf Ruitinga, meester Bakker en Frankhuisen.
Natuurlijk "monster" Sijtsma en de heer Sterkenburg. Met de laatste
heb ik nog regelmatig contact via mijn ouders. Voor wat betreft
medeleerlingen: mijn "verkering" gedurende zes jaar, Marianne
Gazenbeek. Marcel de Jong, Sander Sontrop, Petra Overbeek, Freddy
Killwinger, Henk van Zwam, Otto Boot etc. etc. Ik noem mijlpalen als
jubileumboekje pagina 51

musical Radio Flierefluiter en op Kamp in Oldebroek alwaar we met
een groepje, onderleiding van Sjef Snel, de snelweg overstaken en
het schietkamp een bezoekje brachten!!!
Kortom, een wereldtijd!
Paul Mook
Juf Reijnders was een schat. Met Sijtsma had ik een minder leuke verhouding.
Gymnastiek op de "openbare" aan de Vleutenseweg.
De namen die ik mij herinner: Annemarie Hoftijzer (eerste vriendinnetje),
Gerda van den Bovenkamp, Riekje van Genderen, Wiebe
Kootstra, Jan Pauw, Jan Woltjes, Martin van Aken, Wim Lievaart, Paul
... (met de zware zangstem), Bert Groters, Gerard van Leur, Koo(tje)
Kaluwé, Hans van de Kleij en er komen er nog wel meer op in het
geheugen. Er zaten ook een paar meisjes uit Vleuten in onze klas
(een donkere en een blonde), waarvan ik de namen niet meer weet
(Corrie? en ...). Wel weet ik nog dat één van de twee op een winterse
dag op de sloot "achter de balie" tot haar nek door het ijs zakte -
schrik en sensatie in de klas. Het "scholletje piepen" was ook meer
iets van de jongens. In de vierde hadden we tijdelijk een vervangster
(mevrouw Haagens?) die erg populair was vanwege de ijsjes op hete
zomerdagen. De "bewegende films" waren op die zweterige dagen
ook erg geliefd als de aandacht voor de lessen toch niet meer te krijgen
was. Volgens mij werd toen ook Niels Holgerson vertoond -
prachtig!
Nel Dijkstra-Bakker
Ik herinner mij nog juffrouw Grondijs, Coppoolse en Van Doorn en
meneer Dijkstra, Van Enk en Leutscher.
Door de oorlogsjaren lagen er grote plassen, omdat de bouw stil
stond. Nog een jaar naar de oude school op de Vleutenseweg. Ik zit
nu al haast 50 jaar in Canada, maar kom toch wel eens naar
Nederland.
jubileumboekje pagina 52
Henk Derks
Juffrouw Grondijs (wat ouder, heel aardig), juffrouw Coppoolse
(jong, sexy), meester van Geest (jong, heel aardig, woonde in de Laan
van Nieuw Guinea. 1e schooljaar van '44 tot '45, laatste jaar van de
oorlog, in voorjaar van 1945 geen les meer gehad. We kregen wel
een rapport. Veel voetballen. Vrienden en vriendinnen: Meiny Bakker
(grappenmaker), Wim de Zeeuw, Joop Freriks (jawel, broer van
Philip), Hans van Zwieten, Henny Vogelpoel, Tanneke van der Horst
uit Oog in Al. De meisjes knikkerden, de jongens speelden om kroonkurkdoppen
(het zogenaamde "pikken", drie tegels afstand)
Ben Drost
Bij juf Grondijs ben ik op school gekomen. Het hoofd van de school
was de heer Leutscher, volgens mij zat zijn dochter ook bij mij in de
klas. Juffrouw van Doorn roept bij mij wat slechtere herinneringen
op. Hier kreeg je "als je het verdiende" een afstraffing door jouw
hand in haar hand te leggen, waarop zij vervolgens tien flinke klappen
op je hand met een vierkant liniaaltje gaf. Het laatste jaar was ik
bij meester Van der Geest. Aan hem en juffrouw Grondijs denk ik met
veel plezier terug. Wat ik lees brengt mij langzaam terug in deze tijd.
Als iemand foto's heeft uit deze periode, hou ik me graag aanbevolen.
Ik wacht met spanning af.
Hans Hamoen
Hoe langer je gaat nadenken, hoe meer er boven komt. Strenge juffrouw
Coppoolse, vriendelijke juffrouw Ruitinga, meester
Frankhuisen en Kok. Ik meen dat tijdens de vierde klas een proefles
voor Piet Mast werd ingelast, die daarna mocht blijven. Het was de
eerste leraar met een voornaam. In een zomer zijn we met z'n allen
naar de boomgaard van zijn ouders in Harmelen gefietst en hebben
daar pannenkoeken gegeten. Vossenjacht in de schoolbuurt, waarbij
Piet Mast in gevechtsuitrusting in de struiken lag. School-TV kijken in
een donker lokaal op de bovenste verdieping. Voetballen op het
plein naast de school. Sneeuwballen maken die zo groot waren dat
auto's er niet meer langs konden. Of tijdens sneeuwperioden 'bum-
jubileumboekje pagina 53

perhangen'. Vooral VW Kevers waren populair vanwege hun ruime
bumpers. Ook kan ik me herinneren dat Fabian nogal eens problemen
had met leerkrachten. Helemaal spannend was een week in het
Utrechts Buitencentrum in Oldebroek. Je was nog nooit zover van
huis geweest zonder je ouders. Vandaag de dag weet je dat de
Noordpool ver is, maar toen had je een heel ander besef van afstand.
En zo leerden vanuit boekjes en praktijk hoe de wereld eruitzag.
Paul Best
Erg leuke lagere school. Bekende leraren o.a. gitaarspelende Koos
"stop de neutronenbom" Pettinga, zijn we eens met de hele klas bij
thuis geweest en hebben gevoetbald in het Julianapark. Van meester
Koos is me het meest bijgebleven, hij las voor uit "Kruistocht in
Spijkerbroek" van Thea Beckman, speelde gitaar, we voerden toneelstukjes
op in de klas en hij had een megaplatencollectie. Verder
natuurlijk meester Kok in het laatste jaar. Ik kan me nog herinneren
dat hij volgens mij een sportwagentje had (Fiat ofzo). Juffrouw
Ruitinga kan ik me ook nog als ontzettend aardig herinneren, toen ik
in de 2e klas op school kwam, na verhuisd te zijn, was zij de eerste
juffrouw waar ik les van kreeg en die me steevast Jean Paul noemde.
Renaldo Haurissa
Mooie school in een mooie tijd. Ik heb er de beste herinneringen aan
overgehouden. Meester Mast liet een kip eieren broeden in de klas.
Natuurlijk Erika Peul en Aukje Sanstra waar ik samen met m'n tweelingbroertje
Marcel 'verliefd' op waren (net als de rest van de jongens
uit de klas trouwens). Helaas onlangs moeten vernemen dat één van
m'n beste vriendjes van toen Ruud Stern er niet meer is (i'll never forget
you my friend). Tijdens klas 5 ging ik verhuizen naar Nieuwegein
naar een andere, wat meer modern ingerichte school.. maar geef mij
maar die oude Asch van Wyckshool maar!
jubileumboekje pagina 54
Gea Leutscher
Mijn vader ging dagelijks op de fiets naar school, waarbij hij op de
toenmalige bekende manier van op- en afstappen voor mannen
gebruik maakte, namelijk door zijn rechterbeen gestrekt over het
zadel te zwaaien. Op een dag zat één van zijn dochters van +/- 8 jaar
achter op de fiets, iets wat zelden gebeurde. De kinderen uit Oog in
Al liepen meestal gezamenlijk naar school. Op de Everard
Meijsterlaan in Oog en Al ging het mis. Langs beide kanten van de
weg lag toen een sloot van drie à vier meter breed, waar altijd veel
kroos in dreef. Mijn vader moest remmen voor een vrachtwagen met
stenen, waarvan de lading begon te schuiven. Hij wilde afstappen en
zwaaide zoals gewoonlijk zijn rechterbeen over het zadel en sloeg
toen tegen zijn dochter aan, het stuur draaide naar rechts en ze gleden
gezamenlijk de sloot in en kwamen groen van het kroos en
onder de modder weer boven. Ze gingen terug naar huis voor een
douche en dochterlief moest die dag het bed in om verder niet ziek
te worden. Daarna ging mijn vader weer naar school. Toen hij het
schoolplein opkwam, ging er een gejuich op en werd hem door een
aantal leerlingen gevraagd of de visjes lekker waren. Kennelijk hadden
enkele leerlingen van de school de hele vertoning gezien en dit
op het schoolplein in geuren en kleuren verteld.
En tot slot……door Gea Leutscher aan mij (A.F.) verteld:
Als jongste dochter van de eerste directeur van de school, verkeerde
ik in de vervelende situatie, dat ik bij mijn oudere zus, die al haar lesakte
had behaald, in de klas kwam te zitten. Wij woonden beiden
nog thuis bij mijn ouders in de Chopinstraat. Van mij werd verwacht,
dat ik “juffrouw” tegen haar zou zeggen. Daar had ik nogal moeite
mee. Ik denk, dat ik dan ook een lastige leerling voor haar was. Als
mijn zus ’s avonds aan tafel over mijn gedrag begon met: “Weet je
wat Gea vandaag voor stoms deed?”, dan kapte mijn vader dat af
met: “School is school en hier zijn we thuis.”
jubileumboekje pagina 55

Ontwerp en grafische productie: De Vries& Co Communicatie B.V. - Utrecht - www.vriesco.nl
Nawoord
Niet alleen het gebouw heeft de nodige veranderingen ondergaan,
ook het onderwijs is meegegaan met haar tijd. Moderne materialen,
nieuwe werkvormen en methoden worden steeds frequenter ingevoerd.
Helaas met ook de nevenverschijnselen van veel vergaderingen,
studiedagen en administratie. Toch zal een goede waarnemer
nog best wel dingen opmerken, die altijd zo zijn gebleven. De binnenbel,
in de pauze in de rij naar binnen, de klassendienst, enz.
De schoolnaam is bewust niet veranderd. Toen veel scholen, als nieuwe
basisschool in 1985, een andere, vlotklinkende naam kozen,
schreef Gerrit Kok aan het bestuur, dat het team had besloten de
oude naam te handhaven.
“De oude naam heeft in de gehele wijk en ver daarbuiten een zeer
vertrouwde klank en is een begrip geworden. Een stuk geschiedenis
van ruim 50 jaar zou beëindigd worden. Het pionierswerk van de
oprichters van de scholen en het vele werk, dat zovelen aan onze
scholen hebben verricht, willen wij in herinnering houden”.
Laat dat dan zo blijven, denk ik dan, daarvoor heb ik ook het boekje
geschreven.
Bij het naderen van de deadline kom ik nog vele leuke zaken tegen.
Genoeg voor een tweede druk. Ook de reünie en reacties op dit epistel
zullen nog wel de nodige feiten en weetjes opleveren. Wie weet,
…. als ik met de VUT ga?
Voorlopig ligt er een boekje, dat hopelijk een aardige terugkijk geeft
op onze 75-jarige geschiedenis. Reacties zijn van harte welkom op
onze e-mail (aschvanwijck@hetnet.nl of aschvanwijck@pcou.nl) en in
onze brievenbus (L. Couperusstraat 85, 3532 CX Utrecht).
jubileumboekje pagina 56