Editie 20 van 2012 - t Periodiekske

DE VOORSTAD BLOEIT
140 Allochtoon
“Ich bin ein Berliner”, speechte de Amerikaanse president John F. Kennedy
in 1963, dicht bij de Berlijnse muur. Om het scherp te stellen: de auteur
van de tekst die u aan ’t lezen bent, is een allochtoon. Zijn grootvader
werd in Nederland geboren. U lacht, terwijl u toch weet dat begrippen
eerst moeten worden afgebakend, niet alleen kwalificaties als ‘mooi’
en ‘lelijk’. ‘Allochtoon’ is niet ouder dan 1971, toen een Nederlandse
sociologe in een overheidsrapport het begrip ‘immigrant’ verving door
dit eufemistische alternatief. ‘Allochtoon’ betekent, naar zijn Griekse
oorsprong: “uit een ander, een vreemd gebied”, in tegenstelling tot
‘autochtoon: “uit hetzelfde gebied”. Van Dale nuanceert: een allochtoon
is “iemand van wie minimaal één van de ouders in het buitenland geboren
is”. Begrippen zijn er, om ingevuld te worden. Wanneer we buurman
Mohammed toch ‘allochtoon’ noemen, terwijl hij hier is geboren en ooit
zijn grootouders uit Marokko immigreerden, dan ben ook ik ‘allochtoon’.
Ondertussen werd behoorlijk geprutst aan de pejoratieve lading van dit
woord en zijn er ook ‘nieuwkomers’ en ‘nieuwe Vlamingen’.
In september besliste de hoofdredacteur van De Morgen, het
begrip ‘allochtoon’ uit zijn krant te weren. Hij wenste namelijk zo’n
uitsluitende etikettering te vermijden en wees op de verwarring, dat
dit ongenuanceerde containerwoord werd gelijkgesteld met: “Moslim.
Laagopgeleid. Kansarm. Arabier. Noord-Afrikaan. Niet-Europeaan.”
Een onprecieze definiëring dus, tegelijk een handige manier, om een
belangrijke minderheid in onze steden aan te wijzen. Frankrijk en Groot-
Brittannië kennen dergelijke stigmatiserende terminologie niet, ondanks
gelijkaardige samenlevingsproblemen. De simplistische, ongenuanceerde
labeling van een groep mensen typeert ons taalgebied. Nochtans hebben
we ooit de woorden ‘neger’ en ‘gastarbeider’ verbannen. De Morgen
wil de problemen op straat en in het onderwijs niet onder de mat
vegen. De krant wijst wel op de maatschappelijke evolutie naar “een
mix van inwoners met andere roots, andere overtuigingen en andere
leefpatronen”. Tenslotte: “Het Nederlands is rijk genoeg om accurater te
informeren over wat er speelt in de samenleving.”
Professor Marc Hooghe (KUL) vindt de beslissing politiek correct: “De
term klopt eigenlijk niet meer. Mensen die hier geboren zijn, school
lopen en de taal spreken, kun je moeilijk ‘van elders’ noemen.”
‘Migrant’ ben je niet, omdat je ouders ooit migreerden. “Een vreemde
afkomst is geen erfzonde die van de ene generatie op de andere wordt
overgedragen.” Dat de beslissing van de krantenredactie aanleiding gaf
tot helse discussies, liet zich raden. De stijl van de lezersbrieven was
even voorspelbaar. Even proeven: “Maar stel, ik heb een autobotsing
met zo’n euhm, ‘Belg van niet-Belgische afkomst’, mag ik bv. nog wel
de kleur van onze auto beschrijven op het formulier? Want stel dat hij
met een … bruine auto rijdt, mag ik dat vermelden? Kom ik dan niet in
problemen, als lezer van De Morgen? Of mag ik bv. nog zeggen dat ik
van ‘rechts’ kwam?” Het mag duidelijk zijn, beste bloeiende voorstad:
het schrappen van een woord lost de integratieproblemen niet op. De
burger kan je evenmin verbieden te vloeken.
Zinvol dat de media de kwetsbare positie van etnische minderheden
erkennen. De vermelding van bv. de nationaliteit of de origine van
een dader moet relevant zijn. Wat wij in het debat echter duidelijk
veronachtzamen is, dat taalgebruik slechts de veruitwendiging is van
een attitude. Een ideaal en vreedzaam samenlevingsmodel wordt
gekenmerkt door reciprociteit -sorry voor de sociologische term-. Je
wordt behandeld door de ander, zoals je zelf die ander behandelt. Een
dienst geeft aanleiding tot een wederdienst. In de dierenwereld geeft
het delen van voedsel later aanleiding tot het delen van voedsel. Het
beeld dat we zelf uitsturen, lokt een spiegelbeeld uit. Of scherpen we
liever de tegenstelling tussen autochtonen en allochtonen aan?
Marc van Riel
34
Het ideale middel
humor
Een oude vader schrijft naar zijn enige zoon die in de
gevangenis zit: “Beste Rudy, ik zal dit jaar in mijn moestuin
geen aardappelen en groenten kunnen planten. Ik heb
geprobeerd, maar het spitten valt me te zwaar. Gewoonlijk
hielp je me daarbij, maar ja … Je vader.
Een paar dagen later komt er antwoord uit de gevangenis.
“Beste pa, spit in ‘s hemelsnaam niet in je moestuin, want
daar heb ik de lijken begraven. Rudy.
Als gevolg van de censuur op de gevangenisbriefwisseling
staan een paar dagen later tientallen politieagenten bij het
huis van de oude man. Ze graven en spitten de hele tuin
ondersteboven op zoek naar de lijken. Er wordt niets
gevonden, de politiemensen verontschuldigen zich bij de man
en vertrekken.
Weer een dag later zit er opnieuw een brief uit de gevangenis
in de bus: “Hallo pa, ben je tevreden met de tuin?”
Ken jij ook een geslaagde grap? Mail ze naar fik@periodiekske.be
en deel ze met de lezers van ‘t Periodiekske.
Wordt het leven te groot en word jij te klein? Vergeet niet
dat er helpende handen zijn! Het leven is en blijft plezant,
met een magazine als ’t Periodiekske in de hand!