200703-vingerlengteratio.pdf - Wetenschappelijk Tijdschrift Autisme

More documents

Recommendations

Info

testosteronniveau (Lutchmaya e.a., 2004; Manning e.a., 1998). Baron-Cohen en Hammer formuleerden een hypothese waarin zij aangaven dat blootstelling aan een zeer hoog prenataal testosteronniveau kan leiden tot een uitvergroting van normale mannelijke kernmerken, zoals bijvoorbeeld problemen met communicatie en empathie. Extreme vormen hiervan zijn te zien bij mensen met autisme. Autisme werd op deze manier geformuleerd als een extreme variant van het mannelijk brein (Baron-Cohen & Hammer, 1997). In dit artikel wordt een onderzoek beschreven waarin de 2D:4D ratio in groepen van jongens met verschillende psychiatrische stoornissen vergeleken werd. Methode Proefpersonen Honderd-en-vierenveertig jongens in de leeftijd van 6 tot 14 jaar deden mee aan het onderzoek. Allen waren aangemeld op de polikliniek kinderen jeugdpsychiatrie. Uit een groep van totaal 314 jongens aangemeld in een bepaalde periode, werden alleen jongens met een DSM-IV classificatie van autisme, de stoornis van Asperger, PDD- NOS, ADHD, ODD of een angststoornis geselecteerd voor deze studie (n = 154). Jongens met een combinatie van deze stoornissen en jongens met overige stoornissen werden uitgesloten. Acht jongens en/of hun ouders weigerden deelname en bij twee jongens werkte de scanner niet. Voor de rechterhand vielen nog twee extra scans af vanwege een gebroken arm en een slecht leesbare kopie. In totaal waren dus 144 scans van de linkerhand en 142 van de rechterhand beschikbaar. De groepen waren als volgt verdeeld: autisme/stoornis van Asperger (n = 24, gemiddelde leeftijd = 9.0), PDD- NOS (n = 26, gemiddelde leeftijd = 9.1), ADHD/ODD (n = 68, gemiddelde leeftijd = 9.1), één of meer angststoornissen (n = 26, gemiddelde leeftijd = 9.2). Daarnaast was er een groep met jongens van een willekeurige basisschool geselecteerd (n = 96, gemiddelde leeftijd = 9.1). Instrumenten DSM-IV classificaties werden toegekend door kinderen jeugdpsychiaters die hun evaluatie baseerden op gestan- daardiseerde instrumenten. Bij alle 144 jongens werd een Semi-structured Clinical Interview for Children and Adolescents (SCICA; McConaughy & Achenbach, 1994) afgenomen en daarnaast tenminste één gestandaardiseerd interview om DSM-IV classificaties in kaart te brengen: de Diagnostic Interview Schedule for Children – version IV (DISC-IV; Shaffer e.a., 1998) of de Autism Diagnostic Observation Schedule-Generic (ADOS-G; Lord e.a., 1999) werd afgenomen als de jongens binnen het team voor ontwikkelingsstoornissen gezien werden en de Anxiety Disorder Interview Schedule for Children (ADIS-C; Silverman e.a., 2001) werd afgenomen wanneer de jongens verwezen werden naar het team voor internaliserende stoornissen. Psychometrische eigenschappen van al deze instrumenten zijn goed en de verschillende interviews werden afgenomen door getrainde psychologen en researchmedewerkers die blind waren voor verdere diagnostische informatie over het kind. De DISC-IV is een gestructureerd interview waarmee DSM-IV classificaties van het afgelopen jaar in kaart worden gebracht. De ADIS-C lijkt hier op maar beperkt zich tot angststoornissen en de ADOS-G is een semigestructureerde observatieschaal voor kinderen waarbij een Autisme Spectrum Stoornis (ASS) wordt vermoed. 2D:4D ratio De handen van de jongens werden ingescand en vervolgens werd de lengte D-NOS, ADHD en angststoornissen van de vingers gemeten met een elektronische schuifmaat. Deze manier van meten is zeer betrouwbaar (Manning e.a., 1998). Er is een interbeoordelaarsbetrouwbaarheidsstudieuitgevoerd met drie onafhankelijke scoorders die elk 30 paar handen gemeten hebben. De betrouwbaarheid voor zowel de linker- als de rechterhand bleek zeer goed te zijn (ICC = 0.87). Ethiek De ouder(s) of verzorger(s) van alle kinderen hadden voor deelname aan het onderzoek ‘informed consent’ formulieren ondertekend. 107 nummer 3 • december 2007
Verschillen in vingerlengteratio DResultaten e vijf verschillende groepen verschilden significant van elkaar wat betreft de 2D:4D ratio van de linkerhand (F[4, 233] = 2.74, p < 0.05) en van de rechterhand (F[4, 233] = 4.44, p < 0.01). Wat betreft de linkerhand hadden jongens met autisme/ stoornis van Asperger een significant lagere ratio dan jongens uit de controlegroep (p < 0.05, d = 0.57, Wald- 95%-CI: 0.004 < difference < 0.035). Wat betreft de rechterhand hadden jongens met autisme/stoornis van Asperger een significant lagere ratio dan jongens met angststoornissen (p < 0.05, d = 0.85, Wald-95%-CI: 0.010 < difference < 0.050). Ook jongens met ADHD/ODD hadden een significant lagere ratio dan jongens met angststoornissen (p < 0.05, d = 0.66, Wald- 95%-CI: 0.007 < difference < 0.036) en voor jongens met PDD-NOS was een vergelijkbare trend zichtbaar maar dit verschil was niet significant (p = 0.62, d = 0.69, Wald-95%-CI: 0.006 < 108 Autisme/AS AS = Asperger Syndrome PDD-NOS Wetenschappelijk Tijdschrift Autisme ADHA/ODD difference < 0.046). Tot slot hadden jongens met autisme/stoornis van Asperger een lagere ratio dan de jongens uit de controlegroep maar dit verschil was niet significant (p = 0.52, d = 0.64, Wald-95%-CI: 0.006 < difference < 0.037). Voor de rechterhand zijn de resultaten afgebeeld in Figuur 1. Conclusie In dit onderzoek werden vingerlengtepatronen in verschillende psychiatrische groepen en een controlegroep met elkaar vergeleken. Er werden verschillen gevonden in de 2D:4D ratio tussen de verschillende groepen. Over het algemeen hadden jongens met autisme of de stoornis van Asperger de meest ‘mannelijke’ 2D:4D ratio en jongens met angststoornissen de meest ‘vrouwelijke’ ratio. Jongens met PDD- NOS, ADHD en ODD hadden, net als jongens met autisme of de stoornis van Asperger, een lagere 2D:4D ratio dan jongens met angststoornissen. Angststoornissen Controles Deze lage 2D:4D ratio in jongens met ADHD/ODD lijkt overeen te komen met de hogere mate van agressie (een symptoom van ODD) die gevonden werd in mannen met een lage 2D:4D ratio (Bailey & Hurd, 2005). Een lage 2D:4D ratio suggereert dat jongens met ADHD/ODD mogelijk hebben blootgestaan aan een hoog prenataal testosteronniveau. PDD-NOS is een mildere variant van autisme en daarom werd verwacht dat deze jongens ook een relatief lage ratio lieten zien. Een trend in deze richting werd inderdaad gevonden, hetgeen suggereert dat jongens met PDD-NOS ook hebben blootgestaan aan hoge testosteronspiegels in de baarmoeder. Er werden geen verschillen gevonden tussen jongens met autisme/stoornis van Asperger, PDD-NOS en ADHD/ ODD. Dit kan samenhangen met de kleine groepen, maar een andere verklaring kan zijn dat hoewel deze jongens qua gedrag verschillende symptomen laten zien, ze wellicht in de baarmoeder allen hebben blootgestaan aan een verhoogd testosteronniveau. Uit genetische onderzoeken komt ook naar voren dat ADHD en ASS mogelijk een overeenkomstige genetische achtergrond hebben (Smalley e.a., 2002). Verder kwam naar voren dat jongens met angststoornissen een hogere 2D:4D ratio hadden dan jongens met andere psychiatrische stoornissen, hetgeen doet vermoeden dat deze jongens mogelijk hebben blootgestaan aan een relatief laag prenataal testosteronniveau. Angststoornissen komen, in tegenstelling tot ADHD of ODD, meer bij meisjes voor dan bij jongens (Lewinsohn e.a., 1998). Voor zover ons bekend, is de associatie tussen angststoornissen en vingerlengte nog niet eerder onderzocht. Wat wel bekend is, is dat een associatie bestaat tussen de mate van depressieve symptomen bij
Page 1: Esther I. de Bruin 1 & Fop Verheij
Page 5: Bijlage bij artikel Wetenschappelij

200703-vingerlengteratio.pdf - Wetenschappelijk Tijdschrift Autisme

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?