Rechtsbescherming tegenover de overheid bij de Raad voor - Foyer

G. DEBERSAQUES en Fr. DE BOCK, Rechtsbescherming tegenover de overheid bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen
Vreemdelingenbetwistingen, als enig rechtscollege, bevoegd om kennis te nemen van de
beroepen die worden ingesteld tegen individuele (i.e. persoonsgerichte) beslissingen
genomen met toepassing van de wetten betreffende de toegang tot het grondgebied, het
verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen.
Deze uitdrukkelijke wettelijke bevoegdheidstoewijzing op grond van artikel 145 G.W.
houdt derhalve in dat, ter bepaling van de bevoegdheidsverdeling tussen de Raad voor
Vreemdelingenbetwistingen en de hoven en rechtbanken, niet onderzocht moet worden
of een beroep tegen een beslissing waarbij een aanspraak op een bij de
Vreemdelingenwet bepaald recht geweigerd wordt, als werkelijk en rechtstreeks
voorwerp heeft een geschil over subjectieve rechten dat krachtens de artikelen 144 en
145 G.W. uitsluitend tot de bevoegdheid van de rechterlijke macht behoort 14 : de
bevoegdheid tot beoordeling van dergelijke subjectieve politieke rechten komt alleen toe
aan de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. De rechter van de rechterlijke orde (m.i.v.
de kortgedingrechter) heeft ter zake daarom geen rechtsmacht 15 .
8. Net zoals hetgeen geldt in hoofde van de Raad van State 16 , is de rechtsmacht van de
Raad voor Vreemdelingenbetwistingen uitgesloten indien de wetgever een beroep heeft
open gesteld bij de gewone rechtbanken tegen een beslissing van de administratieve
overheid.
Om deze reden blijft de Raadkamer van de correctionele rechtbank van de verblijfplaats
van de vreemdeling bevoegd om zich uit te spreken over een maatregel van
vrijheidsberoving (art. 71 t.e.m. 74 Vr.W.). 17 Deze uitsluiting van rechtsmacht geldt ook
voor elke akte die een onlosmakelijk geheel vormt met de maatregel van
vrijheidsberoving 18 .
LINDEMANS, "De afbakening van de bevoegdheid/rechtsmacht tussen de justitiële en de administratieve
kortgedingrechter", P. & B. 1997, 184).
14 I.e. de hele "juridische metafysica" (Cf. E. LANCKSWEERDT, Het administratief kort geding,
Antwerpen, Kluwer rechtswetenschappen België, 1993, p. 218, nr. 455) ter zake. Zie Parl. St. Kamer,
1995-96, nr. 364/1, 50, 112, 141; Parl. St., Senaat, 1995-96, nr. 1-310/6, 66. Het betreft één van die
uitzonderingen op de principiële bevoegdheid van de rechtscolleges van de rechterlijke macht. Te dezen
is door de uitdrukkelijke wil van de wetgever de geschillenbeslechting opgedragen aan een andere
rechter dan de gewone rechter; vergelijk in dezelfde zin met het oorspronkelijke artikel 69, eerste lid,
Vr.W. (zoals ingevoegd bij wet van 10 juli 1996), inz. Parl. St. Kamer 1995-96, nr. 364/1, 50, 112, 141;
Parl. St. Senaat, 1995-96, nr. 1-310/6, 66. Zie ook J. JAUMOTTE, l.c., 233; D. VAN HEULE, "Raakpunten
van het vreemdelingen- en het burgerlijk recht" in Publiekrecht. De doorwerking van het publiekrecht in
het privaatrecht, POSTUNIVERSITAIRE CYCLUS W. DELVA 1996/1997 (Ed.), Gent, Mys & Breesch, 1997,
420; G. DEBERSAQUES, l.c., 167.
15 Wetsontwerp tot hervorming van de Raad van State en tot oprichting van een Raad voor
Vreemdelingenbetwistingen, Memorie van toelichting, Parl. St. Kamer 2005-2006, nr. 2479/001, 92. Zie
ook het (oorspronkelijke) artikel 63 Vr.W.
16 Zie ter zake mutatis mutandis Ch. HUBERLANT, "Le Conseil d'Etat et les compétences spéciales
attribuées au pouvoir judiciaire", J.T. 1953, 577; Ch. HUBERLANT, "Le Conseil d'Etat et la compétence
générale du pouvoir judiciaire établie par les articles 92 et 93 de la Constitution", J.T. 1960, (73) 74 (ook
afzonderlijk gepubliceerd door Brussel, Larcier, 1960, k. 25-26); zie ook : G. DEBERSAQUES, B. HUBEAU
en P. LEFRANC, De sanctionering van stedenbouwmisdrijven. Handhavingsmaatregelen, Brugge, die
Keure, 2001, 187; D. LINDEMANS, l.c., 184. Cf. R.v.St., nr. 19.776, 27 juli 1979.
17 G. DEBERSAQUES, l.c., 168. Op de suggestie van de Raad van State om dit uitdrukkelijk op te nemen
in de tekst, werd niet ingegaan omdat zulks, volgens de Regering, voortvloeit uit de toepassing van de
bevoegdheidsverdelende regel tussen de rechtsmacht van de rechterlijke macht en die van de
administratieve rechtscolleges zoals de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (zie Wetsontwerp tot
hervorming van de Raad van State en tot oprichting van een Raad voor Vreemdelingenbetwistingen,
Memorie van toelichting, Parl. St. Kamer 2005-2006, nr. 2479/001, 18-19 en 93).
18 Zo zal inzake een bevel om het grondgebied te verlaten, moeten onderzocht worden of deze
bestuurshandeling kan worden beschouwd als een afzonderlijke akte (met eigen rechtsgevolgen) dan wel
een geïntegreerd deel vormt met de maatregel van vrijheidsberoving. In deze gevallen zal het aan de
raadkamer toekomen zich hierover uit te spreken (zie G. DEBERSAQUES, l.c., 169 en de in noot 34
aangehaalde rechtspraak).
5