Rechtsbescherming tegenover de overheid bij de Raad voor - Foyer

G. DEBERSAQUES en Fr. DE BOCK, Rechtsbescherming tegenover de overheid bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen
21. Artikel 39/82, § 1, eerste lid, Vr.W. bepaalt bovendien dat de Raad als enige de
schorsing van de tenuitvoerlegging van voor vernietiging vatbare handeling kan bevelen.
Een identieke bepaling is vervat in artikel 17, § 1, R.v.St.-wet. Over de vraag naar de
juiste draagwijdte van de laatstgenoemde bepaling en inzonderheid over de vraag of
deze bepaling de parallelle bevoegdheid van de gewone rechter uitsluit, is wat de gelijke
bepaling uit de R.v.St.-wet betreft, reeds heel wat inkt gevloeid 78 . De huidige status
questiones wordt door D. LINDEMANS, na onderzoek van de rechtspraak ter zake van het
Hof van Cassatie 79 , o.i. treffend als volgt samengevat 80 : de rechtspraak van het Hof van
Cassatie sluit een parallelle 81 bevoegdheid van de Raad van State en de burgerlijke kort-
gedingrechter niet uit in geschillen waarin administratieve beslissingen in betwisting
zijn 82 . Alhoewel het criterium van het rechtstreeks en werkelijk voorwerp van de
vordering niet bepaald duidelijk is ter bepaling van de onderscheiden bevoegdheden van
de Raad van State en de burgerlijke rechter 83 , kan in de huidige stand van de
rechtspraak van het Hof van Cassatie het volgende worden gesteld : zowel een schorsingsberoep
bij de Raad van State als bij de gewone kort gedingrechter zullen meestal
mogelijk zijn wanneer de verzoeker-eiser optreedt tegen de begunstigde van een
zogenoemde "permissieve akte". Dit zal veel minder het geval zijn wanneer hij optreedt
tegen de overheid zelf, die te zijn opzichte een verplichting miskent. Beantwoordt die
precieze verplichting aan een subjectief recht in zijnen hoofde, en beroept hij zich op de
schending van de regel die deze verplichting instelt, dan is de burgerlijke rechter
exclusief bevoegd. Is dit niet het geval, dan is enkel de Raad van State bevoegd 84 .
Deze analyse is o.i. - in principe - op onverkorte wijze van toepassing inzake de parallelle
bevoegdheid van de kort geding rechter en de administratieve kort gedingrechter die de
Raad is.
22. In principe geldt het hiervoor geschetste beginsel van het dualisme - zowel de
gewone rechter als de administratieve rechter kunnen zich, ieder binnen zijn eigen
bevoegdheden, uitspreken over een geschil - ook in het contentieux in
vreemdelingenzaken 85 .
78
Zie voor een stand van zaken, D. D’HOOGHE en L. SCHELLEKENS, “De interferentie tussen
kortgedingprocedures voor de Raad van State en gerechtelijke procedures voor andere rechtsmachten”
in G. DEBERSAQUES, M. VAN DAMME, S. DE CLERCQ en G. LAENEN, Rechtsbescherming door de Raad
van State. 15 jaar procedurele vernieuwing, o.c., 221- 253, inz. 226-229. Zie ook supra, noot 59.
79
Inzonderheid de arresten Cass., 15 oktober 1993, Arr. Cass. 1993, 841, concl. adv.-gen. L. D'HOORE,
Pas. 1993, I, 828, R.W., 1993-94, 711, concl. adv.-gen. L. D'HOORE, J.T. 1994, 452, Rec. Cass. 1993,
231, noot E. LANCKSWEERDT; Cass., 14 januari 1994, Arr. Cass. 1994, 44, concl. adv.-gen. L.
D'HOORE; Cass., 17 november 1994, Arr. Cass. 1994, 979, Pas. 1994, 957, concl. B. JANSSENS DE
BISTHOVEN, P&B 1995, 3, A.J.T. 1995-96, noot M. BOES, J.L.M.B. 1995, 43, Journal des Proc s 20
januari 1995, noot F. TULKENS, J.T. 1995, 316, noot B. HAUBERT; Cass., 25 april 1996, R.W. 1996-97,
432.
80
D. LINDEMANS, "Cumulatie van administratief en civiel kort geding", l.c., 325-326 en 337.
81
D. VAN HEUVEN en F. VAN VOLSEM (l.c., 341, noot 9) wijzen er o.i. terecht op dat het beter is te
spreken van parallelle bevoegdheden in plaats van concurrerende bevoegdheden, omdat deze laatsten
de bevoegdheden zijn die de ene rechter kan uitoefenen zolang de andere rechter dit niet doet. In
dezelfde zin : M. LEROY, o.c., 631.
82
Deze auteur onderzoekt ook de argumenten van de tegenstanders van een parallelle bevoegdheid (D.
LINDEMANS, "Cumulatie van administratief en civiel kort geding", l.c., 334-335). Hijzelf stelt dat de
parallelle bevoegdheid de rechtsbescherming versterkt en dat misbruiken moeten worden beteugeld op
een andere wijze dan door het toewijzen van exclusieve rechtsmacht, bijvoorbeeld door een grondige
analyse van de rechtsgevolgen van de verscheidene uitspraken (l.c., 336).
83
Deze auteur pleit dan ook voor een wet ter uitvoering van artikel 160 G.W. die meer klaarheid moet
kunnen brengen : Ibid., 335.
84
Voor de praktische gevolgen van deze (grond)wettelijke mogelijkheid tot "forum-shopping" en
inzonderheid de weerslag van een vonnis van de kort gedingrechter op de voor de Raad van State
aanhangige schorsingsvordering en vice versa, zie inz. G. DEBERSAQUES, Knelpunten in de schorsingsprocedure
voor de afdeling administratie. Een prima facie-onderzoek van de primaire
ontvankelijkheidsvoorwaarden van de vordering tot schorsing", l.c. 45-46.
85
Cf. J. JAUMOTTE (l.c., 234) en de aldaar aangehaalde rechtsleer.
15