24-uurs ECG van je hart - Wilhelmina Kinderziekenhuis

Wilhelmina Kinderziekenhuis
Onderzoeken van je hart

Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of
adoptieouder(s)
Wat staat er in deze folder
Inleiding voor ouders 2
Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4
Onderzoeken van je hart 6
Je hart en je longen 6
ECG 13
24-uurs ECG 18
Echo van het hart 24
Röntgenfoto van het hart en de longen 30
Tips 35
Wil je meer weten? 36
Voor ouders: voorbereiding en begeleiding 37
1

Een onderzoek in een ziekenhuis kan een ingrijpende gebeurtenis
zijn. Wij vinden het belangrijk u en uw kind hierbij goed te
begeleiden. Uw kind voelt zich misschien niet goed of heeft zelfs
pijn. Het krijgt te maken met verschillende behandelaars en allerlei
medische termen.
Deze folder is bedoeld om uw kind voor te bereiden op het onderzoek.
Maar ook om ú te informeren over wat er gaat gebeuren.
Begrijpelijke informatie is van groot belang. Als je weet wat je te
wachten staat, geeft dat een gevoel van zekerheid en vertrouwen.
Een deel van de voorlichting gebeurt in het ziekenhuis. De arts
bespreekt de volgende zaken met u, en als het mogelijk is ook met
uw kind:
• Waarom uw kind dit onderzoek krijgt
• Hoe we dit onderzoek doen
Thuis stellen kinderen vaak meer vragen dan in het ziekenhuis.
Uw kind vertrouwt u. Daarom kunt u het beste uitleggen wat er
gaat gebeuren. Deze folder helpt u daarbij. U weet het best welke
informatie uw kind begrijpt en emotioneel kan verwerken.
2
Inleiding voor u als ouder
Lees de folder éérst zelf. Zorg dat u goed weet wat er gaat
gebeuren. U kunt de tekst daarna voorlezen of in uw eigen
woorden navertellen. Of uw kind leest de tekst zelfstandig.
Bespreek in elk geval samen of alles duidelijk is.
Achterin deze folder staat hoe u uw kind kunt voorbereiden en
begeleiden bij het onderzoek.
3

4
Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar
Een onderzoek in het ziekenhuis kan vervelend zijn. Je krijgt te
maken met verschillende artsen, assistenten en verpleegkundigen.
Je hoort ook allerlei medische termen.
Wij willen je zo goed mogelijk voorbereiden op het onderzoek.
Lees daarom deze folder goed door. Als je weet wat er gaat
gebeuren, ben je meestal minder zenuwachtig.
Je ouders lezen deze folder ook. Vraag of ze kunnen uitleggen
wat je niet snapt.
Wie beslist: jij, je ouders of samen?
Wat is het beste voor je als je ziek bent? Wie beslist dat eigenlijk?
Moet er rekening gehouden worden met jouw mening?
Dat staat in een speciale wet: de Wet op de Geneeskundige
Behandelings Overeenkomst (WGBO).
Ben je ouder dan 12 jaar
Dan moet de dokter ook aan jou vragen of je het goed vindt wat
hij gaat doen. Jij en je ouders moeten allebei toestemming
geven. Maar als jij het niet eens bent met je ouders? Hoe gaat
het dan? Ook dat staat in deze wet. Lees er meer over op
www.jadokterneedokter.nl
Ben je ouder dan 16 jaar
Dan beslis je zelf. Dan is alleen jouw toestemming nodig.
Maar moet de arts dan wel informatie over de behandeling
geven aan je ouders? Lees er meer over op
www.jadokterneedokter.nl
Tips
Neem iemand mee naar het ziekenhuis. Je vader, moeder of
iemand anders die je vertrouwt.
Praat met je ouders, broers, zussen, vrienden en vriendinnen
over wat er gaat gebeuren in het ziekenhuis.
Schrijf je vragen op, dan vergeet je ze niet. Bij je volgende
bezoek aan het ziekenhuis kun je ze stellen.
Wil je meer weten?
www.hetwkz.nl
www.umcutrecht.nl
www.opeigenbenen.nu
www.ikvoelpijn.nl
5

Onderzoeken van je hart
Je komt in ons ziekenhuis voor een onderzoek van je hart en/of je
longen. Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk:
6
een ECG
een 24-uurs-ECG
een echografie van je hart
een röntgenfoto van het hart en de longen.
De dokter heeft aangekruist welk onderzoek jij gaat krijgen.
In het eerste gedeelte van deze folder kun je lezen hoe je hart
werkt. Daarna beschrijven we de verschillende onderzoeken.
Je hoeft alleen de onderzoeken te lezen die jij krijgt.
Aan het eind staan nog wat tips voor jou en je ouders.
Je hart en je longen
Het hart pompt bloed rond. De hele dag door, elke dag weer. Het
bloed stroomt door heel veel grote en kleine bloedvaten naar alle
delen van je lichaam. Onderweg geeft het zuurstof en voedingsstoffen
af en haalt het koolzuurgas en afvalstoffen op. Hierdoor kunnen
alle organen en spieren hun werk goed doen. Het hart is heel
belangrijk. We noemen het ook wel de motor van ons lichaam!
Waar zit het hart?
Het hart zit in je borstkas. Iets links van het midden. Het zit veilig
achter je ribben. Daardoor beschadigt het niet snel als je valt of als
je je ergens aan stoot. Het hart is een holle spier, ongeveer zo
groot als je gebalde vuist. Dat blijft altijd zo. Het hart groeit
namelijk met je mee. Baby’s hebben dus een klein hart,
volwassenen een groot hart.
De bloedsomloop
Het hart is opgedeeld in een linker- en een rechterhelft. Elke helft
heeft bovenin een boezem en onderin een kamer.
Tijdens de reis door je lijf komt het bloed twee keer langs je hart.
één keer maakt het een korte weg. Die noemen we de kleine
bloedsomloop.
één keer neemt het een lange route. Die noemen we de
grote bloedsomloop.
7

De kleine bloedsomloop
In de kleine bloedsomloop stuurt het hart bloed naar de longen om
zuurstof op te halen. Dit stuk van de reis begint in de rechterkamer.
Vanuit de rechterkamer gaat het bloed via de longslagaders
naar de longen. Daar neemt het bloed zuurstof op.
Die zuurstof heb jij via je longen ingeademd. Koolzuurgas (een
afvalstof) wordt afgegeven. Dat adem je weer uit. Vanaf de longen
stroomt het bloed met zuurstof door de longaders weer naar het
hart. Het komt dan in de linkerboezem en dan in de linkerkamer
De grote bloedsomloop
In de linkerkamer begint het tweede stuk van de reis. Dat noemen
we de grote bloedsomloop.
Vanuit de linkerkamer komt het bloed in de lichaamsslagader. Die
heet de aorta. Vanuit de aorta gaat het bloed naar de andere delen
van je lichaam.
Via de onderste en de bovenste holle ader komt het bloed dan
weer in de rechterboezem. Daar gaat het weer door naar de
rechterkamer.
Het bloed gaat dus steeds maar rond!
8
Volg de pijlen maar eens met je vinger:
rechterboezem
linkerboezem
rest van het lichaam
rechterboezem etc.
rechterkamer
linkerkamer
ongslagader
aorta
bovenste- en onderste holle ader
longen
Tussen de boezems en de kamers zitten kleppen. Het zijn een soort
sluisdeuren die maar naar één kant open kunnen. Ze zorgen ervoor
dat het bloed niet terug kan stromen. Tussen de kamers en de
slagaders zitten ook zulke kleppen.
9

Kloppen
Het hart trekt samen en ontspant daarna weer. Door deze beweging
ontstaat de kracht die nodig is om het bloed het hele lichaam
door te pompen. De pompbeweging noemen we de hartslag of het
kloppen van het hart. Hoe groter en sterker de hartspier is, hoe
minder vaak hij samentrekt en ontspant om het bloed door het
lichaam te pompen. Dat zie je als je de hartslag van mensen van
verschillende leeftijden met elkaar vergelijkt. Bij pasgeboren baby’s
klopt het hart zo’n 120 keer per minuut. Bij kinderen en jongeren
is dat 80 tot 100 en bij volwassenen 60 tot 70 keer per minuut.
Besturen
In je hart zit een besturingssysteem dat ervoor zorgt dat de boezems
en de kamers samentrekken.
In dit systeem zitten twee zenuwknopen:
10
de sinusknoop
de AV-knoop.
De sinusknoop regelt het ritme van je hartslag. Hij stuurt kleine
elektrische stroompjes naar de boezems. Die trekken daardoor
samen. De stroompjes komen in de boezems aan bij de AV-knoop.
Deze tweede knoop is de stroomverdeler: hij houdt de stroompjes
heel even vast en verspreidt ze dan via een bundel zenuwdraden
razendsnel over de kamers. Hierdoor trekken de kamers net iets
later samen dan de boezems.
Een hartafwijking
Een hartafwijking betekent dat het hart anders is dan een gezond
hart. Er kunnen drie dingen aan de hand zijn:
Je longen
Er zit een bouwfout in het hart. De hartkamers zijn bijvoorbeeld
te klein of de aders zijn verkeerd op het hart aangesloten.
Soms werken de hartkleppen niet goed. Of er zit een
gaatje in de wand tussen de boezems of de kamers.
De hartspier is ziek. Het hart kan niet zo goed samentrekken,
waardoor het minder krachtig pompt.
Het hartritme is verstoord. Het besturingssysteem van het
hart is beschadigd. Het hart klopt daardoor te snel, te langzaam
of onregelmatig. Deze aandoening noemen we een
hartritmestoornis.
Iedereen heeft twee longen: ze zitten in je borst naast je hart.
Daarmee haal je adem. Je krijgt lucht binnen. In lucht zit zuurstof.
Zuurstof heb je nodig om te kunnen leven. Je lichaam verbruikt de
zuurstof en maakt er dan koolzuurgas van. De lucht komt binnen
door je neus en mond en gaat door een grote buis en kleinere
buisjes naar je longen. Die grote buis noemen we de luchtpijp.
Je longen lijken wel een omgekeerde boom, de luchtpijp is de stam.
11

Op de tekening kun je dat goed zien. Onder aan de luchtpijp zie je
twee takken. Aan elke tak zit een long. Een long heeft aan het
uiteinde van de takjes longblaasjes. Rondom elk longblaasje zit een
héél dun vliesje met bloedvaatjes. Hier stroomt je bloed doorheen.
In je bloed zitten verschillende bloedcellen. De rode bloedcellen in
je bloed nemen zuurstof uit je longen op. Ze brengen de zuurstof
dan verder naar de rest van je lichaam. Rode bloedcellen halen ook
koolzuurgas op in je lichaam. Ze geven het koolzuurgas weer terug
aan je longen. Dit koolzuurgas blaas je uit als je uitademt.
12
ECG
Je komt in ons ziekenhuis voor een ECG. ECG is een afkorting van
elektrocardiogram. De dokter heeft dit al met jou en je ouders
besproken.
Elektrocardiogram bestaat uit 3 woorden:
Elektro: betekent hier prikkels of seintjes doorgeven
Cardio: betekent hier dat het over je hart gaat
Gram: betekent hier gegevens opschrijven
Een elektrische prikkel zorgt ervoor dat het hart klopt. Deze prikkel
kunnen we op de huid meten met elektroden. Dat zijn plakkers
met een snoertje eraan. Ze zijn aangesloten op een computer. We
plakken de elektroden op je borstkas, armen en benen.
De prikkels van je hart worden in de computer opgeslagen en door
een speciaal apparaat op papier gezet.
13

Met dit onderzoek kan de dokter zien
14
hoe de boezems en de kamers in jouw hart werken
hoe jouw conditie is
hoe het ritme van je hartslag is
Een ECG noemen we ook wel een hartfilmpje.
Het onderzoek duurt ongeveer 10 minuten.
Een ECG maken doet geen pijn.
Er mag iemand bij je blijven tijdens het ECG. Je vader, moeder, of
iemand anders die je graag bij je hebt.
Voor het het ECG kom je naar de afdeling Cardiologie.
Locatie WKZ – 1e verdieping – receptie 14
Een ECG maken
In de ECG-kamer trek je je bovenkleding uit. Je sokken en je
onderbroek mag je aan houden. Oudere meisjes mogen ook een
hemdje aanhouden.
Voor het maken van het ECG lig je op de onderzoekstafel. Je vader
of je moeder mogen bij je blijven. Een doktersassistent doet het
onderzoek. Hij vertelt je steeds wat hij doet. Als je vragen hebt
mag je die altijd stellen.
De assistent plakt nu de ECG plakkers:
6 op je borstkas
links en rechts op je bovenarm óf links en rechts op je
schouder
links en rechts op je been óf links en rechts op je heup
De plakkers kunnen een beetje koud aanvoelen.
De assistent zet het ECG apparaat aan en zet je gegevens in de
computer. Hij maakt de snoertjes vast aan de ECG plakkers. Hier
voel je niets van.
De assistent vraagt dan aan jou of je heel stil wilt liggen. Hij maakt
het ECG. Daar voel je niets van. Je hoort en ziet misschien papier
uit het apparaat komen. Of je ziet de lijntjes op de monitor.
15

Shara (9 jaar): ‘Een ECG heb ik al zo vaak
gehad! De plakkers zijn een beetje koud,
maar het is altijd zo klaar. Ik kijk altijd mee
naar de lijntjes op het beeldscherm en we
kletsen wat.’
Na het ECG
Als het ECG gemaakt is, haalt de assistent alle ECG plakkers er weer
af. Dit doet geen pijn, maar kan wel een beetje trekken. Daarna
mag je je weer aankleden. Na afloop van het ECG mag je weer naar
huis of terug naar de afdeling.
De uitslag
De uitslag krijg je van de dokter die het ECG aanvraagt. Dat gebeurt
meestal dezelfde dag nog. De dokter bespreekt dan met jou
en je ouders wat er op het ECG te zien is.
16
Bijwerkingen
Heel af en toe reageert je huid op de plakkers. Je ziet dan een rood
plekje. Dat gaat snel weer over.
Complicatie
Zelfs als een onderzoek helemaal goed is gedaan (“volgens het
boekje”), kunnen er problemen ontstaan. Zulke problemen noemen
we complicaties.
Bij het maken van een ECG is er geen kans op complicaties. Een
ECG maken is veilig. Je wordt er niet ziek van. Je klachten worden
er ook niet erger door.
Lees verder op pagina 35
17

24-uurs ECG
Jij komt in ons ziekenhuis voor een 24-uurs ECG, ook wel een holter
genoemd. ECG is een afkorting van elektrocardiogram. Meer
informatie hierover lees je in de folder “ECG”. Bij het 24-uurs ECG
duurt dit onderzoek 24 uur, een dag en een nacht dus. De dokter
heeft dit met jou en je ouders besproken.
Elektrocardiogram bestaat uit 3 woorden:
Elektro: betekent hier: prikkels of seintjes doorgeven
Cardio: betekent hier: dat het over je hart gaat
Gram: betekent hier: gegevens opschrijven
Een elektrische prikkel zorgt ervoor dat je hart klopt. Deze prikkel
kunnen we via de huid meten met elektroden. Dat zijn plakkers
met een snoertje eraan. We plakken ze op je borstkas. De elektroden
zijn aangesloten op een klein kastje dat je bij je draagt. Het
kastje is een kleine computer die alle prikkels opslaat. Het kastje is
ongeveer zo groot als een pakje drinken. Je kunt het kastje gewoon
in een kleine tas meenemen.
18
Met dit onderzoek kan de dokter zien
hoe de boezems en de kamers in jouw hart werken
hoe jouw conditie is
hoe het ritme van je hartslag is
We meten met een 24-uurs ECG een lange tijd achter elkaar. In
totaal dus 24 uur. Zo krijgen we veel meer informatie over hoe het
met jou gaat. We kunnen nu ook meten als je speelt, slaapt, eet,
drinkt enzovoort.
Een ECG maken doet geen pijn.
Er mag iemand bij je blijven als we de ECG-plakkers op je borst
plakken. Je vader, moeder of iemand anders die je graag bij je hebt.
Voor de ECG-plakkers en het aansluiten van het kastje kom je naar
de afdeling Cardiologie.
Locatie WKZ – 1e verdieping – receptie 14. Daarna mag je weer
naar huis of terug naar de afdeling.
19

Voor het 24-uurs ECG
In de ECG-kamer krijg je de ECG-plakkers en sluiten we het kastje
aan.
20
Je trekt je bovenkleding uit. Je sokken en je broek mag je
aan houden.
Je gaat op de onderzoekstafel zitten.
Je vader of je moeder mogen bij je blijven.
Een doktersassistent plakt vier ECG-plakkers op je borstkas.
Hij vertelt je steeds wat hij doet. Als je vragen hebt, mag je
die altijd stellen.
De plakkers kunnen een beetje koud aanvoelen.
Er zitten snoertjes aan de plakkers. Die zijn aangesloten aan
het kastje. Hier voel je niets van.
De assistent controleert of het kastje goed werkt.
Daarna mag je je weer aankleden.
De assistent vraagt aan jou en je ouders om een dagboek bij
te houden. Hierin schrijven jullie alles op wat jij tijdens die 24
uur doet.
Tijdens het 24-uurs ECG
Peter (11 jaar): ‘Ik merkte
weinig van het kastje. Het
was alleen wel lastig dat ik
steeds moest opschrijven
wat ik aan het doen was.
Gelukkig hielp mijn moeder
me om er aan te denken!’
Als de plakkers en het kastje zijn aangesloten, mag je naar huis of
je gaat terug naar de afdeling. Het is de bedoeling dat je in de 24
uur daarna zoveel mogelijk de dingen doet die je anders ook doet.
Je mag alleen niet zwemmen, douchen of in bad. Het kastje slaat
alle gegevens van je hart op. Jij en je ouders schrijven in het dagboek
wat je allemaal doet tijdens het 24-uurs ECG.
Na het 24-uurs ECG
Na 24 uur mogen de plakkers er af. Dat mag je thuis samen met je
ouders doen. Je ouders leveren het kastje in op de polikliniek van
het WKZ. Samen met het dagboek.
21

Jij hoeft niet mee te komen. Je mag gewoon weer alles doen.
Als je opgenomen bent, haalt de verpleegkundige op de afdeling
de plakkers er af.
De uitslag
Het duurt een poosje voordat we alle gegevens uit het kastje
hebben verwerkt. De cardioloog belt twee weken na het 24-uurs
ECG om met jou en je ouders te bespreken wat er op het 24-uurs
ECG te zien is.
Bijwerkingen
Heel af en toe reageert je huid op de plakkers. Je ziet dan een rood
plekje. Dat gaat snel weer over.
Complicaties
Zelfs als een onderzoek helemaal goed is gedaan (“volgens het
boekje”), kunnen er problemen ontstaan. Zulke problemen noemen
we complicaties.
Bij het maken van een ECG is er geen kans op complicaties. Een ECG
maken is veilig. Je wordt er niet ziek van. Je klachten worden er ook
niet erger door.
22
Wat mag je wel, wat mag je niet
Wat mag je wel:
Je mag je gewone dingen doen, zoals spelen, slapen, eten,
drinken, sporten en naar school.
Als één van de plakkers loslaat, dan kunnen je ouders deze
zelf weer vastplakken op dezelfde plaats. Jullie krijgen
vervangende plakkers mee naar huis.
Je houdt, samen met je ouders, een dagboek bij over wat je
allemaal doet. Dus je schrijft bijvoorbeeld op wanneer je eet,
rustig tv kijkt of door de kamer danst.
Wat mag je niet:
Je mag het kastje niet openmaken en niet op de knopjes
drukken. Je ouders mogen dit ook niet.
Je mag niet zwemmen, douchen of in bad gaan.
Lees verder op pagina 35.
23

Echografie van het hart
Je komt in ons ziekenhuis voor een echografie van je hart. Een
echografie is een soort filmpje van de binnenkant van je lichaam.
We noemen het ook wel een echo. Met een echo van het hart
kunnen we de bewegingen van het hart bekijken.
We kunnen hiermee:
24
het kloppen van de boezems en kamers van je hart zien
de werking van de kleppen controleren
afwijkingen opsporen
zien en horen hoe je bloed stroomt
Het onderzoek duurt ongeveer 30 minuten. Een echografie maken
doet geen pijn.
Er mag iemand bij je blijven tijdens het onderzoek. Je vader,
moeder, of iemand anders die je vertrouwt.
Het onderzoek vindt plaats op de afdeling Cardiologie.
Locatie WKZ – 1e verdieping – receptie 14.
Hoe werkt het echoapparaat?
Echo betekent: het weerkaatsen of nagalmen van geluid. Je
hebt zelf vast wel eens een echo gehoord!
Grafie betekent in dit geval: het omzetten van dat geluid in
een filmpje of foto’s. Die zie je dan op een beeldscherm.
Aan het echoapparaat zit een soort microfoontje. De echolaborant
beweegt het microfoontje over je borstkas. Dat doet geen pijn. Het
voelt aan als de bolle achterkant van een lepel.
Het microfoontje stuurt hele hoge piepjes (geluidsgolven) uit en
vangt de echo van dat geluid weer op. Op een beeldscherm zie je
dan een filmpje van je hart.
25

26
Het echo-apparaat stuurt geluidsgolven uit met een heel
hoge snelheid. Zo hoog dat mensen het niet kunnen horen.
De geluidsgolven botsen tegen je hart. Ze worden teruggekaatst
naar het echo-apparaat. Hier voel je niets van.
Sommige geluidsgolven komen snel terug, andere wat
langzamer. Door de verschillen in tijd, kan de computer
berekenen hoe je hart er uitziet.
Je ziet je hart op een beeldscherm. Het is een soort zwart-wit
filmpje. Soms komen er wat kleurtjes doorheen.
De geluidsgolven zijn niet schadelijk. Ze worden ook
gebruikt om ongeboren baby’s in de moederbuik te bekijken.
Een echolaborant maakt de echo van je hart. Hij vertelt je steeds
wat hij doet. Als je vragen hebt, mag je die altijd stellen.
In de onderzoekskamer is het half donker. Bij teveel licht zijn de
beelden op het scherm niet goed te zien. Er staat een onderzoektafel
en er staat een echoapparaat met knopjes, lichtjes en een
beeldscherm. Er is ook een stoel voor de persoon die bij je blijft.
Je doet je bovenkleding uit.
Je gaat op de onderzoektafel liggen. Meestal op je rug of op
je linkerzij.
Eerst smeert de echolaborant wat gel op het microfoontje.
Het lijkt op haargel. Het voelt een beetje koud en plakkerig
aan.
Daarna glijdt de echolaborant met het microfoontje over je
borstkas. Je voelt een lichte druk op die plek, maar het doet
geen pijn.
Het echoapparaat maakt een zacht zoemend geluid.
Op het beeldscherm kun je zelf meekijken. Je ziet een
zwart-wit filmpje van je hart. Soms komen er wat rode en
blauwe kleurtjes doorheen. De echolaborant (en later ook de
dokter) weet precies waar hij naar moet kijken.
Tijdens het onderzoek blijf je rustig liggen. De echolaborant
beweegt het microfoontje langs verschillende kanten over je
borstkas. Zo krijg je duidelijke echo-beelden.
Aan het eind van het onderzoek kijkt er vaak een cardioloog
mee. Dat is een dokter die gespecialiseerd is in alles wat met
het hart te maken heeft.
Soms gaat de cardioloog zelf ook nog een keer met het
microfoontje over je borstkast.
27

Bo (8 jaar): ‘Eerst dacht ik dat het
eng was. Maar ik vond het eigenlijk
wel grappig. Op het filmpje kon ik
mijn hart zien kloppen.’
Na de echo van je hart
Na de echo veegt de echolaborant de gel weer van je borstkas. Je
kleedt je aan en daarna mag je weer terug naar de wachtkamer of
naar de afdeling. Je mag alles doen wat je ook voor het onderzoek
mocht.
De uitslag
De uitslag krijg je van de dokter die de echografie aanvraagt. Dat
gebeurt meestal direct nadat de dokter de echo bekeken heeft. De
dokter bespreekt met jou en je ouders wat er op de echo te zien is.
28
Bijwerkingen
Bij een echo heb je geen last van bijwerkingen. Door een echo krijg
je er dus geen nieuwe klachten bij.
Complicaties
Zelfs als een behandeling helemaal goed is gedaan (“volgens het
boekje”), kunnen er problemen ontstaan. Zulke problemen noemen
we complicaties.
Bij een echo is er geen kans op complicaties. Een echo is veilig. Je
wordt er niet ziek van. Je klachten worden er ook niet erger door.
Lees verder op pagina 35
29

Röntgenonderzoek van het hart en de longen
Je komt in ons ziekenhuis om foto’s van je hart en je longen te
laten maken. Dat heet een röntgenonderzoek.
Met dit onderzoek kunnen we zien:
30
hoe groot je hart is
of er afwijkingen zijn aan je longen
of er vocht achter je longen zit
Het onderzoek duurt ongeveer 10 minuten.
Het maken van de röntgenfoto’s doet geen pijn.
Er mag iemand bij je blijven tijdens het maken van de röntgenfoto’s.
Je vader, moeder, of iemand anders die je graag bij je hebt.
Die persoon moet een loodschort dragen. Dat beschermt hem of
haar tegen de röntgenstralen. Het is niet goed om onnodig met
deze stralen in contact komen.
Voor het röntgenonderzoek van je hart en je longen kom je naar
de afdeling Radiologie. Dit noemen we ook wel de
röntgenafdeling.
Locatie WKZ – 1e verdieping – receptie 18
Hoe werkt het röntgenapparaat?
Het röntgenapparaat maakt foto’s met behulp van röntgenstralen.
Dat zijn een soort sterke lichtstralen. Röntgenstralen kun je niet
zien. Je voelt ze ook niet. Maar ze gaan dwars door je kleren en je
huid heen.
Vóór het maken van de röntgenfoto’s
In een kleine ruimte vóór de onderzoekskamer trek je je bovenkleding
uit. Oudere meisjes mogen een hemdje aanhouden.
Voor ouders:
Bent u (misschien) zwanger? Zeg dit dan vóór het onderzoek
tegen één van de medewerkers van de afdeling Radiologie. U
mag wel bij uw kind zijn als uw kind voor de plaat gaat staan,
maar niet als we de röntgenfoto’s maken. Dan kunt u achter
een glaswand meekijken. U kunt eventueel een ander vertrouwd
persoon meenemen om bij uw kind te blijven.
31

Hoe maken we röntgenfoto’s van je hart en je longen?
32
Voor het maken van de foto’s sta of zit je voor een stalen
plaat.
Je vader of je moeder mogen bij je blijven, met het loodschort
aan.
Een laborant doet het onderzoek. Hij (of zij) vertelt je steeds
wat hij doet. Als je vragen hebt, mag je die altijd stellen.
Bij de muur hangt het röntgenapparaat. Het heeft een grote
stalen plaat, die omhoog en omlaag kan bewegen. Je gaat
voor de plaat staan of zitten. Je borstkas raakt de plaat aan.
Dat kan koud aanvoelen. Je armen doe je omhoog of opzij.
De laborant vertelt je wat je moet doen.
De laborant gaat achter het glazen scherm staan.
De laborant vraagt aan jou om héél stil te staan of te zitten:
dan maken we een röntgenfoto. Het apparaat maakt veel
geluid.
Meestal maken we nog een tweede foto; je moet dus nog
een keer heel stil staan of zitten.
Marnix (11 jaar): ‘De plaat waar
ik tegen aan moest staan was
echt wel koud. De foto maken
was zo gebeurd, het kostte
meer tijd om goed voor de
plaat te gaan staan.’
33

Na de röntgenfoto’s
Als alle foto’s gemaakt zijn, kleed je je weer aan. Je wacht even op
de gang. De laborant kijkt dan of de foto’s gelukt zijn. Als ze
gelukt zijn, mag je naar huis of naar de afdeling.
De uitslag
De uitslag krijg je van de dokter die de röntgenfoto’s aanvraagt.
Dat gebeurt tijdens de eerstvolgende afspraak. De dokter bespreekt
dan met jou en je ouders wat er op de röntgenfoto’s te
zien is.
Bijwerkingen
Bij het maken van röntgenfoto’s heb je geen last van bijwerkingen.
Door röntgenfoto’s krijg je er dus geen nieuwe klachten bij.
Complicaties
Zelfs als een onderzoek helemaal goed is gedaan (“volgens het
boekje”), kunnen er problemen ontstaan. Zulke problemen noemen
we complicaties.
Bij het maken van röntgenfoto’s is er geen kans op complicaties.
Röntgenfoto’s maken is veilig. Je wordt er niet ziek van. Je klachten
worden er ook niet erger door.
34
Tips voor alle vier de onderzoeken
Neem iemand mee naar het onderzoek. Hij of zij kan je helpen als
je bang bent of pijn hebt. Hieronder staan meer tips. Bespreek van
tevoren wat jij graag wilt.
Doe je ogen dicht en probeer aan iets leuks te denken.
Probeer van tevoren zoveel mogelijk te ontspannen: doe
samen een ontspanningsoefening. Bijvoorbeeld afwisselend
spieren aanspannen en ontspannen. De pedagogisch medewerker
kan je daarbij helpen.
Als je niet zoveel bezig wilt zijn met wat er tijdens het
onderzoek gebeurt, neem dan een knuffel, een boek of een
MP3-speler mee om je af te leiden van het onderzoek.
35

36
Bedenk met je ouder een verhaal of maak vakantieplannen.
Rustig ademhalen kan helpen als je bang bent of pijn hebt.
Diep inademen door je neus, tot drie tellen en dan weer
uitblazen.
Misschien vind je het fijn om een hand vast te houden. Of om
je te laten masseren of zachtjes op je huid te laten kriebelen.
Heb je een Pijnpaspoort?* Laat dan zien hoe jij het graag wilt.
Heb je geen Pijnpaspoort?* Bedenk dan van tevoren wat jij
wilt.
Heb je ergens last van? Heb je pijn? Of lig je bijvoorbeeld
niet goed? Vertel dit dan altijd. Dan kijken we wat we daar
aan/tegen kunnen doen.
Als je iets wilt weten of iets niet snapt, mag je het altijd
vragen.
* Het Pijnpaspoort is een persoonlijk boekje waarin je kunt opschrijven wat jou
helpt als je pijn hebt of bang bent. Je laat het aan de mensen in het ziekenhuis
lezen als je dat nodig vindt, bijvoorbeeld voordat je een prik krijgt. Zij kunnen dan
rekening houden met jouw wensen, zonder dat je het steeds weer hoeft te
zeggen. De pedagogisch medewerker kan je hier meer over vertellen.
Wil je meer weten?
Kijk dan op:
www.hartstichting.nl
www.heartjump.nl
www.hetwkz.nl
www.kindenziekenhuis.nl
www.jadokterneedokter.nl
Heb je nog vragen?
Schrijf ze dan op, dan kun je ze niet vergeten. Je kunt ze
stellen als je in het ziekenhuis bent.
Voor vragen over de onderzoeken kun je bellen met de
afdeling Kindercardiologie: telefoonnummer 088 75 547 00.
Voor andere vragen kun je bellen met de verpleegkundigen
op afdeling Pauw:
• op maandag, dinsdag en donderdag van 9.00 tot 10.00 uur
• telefoonnummer 088 75 542 24
Je ouders kunnen deze nummer ook bellen.
37

Voor ouders: voorbereiding en begeleiding
Hoe kunt u uw kind voorbereiden
Hieronder staan algemene adviezen. U kunt zelf inschatten wat bij
uw kind past.
• Kies een rustig moment voor de voorbereiding. Bij voorbeeld niet
vlak voor het slapen gaan. Zorg dat er tijd is voor uw kind om
vragen te stellen.
• Begin bij jonge kinderen niet te vroeg met voorbereiden. Ze
hebben een ander tijdsbesef dan volwassenen. Jonge kinderen
leven in het ‘hier en nu’. Een paar dagen van tevoren is meestal
vroeg genoeg. Zorg wel dat er voldoende tijd is om er nog eens
op terug te komen. Herhaling is belangrijk. Bij oudere kinderen
kunt u wat eerder beginnen.
• Laat uw kind de informatie navertellen aan uzelf of aan anderen.
Zo merkt u of alles begrepen is.
Wat vertelt u en hoe
• Kies woorden die uw kind begrijpt, vertel zo eenvoudig mogelijk.
Sluit aan bij zijn/haar belevingswereld.
• Vraag wat uw kind al weet over het onderzoek.
38
• Let erop dat uw kind de informatie goed begrijpt en verwerkt.
Vooral jonge kinderen kunnen gaan fantaseren over het
ziekenhuis.
• Geef vooral bij jonge kinderen niet alle informatie tegelijk.
• Leg geen nadruk op nare dingen, maar vertel er wel eerlijk over.
Hoe kunt u uw kind begeleiden
Ga met uw kind mee naar het onderzoek. Of vraag een ander
vertrouwd persoon om mee te gaan. Dat geeft steun en veiligheid.
U kunt voor afleiding zorgen. Bespreek thuis al hoe u dat het beste
kunt doen. Neem lievelingsspeelgoed, een knuffel en/of een
(voorlees)boek mee.
U mag verwachten dat we tijdens het onderzoek duidelijk vertellen
wat er gebeurt. Stel gerust vragen als u of uw kind iets niet begrijpt.
Een goede voorbereiding zorgt voor minder spanning en onverwachte
situaties. Toch kan uw kind zich anders gedragen dan u
verwacht of gewend bent. Uw kind kan stil worden, of juist druk,
of huilerig. Thuis of tijdens het onderzoek. Geef hier aandacht aan
en maak het bespreekbaar. Uw kind voelt zich daardoor gesteund.
39

Schrijf hier je aantekeningen
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
40
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
41

----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
42
Colofon
Divisie Kinderen
Kinderhartcentrum, locatie WKZ
© september 2011, UMC Utrecht
KITE 01.0006

UMC Utrecht
Locatie WKZ
Lundlaan 6
3584 EA Utrecht
Tel 088 75 555 55
www.umcutrecht.nl
www.hetwkz.nl