Deelrapport trendanalyse domein Veiligheid - Nationaal Archief

Concept rapport Veiligheid – februari 2011
president van de RMS en president Soeharto van Indonesië (op dat moment op bezoek in
Nederland) af te dwingen, om de oude afspraak A een autonome republiek der ZuidA
Molukken binnen de Indonesische federatie A alsnog te realiseren. 53 Door bemiddeling
van een Molukse voorman werd de actie na een halve dag beëindigd en gaven de
bezetters zich over aan de politie.
Het bleef onrustig. In het najaar van 1973 waren er geruchten over een ontvoering van
ministerApresident Den Uyl en in april 1975 zou er sprake zijn van een aanslag op
koningin Juliana. Deze plannen werden tijdig ontdekt, maar er bleek ook een harde kern
van jongeren te zijn waartoe diensten als de BVD geen toegang hadden. 54
In december 1975 werd bij Wijster een trein gekaapt. Twee dagen later werd ook het
Indonesisch consulaat in Amsterdam bezet en werden de medewerkers gegijzeld. Doel
was de Nederlandse regering te dwingen zich in te zetten voor een vrije republiek der
ZuidAMolukken. In de trein werden drie mensen door de kapers gedood, de machinist en
twee passagiers. Uiteindelijk gaven de daders zich over, opnieuw na bemiddeling van
ZuidAMolukse voorlieden.
Ondanks de afschuw over de gebruikte middelen kon het publiek voor het doel van actie
nog wel enig begrip opbrengen. Ook dat laatste verdween totaal toen in 1977 in Wijster
opnieuw een trein werd gekaapt en bovendien in Bovensmilde een lagere school werd
bezet. De acties verliepen naar verhouding minder gewelddadig; de bemanning van de
trein en een aantal passagiers werden aan het begin vrijgelaten. Wel werd gedreigd met
executies. De schoolkinderen werden na vijf dagen vrijgelaten; de leerkrachten moesten
blijven. Bemiddelingspogingen liepen deze maal op niets uit en na drie weken besloot de
regering een einde te maken aan beide gijzelingsacties. Dat gebeurde met veel geweld.
In de trein werden zes kapers en twee passagiers gedood; in de school vielen geen
slachtoffers. Met name de bezetting van de school had bij het publiek grote weerzin
opgeroepen. De gewelddadige afloop van de gijzeling werd dan ook als 'verdiende loon'
beschouwd.
In 1978 vond een laatste terroristische actie plaats, met een bezetting van het
provinciehuis in Assen. Aan het begin van de actie werd al een willekeurige ambtenaar
gedood, met meer executies werd gedreigd. De eis was ditmaal vrijlating van de daders
van de vorige acties, vrije aftocht en een groot geldbedrag. Opnieuw werd de actie met
militair geweld beëindigd. Drie van de gegijzelden werden daarbij gewond; een van hen
overleed later aan de verwondingen. 55
De acties hadden er toe bijgedragen dat de overheid ook beleidsmatig een harde lijn
koos ten opzichte van de ZuidAMolukkers. Er werd op geen enkele manier meegewerkt
aan de politieke aspiraties. De groep werd voortaan beschouwd als een 'gewone'
culturele minderheid, waarvoor op maatschappelijk gebied een aantal maatregelen werd
getroffen, maar dat was het dan ook. Deze lijn werd politiek breed gesteund.
In de ZuidAMolukse gemeenschap realiseerde men zich, zowel bij de ouderen als A zij het
met meer moeite A bij de jongeren, dat dergelijke radicale acties zinloos waren. Vooral de
gewelddadige beëindiging van de treinkaping in 1977 had een grote schok teweeg
gebracht. Alle politieke steun voor het streven naar onafhankelijkheid was verdwenen en
ook de publieke steun die aanvankelijk bestond omdat velen vonden dat de ZuidA
Molukkers onrecht was aangedaan. Alleen een enkele stichting als Door de Eeuwen
Trouw, die in 1950 was opgericht, bleef het streven naar onafhankelijkheid
onderschrijven.
Molukse organisaties
ministerApresident
ministerie van Justitie
ministerie van Defensie
ministerie van Binnenlandse Zaken
BVD
53 Ibidem, 160, 161
54 Ibidem, 179
55 Ibidem, 187
93