Deelrapport trendanalyse domein Veiligheid - Nationaal Archief

More documents

Recommendations

Info

Concept rapport Veiligheid – februari 2011 8 A Internationalisering A Europeanisering A Technologisering A Toegang, participatie, emancipatie A Verzakelijking A Verandering van institutionele verbanden 7 5 A Megatrend: Toename van het belang van veiligheid / afname van crisistolerantie A Trend: Toenemende aandacht voor voedselveiligheid en toenemende voedselveiligheid A Trend: Groeiend belang van ‘veiligheidsgevoelens’ van burgers A Trend: Toenemende controle op Geneesmiddelen A Hotspot: LegionellaAuitbraak Bovenkarspel A Domein: Economie A Domein: Zorg voor recht Voor 1976, sterke toename jaren tachtig, na 2005 ! In de Warenwet, die in 1919 van kracht werd, en in de toezichtstructuur die daarbij hoorde, stond de aandacht voor voedingsmiddelen voor consumenten centraal. Veiligheid van ‘technische producten’ was vooral een zaak van arbeidsomstandigheden, met een heel eigen circuit van regelgeving en toezicht. De Warenwet was een raamwet, die nader werd ingevuld met besluiten en ministeriële regelingen voor bepaalde waren. Levensmiddelen werden per definitie als ‘waar’ beschouwd, nietAlevensmiddelen niet. In de loop der tijd, tot een ingrijpende wijziging van de Warenwet in 1988, werd een weinig systematische selectie van overige producten onder de wet gebracht, doordat op incidenten werd gereageerd, zoals het aantreffen van arsenicum in behangselpapier, het gebruik van karton in plaats van rubber bij productie van gasmaskers en ongelukken met brandbaar textiel. (Van Oldenbeek, 2001: 24A26) Toezicht op de veiligheid van consumentenproducten, niet zijnde levensmiddelen, was er gedurende de gehele periode tot begin jaren tachtig nauwelijks bij de regionaal gespreide keuringsdiensten. [Veiligheid in de privésfeer, 1984:13,14] Alleen voor zeer specifieke producten, zoals die welke vielen onder het Electriciteitsbesluit (1953) en later het Veiligheidsbesluit Elektrische Producten (1976) waren veiligheidseisen en de mogelijkheid van keuring vooraf vastgesteld. Daarnaast bestond er een apart regelcircuit voor de veiligheid van voertuigen, met onderzoek, maatregelen en voorschriften om de veiligheid te bevorderen. Zo werd vanaf 1975 de aanwezigheid van veiligheidsgordels in nieuwe auto’s verplicht gesteld. Gemeenten speelden een eigen rol bij de productveiligheid. Alle gemeentelijke gasbedrijven hadden in hun aansluitvoorwaarden opgenomen dat alleen goedgekeurde, van een GIVEGAkeurmerk voorziene apparaten mochten worden aangesloten. Daarnaast waren er allerlei (verschillende) plaatselijke regelingen. Gemeenten konden in gemeentelijke bouwverordeningen eisen stellen aan de veiligheid van woningen, en via vergunningen bijvoorbeeld aan speelplaatsen en kermissen. Het was niet alleen de overheid die aandacht had voor productveiligheid. In verschillende branches werd – internationaal – door de producenten zelf aan de veiligheid gewerkt. Een voorbeeld was de automobielindustrie. Vooral de Zweedse automobielindustrie profileerde zich in de jaren zeventig met producten waar veel aandacht aan de veiligheid 72
Concept rapport Veiligheid – februari 2011 van inzittenden besteed werd. Veiligheid werd sinds die tijd steeds vaker, en voor een steeds groter aantal producten, een marketinginstrument. In de jaren tachtig ontstond in Nederland een stroomversnelling in de activiteiten rond veiligheid van producten die voor gebruik in de privésfeer bestemd waren. Daarvoor was er een aantal samenhangende aanleidingen: Er kwam onderzoek beschikbaar waaruit bleek dat er in de privésfeer zeer veel ongevallen met letsel plaatsvonden (89% van het totaal aantal ongevallen, tegen 7% bij de arbeid en 4% in het verkeer), waarbij consumentenproducten vaak een rol speelden. Dit was lang onderbelicht gebleven. In schril contrast daarmee stond dat van de inspanningen om ongelukken te voorkomen slechts 8% op de privésfeer gericht was. [Veiligheid in de privésfeer, 1984:12] Beleidsmatig kwam er steeds meer erkenning dat de overheid – in het bijzonder het ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur A zich niet alleen op de volksgezondheidsaspecten van voedsel moest concentreren, maar op grond van artikel 22 van de Grondwet (“De overheid treft maatregelen ter bevordering van de volksgezondheid”) ook aandacht moest geven aan de veiligheid van andere producten. In 1984 verscheen de nota ‘Veiligheid in de privésfeer’ waarin nieuwe lijnen werden uitgezet. Consumentenorganisaties gingen een eigen rol spelen, door productveiligheid onder de aandacht van consumenten te brengen. In de onderzoeken en voorlichtingsactiviteiten van de Consumentenbond en Konsumenten Kontakt werd veiligheid van producten een belangrijk thema. Hoewel in Nederland geen specifieke regelgeving bestond op het gebied van aansprakelijkheid van producenten voor schade door producten (letselschade) was er al sinds 1961, in het kader van de invoering van het Nieuw Burgerlijk Wetboek (NBW), een discussie daarover gaande. Die discussie was nooit afgerond, maar werd nu naar Europees niveau getild, waardoor opnieuw uitzicht ontstond op een echte aansprakelijkheidsregeling. Uiteindelijk (1992) is de productaansprakelijkheid opgenomen in het NBW, boek 6, artikel 185 en 186. Internationaal werden vanuit de Europese Economische Gemeenschap (EEG), de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en de General Agreement on Tarifs and Trade (GATT) steeds meer afspraken gemaakt op het gebied van productrichtlijnen, normen en veiligheidsaspecten. In 1981 bracht de OESO al een rapport uit over terugroepprocedures voor al verkochte onveilige producten. In 1985 kwam de EEGArichtlijn tot stand voor de harmonisatie van regels voor aansprakelijkheid voor gebrekkige producten, waarin de buitencontractuele rechtsverhouding tussen producent en consument meer evenwichtig geregeld werd. In 1983 werd vanuit de rijksoverheid de Stichting Consument en Veiligheid opgericht, speciaal voor onderzoek naar en bevordering van veiligheid in de privéAsfeer. Deze taak lag daarvoor bij het Veiligheidsinstituut, maar werd daar ondergesneeuwd door aandacht voor arbeidsveiligheid. Door de Stichting werd een systematische registratie van privéA ongevallen met letsel bijgehouden in het Privé Ongevallen Registratie Systeem (PORS), later het Letsel Informatie Systeem (LIS). In 1988 werd de Warenwet ingrijpend gewijzigd. Aan de twee eerdere pijlers ‘bescherming van de volksgezondheid’ en ‘eerlijkheid in handel’ werden nu ‘veiligheid’ en ‘goede voorlichting aan de consument’ toegevoegd. De wet strekte zich nu bovendien uit over alle producten, levensmiddelen en nietAlevensmiddelen. Voor de nietA levensmiddelen gold veiligheid ook voor schade aan zaken. Een zorgpunt bij de nieuwe wet bleef wel hoe het toezichtapparaat, dat nog steeds hoofdzakelijk gericht was op voedselveiligheid, een integraal toezicht op alle producten zou moeten waarmaken. Sinds de jaren tachtig zijn zowel de landelijke als de Europese overheid in toenemende mate beleidsmatig en regelgevend actief op het gebied van productveiligheid. Daarbij is het zwaartepunt verschoven van Den Haag naar Brussel. Lag de bepaling van wat veilig 73
Page 1 and 2:
DOMEIN (ZORG VOOR) VEILIGHEID NATIO
Page 3 and 4:
Concept rapport Veiligheid - februa
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22: Concept rapport Veiligheid - februa
Page 71: Concept rapport Veiligheid - februa
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
show all

Deelrapport trendanalyse domein Veiligheid - Nationaal Archief

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?