Deelrapport trendanalyse domein Veiligheid - Nationaal Archief

Concept rapport Veiligheid – februari 2011
en uitbreiding van allerlei bevoegdheden van opsporingsA en inlichtingendiensten, en de
beperking van de privacy die daarmee gepaard ging. In de beeldvorming waren
maatregelen als meer cameratoezicht, DNAAregistratie, identificatieplicht (2005) ook en
vooral dienstig voor het bestrijden van de onveiligheid door ‘gewone’ misdaad.
Het aantal feitelijke acties van ‘moderne’ jihadistische terroristen in Nederland in de jaren
negentig en nul is zeer beperkt gebleven. In 2004 vond een gerichte aanslag plaats, de
moord op Theo van Gogh, met daarbij de bedreiging van andere tegenstanders van de
islam, dat hen eenzelfde lot wachtte. De dader werd veroordeeld tot levenslange
gevangenisstraf. Hij maakte deel uit van de zogenaamde Hofstadgroep, een groep jonge
radicale moslims. Leden van de groep werden gearresteerd en vervolgd in verband met
bezit en gebruik van verboden wapens, het voorbereiden van aanslagen en lidmaatschap
van een ‘criminele organisatie met terroristisch oogmerk’. Daarnaast zijn er nog enkele
incidenten geweest met verdachte situaties en dreigingen, die verder geen zichtbare
gevolgen hadden.
De beperktheid van het aantal terroristische incidenten komt mede doordat – hoewel het
inmiddels een officieel begrip is geworden A terrorisme als aanduiding in Nederland maar
beperkt wordt gebruikt. De politieke moord op Pim Fortuyn in 2002 is door de overheid
buiten de terrorismedefinitie gehouden. Ook andere motieven kunnen een rol spelen. Zo
zijn criminele acties van dierenrechtenAactivisten, die naar hun aard en mate van
gewelddadigheid als terroristisch aangeduid zouden kunnen worden, op verzoek van
slachtoffers als gewone criminaliteit afgedaan, omdat terrorisme in verzekeringspolissen
als uitsluitinggrond voor een uitkering is gaan gelden, waardoor de schade niet vergoed
zou worden. Ook is er een zekere terughoudendheid vanwege de maatschappelijke
uitsluiting die een veroordeling voor terrorisme tot gevolg kan hebben.
Door de buitengewone aandacht die de bescherming tegen terrorisme en criminaliteit
sinds de jaren negentig heeft gehad, heeft de ‘veiligheidsindustrie’ een belangrijke impuls
gekregen. Ook de overheid speelde hier een rol in, onder andere door TNO onderzoek te
laten doen naar de ontwikkeling van nieuwe technieken en systemen op een breed
terrein (intelligente camerabewaking, schadebeheersing aan gebouwen bij ontploffingen,
bodyscans, beschermende kleding tegen biologische en chemische agentia, etcetera).
A Ministerie van Justitie
A Ministerie van Binnenlandse Zaken
A Ministerie van Defensie
A Ministerie van Verkeer en Waterstaat
A Politie
A Europol
A AIVD
A MIVD
A Krijgsmacht
A TNO
A Leveranciers veiligheidsproducten
""
A BVD, Terrorisme aan het begin van de 21 eeuw; dreigingsbeeld en positionering
BVD (Leidschendam 2001)
A Rosenthal,U., ‘Terrorisme’ in E.R. Muller e.a., Crisis, Studies over crisis en
crisisbeheersing (Deventer 2009)
A Bob de Graaff, ‘Van Abraham Kuyper tot Mohammed B.’ in De Nederlandse
samenleving sinds 1900 (jaarboek NIOD 2007)
A Herzberger,E.R., ‘De Europese inlichtingengemeenschap: EU samenwerking bij het
verzamelen van contraterrorismeAinlichtingen’ in E.R. Muller e.a., Terrorisme.
Studies over terrorisme en terrorismebestrijding (Deventer 2008)
59