Deelrapport trendanalyse domein Veiligheid - Nationaal Archief

More documents

Recommendations

Info

Concept rapport Veiligheid – februari 2011 De meest intensieve en omvangrijke terroristische aanslagen in Nederland hebben in de jaren zeventig plaatsgevonden door ZuidAMolukse jongeren, die naar de vorming van een eigen staat streefden. 37 Het ZuidAMoluks terrorisme vormde een van de eerste vormen van home grown terrorisme in Nederland. 38 De eerste substantiële actie was de bezetting van de Indonesische residentie in Wassenaar 1970, naar aanleiding van een bezoek van de Indonesische president. Een politieman werd gedood. Na een eerste treinkaping bij Wijster in 1975, met drie doden, was het dieptepunt de treinkaping in De Punt en de gelijktijdige gijzeling in de school in Bovensmilde in 1977. Bij de beëindiging van de treinkaping in De Punt vielen acht doden, zes gijzelnemers en twee gegijzelden. Na de bezetting van het Provinciehuis Drenthe in Assen in 1978, waarbij twee gegijzelden omkwamen, kwam er een einde aan de acties. Ook kreeg Nederland zijn deel van terrorisme door linkse splinterorganisaties. In het begin van de jaren zeventig was in Nederland de Rode Jeugd actief, vooral met bomaanslagen. Zo werden in 1972 de auto van de hoofdcommissaris en het huis van de burgemeester van Eindhoven opgeblazen. 39 Als linksAextremistische beweging bereikte de Rode Jeugd veel minder dan haar buitenlandse tegenhangers als de Duitse RAF. Noch de impact van de acties op de bevolking, noch de reacties van de overheid waren zodanig dat het de groep lukte om een sfeer van angst en repressie te creëren. 40 Midden jaren zeventig verdwenen de Rode Jeugd en haar opvolgers Rode Hulp en Rood Verzetsfront uit beeld. In het midden van de jaren tachtig werden vele acties gevoerd tegen het apartheidsregime in ZuidAAfrika. De meeste daarvan waren vreedzaam. Uitzondering was de RaRa (Revolutionaire AntiARacistische Actie). De groep pleegde in Nederland verschillende bomaanslagen waarbij grote financiële schade werd aangericht. Er werd brand gesticht bij vestigingen van de groothandel Makro, onderdeel van de SHV (Steenkolen Handels Vereniging), om de onderneming te bewegen de activiteiten in ZuidA Afrika te beëindigen. Dit gebeurde inderdaad. Ook het bedrijf Shell was doelwit. Tientallen benzinestations gingen in vlammen op. In het begin van de jaren negentig richtte de groep zich tegen het Nederlandse asielbeleid. 41 Er waren bomaanslagen op Marechausseekazernes en ministeries. De woning van staatssecretaris van Justitie Kosto werd opgeblazen, vermoedelijk door de RaRa, al is deze actie nooit geclaimd. Na 1993 stopten de acties. Het is nooit gelukt de beweging op te rollen; slechts voor één aanslag is een veroordeling uitgesproken. Naast deze in Nederland wortelende terroristen was er vanaf het begin van de jaren zeventig tot begin jaren negentig sprake van internationaal terrorisme, waarbij buitenlandse activisten (of hun Nederlandse sympathisanten) doelen in Nederland aanvielen, aanslagen pleegden op landgenoten of Nederland als wijkplaats of tijdelijk onderkomen benutten. 42 Actief waren onder andere de Palestijnse Zwarte September en El Fatah, het Japanse Rode Leger, de RAF, de IRA, de ETA en de Armeense afscheidingsbeweging. Bij de acties vielen verscheidene doden, ook Nederlanders. Aanpak van gijzelingen en terroristische aanslagen was in de jaren zeventig en tachtig vooral een taak van politie en justitie. Een van de redenen daarvoor was dat met de terroristisch activiteiten ook 'gewone' criminaliteit verbonden was. Voor de financiering van operaties werden bankovervallen gepleegd; om aan materiaal te komen waren wapendiefstallen nodig. De inlichtingendiensten speelden een rol die beperkt was tot het vergaren van informatie. Het was niet eenvoudig de splinterbewegingen te identificeren en er in te infiltreren. Bovendien was er destijds een behoorlijke terughoudendheid om de privacy van burgers 37 E.R. Muller e.a., Terrorisme. Studies over Terrorisme en terrorismebestrijding (Deventer 2008), 217 38 Ibidem, 218 39 Ibidem, 228 40 Beatrice de Graaf, Theater van de angst. De strijd tegen terrorisme in Nederland, Duitsland, Italië en Amerika (Amsterdam 2010), 167 41 Muller, Terrorisme, 229 42 Ibidem, 230 A 233 54
Concept rapport Veiligheid – februari 2011 aan te tasten, zowel bij een dienst als de Binnenlandse Veiligheids Dienst (BVD) zelf als bij de politiek verantwoordelijken, die voor acties als afluisteren persoonlijk toestemming moesten geven. 43 . Begin jaren zeventig ontstond binnen het overheidsapparaat langzamerhand een overlegstructuur voor de aanpak van terrorisme, waarbij procureursAgeneraal, ministeries van Justitie en Binnenlandse Zaken, het hoofd van de BVD en de hoofdcommissarissen van grote steden betrokken waren. De behandeling van verschillende aspecten van terrorisme (gijzelingen, overvallen en bomaanslagen, vliegtuigkapingen, toezicht op en toelating van vreemdelingen) werd over onderdelen van Justitie verdeeld. 44 De aanslag tijdens de Olympische Spelen in München in 1972 bracht een stroomversnelling teweeg. In de 'Terreurbrief' van premier Biesheuvel werd de 'nationale strategie voor bestrijding van maatregelen van terroristische aard' bekendgemaakt. Wetgeving op het gebied van terreurbestrijding bleef achterwege, maar er werden wel maatregelen genomen, zoals het oprichten van antiAterreureenheden (twee Bijzondere Bijstand Eenheden, bij de politie en bij defensie). 45 Er kwam een landelijk terreurofficier van justitie en het Recherche Bijstandsteam bij de Central Recherche Informatiedienst (CRI) werd geacht als knooppunt van terreurAgerelateerde informatie te fungeren. In de praktijk bleef het antiAterrorisme beleid in de jaren zeventig en tachtig een verbrokkeld en sterk incidentgericht karakter houden. 46 De reactie van de overheid kon ook per gebeurtenis verschillen: van de keiharde aanpak van ZuidAMolukse gijzelingen in 1977 en 1978 tot de zeer terughoudende reacties op de aanslagen door de Rode Jeugd. Hoewel gijzelingen en aanslagen op zich politieke en publieke ophef veroorzaakten, was er geen sprake van een regelmatige afstemming over het beleid tussen regering en parlement. Daar kwamen alleen de gebeurtenissen zelf aan de orde en die werden voornamelijk als incident behandeld, wat overigens wel klopte met de realiteit. Er was ook geen sprake van een gecoördineerde informatiestroom naar de bevolking. Bestrijding en opsporing was een (interne) zaak van de regering en van het justitieA en politieapparaat, en werd stelselmatig buiten het publiek domein gehouden. 47 Vlak na een dramatische actie als de kaping van de trein bij De Punt en de bezetting van de school in Bovensmilde leek er bereidheid onder de bevolking te bestaan om bijzondere antiAterreurmaatregelen te accepteren, maar dit ebde ook snel weer weg. 48 A Ministerie van Algemene Zaken A Ministerie van Justitie A Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties A BVD A Politie A Openbaar ministerie A Nederlandse Spoorwegen A Provincie Drenthe "" A Rosenthal, U , ‘Terrorisme’ in E.R. Muller e.a., Crisis, Studies over crisis en crisisbeheersing (Deventer 2009 A Engelen, Dick, Frontdienst, De BVD in de koude oorlog (Den Haag 2007), A Muller, E.R e.a., Terrorisme. Studies over Terrorisme en terrorismebestrijding (Deventer 2008) 43 Engelen, Frontdienst, 180 44 De Graaf, Theater van de angst, 31 45 Ibidem, 30 46 Ibidem, 174 47 Beatrice de Graaf, interview 12 juli 2010; De Graaf, Theater van de angst, 34 A 36 48 Ibidem, 38,39 55
Page 1 and 2:
DOMEIN (ZORG VOOR) VEILIGHEID NATIO
Page 3 and 4: Concept rapport Veiligheid - februa
Page 53: Concept rapport Veiligheid - februa
Page 105 and 106:
Concept rapport Veiligheid - februa
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
show all

Deelrapport trendanalyse domein Veiligheid - Nationaal Archief

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?