Deelrapport trendanalyse domein Veiligheid - Nationaal Archief

Concept rapport Veiligheid – februari 2011
de SovjetAUnie een nieuwe geavanceerde raket voor de middellange afstand. Onder
aanvoering van de Verenigde Staten besloot de NAVO daarop in 1979 tot modernisering
van het kernwapenarsenaal in WestAEuropa. Tegelijkertijd bood de NAVO, de SovjetAUnie
aan om onderhandelingen te starten over wapenbeheersing (zgn. NAVOAdubbelbesluit).
Nederland was het jaar daarvoor door de Verenigde Staten reeds gepolst of de regering
eventueel zou instemmen met de stationnering van nieuwe kernwapens. Het NAVOA
dubbelbesluit hield voor Nederland in dat er 48 kruisvluchtwapens op Nederlands
grondgebied gestationeerd zouden worden, die eigendom bleven van en beheerd zouden
worden door de Amerikanen. Dit plan zorgde voor grote beroering en felle protesten in
Nederland. In 1981 en 1983 protesteerden honderdduizenden mensen in Amsterdam en
Den Haag tegen de kruisraketten. Lange tijd heeft de Nederlandse regering het besluit
tot plaatsing uitgesteld. Pas op 1 november 1985 werd aan de Verenigde Staten
toestemming verleend om de 48 kruisvluchtwapens op Nederlandse grondgebied te
stationeren. Dit is er nooit van gekomen. Met het aantreden van president Gorbatsjov
trad een periode van ontspanning in en in 1987 ondertekenden de Verenigde Staten en
de SovjetAUnie een verdrag waarin werd vastgelegd dat beide landen hun kernwapens
voor de middellange afstand uit Europa zouden verwijderen. 24
Na het einde van de Koude Oorlog werd de Nederlandse krijgsmacht A mede onder
invloed van de nucleaire wapenreductie A aanzienlijk verkleind. Ook verdwenen binnen
enkele jaren alle kernwapentaken van de krijgsmacht. Alleen op vliegbasis Volkel
bestonden er nog twee FA16 squadrons die een kernwapentaak hadden. Sinds 2002 is er
nog maar één F16Asquadron met een kernwapentaak. 25
A Ministerie van Defensie
A Koninklijke Marechaussee
A Koninklijke Marine
A Koninklijke Landmacht
A Koninklijke Luchtmacht
A Interkerkelijk Vredesberaad
A CPN
A Pax Christi
A Starink, D., ‘Nuclearisering van de krijgsmacht’, in: B. Schoenmaker en J.A.M.M.
Janssen (red.), In de schaduw van de muur. Maatschappij en krijgsmacht rond
1960 (Den Haag 1997).
A Brouwer, J.W. en I. Megens, ‘De Koude Oorlog (1949A1990)’, in: J.R. Bruijn en
C.B. Wels (red.), Met man en macht. De militaire geschiedenis van Nederland
155062000 (Amsterdam 2003).
A Diepen, R.C. van, Hollanditis. Nederland en het kernwapendebat, 1977A1987
(Amsterdam 2004).
A Diepen, R.C. van ,‘Dutch Disease is Better for Peace’. Nederland en het
‘kruisrakettendebat’, 1979A1986’, in: J. Hoffenaar, J. van der Meulen en R. de
Winter, Confrontatie en ontspanning. Maatschappij en krijgsmacht in de Koude
Oorlog 196661989 (Den Haag 2004).
A Klep, Chr., ‘Epiloog: heroriëntatie in de jaren negentig’, in: J.R. Bruijn en C.B.
Wels (red.), Met man en macht. De militaire geschiedenis van Nederland 15506
2000 (Amsterdam 2003).
24 R.C. van Diepen, ‘Dutch Disease is Better for Peace’. Nederland en het ‘kruisrakettendebat’, 1979A1986’, in:
J. Hoffenaar, J. van der Meulen en R. de Winter, Confrontatie en ontspanning. Maatschappij en krijgsmacht in
de Koude Oorlog 196661989 (Den Haag 2004)189A191.
25 Chr. Klep, ‘Epiloog: heroriëntatie in de jaren negentig’, in: J.R. Bruijn en C.B. Wels (red.), Met man en macht.
De militaire geschiedenis van Nederland 155062000 (Amsterdam 2003) 416.
43