Deelrapport trendanalyse domein Veiligheid - Nationaal Archief

More documents

Recommendations

Info

Concept rapport Veiligheid – februari 2011 ( ) * + A Emotionalisering A Trend: Invoering integraal veiligheidsbeleid A Trend: Verharding van de maatschappij t.a.v. criminaliteit A Domein: Zorg voor recht Jaren zeventig A na 2005 ! De afgelopen decennia heeft de beleving van onveiligheid van burgers een steeds prominentere plaats ingenomen in het maatschappelijk debat. Gevoed door de sterke behoefte en druk vanuit de samenleving is het terugdringen van onveiligheidsgevoelens en het verbeteren van sociale veiligheid tegenwoordig één van de belangrijkste doelstellingen van het overheidsbeleid geworden. 5 Het begrip sociale onveiligheid staat voor bedreiging van veiligheid die van binnen de samenleving komt, d.w.z. misdrijven en overtredingen die tot conflicten leiden tussen (groepen) burgers onderling. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen objectieve en subjectieve sociale onveiligheid. Objectieve sociale onveiligheid betekent daadwerkelijk slachtofferschap als resultaat van handelingen van anderen en verwijst naar de feitelijke criminaliteit. 6 Subjectieve onveiligheid wordt daartegenover opgevat als angst voor slachtofferschap 7 of als ‘spanning of vrees, dat wordt opgeroepen door een werkelijke of veronderstelde [...] bedreiging van veiligheid van een persoon zelf of diens naasten.’ 8 Terwijl de overheid zich vroeger hoofdzakelijk met het terugdringen van objectieve onveiligheid bezighield, besteedt zij tegenwoordig steeds meer aandacht aan de subjectieve veiligheidsbeleving van de burger o.a. door middel van periodieke metingen. 9 Zo waren tussen 1975 en 1978 vragen over onveiligheidsgevoelens opgenomen in de door het Wetenschappelijke OnderzoekA en Documentatiecentrum van het Ministerie van Justitie (WODC) jaarlijks uitgevoerde slachtofferenquêtes en van de jaren 1980 tot 1988 in de (twee)jaarlijks door het CBS uitgevoerde Enquête Slachtoffers Misdrijven (ESM). Sinds 1993 (1990 pilot) zijn deze gevoelens van onveiligheid terug te zien in de Politiemonitor Bevolking (PMB), een landelijk onderzoek naar criminaliteit, onveiligheid en de kwaliteit van de basispolitiezorg dat in 2005 opgevolgd werd door de Veiligheidsmonitor Rijk (VMR). 10 De objectieve veiligheid is overeenkomstig de slachtofferenquêtes begin jaren 2000 licht afgenomen in tegenstelling tot de subjectieve veiligheid die juist licht is toegenomen. Het percentage inwoners dat zich volgens de Politiemonitor Bevolking wel eens onveilig voelt, fluctueert sinds 1993 maar neemt af vanaf 2002. In 2004 voelde zich 27 procent wel eens onveilig en vier procent vaak onveilig. Dit waren de meest positieve resultaten sinds de eerste meting in 1993. 11 5 SCPARapport 1998 (Den Haag 1998) 662, SCPARapport In het zicht van de toekomst (Den Haag 2004) 490, Sociale Staat van Nederland 2001 (Den Haag 2001) 169, Sociale Staat van Nederland 2005 (Den Haag 2005) 238 en Raad voor Maatschappelijke ontwikkeling (RMO): Sociale veiligheid organiseren. Naar herkenbaarheid in de publieke ruimte (Den Haag 2004)7 6 Ibidem, p. 24 7 G.J.N. Bruinsma et al.: De stad en sociale onveiligheid. Een State6of6Art van wetenschappelijke kennis in Nederland (Leiden 2004) 1 8 P. de Savornin Lohman en A. van Hoek: Onveiligheidsgevoelens nader bekeken. Een onderzoek ten behoeve van d integrale veiligheidsrapportage van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (Amsterdam 1993) 1 9 H. Boutellier: Meer dan veilig. Over bestuur, bescherming en burgerschap (Den Haag 2005) 9 10 http://www.kenniscentrumsv.nl/files_content/kennisbank/politiemonitor_2005.pdf (Gezien op 9 juli 2010); Schreuder, 14.08.2010. 11 Raad voor Maatschappelijke ontwikkeling (RMO): Sociale veiligheid organiseren. Naar herkenbaarheid in de publieke ruimte (Den Haag 2004) 28/29. 26
Concept rapport Veiligheid – februari 2011 Al in de jaren zeventig ontstond dus belangstelling voor onveiligheidsgevoelens in de samenleving. In 1975 ging een landelijk onderzoek van start naar de aard, omvang en oorzaken van onveiligheidsgevoelens. Daaruit bleek dat de angst voor criminaliteit met de urbanisatiegraad van de gemeente waarin men woont toeneemt. Onveiligheidsgevoelens hangen samen met persoonsgebonden kenmerken zoals leeftijd en sekse: vooral jonge vrouwen en ouderen voelen zich onveilig, terwijl ze in feite minder vaak slachtoffer worden van een misdrijf dan jonge mannen die zich, op hun beurt, juist minder onveilig voelen. In dit geval spreekt men van een veiligheidsparadox. 12 De relatie tussen recente slachtofferervaringen en onveiligheidsgevoelens is onduidelijk. Het staat echter vast dat de beleving van onveiligheid afhankelijk is van de beoordeling van eigen kwetsbaarheid en weerbaarheid en bovendien situatiespecifiek is dus varieert per tijd en plaats. 13 Eind jaren tachtig is men tot het inzicht gekomen dat onveiligheidsgevoelens niet alleen veroorzaakt worden door angst voor criminaliteit die in grote mate aangewakkerd wordt door de media die steeds meer plaats inruimen voor misdaadnieuws (Brants 2008), maar dat zij ook te maken hebben met fysieke en sociale aspecten van de directe omgeving zoals de buurt, vormgeving en inrichting van openbare ruimte, staat van gebouwen, maar ook bevolkingssamenstelling, aanwezigheid van kwetsbare bevolkingsgroepen en sociale controle in de buurt. De oplossing van de vooral in de jaren tachtig stijgende criminaliteit en het groeiende aantal van burgers dat zich onveilig voelde wordt sindsdien gezocht in integrale aanpak: mobilisering van het maatschappelijke middenveld (responsabilisering van de samenleving) 14 , buurtgericht maatwerk 15 en meer ‘blauw op straat’. Tegelijkertijd treedt er een verschuiving op in datgene wat de burger als bedreiging beschouwt. 16 Niet alleen overtredingen van de strafwet versterken de onveiligheidsgevoelens in de samenleving, maar ook bijvoorbeeld overlast van rondhangende jongeren, fout parkeren, door rood fietsen, straatvuil, wildplassen, hondenpoep op straat, verloedering van de buurt enzovoorts. Ook nietAstrafrechtelijke gedragingen worden daarom aangepakt naast delicten die zich afspelen in de openbare ruimte, zoals openlijk geweld, straatroven en vernielingen die tegenwoordig tot de prioriteiten in de strafrechtelijke aanpak worden gerekend. Zo is in de strafrechtspleging een opkomst van ‘risicojustitie’ 17 gaande. Dit houdt in dat politie en justitie hun optreden afhankelijk maken van risicoverwachtingen en –taxaties van bepaalde buurten of groepen personen. Dit wordt gedaan om (potentiële) wetsovertreders zo tijdig mogelijk te identificeren en daarmee criminaliteitsrisico’s te beperken. 18 A Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties A Ministerie van Justitie A CommissieARoethof A Politie A Gemeenten 12 Boutellier, H. (2003). Toename criminaliteit én onveilig gevoel: Waarom maatschappelijk werk zich met veiligheid moet bezighouden. Maatwerk, tijdschrift voor maatschappelijk werk (2003), 6, p . 6. 13 P. de Savornin Lohman en A. van Hoek: Onveiligheidsgevoelens nader bekeken. Een onderzoek ten behoeve van d integrale veiligheidsrapportage van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (Amsterdam 1993) 3A7. Zie ook K. Wittebrood: Angstige burgers. De beleving van onveiligheid. In: H. Boutellier en R. van Steden: Veiligheid en burgerschap in een netwerksamenleving (Den Haag 2008) 93A113. 14 H. van de Bunt en C. Bijleveld: Op de kompas van het onveiligheidsgevoel. De grens van onveiligheid. Diesrede (Amsterdam 2003) 12A14. 15 P. de Savornin Lohman en A. van Hoek: Onveiligheidsgevoelens nader bekeken. Een onderzoek ten behoeve van d integrale veiligheidsrapportage van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (Amsterdam 1993) 5. 16 E.R. Muller (red.): Veiligheid. Studies over inhoud, organisatie en maatregelen (Alphen aan den Rijn 2004) 280. 17 R. van Swaaningen: Justitie als verzekeringsmaatschappij. “Actuarial justice” in Nederland’. Justitiële verkenningen (1996)5, 80A97. 18 H. van de Bunt en C. Bijleveld: Op de kompas van het onveiligheidsgevoel. De grens van onveiligheid. Diesrede (Amsterdam 2003) 11. 27
Page 1 and 2: DOMEIN (ZORG VOOR) VEILIGHEID NATIO
Page 3 and 4: Concept rapport Veiligheid - februa
Page 25: Concept rapport Veiligheid - februa
Page 77 and 78:
Concept rapport Veiligheid - februa
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
show all

Deelrapport trendanalyse domein Veiligheid - Nationaal Archief

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?