Deelrapport trendanalyse domein Veiligheid - Nationaal Archief

Concept rapport Veiligheid – februari 2011
0 & 6 E F =
A Trend: Verharding van de maatschappij t.a.v. criminaliteit
A Domein: Zorg voor veiligheid
6 mei 2002
!
Op maandagavond 6 mei 2002 werd, even na zes uur, op het Mediapark te Hilversum
Pim Fortuyn vermoord. Hij werd geraakt in hoofd, borst en hals. Zijn moordenaar,
Volkert van der Graaf, werd nog diezelfde avond opgepakt. De linksAradicale
milieuactivist zag Fortuyn als een gevaar voor de samenleving. De moord was volgens
commentatoren en politici de ‘eerste politieke moord in Nederland sinds die op de
gebroeders De Witt in 1672’ en het moment waarop Nederland ‘zijn onschuld’ verloor.
De flamboyante Pim Fortuyn (1948A2002) was van 1972 tot 1989 universitair
hoofddocent sociaalAeconomische politiek te Groningen, van 1988 tot 1992 directeur van
de OVAStudentenkaart en van 1990 tot 1996 bijzonder hoogleraar arbeidsvoorwaarden
van de overheid aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Daarnaast was hij actief als
publicist en als columnist voor onder ander de Elsevier. Hij publiceerde titels als De
verweesde samenleving (1995), De Islamisering van onze cultuur (1997) en
Droomkabinet. Hoe Nederland geregeerd moet worden (2001). In zijn publicaties
verkondigde Fortuyn een pittige mening over actuele onderwerpen als het asielbeleid, de
zorg, het onderwijs, veiligheid en verkeer. Hij fulmineerde tegen het gebrek aan
dualisme en openheid van politici en sprak zich uit voor de invoering referenda en een
gekozen ministerApresident.
Op 20 augustus 2001 maakte Fortuyn bekend politiek actief te willen worden. Later dat
jaar werd hij door Leefbaar Nederland, een nieuwgevormde partij, gekozen tot
lijsttrekker voor de parlementsverkiezingen van 15 mei 2002. Dit lijsttrekkerschap was
van korte duur. Na een interview in de Volkskrant op 9 februari 2002, waarin hij onder
andere de Islam ‘een achterlijke cultuur’ had genoemd, werd hij ontslagen. Daarop
kondigde Fortuyn de oprichting van een eigen partij aan: de Lijst Pim Fortuyn (LPF). Zijn
boek De puinhopen van acht jaar Paars (2002) fungeerde hiervoor als
verkiezingsprogramma.
Bij de presentatie van het boek in het Haagse ‘Nieuwspoort’ had het zogenoemde
‘taartincident’ plaats, waarbij Fortuyn door linkse activisten was besmeurd met een taart.
De discussie rond zijn veiligheid kwam hierdoor op gang. Hij verweet de media en linkse
partijen dat zij hem ‘demoniseerden’, en daarmee een bijdrage leveren aan zijn
onveiligheid, maar ging zelf een fel debat op het scherpst van de snede ook niet uit de
weg.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2002, waar hij optrad als lijsttrekker van
Leefbaar Rotterdam behaalde Fortuyn vervolgens een grote overwinning. De partij
veroverde 17 van de 45 zetels en werd daarmee de grootste partij in de gemeenteraad.
Er kwam een college tot stand tussen Leefbaar Rotterdam, CDA en VVD. Ondertussen
werden de landelijke peilingen voor de LPF steeds gunstiger. Op de dag van de moord
werd zelfs bekendgemaakt dat Lijst Pim Fortuyn de grootste partij zou kunnen worden en
Fortuyn ministerApresident.
Na de moord reageerde de Nederlandse samenleving ontzet. Zijn woonhuis in Rotterdam
werd door duizenden mensen bezocht. Zij toonden hun verdriet en afschuw met
bloemen, knuffels en brieven . Op het Binnenhof in Den Haag ontstonden rellen. Fortuyn
werd op 11 mei 2002 onder massale publieke belangstelling tijdelijk bijgezet in het
128