Deelrapport trendanalyse domein Veiligheid - Nationaal Archief

Concept rapport Veiligheid – februari 2011
0 0
A Trend: Opkomst denken in veiligheidsregio’s
A Domein: Zorg voor veiligheid
A Domein: Zorg voor verkeer en vervoer
15 juli 1996
!
Op 15 juli 1996 stortte op Vliegbasis Welschap te Eindhoven een Hercules CA130 van de
Belgische Luchtmacht neer. Het toestel meldde zich om 18.00 uur bij de verkeersleiding
voor landing. Vermoedelijk door aanwezigheid van een grote groep vogels in de buurt
van de landingsbaan besloot de piloot op zeer lage hoogte een doorstart te maken.
Tijdens het uitvoeren van deze manoeuvre raakte de linker vleugeltip van het toestel,
waarschijnlijk door de aanvaring van de twee linker motoren met vogels, de grond en
brak af. De linker brandstoftank vatte daarop vlam. Het toestel schoof over de
landingsbaan, raakte ook met de rechter vleugeltip de grond en kwam naast de
landingsbaan brandend tot stilstand. Aan boord bevonden zich op dit moment vier
bemanningsleden en 37 leden van een fanfarekorps van de Nederlandse Koninklijke
Landmacht. 34 inzittenden kwamen om het leven, de andere zeven raakten ernstig
gewond.
De vliegbasisbrandweer was na vier minuten ter plaatse en slaagde erin de brand in de
romp vrij snel te blussen. De beide motoren en een vleugel brandden nog door. De romp
van een vliegtuig is slechts enkele minuten bestand tegen kerosinebrand die binnen 2 à 3
minuten meer dan 1000 graden Celsius kan bereiken. De overlevingskansen van
inzittenden zijn zeer gering. (Brand en Brandweer 2006: 54) Een spoedige
(zelf)evacuatie is bij een (ouder) militair toestel moeilijker uitvoerbaar dan bij een civiel
toestel, dat doorgaans ontworpen wordt met in achtneming van uitgebreidere
veiligheidsrichtlijnen en Avoorschriften. (RvdTV 2002:8) Uit onderzoeken is gebleken dat
het de bemanning van de Hercules niet lukte om de vluchtluiken te openen. De gewone
uitgangen door de rompvervormingen waren als gevolg van brand geblokkeerd.
Bovendien was de laadklep gesloten en kon vanuit de laadruimte niet worden geopend.
(Hillen 2000: 23)
Hoewel hun precieze aantal niet bekend was, was bij de verkeersleiding officieus bekend
dat aan boord van het toestel behalve de vierkoppige cockpitbemanning ook de leden
van het orkest aanwezig waren. Deze informatie werd aan de hulpverleners echter niet
(duidelijk) doorgegeven. Zowel de militaire als de civiele hulpverleners − waarvan de
laatsten overigens traag en ongestructureerd gealarmeerd werden (Inspectie
Brandweerzorg en Rampenbestrijding 1997: 10) − gingen uit van een bemanning van
vier personen en daar pasten zij hun inzet op aan. Aangenomen werd dat de bemanning
zich in de cockpit bevond en dat de overlevingskansen, gezien de brand ter hoogte van
de cockpit, uiterst klein waren. Toen de overige slachtoffers na enige tijd aangetroffen
werden, bleken de inmiddels getroffen maatregelen ontoereikend te zijn. Er was een
korte tijd gebrek aan geneeskundige materialen en aan verpleegkundig personeel. Om
19.22 uur zijn de slachtoffers die het ongeluk hadden overleefd naar verschillende
ziekenhuizen getransporteerd. (Inspectie Brandweerzorg en Rampenbestrijding 1997:
10)
Er zijn veel onderzoeken gedaan naar de Herculesramp en er verschenen tientallen
rapporten. De Raad voor Transportveiligheid onder voorzitterschap van Pieter van
Vollenhoven die in opdracht van de Tweede Kamer bestaande rapporten onder de loep
115