Deelrapport trendanalyse domein Veiligheid - Nationaal Archief

Concept rapport Veiligheid – februari 2011
0 & ? @ ; A
A Trend: Opkomst van de georganiseerde misdaad
A Trend: Veranderende karakter van criminaliteit
A Trend: Verharding van de maatschappij
A Hotspot: IRTAaffaire
A Domein: Zorg voor veiligheid
De nacht van 26 op 27 juni 1991
!
In de nacht van 26 op 27 juni 1991 werd in AmsterdamAZuid de 37Ajarige drugsbaron
Klaas Bruinsma met vier schoten geliquideerd. Bruinsma stond op dat moment bekend
als dé topcrimineel van Nederland en hield zich onder andere bezig met drugssmokkel en
illegale kansspelen. Hij maakte gebruik van aliassen als 'Frans van Arkel', 'Lange Frans'
en 'de Dominee'. Voormalig rechercheur Martin Hoogland, die de politie vaarwel had
gezegd om actief te worden in een crimineel netwerk dat met dat van Bruinsma
concurreerde, werd voor de moord veroordeeld.
Klaas Bruinsma was een jongen van goede komaf. Zijn vader was directeur van de Raak
frisdrank fabrieken en een vermogend man. Na op zijn middelbare school in 't Gooi al op
kleine schaal in drugs te hebben gehandeld, was Bruinsma in de jaren zeventig
betrokken geraakt bij de hasjhandel in Amsterdam. Die handel werd op dat moment nog
door de politie gedoogd, maar de schaal waarop en de professionaliteit waarmee
gehandeld werd groeide de gedurende de jaren tachtig rap, en daarmee ook het geld dat
ermee verdiend kon worden. Klaas Bruinsma werd een van de grootste hasjhandelaren in
Europa. Hij importeerde drugs uit Pakistan, Libanon en Syrië en stond A naar verluidt A
aan het hoofd van een goed georganiseerd crimineel netwerk, de DeltaAorganisatie. Deze
organisatie werd door onderzoeker Duyne c.s. geanonimiseerd omschreven als een
'eenmanszaak' met een klein aantal 'functionarissen' die bedrijfsvoering op zich namen,
een laag mensen die gespecialiseerde diensten leverden en een 'schil van
bovenwereldraadgevers'. [Van Duyne e.a. 1990: 72]
Bruinsma verdiende een vermogen. Hij woonde in hotels als het Amstel, reed rond in
luxe auto's, vermaakte zich in bordelen als het 'clubhuis' Yab Yum en liet zich
voortdurend vergezellen door bodyguards. De druk van het georganiseerde criminele
leven werd hem evenwel te veel; hij kondigde aan met 'pensioen' te gaan. Hij wilde,
zoals hij aan ieder die het horen wilde vertelde, nog één grote slag slaan met de 'Grote
Berg', een partij van 45.000 kilo Pakistaanse hasj. [Middelburg, 2008: 165] Deze partij
werd echter door de politie onderschept, waardoor Bruinsma in zwaar weer terechtkwam.
Een drugstransport van die omvang kent vele investeerders, en die wilden geld zien. Zijn
overmatige alcoholA en cocaïnegebruik versterkten zijn paranoia en de grote crimineel
Klaas Bruinsma werd een schim van zichzelf en een gevaar voor de organisatie.
[Middelburg, 2008: 168A170] Tot hij bij barAdiscotheek Juliana's bij het Hilton Hotel werd
neergeschoten.
De liquidatie van Klaas Bruinsma was om verschillende redenen belangwekkend. Het was
de eerste afrekening in het Amsterdamse criminele circuit die voor grote
maatschappelijke opschudding zorgde. De georganiseerde criminaliteit in Nederland
kreeg dankzij de moord op Klaas Bruinsma letterlijk een gezicht. Het was bovendien de
eerste in een reeks liquidaties. Later zouden er nog vele volgen, zoals die op
'topcrimineel' Sam Klepper (2000), HeinekenAontvoerder Cor van Hout (2003),
vastgoedmagnaat Willem Endstra (2004) en in 2005 op John Mieremet, de zakenpartner
van Sam Klepper. [www.elsevier.nl] De moordenaar van Bruinsma, Martin Hoogland,
werd in 2004 tijdens een proefverlof doodgeschoten. Deze afrekeningen konden allemaal
107