brochure - Vtl

Het VTL Kenniscentrum Transport & Logistiek heeft deze folder ontwikkeld voor
praktijkopleiders bij erkende leerbedrijven, docenten bij onderwijsinstellingen en andere
personen bij bedrijven die betrokken zijn bij de begeleiding van leerlingen en/of werknemers
met een bepaalde diagnose zoals AD(H)D, Dyslexie, Autisme, Aspergersyndroom en PDD-NOS.
Wij willen u graag informeren over wat een bepaalde diagnose inhoudt en u daarbij bewust
maken van de bijbehorende gedragskenmerken en de gevolgen daarvan. Door uw kennis en
begrip hierover te vergroten, kunt u effectiever reageren op bepaald gedrag en kunt u beter
aansturen naar gewenst gedrag. Hierdoor kunt u de mogelijkheden van uw leerlingen of
werknemers vergroten.
De informatie in deze folder helpt u verder bij het begeleiden van uw leerlingen en/of
werknemers met een dergelijke diagnose. U treft tevens praktische tips
voor op de werkvloer aan.
AD(H)D
ADHD is de afkorting van Attention Deficit Hyperactivity Disorder. De vertaling hiervan is een aandachts-
tekort stoornis met hyperactiviteit. AD(H)D is een diagnose die meestal in verband wordt gebracht
met drukke, impulsieve kinderen. Dat AD(H)D bij (jong)volwassenen voorkomt was tot voor kort nogal
onderbelicht. Vroeger dacht men dat kinderen er vanzelf overheen groeiden in de puberteit, maar na
onderzoek van de afgelopen jaren is gebleken dat dit niet zo is: 30-60% houdt klachten als volwassene.
AD(H)D is geen psychologisch, maar een neurologisch
probleem: een stoornis in het functioneren van de
hersenen. Het wordt veroorzaakt door een afwijking in de
werking van neurotransmitters. In feite mist iemand met
AD(H)D een filter waardoor alle prikkels van buitenaf naar
binnen komen. Met ‘prikkels’ wordt alles bedoeld wat met
de zintuigen wordt waargenomen: zien, horen, voelen,
proeven en ruiken. Het wordt voor hen erg lastig om de
belangrijke prikkels te onderscheiden van de minder
belangrijke prikkels. Het gevolg hiervan is dat men snel
afgeleid is. Het heeft niets te maken met een hoge of lage
intelligentie of doordat ze zich niet willen concentreren,
maar het komt doordat hun hersenen anders werken.
Het is verwarrend dat mensen met AD(H)D niet altijd snel
afgeleid zijn. Ze kunnen zich soms wel goed concentreren
op spannende films, computerspelletjes of andere zaken
die hen interesseren. Mensen met AD(H)D kunnen zich
inderdaad wel concentreren, maar ze hebben daar een
veel sterkere prikkel voor nodig.
Wat is ADD?
In de literatuur wordt de niet hyperactieve vorm van
ADHD ook wel ADD genoemd. ADD is een subtype van
AD(H)D zonder de aanwezigheid van hyperactiviteit.
Daarom staat de ‘H’ vaak tussen haakjes. Deze mensen
hebben minder naar buiten gerichte gedragsproblemen,
maar bij hen zien we meer problemen als angst,
slechte schoolprestaties en negatieve relaties met
leeftijdsgenoten. Deze vorm komt vaker voor bij meisjes,
maar ook bij trage, verstrooide, zachtaardige jongens.
Hoewel deze mensen geen druk gedrag laten zien, voelen
ze zich vaak wel ‘druk in hun hoofd’.
Kenmerken van AD(H)D
• Aandachtsproblemen: mensen met AD(H)D hebben
moeite om hun aandacht blijvend op een taak te
richten. Door allerlei prikkels uit de omgeving kunnen
zij snel afgeleid zijn. Het kost ze extra veel energie
om zich dan toch te kunnen concentreren en de
onbelangrijke prikkels te negeren;
• Impulsiviteit: veel mensen met AD(H)D doen voordat
ze denken. Het antwoord is al gegeven voordat een
vraag is afgemaakt. Het ontbreekt mensen met AD(H)D
aan een innerlijke controle die de remfunctie van het
gedrag regelt;
• Hyperactiviteit: mensen met AD(H)D hebben moeite
om stil te zitten, ze kunnen niet stoppen met praten,
gaan door en kunnen zich moeilijk ontspannen. Het
kan ook zijn dat de hyperactiviteit zo op het oog
afgenomen is, maar aanwezig blijft in de vorm van
innerlijke onrust.
De kenmerken komen niet altijd tegelijk voor bij mensen
met AD(H)D. Sommige mensen hebben alleen problemen
met aandacht en concentratie, bij anderen staat de
hyperactiviteit op de voorgrond. Bij volwassenen blijken
voornamelijk de aandachtsproblemen de meeste last te
veroorzaken.
Gevolgen van AD(H)D
AD(H)D heeft een grote invloed op het dagelijks leven.
Iemand met AD(H)D kan grote moeite hebben om zich
aan afspraken te houden, kan vergeetachtig zijn, kan
moeite hebben met het organiseren van studie, werk en
huishouden. Dit kan leiden tot problemen met opleiding,
werk en relaties.
Veel mensen met AD(H)D schamen zich voor hun missers,
nalatigheden, schulden en slordigheden en proberen
die te verbergen voor de omgeving. Volwassenen met
AD(H)D denken vaak negatief over zichzelf en over hun
mogelijkheden. Vooral als ze van kind af aan veel kritiek
hebben gekregen op hun gedrag, zonder dat het hen