Jaarverslag 2012 - Art.1 Midden Nederland

Februari 2013
Art.1 Midden Nederland
Postbus 215
3500AE Utrecht
030-232 86 66
info@art1middennederland.nl
www.art1middennederland.nl
Jaarverslag 2012
Art.1 Midden Nederland
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 1

Inleidende samenvatting
Art.1 Midden Nederland (Art.1 MN) is een mensgerichte organisatie die zich op basis van haar
maatschappelijke betrokkenheid en overtuiging inzet voor een samenleving. Hierin wordt het beginsel
van gelijke behandeling, zoals vastgelegd in artikel 1 van de Grondwet, de Wet gemeentelijke
antidiscriminatievoorzieningen alsmede de gelijke behandelingswetgeving gerespecteerd en
gehandhaafd. Art.1 MN zet zich maximaal actief in voor het bevorderen van gelijke behandeling en het
voorkomen en bestrijden van discriminatie in de provincie Utrecht.
Art.1 MN onderscheidt drie kerntaken ter realisering van haar doelstellingen:
(1) Klachtbehandeling en registratie van incidenten met een discriminatoir karakter;
(2) PR, informatieverstrekking, publiciteit en publieksbeïnvloeding;
(3) Beleidsbeïnvloeding en beleidsadvisering
In 2012 heeft Art.1 MN een grote diversiteit aan activiteiten ontplooid om uitvoering te geven aan haar
doelstelling zoals de behandeling van 440 meldingen van discriminatie, afhandeling van ruim 140
infoverzoeken, uitbouw van het netwerk van een groot aantal lokale, regionale en landelijke
instellingen, overleg met de gemeenten in de provincie Utrecht. Maar ook afstemming met politie en
justitie over de bestrijding van discriminatie, presentaties op informatiebijeenkomsten, 155 gastlessen
op Amersfoortse, Utrechtse en Woerdense scholen en organisatie van, en deelname aan, diverse
bijeenkomsten, manifestaties en scholingsbijeenkomsten.
Vanaf januari 2010 werkt Art.1 MN voor alle gemeenten in de provincie Utrecht. Met de gemeenten zijn
dienstverleningsovereenkomsten aangegaan waarin afgesproken is dat Art.1 MN de in de Wet
gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen verplicht gestelde laagdrempelige toegang tot een
antidiscriminatievoorziening voor de gemeenten vorm geeft. Art.1 MN stuurt een provinciaal dekkend
netwerk van lokale meldingsloketten aan en ondersteunt burgers die te maken hebben gehad met
discriminatie of ongelijke behandeling. Art.1 MN registreert alle meldingen en rapporteert deze aan de
gemeenten.
Art.1 MN nam deel aan de bijeenkomsten van de door het Regionaal College Utrecht in het leven
geroepen Drivergroep ‘Ongelijkwaardigheid’ en heeft als lid van een ondersteunende werkgroep
meegewerkt aan het opstellen van het actieplan ongelijkwaardigheid.
Voor het Bureau Regionale Veiligheidsstrategie (één van de partners van de Drivergroep) werd
geparticipeerd op de conferentie ‘Ongelijkwaardigheid’ met een workshop. Eind 2012 werd gewerkt
aan een viertal gedragcodes/huisregels voor de sectoren horeca, jongerenwerk, voetbal en onderwijs.
Deze worden in 2013 middels een PR-campagne ruim verspreid.
Vanaf 1 oktober 2011 voert Art.1 MN een project uit, gericht op de uitbouw van het netwerk van
professionals in de gemeenten Amersfoort en Utrecht en het verbeteren van de signaleringsfunctie van
Art.1 MN en het verhogen van de meldingsbereidheid onder voor discriminatie kwetsbare groepen.
Vanuit dit project werden samenwerkingsverbanden met diverse organisaties aangegaan die leidden tot
gezamenlijke activiteiten ter bestrijding van discriminatie zoals PR-campagnes, voorlichting aan
Marokkaans-Nederlandse vrouwen en gezamenlijke aanpak van agressie tegen moskeeën.
Vanaf oktober 2012 werkt Art.1 MN actief, outreachend aan haar naamsbekendheid in de provincie
Utrecht. Er is nieuw foldermateriaal ontwikkeld, er worden radio-interviews verzorgd en er werden 273
huisartsen en 19 bibliotheken bezocht.
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 2

Art.1 MN heeft in 2012 opnieuw veel aandacht gegeven aan de bestrijding van discriminatie in het
uitgaansleven. Art.1 MN is adviseur van de klankbordgroep “Veilig Uitgaan in Utrecht”, neemt deel aan
het Panel Deurbeleid en voert daarvan het secretariaat. Art.1 MN adviseert derden bij het opzetten van
een helder, controleerbaar en zichtbaar deurbeleid. Ook in Amersfoort is Art.1 MN deelnemer aan de
werkgroep Convenant Veilig Uitgaan.
Art.1 MN is initiatiefnemer en uitvoerder van het Pink Panel in Amersfoort en Utrecht. Pink Panel is een
digitaal opiniepanel voor lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders (LHBT). In 2012
heeft het Pink Panel Utrecht onderzoek gedaan naar belemmerende en bevorderende factoren bij het
‘uit de kast komen’. Het Pink Panel Amersfoort heeft onderzoek gedaan naar toegankelijkheid en
gelijke behandeling bij (commerciële) dienstverlening. Het Pink Panel brengt hierover nieuwsbrieven
uit. Art.1 MN is deelnemer aan de adviescommissie lesbische- en homo-emancipatie van de gemeente
Utrecht.
Art.1 MN heeft in 2012 vijf themabijeenkomsten (mede) georganiseerd voor professionals. Eén op 21
maart, de internationale dag tegen racisme en discriminatie; waar het thema luidde:”samen tegen
discriminatie”, één over empowerment, discriminatie op de stagemarkt en een debat
medegeorganiseerd in het MidZomerGracht Festival en in Amersfoort een themabijeenkomst over Roze
Ouderenzorg. Deze is voortgekomen uit een samenwerkingsverband met roze organisaties in
Amersfoort, genaamd Pink Spring. Ook hebben we meegewerkt aan een conferentie over het VN-
verdrag over de rechten van mensen met een handicap.
Tenslotte heeft er in 2012 een grote verandering plaatsgevonden binnen Art.1 MN. We hebben
afscheid genomen van onze directeur Martin Jansen, die zijn loopbaan in Zuid-Afrika voort gaat zetten.
Met zijn opvolgster Mieke Janssen hebben wij een dynamische nieuwe directeur gevonden die met veel
passie de kar trekt.
Osman Elmaci
Voorzitter Stichting Art.1 Midden Nederland
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 3

Inhoudsopgave
INLEIDENDE SAMENVATTING 2
1. OVERZICHT VERRICHTE BASISTAKEN VOOR UTRECHTSE GEMEENTEN 6
1.1 Klachtbehandeling, registratie 6
1.2 Gemeenteloketten 7
1.3 Intervisie 8
1.4 Regionaal Discriminatie Overleg 8
1.5 Drivergroep 8
1.6 Basiscursus klachtbehandeling 9
1.7 PR en naamsbekendheid 9
1.7.1 Huisartsen en bibliotheken 9
1.7.2 Flyeren stad Utrecht 10
1.7.3 Samenwerkingspartners 10
1.7.4 Website en sociale media 10
1.7.5 Nieuwsbrieven 10
1.8 Informatieverzoeken 11
1.9 Trendrapportage 12
1.10 Klachtenrapportage 13
1.11 Contact gemeenten 13
1.12 Ontwikkelingen en trends 13
1.12.1 Evaluatie Wet Gemeentelijke Antidiscriminatievoorzieningen 13
1.12.2 College voor de Rechten van de Mens (CRM) 14
1.12.3 Handicap en openbaar vervoer 14
2. ACTIVITEITEN VOOR DE GEMEENTE UTRECHT 15
2.1 Klachtbehandeling 15
2.2 Registratie 15
2.3 Publicatie jaarrapport 15
2.4 Monitoring 15
2.5 Informatie en PR 16
2.6 Voorlichting, presentatie en workshops 17
2.7 Pink Panel Utrecht 21
2.8 Maatschappelijk stagiaires 22
2.9 Informatieverzoeken 22
2.10 Panel Deurbeleid Utrecht 22
2.11 Beleidsadvisering 22
2.12 Netwerk met instellingen Utrecht 23
2.13 Project verhogen meldingsbereidheid/Coalitievorming en Samenwerking 23
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 4

3. ACTIVITEITEN VOOR DE GEMEENTE AMERSFOORT 24
3.1 Klachtbehandeling en registratie 24
3.2 Voorlichting, presentaties en workshops 24
3.3 Informatieverzoeken 26
3.4 Pink Panel Amersfoort 26
3.5 Netwerkontwikkeling 27
3.6 (Beleids)advisering 27
3.7 Project verhogen meldingsbereidheid/Coalitievorming en Samenwerking 27
4. OVERIGE ACTIVITEITEN 29
4.1 Deelname aan landelijke brancheorganisaties 29
4.2 Voorlichtingen onderbouw voortgezet onderwijs Woerden en Veenendaal 29
4.3 Onderzoeken 29
4.4 Identiteit: “Professionals bekennen kleur” – Conferentie NIP 30
4.5 Toekomstvisie Stichtse Vecht 30
5. INTERNE BEDRIJFSVOERING 31
5.1 Personeel 31
5.2 Bestuur 31
5.3 Klanttevredenheid 31
BIJLAGE 1: BESTUUR EN (OUD)MEDEWERKERS ART.1 MIDDEN NEDERLAND 2012 33
BIJLAGE 2: LIJST VOORLICHTINGEN OP SCHOLEN 34
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 5

1. Overzicht verrichte basistaken voor Utrechtse gemeenten
1.1 Klachtbehandeling, registratie
Iedereen die zich gediscrimineerd of ongelijk behandeld voelt, of meent dat een ander dit overkomen
is, kan daarvan melding maken bij Art.1 MN. Melders kunnen van maandag tot en met vrijdag
telefonisch contact opnemen met Art.1 MN. Ook kunnen meldingen worden gedaan via e-mail of via
een klachtenformulier op de website van Art.1 MN of diverse andere websites zoals de website
www.discriminatie.nl. De gezamenlijke Anti Discriminatie Bureaus (ADB’s) in Nederland onderhouden
ook een landelijk meldnummer voor discriminatie (0900-2 354 354). Mensen die dit nummer bellen
worden automatisch doorverbonden met het ADB in de regio waar vandaan ze bellen. Bellers uit de
regio Utrecht worden dus automatisch doorverbonden met Art.1 MN.
Art.1 MN werkte in 2012 voor alle 26 gemeenten in de provincie Utrecht. Alle gemeenten –behalve
Ronde Venen- hebben een lokaal meldloket ingericht waar de eigen burgers discriminatie kunnen
melden. De meldingen worden vervolgens ter behandeling doorgegeven aan de klachtenconsulenten
van Art.1 MN.
Steeds minder mensen melden zich bij de lokale loketten. Meldingen komen steeds meer en meer
telefonisch of per mail binnen bij Art.1 MN. Indien gewenst vinden intakegesprekken wel op locatie in
het betreffende gemeentehuis plaats, of op het kantoor van Art.1 MN.
Als iemand zich tot Art.1 MN wendt met een melding van discriminatie zal als eerste stap met de
melder een afspraak worden gemaakt voor een intake gesprek met een van de klachtbehandelaars van
Art.1 MN. Dit kan op het kantoor van Art.1 MN in Utrecht of op locatie in de eigen gemeente van de
melder. Met de melder van discriminatie of ongelijke behandeling wordt tijdens het intake gesprek hun
zaak doorgenomen. De standaardprocedure die daarop volgt, is er één van hoor-wederhoor. De
wederpartij wordt in de gelegenheid gesteld te reageren op de melding. Naar aanleiding van het
antwoord wordt vervolgens met de cliënt een vervolgtraject besproken dat kan bestaan uit bemiddeling
of het opstarten van diverse soorten procedures.
In 2012 heeft Art.1 MN in het totaal 440 meldingen geregistreerd. Ten opzichte van 2011 (596
meldingen) lijkt het aantal meldingen van discriminatie behoorlijk teruggelopen. Echter, dit is te
verklaren. Art.1 MN is in het voorjaar van 2012 gestopt met eigen screening van kranten op
discriminerende functie-eisen in vacatures. Voorheen schreef Art.1 MN de bedrijven aan om hen
bewust te maken van de gelijkebehandelingswetgeving en om redenen te inventariseren voor de
discriminerende functie-eisen. Met die methode wilde Art.1 MN o.a. recidive bij bedrijven voorkomen.
Susanne Mes, stagiaire bij Art.1 MN heeft de effectiviteit van deze aanpak onderzocht en kwam tot de
conclusie dat de gehanteerde methodiek van Art.1 Midden Nederland bij de bedrijven niet de beoogde
werking had. Dit heeft ertoe geleid dat Art.1 MN gestopt is met bedrijven aanschrijven bij het
constateren van discriminerende functie-eisen. Art.1 MN start in deze alleen nog een procedure als zij
een melding van een melder of een derde krijgt.
Ten opzichte van 2011 (190) is het aantal eigen registraties in 2012 dan ook behoorlijk afgenomen.
Over geheel 2012 zijn 48 eigen signaleringen gedaan van o.a. leeftijdseisen of geslachtseisen in
personeelsadvertenties. De signaleringen zijn voornamelijk in de eerste periode van 2012
geregistreerd. De directe meldingen zijn ten opzichte van 2011 met 14 meldingen teruggelopen.
Dertien meldingen zijn ter signalering binnengekomen via het Regionaal Discriminatie Overleg (RDO)
van politie, OM en Art.1 MN. Vijftien meldingen zijn ter signalering binnengekomen via de voormalige
Commissie Gelijke Behandeling. 1
1 De CGB is sinds 2 oktober 2012 opgegaan in het College van de Rechten van de Mens
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 6

Zoals ieder jaar zijn er opvallende gebeurtenissen die veel burgers zich aantrekken en daarvan een
melding maken. Het PVV-meldpunt waar mensen een klacht kunnen indienen over Midden- en Oost-
Europeanen (MOE-landen) heeft voor veel ophef gezorgd op zowel landelijk als op internationaal
niveau. De verontwaardiging over dit initiatief heeft breed de aandacht gekregen in de media. Art.1
Midden Nederland en andere discriminatiebureaus hebben na de lancering van dit meldpunt meer dan
3000 meldingen gekregen over het discriminatoir karakter van deze website. Mensen hebben met hun
klacht laten weten dat ze het meldpunt discriminerend vinden en dat het een klimaat van wantrouwen
creëert tussen mensen uit de MOE-landen en de Nederlandse bevolking. Het is opvallend dat de
protesten niet alleen komen van mensen uit Midden- en Oost-Europa, maar dat ook veel
Nederlanders laten weten dat ze verontwaardigd zijn over het stigmatiserende en discriminerende
karakter van het meldpunt. Art.1 Midden Nederland ontving in totaal 34 meldingen over het meldpunt.
In de meeste reacties werd gevraagd om actie te ondernemen en de website te laten verwijderen. Het is
begrijpelijk dat mensen de website als discriminerend ervaren, maar er is naar alle waarschijnlijkheid
geen sprake van strafbare feiten. Er kan tegen dit initiatief aangifte worden gedaan, maar is om deze
reden niet erg zinvol. Desondanks leidt naar inziens van Art.1 Midden Nederland het meldpunt wel tot
negatieve beeldvorming van Midden- en Oost-Europeanen. De eenzijdige nadruk op negatieve
ervaringen zet deze mensen in een slecht daglicht en werkt stigmatiserend, wat consequenties kan
hebben in het dagelijks leven van deze groep.
In mindere mate, maar een jaarlijks terugkomend gegeven, is dat burgers tijdens de Sinterklaasperiode
klagen over discriminatie. De verschijning Zwarte Piet wordt door hen als racistisch beschouwd. Ook
worden in deze periode gekleurde mensen vaker, door bijvoorbeeld collega’s, aangesproken over een
mogelijke rol als Zwarte Piet. In 2012 hebben negentien mensen zich gemeld. Art.1 Midden Nederland
heeft samen met de LBA en het SAN het standpunt van Art.1 overgenomen over het racistische karakter
van Zwarte Piet, 2 namelijk dat Zwarte Piet opzichzelfstaand niet racistisch is, maar de kenmerken van
Zwarte Piet als racistisch kunnen worden beschouwd. Art.1 Midden Nederland heeft zelf aandacht
besteed aan het onderwerp door deel te nemen aan een discussie bij de Jonge Socialisten 3 in Utrecht
en een interview te geven over Zwarte Piet aan Radio 1 4. In 2012 hebben negentien mensen hierover
een melding van discriminatie gemaakt.
Registratie
Alle meldingen van discriminatie zijn bijgehouden in het landelijk registratieprogramma LBAnet. Zes
categorieën worden met name bijgehouden:, de discriminatiegrond, het beleidsterrein waarop de
vermeende discriminatie of ongelijke behandeling heeft plaatsgevonden, de aard van de melding, de
wijze van behandeling, de manier waarop een melding is binnengekomen en de etnische afkomst van
de cliënten.
1.2 Gemeenteloketten
Art.1 Midden Nederland heeft met de gemeentes waarmee zij een dienstverleningsovereenkomst heeft
afgesloten, de afspraak gemaakt dat zij ruimtes bij de desbetreffende gemeente kan reserveren voor
het voeren van gesprekken met cliënten. Deze mogelijkheid is ingericht om het melden van
discriminatie voor de burgers zo toegankelijk mogelijk te maken. Gemeentes stellen meestal een
spreekkamer van de gemeente zelf of een WMO loket ter beschikking aan Art.1 Midden Nederland.
2 http://www.art1.nl/artikel/7217-Standpunt_Art1_over_Zwarte_Piet
3 http://www.art1middennederland.nl/debatavond-jonge-socialisten-zwarte-piet-en-discriminatie/
4 http://www.radio1.nl/terugluisteren/tijd?terugluisteren_dag=2012-10-31&terugluisteren_hour=4
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 7

Hoewel er relatief weinig gebruik van de ruimtes wordt gemaakt door de cliënten, ervaart Art.1 Midden
Nederland het als een meerwaarde voor de burgers/cliënten. Art.1 Midden Nederland merkt dat als
men in de eigen gemeente een gesprek kan voeren, mensen sneller geneigd zijn de klacht voort te
zetten. In 2012 hebben de klachtenconsulenten 157 cliëntgesprekken gevoerd, waarvan er 42
gesprekken op locatie zijn geweest. 18 in Amersfoort, 5 in Stichtse Vecht, 5 in Veenendaal, 3 in Zeist,
3 in Nieuwegein, 1 in Abcoude 5, 1 in Bilthoven, 1 in De Bilt, 1 in IJsselstein, 1 in Leusden, 1 in Rhenen,
1 in Soest en 1 in Woerden.
1.3 Intervisie
Art.1 Midden Nederland participeert in een intervisiegroep met verschillende antidiscriminatiebureaus.
Tijdens de intervisies worden complexe casussen besproken en wordt er aan
deskundigheidsbevordering en professionalisering gedaan. Er zijn vijf bijeenkomsten per jaar.
1.4 Regionaal Discriminatie Overleg
Art.1 MN is een van de drie deelnemers in het Regionaal Discriminatie Overleg (RDO) met politie en het
Openbaar Ministerie. Naast strategisch overleg houdt het RDO zich in een zaaksoverleg bezig met
bespreking van meldingen van discriminatie met een mogelijk strafrechtelijk component. De
behandeling van meldingen en aangiften bij de politie en bij Art.1 MN worden tijdens dit overleg op
elkaar af gestemd en het verloop van de behandeling wordt besproken.
In 2012 was het de bedoeling dat het RDO één maal per kwartaal bijeen zou komen. Door de vele
afzeggingen voor de laatste bijeenkomst is deze afgelast.
Art.1 MN baart zich zorgen over het vervolg van het RDO. In het jaar 2012 bleek de opkomst vanuit de
politie erg laag te zijn. Het lijkt er op dat dit het gevolg is van veranderende beleidskeuzes, waardoor
het thema discriminatie niet meer één van de prioriteiten is van de politie. Vanuit de trekker van het
overleg, het OM, wordt gepoogd om partijen weer om de tafel te krijgen.
1.5 Drivergroep
Art.1 MN nam als toehoorder en adviseur deel aan de hoor het
college van portefeuillehouders ingestelde “Drivergroep
Ongelijkwaardigheid” waarin de Utrechtse gemeenten, de politie en
het Openbaar Ministerie zitting hebben. Daarnaast heeft Art.1 MN in
2012 deelgenomen aan de “Werkgroep Ongelijkwaardigheid”die een
concept actieplan heeft opgesteld voor de Drivergroep
Ongelijkwaardigheid.
Vanuit dit actieplan is onderzoek uitgevoerd naar discriminatie
ervaringen onder (2700) jongeren in de provincie Utrecht. De
bevindingen werden gepresenteerd op een conferentie op 15
november. Wij hebben daar een workshop over het terugdringen
van discriminatie bij stages verzorgd.
Omdat de drivergroep eind 2012 ophoud te bestaan, werd aan
Art.1 MN gevraagd mee te werken aan de borging van een aantal
activiteiten. We hebben hiertoe een centrale website gemaakt waar
5 In Abcoude is een huisbezoek afgelegd omdat Ronde Venen niet beschikt over een lokaal loket
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 8

slachtoffers van discriminatie op basis van seksuele gerichtheid
alle partijen in de provincie Utrecht kunnen vinden die hulp kunnen bieden. Deze website wordt in
2013 gelanceerd.
Ook hebben we een viertal gedragscodes/huisregels ontwikkeld voor de horeca, het jongerenwerk, het
onderwijs en het voetbal. Deze worden in 2013 in alle scholen verspreid.
1.6 Basiscursus klachtbehandeling
Art.1 Midden Nederland heeft namens de Landelijke Brancheorganisatie Antidiscriminatiebureaus (LBA)
de basiscursus klachtbehandeling verzorgd voor beginnende medewerkers en stagiairs van
antidiscriminatiebureaus. De deelnemers maken tijdens de dag kennis met wat discriminatie is en waar
het vandaan komt, daarnaast leren zij de gelijkebehandelingswetgeving toe te passen en de
mogelijkheden om discriminatie te herkennen en aan te pakken. De cursus is door 25 deelnemers
gevolgd. De cursus werd beoordeeld met een 7,9 en de docenten met een 8,5. Het niveau werd als
hoog ervaren. Hiermee wordt bij een volgende cursus rekening gehouden.
1.7 PR en naamsbekendheid
Uit onderzoek in 2011 van studenten communicatiemanagement en onderzoek van Bureau Regionale
Veiligheidsstrategie in 2012, bleek dat de naamsbekendheid van Art.1 MN onder burgers in de
provincie Utrecht laag is. Met name onder jongeren. Bij de bezoekronde aan gemeentelijke
beleidsambtenaren werd aangegeven dat steeds minder burgers het gemeentehuis bezoeken omdat de
dienstverlening meer en meer wordt gedigitaliseerd. Onze folders, die in elk gemeentehuis en WMO-
loket liggen, worden onvoldoende gezien.
Wij merken tevens dat het ontbreken van een landelijke campagne tegen discriminatie tot gevolg heeft
dat we minder meldingen krijgen.
Daarom zijn we gestart met een promotieteam. Dat is een groep klachtbehandelaars en voorlichters die
gezamenlijk optrekt om publiciteit voor Art.1 MN te organiseren. Daartoe is het foldermateriaal
aangepast en laagdrempeliger gemaakt, zijn radio-interviews gegeven (Fun-X en RTV-Utrecht) en
werden jongerenorganisaties en migrantenorganisaties bezocht.
1.7.1 Huisartsen en bibliotheken
Onze grootste campagne betrof het bezoeken van de meeste (252 van de ruim 400) huisartsen in 103
huisartsenposten in de provincie Utrecht. Een tweede plek waar veel burgers komen zijn de
bibliotheken. Op 19 plekken zijn onze folders verspreid en toegelicht.
Discriminatie–ervaringen kunnen tot zowel psychische als lichamelijk gezondheidsklachten leiden. Dat
blijkt uit diverse onderzoeken over discriminatie en gezondheidsklachten, maar ook uit de eigen
waarneming van klachtenconsulenten. Op psychisch vlak leidt discriminatie onder andere tot depressie,
angsten en identiteitsproblemen. Ook kunnen er diverse lichamelijke klachten ontstaan, zoals hoge
bloeddruk, verslaving en stresssymptomen.
Art.1 MN tracht alle huisartsen in de provincie Utrecht te wijzen op het bestaan van Art.1 MN,
gezondheidseffecten van discriminatie, de mogelijkheid om patiënten naar ons door te verwijzen of
informatie over ons te verschaffen. Art.1 MN doet dit door de verspreiding van voor deze actie
ontwikkelde folders.
De huisartsen hebben met veel enthousiasme kennis genomen van het werk van Art.1 MN en toonden
betrokkenheid met het onderwerp discriminatie en waren bereid om de folders toegankelijk te maken
voor zowel patiënten als voor de collega-huisartsen. Dit heeft geleid tot de eerste meldingen van
discriminatie (3). Deze actie wordt voortgezet in 2013 totdat alle huisartsen in de provincie Utrecht van
onze folders voorzien zijn.
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 9

1.7.2 Flyeren stad Utrecht
1.7.3 Samenwerkingspartners
In het kader van de promo-actie is er onderzoek
gedaan naar de voorwaarden voor flyeren in de stad
Utrecht. Er zijn twee aanvragen ingediend voor de
tijdelijke standplaats bij de gemeente Utrecht die
vervolgens door de gemeente goedgekeurd zijn.
Art.1 Midden Nederland heeft op 19 november en
26 november in de stad Utrecht geflyerd. Hiervoor
zijn nieuwe folders ontwikkeld. Er zijn circa 600
folders verspreid. De algemene indruk van flyeren
was de nieuwsgierigheid naar en tevredenheid over
Art.1 MN. Veel Utrechtenaars waren erg te spreken
over het bestaan van Art.1 MN als organisatie die
zich richt op te voorkomen en bestrijden van
discriminatie in de provincie Utrecht.
In het kader van promo-actie zijn er tal van de maatschappelijke organisaties, verenigingen en
instellingen benaderd. Met name minderhedenorganisaties zoals LIZE (inspraakorgaan Zuid –Europese
minderheden), IOT (inspraakorgaan Turken), Platform BiH (overkoepelend orgaan van Bosnische
organisaties) en BUAT (Platform voor Molukkers) waren bereid om samen te werken met Art.1 Midden
Nederland. Met deze organisaties zijn verschillende afspraken gemaakt met het doel om de
bekendheid van Art.1 MN onder minderheden te vergroten teneinde slachtoffers van discriminatie
ondersteuning te bieden. Uit de gesprekken met deze minderhedenorganisaties komt naar voren dat
discriminatie niet altijd wordt herkend. Indien discriminatie wel herkend wordt, zijn mensen niet snel
bereid om discriminatie te melden. De redenen hiervoor kunnen verschillend zijn zoals de taalbarrière
of het idee dat het melden van discriminatie zinloos is. Vooral bij de oudere migranten is de
taalbarrière hoog om een melding van ervaren discriminatie in te dienen. Ook angst voor victimisatie 6,
vooral op het terrein van arbeid, kan een reden zijn voor iemand om af te zien van het indienen van
een melding.
1.7.4. Website en sociale media
De website van Art.1 MN wordt wekelijks geactualiseerd met nieuwsberichten. Vanaf augustus zijn we
actief op facebook, waar wekelijks nieuwe stellingen, weetjes en filmpjes op geplaatst worden. Zowel
de website als facebook worden goed bezocht.
1.7.5 Nieuwsbrieven
In 2012 heeft Art.1 MN zes nieuwsbrieven verspreid binnen het eigen netwerk in de provincie Utrecht
waarin informatie werd gegeven over de klachtbehandeling, het voorlichtingsaanbod, activiteiten van
Art.1 MN en actuele ontwikkelingen in de samenleving op het gebied van gelijke behandeling en
discriminatiebestrijding. Inmiddels zijn ruim 200 professionals, instellingen, overheden en
belangenorganisaties geabonneerd op onze nieuwsbrief.
6 Victimisatie: nadeel ondervinden van het klagen over discriminatie
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 10

1.8 Informatieverzoeken
Onder informatieverzoeken worden alle vragen van algemene aard bedoeld, die niet gerelateerd zijn
aan een incident over discriminatie. De vragen kunnen betrekking hebben op een of meerdere
discriminatiegronden. In 2012 kwamen voornamelijk vragen over discriminatiegronden ras (28) en
seksuele gerichtheid (8). Deze vragen hadden betrekking op verschillende maatschappelijke terreinen
o.a. de terreinen arbeid (11) en commerciële dienstverlening (11).
De informatieverzoeken zijn verschillend van aard, bijvoorbeeld interview, scripties, werkstukken,
uitnodigingen voor debatten, conferenties waarbij Art.1 MN als spreker, panel of expert uitgenodigd
wordt. De informatieverzoeken kunnen op verschillende wijze afgedaan worden. Een telefoongesprek
waarin een advies gegeven wordt, het per e-mail versturen van cijfers, versturen van folders, etc. Ook
het geven van voorlichting, het organiseren van een workshop of training vallen hieronder.
In 2012 kwamen de meeste informatieverzoeken van de gemeenten (27) en
belangen/emancipatiegroepen (24).
De registratie van informatieverzoeken kwam in 2012 wat in het slop omdat we die, door alle drukte
van activiteiten onvoldoende geregistreerd hebben. Hierdoor zijn niet alle informatieverzoeken
vastgelegd. Begin 2013 wordt aan een nieuw registratiesysteem gewerkt.
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 11

Informatieverzoeken naar
discriminatiegrond
Informatieverzoeken naar
maatschappelijk terrein
Godsdienst Arbeid 11
Geslacht Buurt/wijk
Handicap Collectieve voorzieningen
Ras Commerciële dienstverlening 11
Leeftijd Horeca
Nationaliteit Media
Seksuele gerichtheid Onderwijs
Alle gronden Sport/recreatie
N.v.t. Alle terreinen
N.v.t.
Totaal Totaal 141
Doel informatie Vorm informatie
Aanpak klacht / probleem Voorlichting 23
Advies Doorverwijzing
Cijfers Materiaal
Interview Overig 61
Onderzoek
Presentatie / voorlichting
Project
Studieopdracht
Anders
Totaal Totaal
Aanvrager
Gemeente
Politie
Welzijnwerk
Belangen/emancipatiegroep
Anders
Totaal
1.9 Trendrapportage
In 2012 werd voor het eerst een trendrapportage 2009-2011 uitgebracht. Deze rapportage is een
kwalitatief verslag over de behandelde klachten en meldingen in deze periode. Om meer inzicht te
geven in de betekenis van de cijfers is gezocht naar onderlinge kruisverbanden.
Bijvoorbeeld is gekeken naar de gronden waarop op de arbeidsmarkt het meest gediscrimineerd wordt.
Dat blijkt afkomst en ras te zijn (30%).
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 12

De publicatie is verstuurd naar alle 26 gemeenten in Utrecht en onze contacten in het maatschappelijke
veld (± 600). De verstrekte informatie werd zeer positief ontvangen.
In 2013 zullen we daarom regelmatig fact-sheets uit gaan brengen.
1.10 Klachtenrapportage
In het kader van de Wet Gemeentelijke Antidiscriminatievoorzieningen (WGA) rapporteert Art.1 MN
jaarlijks over de door Art.1 MN geregistreerde discriminatiemeldingen. Alle gemeenten dienen jaarlijks
voor 1 april verslag uit te brengen aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK)
over de -door de antidiscriminatievoorziening in het daaraan voorafgaande kalenderjaar
geregistreerde- discriminatie-meldingen.
De gemeenten zijn voorzien van de cijfers voor hun individuele, gemeentelijke rapportage. Deze is
aangevuld met informatie over het klachtenvolume van geheel Art.1 MN, een toelichting op de cijfers
en illustrerende casussen.
Om de gemeenten op de hoogte te houden van de ontwikkelingen in de door hun burgers gemelde
klachten, is er ook een verslag uitgebracht van de halfjaarcijfers.
1.11 Contact gemeenten
Bij het aantreden van de nieuwe directeur is met bijna alle beleidsmedewerkers uit de provincie een
kennismakingsgesprek gevoerd.
Uit de gesprekken kwam naar voren dat bijna iedereen tevreden is over de klachtbehandeling en
registratie door ons. Dat wij ook beschikbaar zijn voor advies, bleek bij de meeste gemeenten niet
bekend.
Omdat teksten voor de digitale gemeentelijke websites ontbraken of verouderd waren, hebben we die
geactualiseerd. De jaarlijkse bijeenkomst voor beleidsmedewerkers werd, wegens gebrek aan
belangstelling, afgelast.
1.12 Ontwikkelingen en trends
Op het gebied van discriminatie gebeurt er veel in het land, zowel op landelijk, regionaal als
gemeentelijk niveau. In deze paragraaf willen wij een aantal ontwikkelingen met u delen die wellicht
niet terug te vinden zijn in de gemeentelijke cijfers, maar wel van belang zijn.
1.12.1 Evaluatie Wet Gemeentelijke Antidiscriminatievoorzieningen (WGA)
Op grond van de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen (Wga) zijn gemeenten sinds 28
januari 2010 verplicht hun inwoners toegang te bieden tot een antidiscriminatievoorziening, een taak
die uw gemeente in een dienstverleningsovereenkomst heeft uitbesteed aan Art.1 MN. In de wet is
vastgelegd dat binnen drie jaar na inwerkingtreding aan de Staten Generaal een verslag wordt
gezonden over de doeltreffendheid en de effecten van de wet in de praktijk. Partners&Pröppe hebben
dit onderzoek verricht. De conclusie is dat 98% van de gemeenten een voorziening voor de uitvoering
van de twee wettelijke taken (registratie en bijstand) heeft gerealiseerd in de directe leefomgeving van
burgers. De voorziening is laagdrempelig en toegankelijk. Bijna de helft van de gemeenten geeft aan
dat de Wga bijdraagt aan een groter bewustzijn van discriminatie in de lokale samenleving. De
aandacht voor discriminatie blijkt met name bij beleidsprofessionals binnen de ambtelijke organisatie
toegenomen sinds de invoering van de Wga. De aandacht van het college en de raad blijft hierop echter
achter. Aan de andere kant draagt de uitvoering van de wet niet of nauwelijks bij aan het tegengaan
van onderregistratie. Het aantal meldingen van discriminatie is ‘het topje van de ijsberg’. Grote
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 13

gemeenten zijn zich vaak meer bewust van onderregistratie dan kleine gemeenten en investeren dan
ook meer in een antidiscriminatiebeleid met aanvullende activiteiten zoals voorlichting en preventie.
Terwijl gemeenten wel behoefte hebben aan meer informatie over de specifieke en lokale situatie in
hun gemeente, blijken ze volgens de evaluatie weinig te investeren in een goede informatiepositie. De
Wga blijkt dan ook onvoldoende voorwaarde voor een hogere meldingsbereidheid en een beter zicht op
de lokale situatie binnen de gemeenten. Enkel de uitvoering van de wet blijkt een onvoldoende
voorwaarde om de meldingsbereidheid van burgers die discriminatie ervaren te vergroten.
1.12.2 College voor de Rechten van de Mens (CRM)
In 2012 zijn alle taken van de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) bij wet over gegaan naar het
College voor de Rechten van de Mens (CRM). Nederland heeft hiermee het langverwachte nationale
mensenrechteninstituut. Kerntaak van het CRM is het beschermen en bevorderen van mensenrechten in
Nederland. Een combinatie van monitoring, onderzoek, advies en voorlichting moet dit realiseren. Het
College is onder meer verantwoordelijk voor een jaarlijkse rapportage over de mensenrechtensituatie in
Nederland. Burgers kunnen zich tot het CRM wenden met het verzoek tot een oordeel in gelijke
behandelingskwesties. Het CRM en Art.1 MN hebben beide voor 2013 het terrein arbeid tot speerpunt
van beleid. Hierover vindt overleg plaats om te komen tot afstemming in activiteiten en mogelijke
samenwerking.
1.12.3 Handicap en openbaar vervoer
Met ingang van 9 mei 2012 moeten bussen en metro’s in Nederland toegankelijk zijn voor mensen met
een beperking. Dit is vastgelegd in de gewijzigde Wet gelijke behandeling op grond van handicap of
chronische ziekte (WGBH/CZ). De wet wordt stapsgewijs aangepast naar een volledige toegankelijkheid
van het openbaar vervoer voor mensen met een beperking. Dit moet uiteindelijk voor 2030
gerealiseerd zijn. Omdat een aantal aanpassingen nogal wat voeten in de aarde hebben, is er een lange
termijn gesteld om alles te regelen. Een voorbeeld hiervan is de aanpassing van alle perrons in
Nederland zodat mensen in een rolstoel vanaf het perron de trein, bus, tram en metro zelfstandig in
kunnen rijden. Voor de provincie Utrecht is het van belang dat vanaf het voorjaar 2012 98% van alle
bussen en de sneltram Utrecht-Nieuwegein toegankelijk moeten zijn.
Art.1 MN heeft het bericht over de nieuwe wetgeving breed verspreid en mensen met een handicap
opgeroepen om melding te doen als zij discriminatie in het OV ervaren. In 2012 heeft Art.1 MN één
melding omtrent discriminatie op grond van handicap ontvangen. Ook bij het CRM zijn geen verzoeken
om een oordeel rond dit thema ingediend.
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 14

2. Activiteiten voor de gemeente Utrecht in 2012
2.1 Klachtbehandeling
Het aantal meldingen van inwoners van de gemeente Utrecht en het aantal meldingen dat
betrekking heeft op incidenten in de gemeente Utrecht is in 2012 minder als het aantal in 2010
en 2011.
Zoals onder 1.1. benoemd, is Art.1 MN in 2012 gestopt met de screening van
personeelsadvertenties met discriminerende functie-eisen. Dit is terug te zien in het
klachtenvolume. Als het aantal meldingen van eigen screenings van het totaal wordt afgehaald,
blijven in 2011 en 2012 respectievelijk 212 en 175 meldingen van inwoners uit Utrecht over.
Nog steeds is er dan een afname van 37 meldingen te constateren. Daarmee is de toename uit
2009, die veroorzaakt werd door landelijke, provinciale en gemeentelijke publiciteitscampagnes,
teniet gedaan.
Aantal meldingen van inwoners gemeente Utrecht
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
126 100 108 251 244 255 191
Aantal meldingen incidenten in gemeente Utrecht
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
140 104 138 225 228 249 119
2.2 Registratie
Alle 218 meldingen7 en eigen registraties van discriminatie zijn opgenomen in het landelijk
registratieprogramma LBAnet, volgens een landelijk vastgesteld registratieprotocol. In dit
programma wordt een groot aantal categorieën bijgehouden en worden alle stappen vastgelegd
die bij de behandeling van een melding zijn genomen. De gemeente Utrecht heeft eind februari
de jaarcijfers 2011 conform het door het Ministerie van BZK voorgeschreven format van Art.1 MN
ontvangen. In augustus 2012 heeft de gemeente Utrecht een rapportage gekregen met de
geregistreerde meldingen over de 1e helft van 2012. Daarnaast heeft Art.1 MN incidenteel, op
verzoek van beleidsambtenaren, tussentijds cijfers geleverd over de ontvangen meldingen van
discriminatie.
2.3 Publicatie jaarrapport
In 2012 heeft Art.1 MN een jaarrapport gepubliceerd waarin een overzicht werd gegeven van de door
Art.1 MN in 2011 voor de gemeente Utrecht verrichtte activiteiten.
2.4 Monitoring
Op verzoek van de gemeente Utrecht, Utrechtse instellingen en journalisten heeft Art.1 MN
incidenteel analyses gemaakt van de achtergronden van de meldingen van discriminatie.
Dit jaar betrof het met name de toename van klachten over het meldpunt Oost-Europeanen van
de PVV en het grote aantal klachten over de rol van zwarte Piet tijdens het Sinterklaasfeest.
7 Het aantal is gebaseerd op het aantal meldingen van discriminatie van inwoners uit de gemeente Utrecht en inwoners uit andere
gemeenten, die melding doen over discriminatie in Utrecht
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 15

2.5 Informatie en PR
Art.1 Midden Nederland heeft op verschillende manieren gewerkt aan de meldingsbereidheid onder
Utrechtse burgers en dan met name de zichtbaarheid. Want als we niet zichtbaar zijn, komen de
burgers ook niet melden. Om de zichtbaarheid van ons bureau te vergroten zijn op verschillende
facetten aan de slag gegaan.
Allereerst is een promoteam in het leven geroepen. (zie hoofdstuk 2)
Dit team is zeer actief geweest in de stad Utrecht met contacten leggen, flyeren, interviews geven e.d.
Daarnaast is Art.1 Midden Nederland gebruik gaan maken van digitale media zoals facebook en
linkedin. Door de stagiair voorlichting is er leven geblazen in de facebookpagina van Art.1 Midden
Nederland en Pink Panel. Hier worden 2-3 keer per week een stelling op geplaatst om interactie met
het publiek op te roepen. Ook worden nieuwsberichten hier op geplaatst. Om de facebookpagina meer
bekendheid te geven, was het één van de opdrachten van de maatschappelijke stagiaires om zoveel
mogelijk ‘likes’ te krijgen voor de pagina. De teller staat inmiddels op 189 en groeit nog steeds. Voor
2013 willen we dit aantal minstens verdubbeld hebben. Er wordt nog maar mondjesmaat gereageerd
op de stellingen, maar dit loopt al wel op. We proberen de stellingen altijd zo te formuleren dat
mensen gestimuleerd worden er op te reageren. Dit zal gecontinueerd worden.
De meldingsbereidheid via social media willen we in 2013 vergroten door een meldingsmogelijkheid op
facebook toe te voegen, bijvoorbeeld door een klachtenformulier in te laten bouwen. Begin 2013 zal
worden uitgezocht wat hiervoor de mogelijkheden en kosten zijn.
Ook wordt aan zichtbaarheid en meldingsbereidheid gewerkt door advertenties en berichtjes in lokale
kranten. Al een paar jaar adverteren we in het krantje van het Bevrijdingsfestival Utrecht. Met de
kernzin: ‘Vrij om te zijn wie je bent’ sluiten we aan bij de doelstelling van het festival. Ook in 2013
staan we weer in het krantje. Maar we adverteren niet alleen in krantjes die alleen met het thema te
maken hebben. Ook is er een artikeltje geschreven die naar alle lokale kranten in gestuurd, welke in
verschillende bladen ook is geplaatst.
Wat ook een belangrijke bijdrage levert aan de meldingsbereidheid is de nieuwsbrief. Begin 2012 is
besloten om zes nieuwsbrieven te verzenden in dat jaar. Het leek ons goed voor de naamsbekendheid
om mensen vaker te confronteren met de naam en inhoud van ons werk. Waarmee we ook bekendheid
genereren en hopen meer klachten te ontvangen is het actief naar buiten treden. Dit doen we door deel
te nemen aan debatten en overleggen (bijvoorbeeld op het MidZomerGrachtFestival, Art.1 lezingen,
PANN debat: Homofobie?! Flikker toch op! Etc.) en aanwezigheid op festivals. Wij waren bijvoorbeeld op
de Dag van de Ouderen (27 sept.) aanwezig op het Janskerkhof. Andere jaren stonden we met Art.1 MN
op het Wereldfeest, welke helaas door bezuinigingen niet meer plaats kan vinden en op de Parkdag
tijdens het MidZomerGracht Festival, wat –zoals al eerder beschreven- dit jaar in het water is gevallen.
Daarvoor in de plaats zijn we wel met een digitaal meldingloket de straat op gegaan en actief geflyerd
in het centrum van Utrecht.
Voor 2013 stellen we een interne festivalagenda op met hierop de festivals die raakvlakken hebben met
ons werkveld. Hier kunnen we dan met een infostand aanwezig zijn. Op deze manier profileren wij
onszelf niet alleen, maar geven we de bezoekers van het festival de mogelijkheid advies te vragen en
indien gewenst meteen een melding te doen.
Actualiteit
Op de website gaan we zo snel mogelijk op de actualiteit in. Zaken die in het nieuws komen en relevant
zijn voor ons werkveld worden hierop geplaatst. De meest belangrijke berichten komen daarna in de
nieuwsbrief.
Daarnaast wordt ook op andere manieren ingespeeld op de actualiteit. Begin 2012 bleek uit TNO-
onderzoek dat 1 op de 6 werkenden gepest wordt door collega’s of leidinggevenden. We hebben
daarin voorbeeld- gedragscodes en klachtenregelingen op de website geplaatst die gratis te
downloaden zijn. Zo kunnen bedrijven hun eigen beleid ontwikkelen om ongewenst gedrag tegen te
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 16

gaan op de werkvloer. Eind 2012 kwam (wederom) de uitzendsector in het nieuws over vermeende
discriminatie door consulenten. Wij hebben hierop ingespeeld door elk uitzendbureau in de provincie
Utrecht een brief te sturen met een aanbod voor een training.
In 2013 zullen we voor de uitzendsector van de stad Utrecht een apart aanbod ontwikkelen.
2.6 Voorlichting, presentaties en workshops
In Utrecht zijn in 2012, (mede dankzij het project Meldingsbereidheid, vnl. 3.14) vele nieuwe contacten
opgebouwd die geleid hebben tot een toename van verzoeken tot voorlichtingen, presentaties en
workshops.
Voorlichtingen onderwijs
De prestatieafspraken zoals deze gemaakt zijn met de gemeente Utrecht zijn voor 2012 behaald. In het
basisonderwijs zijn ruim 40 gastlessen verzorgd door voorlichters van Art.1 Midden Nederland.
Tot 2011 gebruikten we het spel ‘Het Snelle Oordeel’ voor de voorlichtingen in het basisonderwijs.
Helaas was dit spel verouderd en sloot het niet goed meer aan op de belevingswereld van de kinderen
van nu.
Daarom wordt sinds 2012 het lesprogramma ‘wie is wie’ gebruikt; een voorleesspel die ontwikkeld is
door de Anne Frankstichting. Met dit spel worden vooroordelen en stereotypen duidelijk gemaakt naar
leerlingen van groep 7 en 8. Indien gewenst zijn de voorlichters dieper ingegaan op onderwerpen die
spelen op scholen. Bijvoorbeeld het schelden met het woord ‘homo’ of op een zgn ‘witte school’ wordt
dieper ingegaan op verschillende geloven en achtergronden.
Voor het voortgezet onderwijs (3,2 lessen) hebben we naar aanleiding van de bevindingen in 2011 het
programma Bereik je Gelijk onder de loep genomen. Deze vorm, waarbij de middelbare school een
theorieles en een praktijkles aangeboden krijgt, blijkt in de praktijk te veel tijd in beslag te nemen voor
de school. De scholen gaven bij de acquisitie regelmatig aan dat ze een vol lesprogramma hebben en
dit er niet bij past. Ook vonden we het nodig om de werkvormen de actualiseren. In 2012 hebben we
daarom de school meer vrijheid gegeven in de invulling van het programma waarbij wij deze wensen
meenamen om een voorlichting op maat te maken. Dit werd zeer positief ontvangen. Door het format
los te laten kan er meer op de actualiteit en de dynamiek van de groep ingegaan worden.
Voor het VIA NOVA-college is er in 2012 een nieuwe lessenreeks ontwikkeld van vijf lessen voor 3
klassen. Deze school vindt het belangrijk dat er aandacht wordt besteed aan het onderwerp. Het was
een uitdaging voor de voorlichters om een goed programma te ontwikkelen waarbij er een duidelijke
opbouw zichtbaar was en er naar een resultaat toegewerkt werd. Na de doelgroep beter te leren
kennen, zijn er nog een aantal aanpassingen gedaan aan de werkvormen. Hierdoor sloot het zeer goed
aan op de doelgroep. De school was zo tevreden dat ze een nieuwe reeks in 2013 hebben gepland en
ook voor andere jaarlagen worden er voorlichtingen ingepland.
Andere vormen van onderwijs
Naast de basisscholen en middelbare scholen hebben we ook voorlichtingen verzorgd op het
beroepsonderwijs (ROC’s) , de Hogeschool Utrecht (HU) en de Internationale SchakelKlassen (I.S.K.)
Afhankelijk van de opleidingen en het niveau hebben we het toegespitst op de juridische of sociale
kant van discriminatie.
Zo zijn wij twee keer bij de Hogeschool van Utrecht geweest bij de opleiding Sociale Juridische
Dienstverlening. De ene keer heeft Art.1 MN gefungeerd als werkvelddeskundige en gejureerd bij het
vak: “de Organisatie”. Studenten hadden innovatieve projecten ontwikkeld rondom diversiteit. Art.1 MN
mocht beoordelen of zij dachten dat de projecten haalbaar en uitvoerbaar waren. Het doel van de
betrokkenheid van Art.1MN was meer naamsbekendheid genereren onder de studenten. Op de tweede
bijeenkomst heeft Art.1 MN een gastcollege gegeven. Het doel van het college vanuit de opleiding was
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 17

om vanuit de praktijk te laten zien hoe een advies tot stand komt. Daarin moesten de componenten:
communicatie, ethiek en onderzoek terugkomen. Het werk bij Art.1 MN is uitermate geschikt om
voorbeelden vanuit de praktijk te geven hoe bovenstaande componenten samen komen en tot een
advies leiden. Vanuit Art.1 MN is de meerwaarde dat we ineens veel studenten bereiken voor de
naamsbekendheid. De studenten raken bekend met de werkwijze van Art.1 MN en de
gelijkebehandelingswetgeving.
Wat heeft het opgeleverd en wat betekent het voor de toekomst?
Art.1 Midden Nederland vindt het belangrijk om aandacht te besteden aan kwaliteitsverbetering en –
behoud. Om deze reden wordt na iedere voorlichting een evaluatieformulier ingevuld door de
betreffende docent.
De voorlichters worden door de docenten als enthousiast en professioneel ervaren. De docenten gaven
de trainers rapportcijfers tussen de 7 en 9,5. De tips die docenten gaven hadden vooral betrekking op
de werkvormen. Er werd aangeraden meer te doen met de smartborden die nu veelal op (basis)scholen
aanwezig zijn en meer gebruik van filmpjes. Dit geldt voor zowel het basisonderwijs als voor het
voortgezet onderwijs. Echter blijkt in de praktijk lang niet elke school deze voorzieningen te kunnen
bieden. We houden hier rekening mee bij de acquisitie naar de scholen toe. In het basisonderwijs werd
genoemd dat de voorlichting langer zou mogen duren zodat er meer diepgang gezocht kan worden
met de leerlingen. Bij deze scholen bieden we nu programma’s aan die langer (kunnen) duren,
afhankelijk van de wensen van de leerkracht.
Veel leerkrachten hebben aangegeven in 2013 weer voorlichting af te willen nemen. De acquisitie
hiervoor is inmiddels in gang gezet. Door de feedback die we uit de evaluatieformulieren hebben
gehaald, kunnen we volgend jaar gerichter voorlichtingen maken per school, waarbij we rekening
houden met de ervaringen van het vorige jaar.
Art.1 Midden Nederland vindt het belangrijk om de voorlichtingen te blijven doorontwikkelen. De
maatschappij verandert en daar moeten we op in spelen. Om die reden zijn we sinds 2012 bezig om
een format te maken voor nieuwe werkvormen. Met name gaat er meer gewerkt worden met
audiovisuele middelen. Dit sluit goed aan bij de belevingswereld van jongeren van nu.
Trainingen en scholingen externen
Wij zijn voor alle instellingen in de stad Utrecht die voorlichting of training wensen over voorkomen of
aanpakken van discriminatie, beschikbaar.
Hiertoe zijn in 2012 veel contacten gelegd om te achterhalen welke behoeften er leven en hoe we hen
met vragen kunnen helpen. (zie ook netwerken).
Als gevolg van alle bezuinigingen en reorganisaties stond discriminatiebestrijding niet op het
prioriteitenlijstje en zijn een aantal keren geplande trainingen en voorlichtingen afgelast.
In 2012 zijn er voorlichtingen verzorgd bij Al Amal. Dit is een stichting die zich in zet om de
participatie van multiprobleem gezinnen, vrouwen, jongeren en kinderen in de Nederlandse
samenleving te verbeteren. Deze voorlichtingen zijn gegeven voor Marokkaanse vrouwen met als doel
ze discriminatie te laten herkennen en te informeren wat ze met deze signalen kunnen doen. Hoewel
de voorlichtingen zelf geslaagd waren, blijkt het voor ons een doelgroep te zijn waar we aan moeten
wennen. Er werd tijdens deze voorlichtingen al aangegeven door de vrouwen dat het niet in hun cultuur
past om discriminatie te melden. Zij zien dat als de ‘vuile was buiten hangen’ en verraad naar degene
die hun discrimineren. Melding doen van discriminatie zal alleen gebeuren als er echt iets ernstigs aan
de hand is. Voor 2013 hopen we weer voorlichting te kunnen verzorgen bij deze doelgroep.
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 18

Presentatie en deelname debat VN verdrag (samenwerking Solgu, gemeente Utrecht, SIM, Art.1 MN;
Art.1 MN heeft een presentatie gehouden over discriminatie op grond van handicap bij de arbeid.
Tijdens de presentatie is uitgelegd wat volgens de gelijkebehandelingswetgeving een handicap is en op
welke wijze iemand met een handicap of chronische ziekte wordt beschermd in het arbeidsproces. Na
de presentaties volgde een discussie waarbij Art.1 MN als panellid heeft deelgenomen. Het debat ging
over de ratificering van het VN verdrag.
Themabijeenkomsten
In 2012 zijn er vier themabijeenkomsten georganiseerd. De eerste was op 21 maart, de internationale
dag tegen racisme en discriminatie. Hier is een grote bijeenkomst georganiseerd met hoogleraar Dhr.
Penninx, die onderzoek deed naar het ontstaan van discriminatie. Daarna werd er een debat gehouden
een grote diversiteit aan panelleden. Er waren vertegenwoordigers van de gemeente Utrecht, Amnesty
International, Vluchtelingenwerk Nederland en Saluti. De opkomst van het debat was groot. Zowel
professionals uit het werkveld als studenten en geïnteresseerden waren bij het debat aanwezig. Ook in
2013 gaat er weer een grote themabijeenkomst plaatsvinden op 21 maart.
In het kader van het afscheid van Martin Jansen, is er een themabijeenkomst georganiseerd over
empowerment. Ongeveer 50 bezoekers namen deel aan een workshop onder begeleiding van collega’s
van Radar, antidiscriminatiebureau van de regio’s Rotterdam-Rijnmond, Midden- en West-Brabant,
Brabant-Noord en Zuid-Holland-Zuid. Participanten werden uitgedaagd om met elkaar in gesprek te
gaan over hun eigen kracht en over de manier waarop mensen elkaar kunnen helpen. Zo kwam naar
voren dat ieder zijn eigen kwaliteiten heeft en dat burgers onderling veel voor elkaar kunnen
betekenen wanneer zij een probleem ervaren. Participanten ervoeren daarnaast tijdens deze workshop
op verrassende en inspirerende wijze wat de Ubuntu filosofie inhoudt en hoe deze van betekenis kan
zijn voor ons dagelijks leven en voor sociaal-maatschappelijk werk. De filosofie benadrukt dat een
individu veel krachtiger is in een groep dan op zichzelf. De kracht van de samenleving rust in de
diversiteit aan unieke individuen met ieder zijn eigen capaciteiten. Door op elkaar te vertrouwen en te
leunen, kun je samen aan verandering van jezelf en je omgeving werken.
Uit het regionale onderzoek naar discriminatie, polarisatie en radicalisering is gebleken dat jongeren
regelmatig discriminatie op de stage- en arbeidsmarkt ervaren. Art.1 Midden Nederland heeft door dit
onderzoek verschillende acties ondernomen. Eén daarvan is een themabijeenkomst organiseren over
discriminatie op de stagemarkt. Mieke Janssen, directeur van Art.1 Midden Nederland en Michel Aben,
senior klachtenconsulent lieten in deze workshop zien waar jongeren in de praktijk tegenaan lopen en
wat u als professional kunt doen om deze doelgroep weerbaarder te maken. Er waren 27 mensen uit
het werkveld aanwezig. Uit de evaluatie formulieren, waar de gemiddelde waardering een 8 was, bleek
dat de aanwezigen veel hebben gehad aan de themabijeenkomst. Er kwam ook naar voren dat er
behoefte is aan een vervolg van deze bijeenkomst. Deze zal meer gericht zijn op hoe je kan reageren
op discriminerende vragen van stageaanbieders.
Mensenrechten onder de dom
Op 9 oktober 2012, tijdens de week van de mensenrechten, heeft Art.1 MN deelgenomen aan de
werkbijeenkomst, Mensenrechten onder de Dom. De bijeenkomst in Parnassos werd door zowel
professionals uit het maatschappelijke veld, als ook studenten bezocht en had als doel om met elkaar
vraagstukken uit het lokale mensenrechtenbeleid te tackelen. De dag werd opgezet door honours
studenten van de Universiteit Utrecht i.s.m. de Gemeente. Peter Rakers van Prospex leidde door de
methodiek van de dag.
De hoofdvraag van de dag luidde:
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 19

Hoe kunnen we van een internationale mensenrechtenstandaard komen tot een lokale
mensenrechtencultuur, waarbinnen de overheid, maatschappelijke organisaties en burgers hun
verantwoordelijkheid nemen?
Uit de verschillende werkvormen door de dag heen, zijn een aantal concrete acties naar voren gekomen
die kunnen bijdragen om de hoofdvraag van de dag te beantwoorden.
1. Kennis Ontwikkelen en Delen.
2. Coöperatie op het gebied van Mensenrechten.
3. Populaire Mensenrechteneducatie.
4. Creatieve mensenrechteneducatie/events organiseren.
5. Verbinden door middel van het podium.
6. Spiegelen.
7. Mensenrechten uitvoeren in de praktijk.
8. Promotie/bewustwording van Mensenrechten.
9. Training en voorlichting op het gebied van Mensenrechten
Art.1 MN heeft de dag als erg waardevol beschouwd. De samenwerking tussen professionals en
studenten in verschillende werkvormen levert een meerwaarde op om lastige thema’s zoals de
onderliggende te tackelen.
Handicap en openbaar vervoer
Zoals bij trends en ontwikkelingen al beschreven is, moeten met ingang van 9 mei 2012 bussen en
metro’s in Nederland toegankelijk zijn voor mensen met een beperking. Dit is vastgelegd in de gewij-
zigde Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBH/CZ). Hiermee krijgt
de gelijke behandeling van mensen met een functiebeperking steeds meer vorm. Klachten over ontoe-
gankelijkheid kunnen worden gemeld bij Art.1 Midden Nederland.
De Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBH/CZ) wordt stapsgewijs
aangepast naar een volledige toegankelijkheid van het openbaar vervoer voor mensen met een beper-
king. Dit moet uiteindelijk voor 2030 gerealiseerd zijn. Omdat een aantal aanpassingen nogal wat voe-
ten in de aarde hebben, is er een lange termijn gesteld om alles te regelen. Een voorbeeld hiervan is de
aanpassing van alle perrons in Nederland zodat mensen in een rolstoel vanaf het perron de trein, bus,
tram en metro zelfstandig in kunnen rijden.
In tijdsvolgorde moeten de volgende aanpassingen zijn gerealiseerd:
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 20

Voor de provincie Utrecht is het van belang dat vanaf het voorjaar 2012 98% van alle bussen en de
sneltram Utrecht-Nieuwegein toegankelijk moeten zijn.
Ondanks dat Art.1 Midden Nederland het bericht over de nieuwe wetgeving breed heeft verspreid en
mensen met een handicap heeft opgeroepen om een melding te doen als zij discriminatie in het OV
ervaren, heeft Art.1 Midden Nederland slechts één melding omtrent discriminatie ontvangen. Een trend
die overigens is terug te vinden in het aantal verzoeken om een oordeel die bij het College van de
Rechten van de Mens zijn ingediend. Tot op heden zijn die er namelijk niet.
MidZomerGracht festival debat
Art.1 MN heeft deelgenomen aan het debat dat tijdens het MidZomerGracht festival werd
georganiseerd.
Dag van de Dialoog
Van 1 t/m 8 november vond in diverse plaatsen in Nederland de Dag van de Dialoog plaats. Op de Dag
van de Dialoog kan iedereen zich aansluiten bij één van de dialoogtafels die worden georganiseerd.
Diverse mensen, die elkaar doorgaans nog niet kennen, gaan met elkaar in gesprek over een
gemeenschappelijk thema. Er worden ervaringen, ideeën en dromen uitgewisseld en zo ontstaan
inspirerende, betekenisvolle gesprekken. Deelnemers met verschillende achtergronden vergroten hun
kennis over elkaar en creëren een band, waardoor de dialoog kan bijdragen aan meer tolerantie en een
positiever samenleven van diverse groepen. Drie medewerkers van Art.1 Midden Nederland waren
gespreksleider bij een dialoogtafel.
Het thema van de Dag van de Dialoog was dit jaar in Utrecht ‘Beetje lef – veel effect!’ en in Amersfoort
‘Wat ligt er (voor moois) op jouw bordje’. In zowel Amersfoort als Utrecht werd een tafel geleid door
een medewerker van Art.1 Midden Nederland.
Debatavond Jonge Socialisten.
Begin december werden we benaderd door de Jonge socialisten Utrecht.
We hebben voor hen op een debatavond een inleiding gehouden over discriminatie op de arbeidsmarkt
anno nu. Veel aanwezigen waren verbaasd over de mate waarin vooroordelen bij selecteurs, invloed
hebben op je kansen op een baan.
Diezelfde avond werd ook het fenomeen “zwarte Piet”en de racistische elementen daarin besproken. Dit
leverde pittige discussies op over de Nederlandse Sinterklaastraditie.
2.7. Pink Panel Utrecht
Het Pink Panel Utrecht is sinds 2010 in het leven en is een digitaal onderzoekspanel onder de LHBT-
groep in de stad Utrecht. In 2012 zijn er 12 leden extra geworven. Dit maakt het totaal op 54 leden. De
planning was om op de Parkdag van het MidZomerGracht festival meer leden te werven en te werken
aan de naamsbekendheid van Pink Panel. Helaas is de Parkdag letterlijk in het water gevallen. Het weer
was zo slecht dat de organisatie besloot de Parkdag af te gelasten. Dit was zeer spijtig, maar was niet
anders. Tijdens de Gay Pride in Amersfoort hebben we nog wel wat leden voor Pink Panel Utrecht
kunnen werven.
De enquête van Pink Panel Utrecht 2012 ging over het thema dienstverlening. De enquête en de
resultaten van de enquête zijn te vinden op de website van Pink Panel, www.pinkpanel.nl .
De belangrijkste conclusies zijn dat er een gebrek is aan kennis van de LHBT-groep bij
zorginstellingen, bijvoorbeeld bij een kinderwens van partners met hetzelfde geslacht of kennis over
genderdysforie. Bij gemeenten en politie wordt weinig tot geen discriminatie ervaren. Dit in
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 21

tegenstelling tot de commerciële dienstverlening, waar leden last hebben van vooroordelen en het
aannemen van heterogerichtheid.
In 2012 is er een Facebookpagina in het leven geroepen voor Pink Panel. Hierop staat nieuws wat
betrekking heeft op LHBT-ers. Er worden naar aanleiding van deze nieuwsberichten stellingen op
facebook geplaatst om leden te stimuleren te reageren en mee te praten over diverse onderwerpen. Dit
blijkt echter niet altijd even goed te werken. Veel leden hebben geen facebook of vinden bepaalde
onderwerpen te gevoelig om op internet over te praten. Wij als Art.1 Midden Nederland begrijpen dit
volledig en zetten nu alleen stellingen op facebook die wel met de doelgroep en het onderwerp
ongelijke behandeling te maken hebben, maar niet te persoonlijk zijn.
Om de naamsbekendheid te vergroten en meer leden te werven is de stagiaire voorlichting bezig met
het opzetten van een fotowedstrijd ten behoeve van de zichtbaarheid van LHBTers en discriminatie die
zij ervaren. We hopen dit in samenwerking met de organisatie van RZ2013 te kunnen uitvoeren.
2.8 Maatschappelijk stagiairs
Art.1 MN is een maatschappelijke organisatie die zich bewust is van haar functie in de samenleving.
Om deze reden heeft ze zich in 2012 voor het eerst opengesteld voor een groepje maatschappelijke
stagiairs. Ongeveer 12 leerlingen uit Utrecht en omgeving zetten zich in om Art.1 MN meer bekendheid
te geven en een kritische blik te geven op de voorlichtingen die door Art.1 MN worden uitgevoerd.
Deze stage loopt door in 2013.
2.9 Informatieverzoeken
Art.1 MN heeft in 2012 slechts 58 informatieverzoeken uit Utrecht verwerkt. Deze verzoeken waren
hoofdzakelijk afkomstig van intermediairs, journalisten, studenten en scholieren. De
informatieverzoeken lopen uiteen van verzoek om commentaar op bepaalde gebeurtenissen of een
bepaald beleid, verzoeken om deelname aan discussiebijeenkomsten, het geven van informatie aan
groepen of individuen, vragen om advies etc.
2.10 Panel Deurbeleid Utrecht
De directeur van Art.1 MN heeft zitting in het Panel Deurbeleid Utrecht. Art.1 MN voert het secretariaat
van het Panel Deurbeleid en coördineerde de behandeling en registratie van 23 ingekomen klachten in
2012. In 2012 heeft Art.1 MN deelgenomen aan de bijeenkomsten van het Panel Deurbeleid. Mede
namens het Panel Deurbeleid neemt Art.1 MN deel aan het portiersoverleg.
2.11 Beleidsadvisering
In 2012 hebben er diverse gesprekken plaatsgevonden met de gemeente Utrecht, afdeling Welzijn-
DMO.
Deze gesprekken waren voornamelijk gericht op het anti discriminatie- en diversiteitsbeleid van de
gemeente Utrecht en de toekomst van het anti discriminatie werk in Utrecht.
Art.1 MN is in 2011 door diverse afdelingen van de gemeente Utrecht benaderd met de vraag om
advies te geven op diverse terreinen (openbare orde en veiligheid, werk en inkomen, homo-
emancipatie, wijkveiligheid etc.).
In 2012 heeft Art.1 MN als adviseur op het gebied van deurbeleid deel genomen aan de
klankbordgroep “Veilig Uitgaan in Utrecht”. In de klankbordgroep wordt door de convenantpartners
(horeca, politie, OM en gemeente) o.a. gewerkt aan de uitwerking van het deurbeleid. Dit deurbeleid zal
erop gericht moeten zijn om discriminatie aan de deur van horecagelegenheden zoveel mogelijk te
voorkomen en indien bezoekers zich onterecht geweigerd voelen, er een duidelijke klachtenregeling
bestaat waar alle partijen zich aan verbinden.
Art.1 MN is deelnemer aan de adviescommissie LHBT (Lesbiennes, Homoseksuelen, Biseksuelen en
Transgenders) emancipatie van de gemeente Utrecht.
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 22

2.12 Netwerk met instellingen in Utrecht
Ook in 2012 heeft Art.1 MN op formele en informele wijze een breed netwerk onderhouden met de
voor het werk belangrijke instellingen en organisaties in Utrecht. Tijdens vele bijeenkomsten en
besprekingen zijn afspraken gemaakt over afstemming, samenwerking, doorverwijzing etc.
In januari 2012 heeft Art.1 MN een informele netwerkbijeenkomst georganiseerd voor Utrechtse
samenwerkingspartners.
De instellingen en organisaties waarmee in 2012 contacten zijn gelegd of onderhouden lopen uiteen
van o.a. Vrijwilligerscentrale Utrecht, COC, Stichting PANN, Stedelijk Overleg Lichamelijk Gehandicapten
Utrecht (SOLGU), Cliëntenbelang Utrecht, CG-Raad, Cumulus, Doenja Dienstverlening, Alleato, Stichting
Triana, Forum, Saluti, Commissie Gelijke Behandeling (inmiddels: College voor de Rechten van de
Mens), Politie regio Utrecht, Koninklijke Horeca Nederland afdeling Utrecht, Alert/AFA, Juridisch Loket,
Portes, Utrechtse werkgroep van Amnesty International, Klachtenbureau Justitie Optreden, Stichting
Transman, NBBU, Wijkbureau Binnenstad, diverse migranten zelforganisaties, buurthuizen, Utrechtse
gemeenteraadsfracties en politieke partijen, Bureau Regionale Veiligheidsstrategie Utrecht etc.
2.13 Project verhogen meldingsbereidheid/Coalitievorming en Samenwerking
In oktober 2011 is een speciaal project gestart met als doel de signaleringsfunctie van Art.1 MN te
vergroten en de meldingsbereidheid onder de doelgroepen van Art.1 MN te verhogen. Dit is geen
onderdeel van het activiteitenplan 2011 maar een separaat project dat, met instemming van de
gemeente Utrecht, wordt gefinancierd vanuit een bestemmingsreserve uit het eigen vermogen van
Art.1 MN. Voor dit project is voor de activiteiten in de gemeente Utrecht een projectleider aangesteld
voor 16 uur per week (dezelfde medewerker voert het project ook voor 12 uur per week uit voor de
gemeente Amersfoort). De projectleider heeft als opdracht een netwerk op te bouwen met uitvoerende
professionals in de Utrechtse wijken (maatschappelijk werk, jongerenwerk) en met vertegenwoordigers
van migranten zelforganisaties (MZO’s). De nadruk ligt hierbij op persoonlijke gesprekken en
persoonlijke contacten. Art.1 MN wil hiermee meer, en vroegtijdig, inzicht krijgen in problemen met
een discriminatoire achtergrond in de wijken en de professionals informeren over de ondersteuning die
Art.1 MN bij de aanpak van problemen met een discriminatoire achtergrond kan verlenen.
In de loop van 2012 bleek dat deze aanpak onvoldoende resultaten opleverden.
Instellingen en maatschappelijke organisaties zijn (mede door de bezuinigingen) onvoldoende
geïnteresseerd om hun cliënten actief te stimuleren om discriminatie te melden bij Art.1 MN.
Wel bleek er interesse te zijn om samen op te trekken en activiteiten te ondernemen t.b.v. de
doelgroepen waar de betreffende organisatie zich op richt. De aanpak is nu gefocust op het aangaan
van coalities en samenwerkingsverbanden. Dit is vanaf oktober ingezet en lijkt nu al tot resultaten te
leiden.
Voorbeelden hiervan zijn:
Voorlichtingen voor de vrouwengroep Al Amal.
Gezamenlijke aanpak van agressie tegen moskeeën met het Samenwerkingsverband
Marokkaanse Nederlanders en het Inspraakorgaan Turken.
Intensievere samenwerking met COC-Utrecht bijv. rond voorlichting en PR.
Overleg met JOU over horecadiscriminatie naar jongeren.
Participatie op de Beursvloer Utrecht met als resultaat diverse voorlichtingen voor vrij-
willigers en een cursus Facebook.
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 23

3. Activiteiten voor de gemeente Amersfoort in 2012
3.1 Klachtbehandeling en registratie
In 2012 heeft Art.1 MN 57 meldingen van discriminatie van inwoners uit de gemeente Amersfoort
of die betrekking hadden op Amersfoort, in behandeling genomen en geregistreerd. Deze
melding zijn separaat aan de gemeente Amersfoort gerapporteerd.
Aantal meldingen van inwoners gemeente Amersfoort
2007 2008 2009 2010 2011 2012
98 78 95 77 79 54
Aantal meldingen incidenten in gemeente Amersfoort
Art.1 MN is in 2012 gestopt met de screening (zie punt 1.1) naar vacatures met discriminerende
functie-eisen. Dit is terug te zien in het klachtenvolume. Als het aantal meldingen van eigen screening
van het totaal wordt gehaald, blijven in 2011 en 2012 respectievelijk 43 en 42 meldingen van inwoners
uit de gemeente Amersfoort over. Het aantal meldingen uit Amersfoort in 2012 is dus redelijk gelijk
aan 2011.
3.2 Voorlichting, presentaties en workshops
Art.1 MN heeft in Amersfoort in 2012 een flink aantal nieuwe contacten opgebouwd (zie project
Meldingsbereidheid) die geleid hebben tot toename van het aantal voorlichtingen, presentaties en
workshops.
Voorlichting onderwijs
De prestatieafspraken zoals deze gemaakt zijn met de gemeente Amersfoort zijn voor 2012 ruim
behaald. De afspraak was 30 presentaties in het onderwijs en dit zijn er 58 geworden.
Er bleek veel belangstelling te zijn voor de voorlichtingen en met name het voortgezet onderwijs
pakten het groots aan. Bij het van Lodensteincollege is er in tien klassen voorlichting gegeven. Deze
school was zeer tevreden en de contactpersoon Dhr. Karens heeft zelfs een bedankbrief naar
wethouder Tigelaar (bijlage) gestuurd. In 2013 zullen hier ook weer voorlichtingen verzorgd worden.
Dit is echter niet de enige school die het groots aanpakte. Het Guido de Bres college heeft 16 keer een
voorlichting afgenomen in 2012, wat ook zeer geapprecieerd werd.
Voor de basisscholen was het zo dat we voor de zomervakantie zijn gestopt met acquireren omdat er
zo veel belangstelling was en we anders nog veel verder over de prestatieafspraken heen zouden gaan.
Echter, als een school ons zelf benaderde hebben wij de voorlichting gewoon verzorgd.
Tot 2011 gebruikten we het spel ‘Het Snelle Oordeel’ voor de voorlichtingen in het basisonderwijs.
Helaas was dit spel verouderd en sloot het niet goed meer aan op de belevingswereld van de kinderen
van nu.
2007 2008 2009 2010 2011 2012
71 68 77 70 69 45
Daarom wordt sinds 2012 het lesprogramma ‘wie is wie’ gebruikt; een voorleesspel die ontwikkeld is
door de Anne Frankstichting. Met dit spel worden vooroordelen en stereotypen duidelijk gemaakt naar
leerlingen van groep 7 en 8. Indien gewenst zijn de voorlichters dieper ingegaan op onderwerpen die
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 24

spelen op scholen. Bijvoorbeeld het schelden met het woord ‘homo’ of op een zgn ‘witte school’ wordt
dieper ingegaan op verschillende geloven en achtergronden.
Voor het voortgezet onderwijs hebben we naar aanleiding van de bevindingen in 2011 het programma
Bereik je Gelijk onder de loep genomen. Deze vorm, waarbij de middelbare school een theorieles en
een praktijkles aangeboden krijgt, blijkt in de praktijk te veel tijd in beslag te nemen voor de school.
De scholen gaven bij de acquisitie regelmatig aan dat ze een vol lesprogramma hebben en dit er niet
bij past. Ook vonden we het nodig om de werkvormen de actualiseren. In 2012 hebben we daarom de
school meer vrijheid gegeven in de invulling van het programma waarbij wij deze wensen meenamen
om een voorlichting op maat te maken. Dit werd zeer positief ontvangen. Door het format los te laten
kan er meer op de actualiteit en de dynamiek van de groep ingegaan worden.
Andere vormen van onderwijs
Naast de basisscholen en middelbare scholen hebben we ook voorlichtingen verzorgd op het ROC
ASA/MBO Amersfoort bij de opleiding Juridisch Medewerker. Hier zijn twee klassen voorgelicht over de
basisrechten waar je bij discriminatie mee te maken hebt. Deze school zou ons graag in 2013 weer
ontvangen, maar zegt dit af te laten hangen van de ontwikkelingen op school. Omdat “je maar nooit
weet in het onderwijs”.
Wat heeft het opgeleverd en wat betekent het voor de toekomst?
Art.1 Midden Nederland vindt het belangrijk om aandacht te besteden aan kwaliteitsverbetering en –
behoud. Om deze reden wordt na iedere voorlichting een evaluatieformulier ingevuld door de
betreffende docent.
De voorlichters worden door de docenten als enthousiast en professioneel ervaren. De docenten gaven
de trainers rapportcijfers tussen de 7 en 9,5. De tips die docenten gaven hadden vooral betrekking op
de werkvormen. Er werd aangeraden meer te doen met de smartborden die nu veelal op (basis)scholen
aanwezig zijn en meer gebruik van filmpjes. Dit geldt voor zowel het basisonderwijs als voor het
voortgezet onderwijs. Echter blijkt in de praktijk lang niet elke school deze voorzieningen te kunnen
bieden. We houden hier rekening mee bij de acquisitie naar de scholen toe. In het basisonderwijs werd
genoemd dat de voorlichting langer zou mogen duren zodat er meer diepgang gezocht kan worden
met de leerlingen. Bij deze scholen bieden we nu programma’s aan die langer (kunnen) duren,
afhankelijk van de wensen van de leerkracht.
Veel leerkrachten hebben aangegeven in 2013 weer voorlichting af te willen nemen. De acquisitie
hiervoor is inmiddels in gang gezet. Door de feedback die we uit de evaluatieformulieren hebben
gehaald, kunnen we volgend jaar gerichter voorlichtingen maken per school, waarbij we rekening
houden met de ervaringen van het vorige jaar.
Art.1 Midden Nederland vindt het belangrijk om de voorlichtingen te blijven doorontwikkelen. De
maatschappij verandert en daar moeten we op in spelen. Om die reden zijn we sinds 2012 bezig om
een format te maken voor nieuwe werkvormen. Met name gaat er meer gewerkt worden met
audiovisuele middelen. Dit sluit goed aan bij de belevingswereld van jongeren van nu.
Overige voorlichtingen
Voor Anbo Roze 50+ op 2 maart 2012. Naar aanleiding van het overleg Pink Spring, waar verschillende
roze belangenorganisaties aan deelnemen, zijn we in contact gekomen met Anbo Roze 50+.
Vertegenwoordiger Nico Scheerder was zeer geïnteresseerd in het werk dat wij doen en heeft ons
zodoende uitgenodigd om een middag te komen vertellen over het werk van Art.1 Midden Nederland,
discriminatie en wat er gebeurt met meldingen. Dit werd zeer positief ontvangen.
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 25

Presentatie bij het buurtnetwerk 55+
Buurtwerk 55+ is een organisatie in Amersfoort die zich bekommert over mensen die in een sociaal
isolement driegen te raken. Art.1 MN heeft verteld over de werkzaamheden die zij uitvoert. Daarnaast
is er een miniworkshop gehouden met het doel om erachter te komen of men discriminatie heeft
ervaren of tegenkomt en of men wist wat zij met de discriminatie konden doen. Uit de workshop bleek
dat men kampt met de vraag hoe zij moeten omgaan met discriminerende eisen van de patiënten naar
de zorgverleners toe. De deelnemers is uitgelegd hoe zij met dergelijke discriminerende eisen om
kunnen gaan. Ook is de mogelijkheid voorgelegd dat zij bij vragen altijd advies kunnen vragen bij Art.1
MN.
Werkbijeenkomst woonoverlast in Amersfoort
De werkbijeenkomst was een vervolg op een bijeenkomst waar de mening werd gevraagd van Art.1 MN
over het beleid om woonoverlast in Amersfoort aan te pakken. Tijdens de werkbijeenkomst werd het
beleid door verschillende ketenpartners op casussen toegepast. Meerwaarde van de samenwerking is
dat Art.1 MN opgenomen is in het protocol van wat te doen bij woonoverlast en discriminatie. In de
praktijk blijkt het beleid te werken, omdat wij inmiddels al een werkelijke situatie tot een goed einde
hebben kunnen brengen door de nauwe samenwerking met diverse partijen die betrokken waren bij de
werkgroep.
Diversiteitontbijt
Op verzoek van gemeente Amersfoort werd op 10 oktober een workshop ‘Meerwaarde van diversiteit’
verzorgd. Er waren 50 enthousiaste gemeenteambtenaren, de wethouder en maatschappelijk
Verantwoord Ondernemers aanwezig.
Een aantal deelnemers wilde graag een vervolgbijeenkomst voor de eigen dienst. Dat wordt in 2013
uitgevoerd.
Gay Pride
Ieder jaar is er in Amersfoort de Gay Pride. Hier staat Art.1 Midden Nederland altijd met het Pink Panel
op de informatiemarkt. Zo ook in 2012. Door de inzet van vrijwilligers zijn er dit jaar bijna twintig
extra leden geworven. Daarnaast is het goed voor de zichtbaarheid en naamsbekendheid van zowel
Pink Panel als Art.1 Midden Nederland.
Aanzien BV
Aanzien is een particuliere jeugdhulpverleningsorganisatie voor jongeren met meervoudige
gedragsproblemen en verslavingen. Wij hebben de hulpverleners voorlichting gegeven over de wijze
waarop zij hun cliënten kunnen ondersteunen bij discriminatie ervaringen.
3.3 Informatieverzoeken
Art.1 MN heeft in 2012 uit Amersfoort 10 informatieverzoeken ontvangen en afgehandeld. Deze
verzoeken waren hoofdzakelijk afkomstig van intermediairen, journalisten, studenten en scholieren.
De informatieverzoeken lopen uiteen van verzoek om commentaar op bepaalde gebeurtenissen of
een bepaald beleid, verzoeken om deelname aan discussiebijeenkomsten, het geven van informatie
aan groepen of individuen, vragen om advies etc.
3.4 Pink Panel Amersfoort
Het Pink Panel Amersfoort is sinds 2008 in het leven en is een digitaal onderzoekspanel onder de
LHBT-groep in de stad Amersfoort. In 2012 zijn er 26 leden extra geworven. Dit maakt het totaal op
152 leden. Deze 26 leden zijn bijna geheel te danken aan de aanwezigheid tijdens de Gay Pride. Voor
de werving van leden hebben we gebruik gemaakt van vrijwilligers die zelf in het circuit zit en dus veel
mensen op de Gay Pride kende. Dit bleek een stuk effectiever te werken dan dat de medewerkers van
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 26

Art.1 MN zelf mensen aan spraken. Dit zullen we in 2013 weer op deze manier doen.
De enquête van Pink Panel Amersfoort 2012 ging onder andere over ‘uit de kast komen’. De vragen
hebben we dit jaar minder gesloten gesteld. Op deze manier proberen we achter meer diepgaande
informatie te komen. Deze enquete wordt op het moment van het schrijven van dit jaarverslag nog
geanalyseerd. Deze zal zodra de nieuwsbrief klaar is, weer op de website van Pink Panel staan,
www.pinkpanel.nl.
In 2012 is er een Facebookpagina in het leven geroepen voor Pink Panel. Hierop staat nieuws wat
betrekking heeft op LHBT-ers. Er worden naar aanleiding van deze nieuwsberichten stellingen op
facebook geplaatst om leden te stimuleren te reageren en mee te praten over diverse onderwerpen. Dit
blijkt echter niet altijd even goed te werken. Veel leden hebben geen facebook of vinden bepaalde
onderwerpen te gevoelig om op internet over te praten. Wij als Art.1 Midden Nederland begrijpen dit
volledig en zetten nu alleen stellingen op facebook die wel met de doelgroep en het onderwerp
ongelijke behandeling te maken hebben, maar niet te persoonlijk zijn.
Om de naamsbekendheid te vergroten en meer leden te werven is de stagiaire voorlichting bezig met
het opzetten van een fotowedstrijd ten behoeve van de zichtbaarheid van LHBT-ers en discriminatie die
zij ervaren. We hopen dit in samenwerking met de organisatie van RZ2013 te kunnen uitvoeren.
Daarnaast neemt Art.1 MN deel aan de overleggen van Pink Spring, een overkoepelende naam waar alle
‘roze’ activiteiten onder vallen.
3.5 Netwerkontwikkeling
Ook in 2012 heeft Art.1 MN tijd en energie gestoken in het in stand houden en uitbreiden van het
netwerk van Amersfoort organisaties en instellingen. Naast bilaterale gesprekken met Amersfoortse
organisaties heeft Art.1 MN ook deelgenomen aan diverse discussiebijeenkomsten en
netwerkbijeenkomsten zoals de Coming Out Day.
3.6 (Beleids)advisering
Art.1 MN heeft de gemeente Amersfoort op diverse wijze geadviseerd bij de aanpak van discriminatie,
middels gesprekken met diverse beleidsambtenaren. Art.1 MN neemt deel aan de werkgroep
Convenant Veilig Uitgaan in Amersfoort.
We hebben ook geparticipeerd in de Klankbordgroep denktank van “Dag van de Dialoog’.
Een aantal van onze stagiairs hebben als gespreksleiders bij dialoogtafels gefunctioneerd.
Nu de organisatie aan de dag van de Dialoog niet meer gesubsidieerd wordt zullen we vanaf 2013, op
vrijwillige basis, een bijdrage leveren aan de organisatie en het bestuur.
Bij Stichting Ravelijn hebben wij geadviseerd over de invoering van een non-discriminatie artikel in
hun klachtenovereenkomst.
3.7 Project verhogen meldingsbereidheid/coalitievorming en samenwerking
In oktober 2012 is een speciaal project gestart met als doel de signaleringsfunctie van Art.1 MN te
vergroten en de meldingsbereidheid onder de doelgroepen van Art.1 MN te verhogen. Dit is geen
onderdeel van de prestatieafspraken over 2012 maar een separaat project dat, met instemming van de
gemeente Amersfoort, wordt gefinancierd vanuit een bestemmingsreserve uit het eigen vermogen van
Art.1 MN. Voor dit project is voor de activiteiten in Amersfoort een projectleider aangesteld voor 12
uur per week (dezelfde medewerker voert het project ook voor 16 uur per week uit voor de gemeente
Utrecht). De projectleider heeft als opdracht een netwerk op te bouwen met uitvoerende professionals
in de Amersfoortse wijken (maatschappelijk werk, jongerenwerk) en met vertegenwoordigers van
migranten zelforganisaties (MZO’s). De nadruk ligt hierbij op persoonlijke gesprekken en persoonlijke
contacten. Art.1 MN wil hiermee meer, en vroegtijdig, inzicht krijgen in problemen met een
discriminatoire achtergrond in de wijken en de professionals informeren over de ondersteuning die
Art.1 MN bij de aanpak van problemen met een discriminatoire achtergrond kan verlenen.
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 27

Medio 2012 bleek dat deze aanpak onvoldoende resultaten opleverde. Instellingen en
maatschappelijke organisaties zijn niet geïnteresseerd om hun cliënten actief te stimuleren om
discriminatie te melden bij Art.1 MN. Wel bleek er interesse te zijn om samen op te trekken om
activiteiten te ondernemen t.b.v. de doelgroep waar de betreffende organisatie zich op richt.
De aanpak is nu gefocust op het aangaan van coalities en samenwerkingsverbanden. Dit is vanaf
oktober ingezet en lijkt nu al tot resultaten te leiden.
Voorbeelden hiervan zijn;
Voorlichting tijdens een restaurantavond bij Resto Van Harte begin 2013.
Gezamenlijke aanpak agressie naar moskeeën met Samenwerkingsverband Marokkaanse Ne-
derlanders en Inspraakorgaan Turken.
Aanpassing van vermelding Art.1 MN op de websites van diverse maatschappelijke organisa-
ties.
Intentie tot samenwerking met Future of Fame.
Deskundigheidsbevordering m.b.t. terugdringen van discriminatie in et vrijwilligerswerk voor
Stichting Ravelijn in 2013.
Presentatie van ons werk naar Netwerk 55+
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 28

4. Overige Activiteiten
4.1 Deelname aan landelijke branche organisatie
Art.1 MN is lid van de Landelijke Branchevereniging van Antidiscriminatiebureaus (LBA) en neemt deel
aan het Directeurenoverleg van de LBA.
4.2 Voorlichtingen onderbouw voortgezet onderwijs Woerden en Veenendaal
In 2011 is een tweejarig project gestart voor de uitvoering van voorlichtingen in de onderbouw van
het voortgezet onderwijs in Veenendaal. In eerste instantie lag de nadruk op de acquisitie van
scholen. De voorlichting “Bereik je Gelijk” is in 2011 in twee klassen van de Christelijke
Scholengemeenschap Veenendaal uitgevoerd. Jammer genoeg was bij de overige scholen geen
interesse in het voorlichtingsaanbod, ondanks herhaalde pogingen van ons om met hen in contact te
komen. In Woerden is op aanvraag van de Praktijkschool Woerden voorlichting gegeven voor vier
groepen.
4.3 Onderzoeken
In opdracht van Art.1 MN zijn twee studenten HBO rechten aan de Hogeschool van Arnhem en
Nijmegen afstudeeronderzoeken gestart naar thema’s die het werk van Art.1 MN kunnen verbeteren
en verbreden.
Zehra Karakoҫ heeft onderzoek verricht of er een geschikt civielrechtelijke rechtsmiddel bestaat tot
het opleggen van sancties bij discriminatie en ongelijke behandeling. Uit de resultaten van het
onderzoek is gebleken dat bij discriminatiezaken de mogelijkheid bestaat om schadevergoeding te
vorderen via de onrechtmatige daad. Het vorderen van schadevergoeding op grond van
discriminatie, is het recht van de gediscrimineerde persoon. Het beroep op de onrechtmatige daad
via de civiele rechter biedt een mogelijkheid tot het opleggen van een sanctie bij discriminatiezaken
aan de discriminerende partij. Zehra heeft als beroepsproduct een leidraad opgesteld met een
overzicht van de vereisten die zijn opgenomen in artikel 6:162 BW, de onrechtmatige daad. In het
overzicht staat een uitleg over de vereisten van de onrechtmatige daad. Daarnaast wordt er per
vereiste weergegeven wat de positieve punten en/of de knelpunten zijn, zodra dit beroep wordt
ingesteld bij discriminatie en ongelijke behandeling. De leidraad dient als hulpmiddel voor Art.1
MN, voor het geven van advies aan de cliënt om schadevergoeding te vorderen via de onrechtmatige
daad bij discriminatie en ongelijke behandeling.
Gülsüm Baslilar verricht onderzoek naar het VN verdrag inzake de rechten van personen met een
handicap in relatie tot het beleid van Amersfoort. Dit verdrag is in 2006 opgesteld door de
Verenigde Naties en is in 2007 getekend door Nederland. De ratificatie van het verdrag heeft nog
niet plaatsgevonden en is op moment een actueel onderwerp. Wat betreft dit onderwerp is haar
voorgesteld onderzoek te gaan verrichten in hoeverre de gemeente Amersfoort voldoet aan de
verplichtingen van het VN-verdrag en in hoeverre dit nog zou moeten worden aangepast. Gülsüm is
nog bezig met het onderzoek, maar poogt met het onderzoek om op de eerste plaats een
verhelderend en duidelijk beeld te kunnen schetsen over welke diensten en voorzieningen de
gemeente Amersfoort biedt aan haar burgers en op de tweede plaats welke diensten en
voorzieningen de samenleving zou moeten bieden volgens het VN-verdrag. Vervolgens zal de
informatie in kaart worden gebracht middels een adviesnotitie. Art.1 MN hoopt de gemeente
Amersfoort dan te kunnen adviseren tot welke aanpassingen het verdrag eventueel leidt voor de
gemeente.
Susanne Mes, volgt de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening in Amsterdam. In haar stagetijd
bij Art.1 MN heeft zij de effectiviteit van de methode onderzocht, die Art.1 MN hanteerde na het
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 29

constateren van vacatures met discriminerende functie-eisen. Art.1 Midden Nederland schreef de
bedrijven aan om hen bewust te maken van de gelijkebehandelingswetgeving en om redenen te
inventariseren voor de discriminerende functie-eisen. Met die methode wilde Art.1 MN o.a. recidive
voorkomen. Susanne kwam tot de conclusie dat de gehanteerde methodiek van Art.1 Midden
Nederland niet de beoogde werking had. Dit heeft ertoe geleid dat Art.1 MN gestopt is met bedrijven
aanschrijven bij het constateren van discriminerende functie-eisen. Art.1 MN start in deze alleen nog
een procedure als zij een melding van een melder of een derde krijgt.
4.4 Identiteit: ‘Professionals bekennen kleur’ - Conferentie NIP
Op verzoek van de Nederlandse Vereniging van Psychologen hebben wij op 1 december
geparticipeerd in een panel over de ziekmakende aspecten van discriminatie op de arbeidsmarkt.
4.5 Toekomstvisie Stichtse Vecht
Stichtse Vecht is druk bezig naar strategische toekomstvisie te ontwikkelen. Op vraag van de
burgemeester hebben we zitting gehad in de Focus groep, waarin vertegenwoordigers uit diverse
sectoren zitting hadden.
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 30

5. Interne bedrijfsvoering
5.1 Personeel
Om uitvoering te kunnen geven aan haar kerntaken beschikte Art.1 MN eind 2012 over 9
personeelsleden met een aantal Fte van 6,45 (vlg. 2010: 6,22 Fte). Voor de uitvoering van
voorlichtingen en trainingen, voornamelijk in het onderwijs, heeft Art.1 MN in 2012 gebruik gemaakt
van een pool van vijf freelancers die op oproep beschikbaar waren. Daarnaast waren er twee stagiairs
Sociaal Juridische Dienstverlening actief. Deze stagiaires boden ondersteuning bij de
klachtbehandeling. Tenslotte liepen er in de tweede helft van 2012 twee afgestudeerden
Maatschappelijk Werk en Ethiek en Wijsbegeerte mee, alsmede bij de afdeling voorlichting om
werkervaring op te doen.
Grote verandering in 2012 is dat we afscheid genomen hebben van onze directeur Martin Jansen, die
zijn loopbaan in Zuid-Afrika voort gaat zetten. Met zijn opvolgster Mieke Janssen hebben wij een
dynamische nieuwe directeur gevonden die met veel passie de kar trekt.
Om de deskundigheid van de medewerkers op peil te houden werden diverse activiteiten ondernomen
bijv. intervisie voor de klachtbehandelaars, cursus ‘ontslag op staande voet’, cursussen social media en
timemanagement en een NIMA-A opleiding.
5.2 Bestuur
Het bestuur van Art.1 MN heeft in 2012 tien keer vergaderd en heeft twee keer een beleidsdag samen
met het personeel georganiseerd waar men zich heeft gebogen over het toekomstige beleid van de
stichting. Daarnaast hebben bestuursleden namens Art.1 MN deelgenomen aan diverse formele en
informele bijeenkomsten.
De benodigde kwaliteitseisen voor het bestuur zijn geïnventariseerd en vastgelegd in functieprofielen
voor het bestuur. Om transparantie in de wijze van besturen te garanderen is de werkwijze getoetst
aan de Governance Code Welzijn. Art.1 MN bleek aan alle vereisten te voldoen.
5.3 Klanttevredenheid
Art.1 Midden Nederland vindt het belangrijk om aan kwaliteitsbeheer te doen. Als niemand vertelt wat
er verbeterd kan worden, kunnen we ook niet groeien. Om deze reden geven wij evaluatieformulieren
aan docenten die de voorlichting aan hun klas kunnen beoordelen. Ook geven de evaluatieformulieren
aan deelnemers van themabijeenkomsten.
Zoals eerder beschreven worden de voorlichtingen in het onderwijs goed tot zeer goed beoordeeld. Het
niveau wordt goed aangepast aan de school en klas. Als tip wordt meegegeven meer te doen met
smartboards en visueel materiaal. Daar is in 2012 al een nieuw format voor in ontwikkeling gezet.
Uit de evaluaties van de themabijeenkomsten blijkt ook dat deelnemers enthousiast zijn. Hier bleek het
wat moeilijker om het niveau goed in te schatten. De themabijeenkomst over ‘discriminatie bij stages’
bleek voor sommigen wat te moeilijk. Hier wordt in de toekomst rekening mee gehouden.
Klanttevredenheidsonderzoek onder melders van discriminatieklachten blijkt lastig(er) te zijn. Al op
verschillende manieren hebben we geprobeerd feedback van onze dienstverlening te krijgen van
voormalig cliënten. Echter komt hier weinig tot geen respons op. Dit kan verschillende oorzaken
hebben, waarnaar wij alleen kunnen gissen. Sommige mensen zitten bijvoorbeeld niet te wachten om
alles weer op te rakelen. Anderen vinden het te veel moeite. Ook zijn er cliënten die niet tevreden zijn
over de uitkomst van de klachtbehandeling. Bijvoorbeeld omdat Art.1 MN juridisch niet verder kon met
de klacht of er van de wederpartij geen reactie kwam. Omdat mensen hierdoor gefrustreerd zijn zullen
ze wellicht niet het onderscheid kunnen zien tussen de kwaliteit van de dienstverlening en de uitkomst
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 31

van de klachtbehandeling. Wij streven er naar om in 2013 een betere manier te hebben gevonden om
terugkoppeling te krijgen van (oud) cliënten.
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 32

Bijlage 1: Bestuur en (oud)medewerkers Art.1 Midden Nederland 2012
Bestuur Art.1 MN in 2012
Mila van Burik (bestuurslid)
Willibrord de Graaf (bestuurslid
vanaf mei 2012)
Osman Elmaci (voorzitter)
Thijs Hardick (penningmeester)
Miriam Zandvliet (bestuurslid, secretaris)
Hester Jansen (bestuurslid tot mei 2012)
Medewerkers van Art.1 MN in 2012
Michel Aben (senior klachtenconsulent)
Marieke Frederiks (voorlichter)
Martin Jansen (directeur tot 1 september 2012)
Mieke Janssen (directeur vanaf september 2012)
Mirsada Palalić (senior klachtenconsulent)
Huri Sahin (projectleider (vanaf oktober 2011)
Vincent Stroop (klachtenconsulent, tot 31 december 2012)
Zwaantje van ’t Veer , projectleider vanaf 1 februari 2012)
Monique Vooijs (senior voorlichter)
Hellen Wouter (administratief medewerkster)
Samira Zaanani (klachtenconsulent)
Stagiaires
Najib Abaghloulin (stagiair klachtbehandelaar vanaf september 2012)
Louise van Bennekom (werkervaring voorlichting, juli – december 2012)
Maartje Langeslag (werkervaring voorlichting, juli – december 2012)
Susanne Mes (stagiaire klachtbehandeling, tot 1 juli 2012)
Monique den Ouden (stagiaire voorlichting, vanaf november 2011 tot juli 2012)
Devina Ramcharan (stagiaire secretariaat vanaf oktober 2012)
Bert-Jan Trommel (stagiair klachtbehandeling, vanaf februari 2011tot juli 2012)
Hilal Yilmaz (stagiair klachtbehandeling, vanaf maart 2012 tot juli 2012)
Dico de Zeeuw (stagiair klachtbehandelaar vanaf september 2012)
Freelance pool voorlichters
Ralph Du Long
Milena Feldkamp
Arzu Kokeng
Deniz Őzkanli
Caroline Post
Afstudeeronderzoeken
Gülsüm Baslilar
Zehra Karakoç
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 33

Bijlage 2: voorlichtingen
UTRECHT
Voortgezet onderwijs
Leidsche Rijncollege
Via Nova college
X11
Globe College
Basisonderwijs
Aboe Daoedschool
Da Costaschool
De Achtbaan
De Anne Frankschool
De Carrousel
De Hoge Raven
De Kaleidoscoop
De Kleine Dichter
De Klimroos
De Koekoek
De Maliebaanschool
De Parkschool
De Paulusschool
De Regenboog
De Wissel
De Zonnewereld
Driekoningenschool
Maaspleinschool
St. Jan de Doper
Utrechtse Scholen Vereniging
Overig onderwijs
Internationale Schakel Klassen
ROC Midden Nederland
Hogeschool Utrecht
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 34

AMERSFOORT
Voortgezet onderwijs
Borgwal college
Guido de Bres
Van Lodenstein College
Basisonderwijs
Atlantis
De Gondelier
De Kinderhof
De Tafelronde
De Zonnewijzer
Gabrie Mehen
Joost van den Vondel
Pallas Athene
T Spectrum
Overig onderwijs
ROC ASA/MBO Amersfoort
Jaarverslag 2012 Art.1 Midden Nederland 35