HeerlijkHeden - Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek

tfEEMSr^
O m
CO
X
HeerlijkHeden
• f i | p i M | ft?
-7 w* o|

HeerlijkHeden
Bestuur
drs. G. Brand, voorzitter
J.M.M. Balink, vice-voorzitter
A.J.M, van Unnik, secretaris
A. Koopman, penningmeester
Mw. M.Van Donge-Last,
ledenadministratie
mw.A.J.M.Kroon-van Helden,
webmaster en archiefbeheer
Secretariaat
Lage Duin 66,
2121 CH Bennebroek
Telefoon 023 584 64 12
e-mail: vanunnik@ilse.nl
Ledenadministratie
Oude Posthuisstraat 7
2101 RA Heemstede
telefoon: 023-529 07 13
e-mail: vandonge@zonnet.nl
Website
www.oudheemstedebennebroek.nl
Redactie HeerlijkHeden
drs. M. van Bourgondiën
mr. F.Th.J. Harm
J.LP.M. Krol
C. Peper
mw. drs. P.M. van der Vorst
Redactieadres
Meerweg 6, 2103 VC Heemstede
e-mail: moud@tiscali.nl
Evenementencommissie
mw. A.Van Amerongen-Braam
mw. E.Van Bemmel-Noorman
van der Dussen
mw.T.Jonckbloedt
mw.T. Mascini-Maartense
mw. M.Van Donge-Last
Historische informatie
JohannesVerhulstlaan 26
2102 XT Heemstede
telefoon: 023 528 29 77
e-mail: jlpmkrol@tiscali.nl

INHOUD
Open Monumentendag 10 september 2005 87
Van het bestuur 89
Verslag van de algemene ledenvergadering (ALV)
van deVOHB de dato 19 mei 2005 91
Het oude en nieuwe bruggetje over de Crayenestervaart 95
Aanvulling op het artikel 'een schoone waterrijcke kleer-
en slijtinghbleeckerije' 96
Archiefberichten en geschiedkundige Actualiteiten 97
Boekhandel Blokker 50 jaar 105
Bennebroek oud en nieuw 109
De Heemsteedse jeugdjaren van Bertus Compier I 10
Enkele vijftiende-eeuwse bastaarden van de heren van Heemstede I 13
Nieuwe Leden 125
Uit voorraad leverbaar 126
biz.
Illustratie voorzijde:
het 'Spookhuis' aan het
Spaarne, thans een
gemeentelijk monument
(foto V.C.Kiep)
HeerlijkHeden I 87

Kapel "Irene" op een
ansichtkaart uit de
jaren vijftig van de
vorige eeuw
I HeerlijkHeden
OPEN MONUMENTENDAG 10 SEPTEMBER 2005
Op zaterdag 10 september 2005 houdt
UP6n ^^^^^^^Tir Nederland weer een landelijke Open Monu­
mentendag.
Het thema is Religieus Erfgoed. DeVOHB-
evenementencommissie heeft besloten het
nationale thema te volgen door de kerken van Heemstede en Bennebroek, die in
aanmerking komen voor de kwalificatie "erfgoed', te vragen deze dag opengesteld
te zijn. Bijzonder is dit jaar de openstelling van Kapel Irene, een onderdeel van
Meer en Bosch, ingang Achterweg. Die kapel is normaal niet vrij toegankelijk en
zeer zeker een unieke locatie. Bezichtiging is mogelijk van 10.00 tot 17.00 uur. Er
zullen op diverse tijden rondleidingen zijn. Informatie over andere opengestelde
monumenten wordt in de huis-aan-huisbladen bericht.
Kerkhistoricus Ton H.M.van Schaik heeft voor Open monumentendag 2005 een
themapublicatie geschreven:"Gebouwd op geloof. Monumenten van Religie".
Hierin wordt de geschiedenis van godsdienst in Nederland beschreven, van de
Romeinse tijd tot heden. Daarnaast komen al die verschillende typen monumen­
ten aan bod die de religieuze stromingen hebben voortgebracht.
Alvast te noteren datum Premieavond: donderdag 8 december.
Dan zal een tweede deel verschijnen van Monumenten van Heemstede, ditmaal
aangevuld met panden uit Bennebroek.Verdere informatie verschijnt in nummer
126 van HeerlijkHeden.

VAN HET BESTUUR
1. Een nieuw bestuurslid
Na het vertrek van Hans Krol en Eric Hamerslag deze zomer was het noodzake­
lijk, op korte termijn om te zien naar nieuwe bestuursleden.
Wij zijn verheugd dat Marijke Meyer bereid is gevonden tot het bestuur toe te
treden.Zij heeft zowel een Heemsteedse als Bennebroekse achtergrond en zal in
november formeel aan de algemene ledenvergadering worden voorgesteld.
2. Gemeentelijke monumentenlijst Heemstede vastgesteld
Na jaren van voorbereiding is dan eindelijk de gemeentelijke monumentenlijst van
Heemstede een feit. Deze bestaat voorlopig uit 32 objecten.
DeVOHB heeft een werkzaan aandeel in de totstandkoming gehad door het
opstellen en aan het gemeentebestuur aanbieden van een groslijst van in aanmer­
king komende panden en ensembles.Daaruit hebben B enW een keuze gemaakt,
nadat de eigenaren in de gelegenheid waren gesteld hun visie op de aanwijzing
tot monument te geven.
De zorgvuldige wijze waarop de gemeente het gehele proces van aanwijzing heeft
uitgevoerd verdient lof (monumentenverordening;subsidieregeling;begeleiding
eigenaren;bezwaarprocedure).
De monumentenlijst zien wij als een eerste begin: in de toekomst zullen wij zeker
met voorstellen ter aanvulling komen ; mogelijk al naar aanleiding van de discussie
over het Reddingsplan Karakteristiek Centrum Heemstede (zie hierna ).
Te betreuren is dat het ensemble Blekersvaartweg 14 t/m 20 niet door B en W
op de lijst is geplaatst.De gemeenteraad en deVOHB hebben hier op aangedron­
gen maar vanwege de bouwvallige staat van het casco van no. 18 (galerie de Blee-
ker) is het ensemble op formele gronden geschrapt.Het laatste woord hierover
moet nog worden gesproken.
Panden en ensembles, aangewezen als gemeentelijk monument:
Achterweg 5 (Salem/Meer en Bosch 1889) Herfstlaan 3 (Alg. Begraafplaats )
Achterweg 13,15,17 (circa 1850) Julianaplein I (Bibliotheek)
Blekersvaartweg 7/8 (Adriaen Pauw) Kerklaan 7 (woonhuis)
Blekersvaartweg 19/19a (ex wasserij) Kerklaan 13/15 (woonhuis 1834)
Blekersvaartweg 23 (Bakkershuisje) Kerklaan 103 (woonhuis 1891)
Blekersvaartweg 24 (woonhuis/stal 1896) Marisplein 5 (KRZV Het Spaarne)
Bronsteeweg 49 (Gramophone House 1870) Van Merlenlaan 31 (De Horst 1927)
Bronsteeweg 59 (De Ceder 1920) Raadhuisstraat 22a/24a ( 1922)
Glipperweg83 (veldwachterdienstwoning 1912) Raadhuisstraat 27 (1889 neorenaiss.)
Haemstedeplein e.o.(Amst.School 1920-1921 ) Raadhuisstraat 87 (drukkerij 1912)
Herenweg 6 (koetshuis Dennenheuvel 1902) Raadhuisstraat 103 (café 1894)
Herenweg 61 (boerderij Dinkelhoeve) Sportparklaan 6 (kantine RCH 1932)
Herenweg 87 (woonhuis onder het oude dak) Tooropkade I (villa 1930)
Herenweg 135 (rustiek woonhuis ca 1900) Roemer Visscherplein 25 (1928)
Herenweg 141 (kapel 1930) Voorweg 24 (Voorwegschool 1882)
Herenweg 143 (villa Stella Duce 1892) Wilhelminaplein 12 (boerderij 1869)
HeerlijkHeden I 89

90 I HeerlijkHeden
3. Reddingsplan karakteristiek centrum Heemstede (II)
Eind maart 2005 brachten wij onze brochure uit waarin het gemeentebestuur
van Heemstede werd geïnformeerd over onze visie op de algehele visuele
achteruitgang van het winkelcentrum aan Binnenweg en Raadhuisstraat. Het
Bestemmingsplan Centrum biedt veel ruimte voor de oprichting van niet in
de omgeving passende bouwwerken; historisch waardevolle en karakteristieke
panden genieten geen bescherming en kunnen dus worden afgebroken (de Pijp)
en het aanzien van winkelpuien is door luifels,vlaggen en schreeuwerige reclame­
uitingen sterk achteruit gegaan.
De gemeenteraad (de commissie Ruimte) reageerde positief op ons initiatief
door de organisatie van een wandeling begin juni langs de door deVOHB aange­
geven bedreigde locaties, gevolgd door een algemene discussie in het gemeen­
tehuis over de vraag wat de mogelijkheden voor verbetering van de bestaande
situatie zouden kunnen zijn.
De ook aanwezige wethouder Hardesmeets besloot de avond met de toezeg­
ging dat de visie van B enW op het bestemmingsplan en op onze brochure "na
de zomer" mag worden verwacht. Die opmerking zou ruimte kunnen scheppen
voor een andere houding van het gemeentebestuur, dat immers in Februari nog
liet weten wegens tijdgebrek en onderhanden grote projecten voorlopig niet aan
een wijziging van het bestemmingsplan te denken.
Als steun in de rug van het gemeentebestuur heeft het bestuur van deVOHB
eind juli nog eens schriftelijk benadrukt dat de ontwikkelingen in de regio
(opknappen winkelgebieden in Haarlem en Bloemendaal met behoud van histori­
sche elementen en toepassing van hoogwaardige materialen, succesvol terugdrin­
gen reclame-uitingen in samenwerking met ondernemers) op termijn tot verlies
van de nog aanwezige exclusiviteit, beeldkwaliteit en het concurrerend vermogen
van ons winkelcentrum zullen leiden waardoor Heemstede "de boot mist". Deze
constatering vloeit voort uit de gedachte dat karakterbehoud en economie hand
in hand gaan: een historisch/karakteristiek winkelcentrum heeft aantrekkings­
kracht op het publiek.
Wordt vervolgd.
4. Bestemmingsplan Van Merlen : restrictief beleid
De gemeente Heemstede heeft een herziening van het bestemmingsplan Van
Merlen ter inzage gelegd.
Aanleiding was de in het bestaande bestemmingsplan aanwezige ongewenste
mogelijkheid tot het oprichten van woonhuizen waarin meerdere woningen/
appartementen konden worden gesitueerd.
De bestaande situatie is nu bevroren door per perceel precies aan te geven wat
is toegestaan.
Wel is een vrijstellingsbevoegdheid aan B en W verleend om bij bestaande vrij­
staande woningen en twee woningen onder één kap af te wijken van het bestem­
mingsplan voor het realiseren van een woonhuis met meerdere woningen.

Met een dergelijke vrijsteliingsbevoegdheid wordt dan weer mogelijk wat het
bestemmingsplan nu juist beoogt tegen te gaan: aantasting van het karakter van
het villagebied.
Wij hebben dan ook aan B en W geadviseerd,voor dit architectuurhistorisch en
cultuurhistorisch unieke en voor verandering zeer gevoelige gebied niet een vrij­
steliingsbevoegdheid in het bestemmingsplan op te nemen maar in voorkomend
geval het bestemmingsplan te herzien. Een dergelijke herziening is voorbehouden
aan de gemeenteraad en met meer waarborgen omgeven.
G. Brand
VERSLAG VAN DE ALGEMENE LEDENVERGADERING
(ALV) VAN DE VOHB D.D. 19 MEI 2005
1 opening
De voorzitter, drs G. Brand, opent de ALV met een woord van welkom aan alle
leden en andere belangstellenden, onder wie vertegenwoordigers van de Vereni­
ging Oud-Schoten. Hij geeft vervolgens gelegenheid aan alle bestuursleden zich
voor te stellen; tevens laat hij weten dat het bestuurslid Eric Hamerslag afwezig is.
Het aantal aanwezige leden bedraagt ca. 85.
2 verslag van de ALV d.d. 13 mei 2005
Ten aanzien van de tekst van het verslag, noch ten aanzien van de inhoud van het
verslag worden er opmerkingen gemaakt. Het verslag wordt - met dank aan de
voormalige secretaris, (die voor deze vergadering uit Duitsland is overgekomen)
- vastgesteld.
Huize "Adriaen Pauw" of
wel Huize Visser aan de
Blekersvaartweg, nu een
gemeentelijk monument
(foto V.C.Kiep)
HeerlijkHeden I 91

92 I HeerlijkHeden
3 verslag VOHB over het jaar 2004
(gepubliceerd in HeerlijkHeden 124)
Naar aanleiding van dit verslag worden geen vragen gesteld of opmerkingen
gemaakt.
4 financiën
De penningmeester geeft een korte toelichting op het financieel overzicht, dat
eveneens gepubliceerd is in HeerlijkHeden. Hij geeft aan dat bij het drukken van
dit overzicht een foutje geslopen is in de opstellingen; het bedrag van 1.500,-
euro dient een kolom naar rechts te worden gelezen.
Het overzicht geeft geen aanleiding tot nadere vragen of opmerkingen.
5 verslag van de kascommissie
Geen van de leden van de kascommissie is op dit moment aanwezig; wel heeft de
kascommissie een verslag opgesteld dat ter vergadering wordt voorgelezen en
waaruit blijkt dat de kascommissie met grote waardering heeft kennis genomen
van de uitvoering van het financieel beleid door de penningmeester. De vergade­
ring geeft met applaus te kennen de penningmeester de dechargeren.
6 verkiezing van de kascommissie
De heerW. 't Hooft heeft te kennen gegeven bereid te zijn een herbenoeming
te aanvaarden.Ter vergadering meldt zich de heer A. Buiter voor de inmiddels
ontstane vacature. De vergadering bekrachtigt de benoeming met applaus.
7 toelichting op het gevoerde beleid
De voorzitter geeft aan dat het bestuur besloten heeft een aantal bestuursleden
in de gelegenheid te stellen hun 'portefeuille' tijdens de ALV aan de hand van
enige sheets te laten toelichten, en de leden te vragen hierop in te gaan.
De heer Koopman, penningmeester, gaat in dit kader in op de verdeling van de
inkomsten en uitgaven van deVOHB. Hij geeft aan dat de contributie relatief laag
is en dat het bestuur tracht deze ook laag te houden. Een substantieel deel van
de uitgaven wordt besteed aan het blad HeerlijkHeden; uit een recent onder­
zoekje van de VOHB blijkt dat deze verhouding bij andere historische verenigin­
gen vergelijkbaar is met deVOHB.Wat het aantal leden betreft wordt opgemerkt
dat het aantal opzeggingen (wegens verhuizing, overlijden, wanbetaling (!)) onge­
veer gelijk is aan het aantal nieuwe leden. Het aantal leden schommelt al jaren
rond de duizend.
Naar aanleiding van een vraag over het al dan niet kostendekkend zijn van evene­
menten merkt de heer Koopman op dat er onder deze post ook evenementen
vallen die niet kostendekkend kunnen zijn, zoals de Algemene Ledenvergadering.
De heer Krol gaat uitgebreid in op de nieuwe vormgeving van HeerlijkHeden, die
nogal uiteenlopende reacties te weeg heeft gebracht, van instemming tot kant­
tekeningen.Vooral de kleinere letters en de fotobijschriften zijn voor enige leden
aanleiding geweest tot kritiek.Aan de andere kant is er ook veel waardering
voor de vernieuwing van het blad. De redactie weet dat er in dit eerste nummer

een aantal 'kinderziekten' zitten, die ongetwijfeld in volgende afleveringen zullen
worden rechtgezet.
Het bestuur heeft de redactie gevraagd om ook op andere punten nog eens te
kijken naar een leesbaarder opzet met een kleiner notenapparaat en een betere
indeling van de rubrieken.
Voorts gaat hij in op de jaarpremie voor 2005, die zal bestaan uit een vervolg op
de jaarpremie 2004 (over de monumenten te Heemstede) maar dan vooral over
de Bennebroekse Monumenten. Dit is een goede gelegenheid om deze monu­
menten onder de aandacht te brengen en de door deVOHB gewenste monu­
menten alvast op te nemen.Tot slot van zijn betoog gaat de heer Krol in op het
archief, dat - na zijn vertrek als bestuurslid - voortaan zal worden beheerd door
mwA. Kroon.
Mw E. van Bemmel, voorzitter van de Evenementencommissie, brengt de werk­
zaamheden van deze commissie onder de aandacht door een opsomming van de
activiteiten uit het afgelopen jaar en een voorbeschouwing op de activiteiten die
in 2005 zullen plaatsvinden, waar onder de excursie naar Dordrecht (die overi­
gens inmiddels is volgeboekt). De commissie is ook bezig met het voorbereiden
van de Open Monumentendag, waar het religieus erfgoed in de beide gemeenten
dit jaar centraal staat.
Tot slot vraagt zij leden om suggesties voor excursies naar belangwekkende
plaatsen in de omgeving, die nog niet bezocht zijn.
Als laatste in de rij van sprekers presenteert de heer Brand de verlies en
winstrekening van deVOHB over 2004. Vooraf geeft hij aan dat deVOHB weinig
machtsmiddelen heeft en het dus moet hebben van de kracht van argumenten en
beïnvloeding van de politiek. DeVOHB is daarmee bezig, maar dat heeft niet altijd
het beoogde resultaat.
Wat goed gegaan is, is de bemoeienis van deVOHB met het Oude Slot te Heem­
stede, waar de fundamenten weer boven water zijn gekomen (in letterlijke zin).
Verder het behoud van het tegeltableau van de wasserij Peeperkorn, dat inmid­
dels in oude glorie is hersteld en al weer is opgehangen. Ook de totstandkoming
van de monumentenlijst van Heemstede is een prestatie waar deVOHB het hare
ruimschoots heeft bijgedragen.
Maar er zijn ook verliesposten, zoals: het pand 'de Pijp' in de Raadhuisstraat, dat
tegen de grond gaat en vervangen wordt door een gebouw van vier verdiepingen
hoog. Dit past binnen het huidige bestemmingplan en de gemeente heeft aange­
geven te weinig tijd te hebben om een wijziging van het bestemmingsplan voor te
bereiden en uit te voeren.Wat is fout gegaan, is het verlies van het ensemble aan
de Blekersvaart, als gevolg van lange verwaarlozing van een van de panden, dat
daarvan deel uitmaakt. Een betreurenswaardige ontwikkeling.
Daarnaast zijn er nog zaken in uitvoering, zoals: het reddingsplan voor het winkel­
centrum van Heemstede dat aangeeft waar een verbetering aan de orde zou
moeten zijn. DeVOHB heeft hierin geprobeerd de vinger te leggen op bedreigin­
gen van het dorpse karakter van Heemstede. De Gemeenteraad, waar deVOHB
al een keer heeft ingesproken over dit onderwerp, zal zeer binnenkort met leden
van deVOHB een wandeling maken door de winkelstraten om met eigen ogen te
HeerlijkHede 93

Na overhandiging van
de oorkonde door de
voorzitter
(foto: Henk Vijn)
94 I HeerlijkHeden
zien wat deVOHB voorstaat. Daarna volgt een discussie in de gemeenteraad.
Wat het karakterbehoud in Bennebroek betreft is er in het afgelopen jaar veel
aan de orde geweest, waaronder de oude kern, de Geestgronden en het kloos­
ter ca. Het beleid van deVOHB heeft hierover enige kritiek gehad van leden uit
Bennebroek en van de Vereniging Meerwijk/Bennebroek. DeVOHB streeft naar
een verbeterde aanpak terzake. Ook zal deVOHB voor het eind van het jaar
komen met voorstellen voor een monumentenlijst voor Bennebroek.
Een van de leden geeft in aansluiting op het betoog van de voorzitter aan dat
het behoud van panden op het terrein van Meer en Bosch mede geschreven kan
worden op het conto van deVOHB bij de winstrekening.Waarvan akte.
8 Afscheid van twee bestuursleden
De voorzitter gaat in op het vertrek van Hans Krol, die gedurende 25 jaren deel
heeft uitgemaakt van het bestuur van deVOHB en het wandelend geheugen van
de Vereniging is. Hij heeft deVOHB in verschillende hoedanigheden gediend en zal
dat ook in de toekomst nog blijven doen, maar niet meer als lid van het bestuur;
overigens wel als lid van de redactie. Het bestuur zal ongetwijfeld nog een beroep
kunnen doen op de heer Krol. Als dank voor zijn verdiensten in de afgelopen
kwart eeuw biedt de voorzitter aan de heer Krol een standaardwerk aan over de
prehistorie.
Een voorstel van het bestuur om de heer Krol tot erelid van de Vereniging te
benoemen bekrachtigt de Algemene Ledenvergadering vervolgens met applaus.

De voorzitter memoreert vervolgens het vertrek van de heer Hamerslag uit het
bestuur na een zittingsperiode van vier jaar, waarin hij zich verdienstelijk heeft
gemaakt voor het organiseren van evenementen.
9 rondvraag
De heer Krom brengt naar voren dat het niet zozeer gaat in een ALV om het
dechargeren van de penningmeester, maar om het dechargeren van het gehele
bestuur voor het gevoerde beleid. Hij vraagt dan ook alle leden om door applaus
het bestuur te dechargeren, hetgeen prompt geschiedt.
Tot slot van het formele deel van de ALV verzoekt de voorzitter alle leden om
nieuwe leden aan te brengen en hij wijst erop dat er ook nog twee vacatures in
het bestuur zijn. Belangstellenden kunnen met hem contact opnemen.
Na de pauze volgt het feestelijke afscheid van Hans Krol.
De heren Harm en Peper gaan in een dialoog - op geestige wijze - in op alle
aardigheden, eigenaardigheden en merkwaardigheden van Hans Krol, maar vooral
op zijn fenomenale en onuitputtelijke geheugen over alle zaken die te maken
hebben met de geschiedenis van Heemstede en Bennebroek. Door middel van
een snelle test wordt Hans Krol in de gelegenheid gesteld om zijn kennis van
feiten en feitjes die betrekking hebben op vele aspecten van de locale geschiede­
nis te bevestigen, hetgeen hij ook prompt doet.
Na dit optreden krijgt Hans Krol het woord om - zonder al te veel beperkin­
gen opgelegd te hebben gekregen - zijn eigen visie te geven op een kwart eeuw
VOHB. Hij doet dat op de hem kenmerkende wijze met veel welsprekendheid,
aandacht voor alle details, zowel wat de echte geschiedenis betreft als de petites
histoires en met het betreden van vele zijpaden, waarna hij altijd weer terugkomt
op de kern van zijn betoog.
Na ruim een uur aan het woord te zijn geweest nodigt hij alle aanwezigen uit om
met hem een glas te drinken en in een informele bijeenkomst deze geslaagde ALV
af te sluiten.
A.J.M, van Unnik
HET OUDE EN NIEUWE BRUGGETJE OVER DE
CRAYENESTERVAART
In het vorige nummer van HeerlijkHeden, dat door een misverstand bij de druk­
kerij ongenummerd bleef, staat op pagina 65 een foto (gedateerd 9 juni 1924)
van twee dames op een houten brug met op de achtergrond een herenhuis.
Gevraagd werd wie de foto kan traceren. Hierop kwamen enkele reacties. O.a.
van mevrouw H.M.Selles-Basford, met een juist vermoeden van de oude brug-
de huidige brug is niet meer rustiek uitgevoerd - over de Crayenestervaart."De
huizen in de achtergrond staan aan de Bronsteeweg vlakbij waar deze weg op de
HeerlijkHeden I 95

Huidig bruggetje over
de Crayenestersingel.
Op de achtergrond het
grensbord Haarlem.
Foto V.C.Kiep
96 I HeerlijkHeden
Heemsteedse Dreef uitkomt. Deze zijn echter intussen vanaf de brug nauwelijks
meer zichtbaar vanwege een prachtige wilgenboom die aan de oostkant van de
brug over het water hangt". Het was de heer René van Bruggen, vroeger werk­
zaam bij het gemeentearchief Heemstede, die ons op het juiste adresnummer
attendeerde: Bronsteeweg 104.
Jammer alleen dat de zo fraaie boomstammetjesbrug is vervangen door een
simpele houten voetbrug.
Wèl is er nog één aanwezig nabij Groenendaal over de Van Merlenvaart, als
verbinding tussen de Ritzema Boskade en Torenweg.
AANVULLING OP HET ARTIKEL'EEN SCHOONE
WATERRIJCKE KLEER- EN SLIJTINGHBLEECKERIJE'
Bij het schrijven van een artikel zijn er altijd wel zaken die je over het hoofd ziet.
Daarom wil ik de heer J.W.G. van Doorn graag bedanken voor zijn reactie op
mijn artikel over de kleerblekerij aan de Herenzandvaart. Hij heeft het helemaal
bij het rechte eind als hij zegt dat deze kleerblekerij ook genoemd wordt in zijn
artikel over de kleerblekerij van Van den Berg in nummer 80 (april 1994) van ons
verenigingsblad. In dat artikel wordt melding gemaakt van de uit Haarlem afkom­
stige Jan van den Berg, die vanaf 6 mei 1767 eigenaar was van een kleerblekerij
aan de Herenzandvaart. In 1801 kocht hij in 'Het Wapen van Heemstede' nog een
tweede (aangrenzende) kleerblekerij aan de Herenzandvaart. Deze laatste kleer­
blekerij was omstreeks 1700 eigendom van Gerrit Corneliszn. van Bourgondiën.
Na 1801 werden beide kleerblekerijen samengevoegd.Tegenwoordig rest hiervan
alleen nog het in 1846 gebouwde woonhuis Kerklaan nr. 7. Mocht u geïnteres-

seerd zijn in de negentiende-eeuwse geschiedenis van de door mij behandelde
kleerblekerij aan de Herenzandvaart, dan verwijs ik u met alle plezier naar het
bovengenoemde artikel van de heerVan Doorn uit 1994.
ARCHIEFBERICHTEN EN GESCHIEDKUNDIGE
ACTUALITEITEN
Rectificatie
Zelden ontving de redactie zoveel reacties als op een vergissing in het artikel
"Het huis met de vaas" waarin op bladzijde 66 bollenboer Brijder werd genoemd
als bouwheer, hetgeen J. Preijde moet zijn. Die liet het pand Herenweg 180
bouwen nadat zijn bollengrond bestemd werd voor de bouw van huizen.
De heer drs.W.A.M.van Seggelen maakte ons voorts attent op een onnauwkeu­
righeid op pagina 33 van HH 123. Daar staat vermeld dat Voorhout van 1916
tot 1922 in Voorhout gevestigd was. Dat moet evenwel zijn van 1847 tot 1923.
[Daarvoor vanaf 1817 in Driehuis/Velsen].
Aanwinsten archief
Recent zijn de volgende schenkingen gedaan:
Foto's van toneelvereniging D.E.S. [Door Eendracht Sterk} o.a. van 25 jarig
jubileum in 1934 en 50-jarig jubileum eind l949.Voorts een linoleumsnede door
F.H.van Emmerik: het Bullenhofje in Heemstede, waar vroeger het dienstperso­
neel van Bosbeek woonde. Geschonken door mevrouw Corry Meijboom.
3 kleurenfoto's op boardkarton van de boerderij van Van Schie [door
S.C.J.Kemper]
Foto's van operettegezelschap "Hans Drift" in het .K.Verenigingsgebouw te
Heemstede op 10 en 17 februari 1935 [door de heer M.Kramer]. Afgebeeld zijn
verscheidene telgen van o.a. de families Peeperkorn, Kramer,Tummers, Preijde,
Roozen.Van der Sman, Captein,Van lersel en Vesten Verder een afscheidsfoto
van kapelaan J.F.Franse van de Heemsteedse verkenners, van wie aan het slot
van de Wereldjamboree werd bekend gemaakt dat hij als kapelaan van de
H.Bavoparochie in Heemstede (1932-1937) was overgeplaatst.
Ten slotte het dramatisch verhaal van een Duitse padvinder Bernhard Wester-
mayer. Die ontmoette in 1937 groepsleider Wim van Houten van de Heemsteed­
se Stanislausgroep tijdens de Wereldjamboree in Vogelenzang en logeerde bij hem
en andere verkennersgezinnen. In 1943 deserteerde de Duitser als soldaat en via
bemiddeling van Van Houten en een priester in Hoofddorp kon hij bij een boer
in de Haarlemmermeer onderduiken.Twee weken voor het einde van de oorlog
wist de S.S. Bernhard Westermayer op te sporen, waarna hij ter plekke werd
gefusilleerd.
HeerlijkHeden ! 97

Wereld Jamboree
Vogelenzang 31 juli
t/m 9 augustus 1937.
Van links naar rechts:
onbekende, Bernhard
Westermayer, kapelaan
J.F.Franse, groepsleider
Wim van Houten en
hopman Post
98 I HeerlijkHeden
- Diverse nieuwe foto's door de heer A. Koopman
-Afschrift necrologie "Gerrit Klijn, in leven Hoofd der Bijz. Prot. School Heem­
stede. Geboren 9 augustus 1846, overleden 13 maart 191 I ". 20 blz. Bevat gedach-
teniswoorden van o.a. ds.Wolters, J.L.Zegers (directeur van Meer en Bosch), de
heer Heydanus (wnd. Hoofd van de school), de heer Loran, Broeder Hoekendijk
(van Meer en Bosch), dr.A.H.Hartog (predikant Heemstede), de heer Kruiswijk
(voorzitter van de Christelijke Gemengde Zangvereeniging Ex-Animo), de heer
Valkenburg (onderwijzer) en een gedicht van G.van den Berg:"Bij de begrafenis
van mijn vriend G.Klijn".
- Gids uit circa 1930 "Wat Heemstede u biedt als woonplaats en als lust­
oord". Met geïllustreerde vooromslag door Jan Wiegman [ontvangen van mw.
H.Lautenbach-Olijve uit SmildeJ.AIs losse bijlage van de toenmalige "Vereeni-
ging tot Verfraaiing van Heemstede en Bennebroek en tot Bevordering van het
Vreemdelingenverkeer in deze gemeenten" is een lijst met pensions toegevoegd,
bestaande uit de volgende adressen:
Mevr.Torley-Duwell, Lanckhorstlaan 10
Fakkeldij- v.d.Schoot, Binnenweg 90
Brandsteder, Zandvoortselaan 186
L. de Helder, P.C.Boutenskade I
Anna-Cornelia', Kerklaan 121
C. Baarskamp, Linnaeuslaan 10
H.Boedart, Zandvoortselaan 59
L.Vermeulen, Laan van Bloemenhove I
Mevr. Frije, Zandvoorter Allee 8
Pension 2 Helena, Spaarnzichtlaan 10
"Lommeroord", Herenweg 86
Pension Luyken, Koediefslaan 12

J.J.Ramakers. Molenaersplein 10
Th.Van Ree, Camplaan 18
RC.Tak.Azalealaan 6
Mevr. Scholten, Asterkade 18
Voor de tentoonstelling "Jac.P.Thijsse; Leve de natuur!" in Museum Beeckestijn
is door deVOHB het beeld van de natuurvorser afgestaan, vervaardigd door
mevrouw Ellen Wolff.
De expositie - vermoedelijk de laatste omdat de gemeente Velsen met ingang van
volgende jaar het subsidie gaat stopzetten - is nog tot 16 oktober 2005 te zien.
RK kloosterensemble Bennebroek monument of niet?
De Raad van Cultuur adviseerde begin 2003 de staatssecretaris van OCW het
Sint Luciaklooster en de bijbehorende tuin plus portiershuisje aan te wijzen als
rijksmonument.
In het november 2003 in opdracht van de gemeente Bennebroek, sector
gemeentewerken, door drs.M.A.C.Polman Advies uitgebracht rapport "Cultuur­
historische notitie gemeente Bennebroek" worden drie complexen genoemd
met cultuurhistorische waarden: I) de Hervormde Kerk en directe omgeving; 2)
Ziekenhuis De Geestgronden met paviljoens, kerk en landschapsinrichting; 3) het
laat I9 e eeuwse St. Luciaklooster (vh. Sacré Coeur) met kloostertuin, waterpar­
tijen, beelden, tuinhuis, hekwerken, St. Jozefkerk, pastorie, rooms-katholieke basis­
school en Kerklaan.Vastgesteld wordt dat bouwkundige wijzigingen uit recentere
tijd een aantasting vormen van de bijzondere samenhang.
Door de Bond Heemschut, de Stichting de Hoeksteen te Haarlem, het Cuypers-
genootschap te Arnhem en Vereniging Meerwijck-Bennebroek zijn bezwaarschrif­
ten ingediend vanwege de niet toewijzing van het complex Rooms Katholiek
kloosterschool en kerk aan de Schoollaan 70 als een beschermd monument als
bedoeld in de Monumentenwet 1988.
Door laatstgenoemde bewonersvereniging is aan bureau M & DM te Amsterdam
gevraagd het kloostercomplex en omgeving te beoordelen op al dan niet monu­
mentale waarden. HetTuinarchitectenbureauWijnhoven adviseerde het bureau
M&DM over de waarde van de kloostertuin. Intussen verscheen een uitvoerig en
gefundeerd rapport:"Het complex Sint Luciaklooster te Bennebroek; een archi­
tectuurhistorische en stedenbouwkundige verkenning" (maart 2005).
In deze beoordeling zijn betrokken:
I. Sint Luciaklooster, Schoollaan 70
2) Kloostertuin met toegangshek, portiershuisje en overige hieronder nader te
noemen objecten, Schoolllaan bij 70
3) R.K.- Sint Josephkerk, Kerklaan I I
4) R.K.-pastorie, Kerklaan 9
5) Sint Franciscusschool, Kerklaan 6
6) Voormalige rectoraatswoning'Duinlust', Schoollaan 72
Geconcludeerd wordt o.a. dat een gedegen toetsing van het ensemble niet of
uiterst selectief heeft plaatsgevonden. Nu blijkt dat bij toetsing aan de hand van
de criteria van de rijksoverheid klooster, tuin en complex wel degelijk monu­
mentale waarden vertegenwoordigen en van nationaal c.q. lokaal belang worden
HeerlijkHeden I 99

Bennebroek,
Luciaklooster
100 I HeerlijkHeden
geoordeeld. De criteria betreffen de cultuurhistorische waarde, de architectuur,
het ensemble, de gaafheid en de zeldzaamheid.
Vanuit de optiek van secularisatie wordt vastgesteld dat verbouwing van het
klooster tot appartementen gegeven de huidige omstandigheden de best denk­
bare oplossing is.Wel wordt geadviseerd een adequate detailbeschrijving op te
stellen van de te beschermen monumentale waarden voordat de plannen worden
getekend.Voorts aanvullend onderzoek te laten verrichten door een onafhankelij­
ke partij over de toekomstige ontwikkeling van de "gave, bijzondere, negentiende-
eeuwse kloostertuin".
Voorweg 375 jaar
Sinds 1625 is de Heemsteedse openbareVoorwegschool op dezelfde plaats
gevestigd aan de Voorweg nabij de Oude kerk (de jaren van tijdelijk verblijf aan
de Achterweg in de 19 e eeuw doorgerekend). Zoals bekend is de basisschool
daarmee de oudste primaire schoolinstelling op dezelfde plaats in Nederland. Het
375-jarig jubileum is tussen 25 april en I juli met diverse activiteiten gevierd.
Boudewijn de Groot heeft "Heemstede in zijn genen"
Zanger en muzikant Boudewijn de Groot verhuisde zo'n dertig keer, maar keerde
terug naar de plek waar hij vandaan komt. Op een vraag waarom hij terugkeerde
naar Heemstede antwoordde de troubadour:
'Ik houd van die enorme verscheidenheid; stad, weilanden, bossen, rivieren, duinen, zee,
qua buurten is er alles, van zeer eenvoudig tot buitengewoon chic. En dat alles op een
klein oppervlak. Maar er is een enorm verschil in waardering voor de woonplaatsen in
deze omgeving. Sommige van m'n vrienden zeggen: wat zoek je er toch, dat bekrompen
gedoe, die kak. Ze vinden het hier benauwd, hebben er niets mee, maar dit gebied zit in
m'n genen, omdat ik hier ben opgegroeid, aan iedere straat heb ik een herinnering (...)
Op een vraag naar zijn favoriete plekken noemt hij naast het kopje van Bloemen-

daal: 'mijn lievelingsstraat is de Jan Steenlaan. Die associeer ik met de zomer. Ik houd
van de landerigheid en de rust in die laan. Ten slotte de lommerrijke, statige Zand-
voortselaan. Deze weg heb ik miljoenen keren afgelegd, liftend, fietsend, per Solex....'.
Vondsten op Hageveld
Tijdens graafwerkzaamheden op het voorterrein van Hageveld waar momenteel
een ondergrondse parkeergarage wordt aangelegd stuitte men op fundamenten
van een bouwwerk, mogelijk het vroegere klooster "Porta Coeli" ofwel "Hemel-
spoort" van de paters Bernadieten ofwel Cisterciënsers, dat hier vanaf 1458
gedurende ongeveer I 15 jaar heeft gestaan. Op de plaats van een oude hofstede
met de naam "Willegen Horn'Wan de eens 21 abdijen in de Spaarnestad was
deze de enige buiten de stadsmuren van Haarlem, gelegen op grondgebied van
Heemstede, maar behorend tot de parochie van de stad. Het klooster werd niet­
temin van deze geestelijke jurisdictie ontheven, mits "'s jaarlijks ten eeuwigen tijde
een halve Rijnsche gulden metter daad te betaalen".
De eerste broeders of monniken waren afkomstig uit het al bestaande convent te
Warmond. De paters hebben o.a. nog altijd zo genoemde munnikenvaarten gegra­
ven. De namen van priors en een aantal kloosterlingen zijn bewaard gebleven,
maar materieel resteert verder weinig tot niets. Na definitieve opheffing ten tijde
van de Reformatie gingen de resterende goederen na een langdurig conflict met
de hogeschool van Leiden in 1581 naar het "geestelijk comptoir" van Haarlem,
die deze weer ten dele van de hand deed. Begin 17 e eeuw kwam op het terrein
van het afgebroken klooster een buitenplaats met landhuis, in 1923 gevolgd door
het kleinseminarie Hageveld.
Tijdens de recente graafwerkzaamheden voor een parkeerkelder kwamen ook
een aantal skeletten naar boven, die blijkens een eerste onderzoek van vrouwen
zouden zijn. Dit klinkt niet zo vreemd als men in eerste instantie zou denken.Uit
een bewaard document blijkt namelijk dat de bisschop bij de stichting toestem­
ming gaf naast onder meer het luiden van klokken bij Heilige Missen en andere
godsdienstige plechtigheden "en zelfs te mogen begraven:'zusters en huisgenoo-
ten van 't zelfde klooster, mitsgaders hen die uijt genegenheid of godvruchtigheid
hunne begraafplaats aldaar gekozen zullen hebben (...)'
Voorafgaande aan de bouw is in opdracht van Hopman Interheem Groep BV in
2002 een verkennend archeologisch bodemonderzoek verricht door de firma
ArcheoMedia BV in Nieuwerkerk a/d IJssel. Uit dat onderzoeksresultaat bleek al
uit boringen dat op de onderzoekslocatie archeologische resten werden aange­
troffen, die met het klooster in verband zouden kunnen worden gebracht. Citaat
uit rapport:"De vondsten uit de afbraaklaag en de dieper gelegen aardewerk­
vondst uit de 16 e eeuw wijzen er wel op dat de kloostergebouwen deels op of
direct in de buurt van de onderzoekslocatie hebben gestaan". Dat laatste werd
bij het eigenlijke grondverzet voor het hoofdgebouw bevestigd. In voornoemd
rapport was bij de conclusies en aanbevelingen al vastgelegd dat het voorgeno­
men graafwerk een bedreiging vormt voor archeologische waarden uit de peri­
ode van het voormalige klooster, edoch "deze waarden zijn niet van dien aard dat
ze de aanleg van de parkeerkelder in de weg staan"
HeerlijkHeden I 101

102 I HeerlijkHeden
Dankzij de welwillende medewerking van de familie Lamers, met hart voor de
cultuurhistorische waarden van het landgoed die momenteel op een dvd wordt
vastgelegd, kunnen we de lezers via een tweetal foto's nog iets van de middel­
eeuwse kloostermoppen tonen.

Heemstede en (oud)Heemstedenaren in recente publicaties
- In het blad van de stichting Meer-Historie, maart 2005, pp. 20-22, is een artikel
van de heer Henri Stoet opgenomen over'Burgemeester Pabst uit Heemstede'.
Hij was van 1853 tot 1856 burgemeester van Heemstede en Bennebroek en
na de drooglegging vanaf 1855 (tot 1863) de eerste burgemeester van Haarlem­
mermeer. De eerste gemeenteraadsvergaderingen van de nieuwe gemeente
zijn gehouden in het gemeentehuis van Heemstede, Huize Overlaan aan het
Raadhuisplein. De heer M.S.RPabst woonde zelf met zijn gezin in Huize Meer en
Bosch. Hij overleed al op 45-jarige leeftijd en werd begraven op de Algemene
Begraafplaats te Heemstede.
- In het katern "Het Vervolg" publiceerde De Volkskrant op 30 april 2005 een
uitvoerig artikel over korporaal Theo van Staveren in Vietnam. De uit Heemstede
afkomstige soldaat 2261594 was een van de ongeveer 58 duizend slachtoffers
aan Amerikaanse kant. Het gezin Van Staveren, woonde vanaf 1938 op verschil­
lende adressen in Heemstede, laatstelijk op het adres Gelderlandlaan 19 en is in
september 1954, met behalve vader en moeder 7 kinderen, naar de Verenigde
Staten geëmigreerd. Men verwachtte daar een betere toekomst.
Theo gaf zich in 1969 op als vrijwilliger op voor Vietnam, na zich een jaar eerder
bij de marine te hebben aangesloten.Voor hem was dat, zoals voor veel Ameri­
kanen, een goed alternatief voor studie of werk.Theo van Staveren werd in de
buurt van het dorp Tra Lo, provincie Quang Nam, door deVietcong doodge­
schoten.Volgens de familie kreeg de statenloos gestorven marinier postuum de
Amerikaanse nationaliteit.
- Kortgeleden verscheen het boek'Trots en in zichzelf besloten. Ida Gerhardt.
Afkomst en eerste deel van haar leven' door het echtpaar Mieke van den Berg en
Dirk Idzinga. (Kampen.Ten Have. ISBN 90 259 5470 7).
De grootouders en moeder van dichteres Ida Gerhardt (1905-1997): Grietje
Blankevoort (uit een bekend geslacht van aannemers) hebben van 1894-1898 in
Heemstede gewoond in het huis wijk B nummer 23, dat overeenkomt met het
huidig adres Achterweg 15. Het pand werd gehuurd van de Nederduits Hervorm­
de gemeente. Na haar huwelijk met Dirk Reinier Gerhardt te Heemstede in 1898
is het echtpaar naar Amsterdam verhuisd. Uitgebreid archiefonderzoek, inclu­
sief bijVOHB, leverde een schat aan nog onbekend materiaal dat de auteurs in
verband brachten met autobiografisch getinte gedichten.
- Van de alom gewaardeerde emeritus pastoor IJsTuijn verscheen dit voorjaar
"Pastorale; zeventig speelse gedachten voor de leden van de K.B.O., afdeling
Heemstede'. Op de voorzijde van dit boekje, dat ook via de boekhandel verkrijg­
baar is, zijn toepasselijk beide R.K. kerken van Heemstede afgebeeld.
- Bij gelegenheid van het jubileum 50 jaar Rotaryclub Heemstede, in het jaar dat
de Amerikaan Paul Harris een eeuw geleden de Rotary oprichtte, verscheen een
gedenkboekje waarin wel en wee in woord en beeld aan de orde komen. Samen­
gesteld door de heer Carl van Empelen verscheen de uitgave als bedoeld voor de
leden.
HcerlijkHeden I 103

104 I HeerlijkHeden
- De historica Tineke Piersma schreef een uitvoerig boek over de vervolging van
de Nederlandse Jehova's in de Tweede Wereldoorlog "Getrouw aan hun geloof"
(Uitgeverij Van Gruting, 2005. ISBN 90 75879 296).Aan het slot is een lijst van
slachtoffers in Duitse concentratiekampen opgenomen. In de publicatie is ook, zij
het beknopt, informatie te vinden over het bijkantoor, het zogeheten 'Bethelhuis',
dat sinds 1938 was gevestigd op Camplaan 28 te Heemstede, dat door de Sicher­
heitspolizei op verzoek van de SS te 's-Gravenhage, werd gesloten.
- Groot blijft vooralsnog het aantal documentaires en publicaties dat overW.O.II
uitkomt.
Nieuw is de uitgave:"Freund oder Vijand? Een groene politieman in het Neder­
lands verzet".
Bijna 300 pagina's met Nederlands- en Duitstalige tekst. Hoofdpersoon is Joep
Henneböhl, de Duitse politieman, die met gevaar voor eigen leven een aantal
Broeders van de la Salie uit Heemstede, die tijdens de achteraf zogeheten "Sinter­
klaasrazzia" van 6 december waren opgepakt voor deportatie vanaf het station in
Haarlem richting Duitsland, naar Berkenrode terugbracht, waar ze geëvacueerd
waren bij de familie Bomans omdat het Broederhuis was bezet. In "De Aanslag"
van Harry Mulisch is "de kerstman van Heemstede" als "grote vriend van het
verzet" vrijwel zeker een zinspeling op Henneböhls actie. De Broeders uit
Heemstede bevorderden het verschijnen van de levensherinneringen "Ik kon niet
anders" en gaven in 1950 tevens een Duitse uitgave uit.
InVillaTen Hompel te Munster, was van 1940 tot 1945 een centrale van de
Duitse regionale Ordnungspolizei gehuisvest.Tegenwoordig is hier een museum
en documentatiecentrum gevestigd en in het tentoonstellingsdeel blijvend een
vitrine aan Joep Henneböhl gewijd, de man die na de Bevrijding met de dochter
van een Nederlandse verzetsman trouwde en in Nederland bleef wonen. Het
boek is niet via de boekhandel leverbaar.Voor personen die de publicatie willen
bestellen wordt verwezen naar de website van Villa ten Hompel. Daar vindt men
een bestelformulier voor door deze organisatie uitgegeven materiaal. Het adres
is: www.muenster.de/stadt/villa-ten-hompel
Onder 'service' valt het boek, dat 12 euro kost, te bestellen.
- Na de capitulatie van Japan medio augustus 1945 ontstond een gezagsvacuüm
in het voormalig Nederlands-lndië en heerste anarchie op straat. Sukarno en
Hatta proclameerden onder invloed van radicale jongeren de onafhankelijk­
heid: Republiek Indonesia. Deze Bersiap-periode [strijdkreet van nationalistische
jongeren "Weest Paraat"] die tot ver in 1946 duurde was zeer gewelddadig en
heeft duizenden Indo-Europeanen en Chinezen tot slachtoffer gemaakt. Dankzij
historicus en Heemstedenaar dr. HTh.Bussemaker is thans voor de eerste keer
in de Nederlandse taal een integrale studie ten aanzien van Java en Sumatra
verschenen:"Bersiap! Opstand in het Paradijs". Een voor de geschiedschrijving
belangrijk werk waaraan de auteur -zelf Indische Nederlander én ervaringsdes­
kundige! - ruim vier jaar intensief werkte en waarvoor hij thans terecht alom
wordt geprezen.
Hans Krol

BOEKHANDEL BLOKKER 50 JAAR
Heemstede had in 1955 verscheidene boekhandels, te weten Boekhandel van
Mourik, de voorloper van Blokker aan de Bronsteeweg, de dames Jonckbloedt,
met bibliotheek, bij de IJzeren Brug en Boekhandel Witteveen aan de Valkenbur­
gerlaan.'Buiten het dorp' aan de Zandvoortselaan was Boekhandel M.Sas, Zand-
voortselaan 147, gevestigd.Aanvankelijk Boekenrode geheten, de voorloper van
Boekhandel Batavo en nadien de Vré.Verder bestaat D.J.Schol/Van Ostade in de
Schilderswijk tot in onze tijd. De signatuur van de boekhandels was zoals destijds
gebruikelijk was keurig verdeeld in algemeen, protestants en rooms-katholiek. De
dames Jonckbloedt waakten tevens zorgvuldig over hun uitleenbibliotheek naar
de richtlijnen van Rome.
Toneelve reniging
D.E. S. voerde op
15 oktober 1958
het toneelstuk 'de
Voetbalpool' op.
De Boekhandel in oude
tijden. Waarschijnlijk
•was deze toen in bezit
van Van Mourik. Het
•was een boekhandel met
een leesbibliotheek. Er
hangt een aankondiging
van een concert door ene
Dick Weltman. Rechts
naast de portiek is een
sigarenhandelgevestigd
"La Vuelta". Eigenaar
is AJl. Kwast. Tevens
hangt er een groter
bord met de aanduiding
Maximus. Wellicht
uitbreidingsplannen.
HeerlijkHeden I 105

De huidige boekhandel
Blokker aan de
•winkelgalerij
Hugo Claus signeert "de
Geruchten" op zaterdag
19 oktober 1996
106 I HeerlijkHeden
In 1955 startte de heer J. Blokker zijn boekhandel in de woning van zijn ouders
aan de Bronsteeweg 26. Een jaar later nam hij de winkel van de heerVan Mourik
aan de Bronsteeweg 4 over waar de boekhandel tot 1997 gevestigd bleef. Dit
onder de naam Jac. Blokker's Boekhandel. Opmerkelijk is dat de vader van Jacob
Blokker zijn baan opzegde om zijn gehandicapte zoon bij te staan in de boekhan­
del.
Het was een ondiep pand dat in 1964 werd uitgebreid aan de achterzijde. Er zijn
toen, om ruimte te creëren, de boekenperrons met verbindingstrapjes aange­
bracht.
Clemens Hoevenaars
Hoevenaars was op 17-
jarige leeftijd bij een boek­
handel in Breda begonnen
waar hij ook zijn opleiding
in het boekenvak kreeg. In
die periode -1961- leerde
hijTosca Heyligers kennen,
nu ook een leven lang
verweven met het boeken­
vak. Na zijn militaire dienst
ging Clemens in 1964
werken bij Boekhandel
Blok-sic- in Rotterdam.
(Als een soort aanloop in
1966 naar Blokker! )
Op I mei 1966 trad Clemens Hoevenaars in dienst bij Blokker's Boekhandel na
een sollicitatie op een advertentie in het Nieuwsblad voor de Boekhandel. Hij
werd bedrijfsleider en verving toen Blokker Sr. die tegen de 70 jaar liep. In 1977
volgde hij Jacob Blokker op als directeur van Blokker Boek B.V.

Collectie
Na 1966 onderging de collectie boeken langzaamaan een wijziging. De meer
links georiënteerde uitgevers als Sun, van Gennep en Sua deden hun intrede. Het
was de tijd van de schotschriften die in de belangstelling kwamen van een meer
maatschappijkritisch gericht publiek.Verder was er veel aandacht voor literatuur,
kinderboeken en de algemene wetensschappen als filosofie, psychologie, gods­
dienst, enz.
Vlaamse schrijvers
Landelijke bekendheid kreeg Blokker's Boekhandel door de introductie van
Vlaamse schrijvers. Hoevenaars denkt dat hij daarmee al vroeg kennis had
gemaakt vanwege zijn oorspronkelijke woonplaats Dongen en zijn boekhandelop­
leiding in Breda. Het Vlaamse land lag bij wijzen van spreken om de hoek.
In 1978 werden drie bekende Vlaamse schrijvers uitgenodigd naar Heemstede te
komen om hun werken te presenteren: Hugo Raes.JosVandeloo en Ward Ruys-
linck. In 1980 werd een aparte kast in de winkel ingericht met Vlaamse auteurs,
een novum in Nederland.
Presentaties
Boekhandel Blokker heeft een
reputatie opgebouwd via speciale
activiteiten waarbij gastauteurs
werden uitgenodigd. De aller­
eerste auteur die boeken kwam
signeren was An Rutgers van der
Loeff. Onder de grote auteursna­
men bevinden zich Anna Enquist,
Jeroen Brouwers, Maarten 't Hart,
Arthur Japin en Jan Siebelink.
Tijdens de Boekenweek van 1988
betrad Hugo Claus het pand
om zijn juist verschenen roman
Een zachte vernieling te signe­
ren. Hij deed dat in 1996 een
tweede maal met zijn roman De
Geruchten. In 1995 schreef Hugo
Claus speciaal voor Clemens Hoevenaars het gedicht Ach Clemens, dat in een
fraaie bibliofiele uitgave werd gegoten. Dit t.g.v. het 40-jarig bestaan van Blokker's
Boekhandel.
Tijdens de Kinderboekenweek waren o.a. Paul Biegel, Ingrid & Dieter Schubert,
Els Pelgrom en MaxVelthuijs te gast. Het prachtige boek Roosje van Gerard van
Westerloo was het eerste grote succes van de bekende voorkeursplank met een
verkoop van ca. 1500 exemplaren. De auteur is tweemaal te gast geweest in de
winkel. Het succes van Roosje werd nog overtroffen door de indrukwekkende
roman De tuin van de samoerai van de Amerikaanse schrijfster GailTsukiyama
waarvan er zo'n 3000 exemplaren over de toonbank gingen. Ook deze schrijfster
bezocht tweemaal de boekhandel.
Vera de Backker
presenteert voor de
kleintjes haar boek
"Koosje Koala"op
18juni 1997
HeerlijkHeden I 107

In de rij voor de
Amerikaanse schrijfster
Gail Tsukiyama op
3 oktober 1998
108 I HeerlijkHeden
Blokker's Boektiek
Een aparte plaats nam de collectie handwerkboeken en -materialen in. In de peri­
ode 1968 tot 1996 kreeg deze Scandinavisch gerichte activiteit onder leiding van
Jacob Blokker, zijn echtgenote Bodil Blokker-Veggerby en mevrouw Bep Huisman
landelijke bekendheid.
Baas in eigen huis
In 1994 werd het echtpaar
Hoevenaars-Heyligers
eigenaar van de boekwin­
kel die vanaf dat moment
Boekhandel Blokker heette.
In 1997 volgde een ingrij­
pende verbouwing waarbij
de boekopstelling op één
niveau kwam waardoor
ook het ruimtelijk effect
ten goede kwam. Echter
twee jaar later verliet men
dit pand omdat de eigenaar het pand nummer 4 en de belendende percelen
af wilde breken om daar een appartementcomplex te laten verrijzen met op
de begane grond winkelruimten. Boekhandel Blokker verhuisde naar de meer
centraal gelegen winkelgalerij in het voormalige pand van de IJzerhandel Kort die
naar de overzijde ging. Merkwaardigerwijze verhuisde deze firma vorig jaar naar
Bronsteeweg 2-4 waar Boekhandel Blokker jarenlang gevestigd was. Op het pand
in de winkelgalerij werd op bescheiden wijze een naambord aangebracht "Boek­
handel Blokker". Tot veler verrassing sneuvelde het bord door de censuur van
de gemeente en moest verwijderd worden. Niet alleen Boekhandel Blokker is
slachtoffer van deze "cultuurterreur". Menig middenstander ondergaat deze plaag
waarbij van een willekeurig beleid sprake lijkt. Het interieur is fraai en doelmatig
en Boekhandel Blokker kan het vijftig jarig bestaan tegemoet gaan.
Een verre vriend
Sedert 1997 bestaat er een regelmatig correspondentschap met de Japanner
Mitsunori Muramoto in de Nederlandse taal. Het is de privé-hobby van deze
Japanner die Nederlandstalige prentenboeken koopt, die exemplaren voorziet
van een Japanse vertaling en ze dan weggeeft aan wie hem goeddunkt.Vaak is
dat de wachtkamer van een ziekenhuis. Om het Nederlands dagelijks te kunnen
beoefenen heeft hij ook een abonnement op het Haarlems Dagblad. Of Clemens
Hoevenaar als tegenprestatie Japanse kranten leest?....
J ubileumactiviteiten
Op zaterdag 24 september houdt Boekhandel Blokker Open Huis waarbij het
Jubileumboek over 50 jaar Boekhandel Blokker gepresenteerd wordt.Via de
media wordt u hier verder over geïnformeerd.
Met dank voor de informatieverstrekking van Clemens Hoevenaars.
Cees Peper

BENNEBROEK OUD EN NIEUW
Sloop van de
huizen aan het
Wilhelm in aple in
en 2* Schoollaan in
Bennebroek, september/
oktober 2004. Op de
foto de woningen aan
de Schoollaan tegenover
het parkeerterrein
van AH. (foto Jaap de
Groot)
Hernieawbouw
woningen Schoollaan
(foto V.C.Klepyjuli
2005)

Schilderij van ouderlijk
huis (links) en het
grotere huis van
Van Bakel aan de
Molenwerfslaan
Jeugdfoto met moeder
en broer; het kleinste
jongetje is
Bertus Compter
110 I HeerlijkHeden
DE HEEMSTEEDSE JEUGDJAREN VAN BERTUS COMPIER
Duiven verstoppen voor de Duitsers
Veel boerenland, bloembollenvelden en boomgaarden in de buurt. Zo herinnert
Bertus Compier (1938) zich het Heemstede uit zijn jeugd. In zijn woonkamer
hangt een schilderij van A.F. Blok, gemaakt in 1947."Kijk", zegt hij, wijzend op het
schilderij,"hier zie je het huisje waar mijn vader heeft gewoond. In de verte ligt
Cruquius. De Cruquiusweg bestond nog niet, alles was boerenland."
Bertus Compier werd vlak voor de oorlog geboren. Hij groeide op aan de Oude
Molenwerfslaan 52. De oorlog kan hij zich heel goed herinneren, ook al was hij
toen nog een jong kind."Zoiets vergeet je nooit meer", zegt hij."De Duitsers
vorderden bijvoorbeeld alle fietsen.
Dat gebeurde op de Cruquiusweg.Wie
doorreed, werd beschoten", vertelt
Bertus."En mijn oom is opgepakt
tijdens een razzia, maar hij wist te
ontsnappen op de Van Merlenlaan."
Vader Compier, Arie, had vee. Opa
Compier was eigenaar van bollenvel­
den, die op het huidige HBC-terrein
lagen. Het gezin van Bertus bestond
uit 8 kinderen. In de oorlog was er
aan de Oude Molenwerfslaan 52 altijd
wel wat te eten."Mijn vader slachtte
clandestien. Hij gaf vlees aan mensen
uit de buurt die het hard nodig hadden.

De mensen die wat beter in de slappe was zaten, moesten wel betalen." Bertus
herinnert zich ook nog grote Keulse potten met zoute snijbonen.
Aan de overkant van de straat zaten de Duitsers. Ze hadden de school gevor­
derd. Bertus ging er wel eens eten halen met een pannetje."Dat kreeg ik dan,
omdat ik nog een klein kind was." Uiteraard was het oppassen geblazen met
de hete adem van de Duitsers in de nek. De familie Compier was bijvoorbeeld
een groot liefhebber van duivenmelken. Bertus:"Je moest je duiven inleveren. Ze
werden onder andere gebruikt door het leger, om briefjes mee te versturen. Het
was in die tijd verboden om ze te houden, maar mijn familie gaf daar geen gehoor
aan. Net als mensen uit de buurt, verstopten we de duiven. Wij hadden er een
stuk of 20, achter in de tuin, tussen balen opgestapeld stro. Het is nooit ontdekt."
Duivenmelken was in zijn jeugd erg in zwang. Bertus legt uit dat het een arbei-
derssport was, die veel beoefend werd in Heemstede. Er werden wedstrijden
gehouden. "Duivenmelkers waren bijvoorbeeld Leo de Winter, Piet de Jong,
J. Blokker, Rinus Oudshoorn", somt hij op. Bertus zelf is altijd duivenmelker geble­
ven.Vorig jaar nog werd hij tweede van Noord-Holland.
Toen Bertus jong was, had je overal in Heemstede boerenland. In de Indische
buurt waren boomgaarden, zoals aan de Laan van Insulinde. Bij het HBC-terrein
stonden koeien. Hij noemt namen van boeren uit die tijd: De Jong, Driessen,
Jansen, Milatz."Ook het seminarie beschikte over veel land", herinnert de Heem­
stedenaar zich. Er is veel veranderd.
Zo is de duivensport een luxesport geworden, die niet meer zo veel beoefend
wordt. Het is duur. En Heemstede is verstedelijkt. Bertus heeft het allemaal zien
gebeuren. Hij is nooit weggegaan uit Heemstede."Ik mocht tot mijn twaalfde
naar school. Ik zat op de school bij ons in de straat, behalve in de oorlog. Omdat
de Duitsers de school bezetten, ging ik een tijd naar deVoorwegschool." Na zijn
twaalfde moest hij werken."Zo ging dat in die grote gezinnen van toen; er moest
geld in het laatje komen", zegt hij. De jongen begon zijn loopbaan bij groenteboer
Jan de Bruin. Met de groentekar trokken ze langs de huizen. Ook op zaterdag
werd er gewerkt.'Tot zes uur. En dan kreeg ik tien gulden. De hele week kochten
Arie Compier voorop
de motor tijdens de
mobilisatie
HeerlijkHeden I 111

Clublokaal van
Postduivenvereniging
'De Vredesboâe'[vroeger
'Vredesduif ' geheten]
aan de Meijerslaan.
Gebouwtje dateert uit
1975. (Foto: V.C.Kiep)
112 I HeerlijkHeden
de klanten op de pof. En vrijdag als het geld kwam, rekende men af. Zo ging het
niet alleen bij de groenteboer, ook de bakker en de schoenmaker haalden op
vrijdag het geld op."
Het waren andere tijden. Het gezin ging één keer per week in de teil. Moeder
waste nog met het wasbord en de wringer. En als je een fiets wilde, ging je naar
de vuilnisbelt om wat onderdelen te zoeken, zodat je er zelf een in elkaar kon
sleutelen.Vader Compier bleef vee houden en handelde daarnaast in allerlei
zaken, onder andere vlees."Het was een oude scharrelaar", omschrijft de zoon
zijn vader.
Lange tijd woonde Bertus in de Indische buurt. Het was er gezellig. De buurt had
een toneelvereniging in de periode na de oorlog. Nut en Genoegen was de naam.
Bertus ging wel eens op zaterdag naar een voorstelling kijken. Hij kwam als jonge
man veel op het Wilhelminaplein. Er was een dansschool, van Van der Moolen,
en later een café, Willem Tooien. En er zat een motorzaak."Op zondag werd er
gevlogen met de duiven en op zaterdag, ging ik stappen." De Indische buurtver­
eniging zorgde ook voor wat vermaak."Eén keer per jaar maakten we met zijn
allen een uitje met de autobus. En je kon wel eens mee met een boot. Dat was
erg leuk. Er werd geld voor ingezameld. Iedereen kwam bij elkaar over de vloer."
Na een jaar of twintig verhuisde hij naar de Eikenlaan. Ook daar veranderde het
een en ander. Oude huisjes werden afgebroken, nieuwe kwamen er voor terug.
Op een stuk land bij de huidige Provinciënlaan, zagen Bertus Compier en zijn
vrouw de flatgebouwen verrijzen. De Oude Molenwerfslaan bestaat niet meer,
evenals de oude Bankastraat, waar nog een slootje achter liep. HBC voetbalt nu
op de plek waar eens de bollenvelden van opa Compier lagen. Het zijn herin­
neringen geworden. Bertus zette ondertussen zijn carrière voort in de bouw,
eerst bij Cementbouw, later bij het Haarlemse Bouwmatron. Het oude landelijke
Heemstede zal hij nooit vergeten. Hij is dan ook erg trots op het schilderij van
A.F. Blok, dat hij ooit erfde van een tante."Zo zag Heemstede er vroeger uit",
zegt hij wijzend op het schilderij."Dat kun je je nu niet meer voorstellen."
Pascale van der Vorst

Duivenliefhebbers in de prijzen
Heemstede -Twee bekende Heemsteedse duivenliefhebbers, Bertus Compter uit de
Eikenlaan en Rob Diependaal uit de Lombokstraat zijn afgelopen zaterdag onder­
scheiden voor de prestaties van hun duiven in het afgelopen seizoen. Bertus Compter
kreeg een eerste prijs voor een duif die op 30 augustus van een vlucht voor jonge
duiven als eerste terugkeerde uit het Franse Orleans in rayon 3 en derde werd van
Nederland. 115.000 duiven vlogen in de wedstrijd mee. De jonge duif haalde een
gemiddelde van 1.857 meter per minuut
Rob Diependaal haalde op 15 augustus een eerste prijs van rayon drie met een duif
op een vlucht van Royé.
Afgelopen zaterdag hebben Diependaal en Compter de prijzen in ontvangst geno­
men uit handen van de heerW.J.Wols, de voorzitter van de Nederlandse Algemene
Bond van Postduiven Houders. De prijsuitreiking had plaats in Hattem, in zaal 't
Heem. Daar waren zo'n 500 prijswinnaars en hun familieleden uit het gehele land
bijeengekomen. Het houden van duiven is vaak een familieaangelegenheid. Bertus
leerde het fokken en houden van duiven van zijn vader Arte Compter en Rob van zijn
grootvader Gé Diependaal.
(De Heemsteder, 27 november 1992)
ENKELE BASTAARDEN VAN DE HEREN VAN HEEMSTEDE
UIT DE VIJFTIENDE EEUW
Inleiding
In de middeleeuwen werden bastaarden door een groot deel van de samenleving
geaccepteerd. Ze hadden wel een aparte juridische status. Bastaarden werden
namelijk beschouwd als wettig kind van de moeder. Dat betekent dat zij zonder
problemen konden erven van hun moeder of haar familie. Om van vaderskant te
kunnen erven, dienden bastaarden eerst gewettigd (of gelegitimeerd) te worden.
Op die manier werd meteen ook hun algemene maatschappelijke positie verbe-
terd.Wettiging gebeurde via brieven van legitimatie die tegen betaling verkrijgbaar
waren.Aanvankelijk gaf de paus dergelijke brieven uit, maar vanaf de veertiende
eeuw werd dit recht opgeëist door de koning van Frankrijk, de keizer van Duits­
land en de hertog van Bourgondië (deze wereldlijke machthebbers zagen het geld
voor de legitimatiebrieven liever in hun eigen schatkist verdwijnen). Na wettiging
kon een bastaard overigens alleen erven van verwanten van vaderskant die hem
ook daadwerkelijk als wettig familielid accepteerden.'
Wegens gebrekkig bronnenmateriaal is het ondoenlijk exacte cijfers te geven
over het totale aantal bastaarden in de vijftiende eeuw. Wat vaststaat, is dat
bastaarden in alle lagen van de bevolking voorkwamen.Tussen de sociale klassen
bestonden er wel verschillen in aantal en in de maatschappelijke positie van de
bastaarden. Zo zal het geen verbazing wekken dat vooral de adellijke bastaarden
goede carrièrekansen hadden.
Wat het bovenstaande betreft, vormden de middeleeuwse heren van Heemstede
geen uitzondering. Zij hebben eveneens diverse bastaarden verwekt. In dit artikel
worden enkele van hen behandeld. Het onderstaande overzicht is echter verre
van compleet. Sommige bastaarden leidden een betrekkelijk anoniem leven, zodat
HeerlijkHeden I 113

Zegel van de heren van
Heemstede
114 I HeerlijkHeden
hun bestaan niet op schrift werd vastgelegd. Daarnaast is veel middeleeuws bron­
nenmateriaal in de loop der tijd verloren gegaan. Het is dus zeer goed mogelijk
dat het totale aantal bastaarden van de heren van Heemstede in werkelijkheid
nog groter is geweest.
Jonkvrouw Elisabeth heer Jan bastaarddochter van Heemstede
Op 19 oktober 1431 wordt melding gemaakt van jonkvrouw Elisabeth heer
Jan bastaarddochter van Heemsteder Dit moet worden gelezen als: jonkvrouw
Elisabeth, bastaarddochter van heer Jan van Heemstede. Op basis van het over­
geleverde bronnenmateriaal kan helaas niets worden gezegd over de identi­
teit van de moeder van Elisabeth. Er zijn daarnaast ook geen bronnen die ons
precieze informatie kunnen verschaffen over
het geboortejaar van Elisabeth van Heemstede.
In 1431 was Elisabeth al getrouwd, dus haar
geboortejaar moet in ieder geval vóór 1410
worden geplaatst. De echtgenoot van Elisabeth
van Heemstede -JanWillemszn.de Grebber
- wordt in 1409 vermeld als schepen van Haar­
lem en zal daarom niet veel later zijn geboren
dan 1380. De dochter van Jan Willemszn. de
Grebber en Elisabeth van Heemstede zag waar­
schijnlijk tussen 1425 en 1430 het levenslicht.
Elisabeth zal toen in ieder geval niet veel ouder
dan veertig jaar zijn geweest, wat betekent dat
zij waarschijnlijk na 1385 is geboren. Op basis
van deze informatie kunnen er twee kandida­
ten voor het vaderschap worden aangewezen:
heer Jan van Heemstede senior en heer Jan
van Heemstede junior. C.N.W.M. Glaudemans
noemt in haar doctoraalscriptie uit 1987 Jan
van Heemstede senior als vader, maar volgens
mij is dat nog niet helemaal zeker. Op 19
oktober 1431 was Jan van Heemstede senior
namelijk al overleden, terwijl zijn zoon Jan van
Heemstede junior nog wel in leven was.'Heer
Jan bastaarddochter van Heemstede' lijkt dan
ook betrekking te hebben op Jan van Heem­
stede junior.Als Jan van Heemstede senior de
vader was, had er in 143 I - om verwarring
te voorkomen met zijn nog in leven zijnde
gelijknamige zoon - waarschijnlijk 'jonkvrouw
Elisabeth wijlen heer Jan bastaarddochtervan
Heemstede' gestaan. Het is echter mogelijk
dat het voor tijdgenoten volledig duidelijk was
dat Jan van Heemstede senior de vader was
van Elisabeth, en dat daarom het woord 'wijlen'
ontbreekt in de tekst. Op basis van deze gege-

vens kan dus nog geen definitief antwoord worden gegeven op de vraag wie de
vader was van Elisabeth van Heemstede. De plek die zij in de door mij opgestel­
de fragmentgenealogie Van Heemstede heeft gekregen is daarom arbitrair.
Elisabeth van Heemstede trouwde vóór 19 oktober 1431 met de Haarlemmer
Jan Willemszn. de Grebben Haar echtgenoot stamde via vrouwelijk lijn uit het
oud-adellijke Waterlandse geslacht De Grebber. Hij was een kleinzoon van N.N.
Willemsdr. de Grebber (haar voornaam is onbekend) die waarschijnlijk getrouwd
was met ene Jan Willem. De nakomelingen van dit echtpaar noemden zich even­
eens De Grebber. In tegenstelling tot het familiewapen kon in de middeleeu­
wen de familienaam namelijk ook via vrouwelijk lijn worden doorgegeven. Dat
gebeurde bijvoorbeeld als de familie van moederskant meer aanzien genoot dan
de familie van vaderskant. Daarnaast kwam het ook voor dat een kind niet alleen
de voornaam, maar ook de achternaam kreeg van de persoon naar wie het werd
vernoemd.
Jan Willemszn. de Grebber was net als zijn vader schepen van Haarlem. Hij wordt
als zodanig vermeld tussen 29 december 1409 en 5 februari 1442. Daarnaast was
hij samen met zijn vader Willem en zijn broer Klaas betrokken bij de moord op
Simon van Zanen. Deze moord hield verband met een in de veertiende eeuw
losgebarsten machtsstrijd binnen Haarlem/' Simon van Zanen was lid van één van
de belangrijkste Haarlemse families en tevens leider van één van de strijdende
facties. Pogingen van de graaf van Holland om de strijdende groepen met elkaar
te verzoenen liepen steeds op niets uit. In 1404 werd Simon van Zanen samen
met zes medestanders om het leven gebracht. Op 14 februari 1406 werden
Willem jan en Klaas de Grebber wegens hun betrokkenheid door de graaf van
Holland veroordeeld tot het betalen van 'zoengeld' aan de familie van de slachtof­
fers, om op die manier eventuele wraakacties af te kopen.
Zoals gezegd ging het bij de moord op Simon van Zanen waarschijnlijk om een
lokale machtsstrijd. Er zijn in ieder geval geen duidelijke aanwijzingen dat de
gewestelijke partijstrijd - ook wel bekend als de Hoekse en Kabeljauwse twisten
- een rol heeft gespeeld bij deze onlusten binnen Haarlem.Toch kan de geweste­
lijke partijstrijd niet helemaal veronachtzaamd worden. Zo had Simon van Zanen
bijvoorbeeld goede relaties met het Kabeljauwse geslacht Van Heemskerk, terwijl
zijn tegenstander Jan Willemszn. de Grebber getrouwd was met een bastaard­
dochter van de Hoeksgezinde edelman Jan van Heemstede. Bastaarden speelden
vaak een rol binnen het politieke netwerk van adellijke families. 4 Mogelijk was het
huwelijk van Elisabeth van Heemstede met Jan Willemszn. de Grebber bedoelt
om de Hoeksgezinde factie binnen Haarlem te steunen, en hoopte heer Jan van
Heemstede via zijn schoonzoon meer invloed op de stedelijke politiek te krijgen.
Na haar huwelijk metJanWillemszn.de Grebber woonde Elisabeth van Heem­
stede in Haarlem. Het is niet bekend waar zij als kind heeft gewoond. Misschien
werd Elisabeth na haar geboorte opgenomen in het gezin van Jan van Heemstede.
In dat geval zal zij haar jeugdjaren op het kasteel van Heemstede hebben door­
gebracht. Uit het huwelijk van Elisabeth van Heemstede en Jan Willemszn. de
HeerlijkHeden I 115

Afbeelding van hofstede
Boeien/jout te Voorhout
116 ! HeerlijkHede
Grebber is slechts één dochter bekend: Johanna Jansdr. de Grebber. Dat zou het
gevolg kunnen zijn van een hoge kindersterfte. Daarnaast is het ook mogelijk dat
Elisabeth op relatief late leeftijd is getrouwd, waardoor het aantal kinderen om
biologische redenen beperkt is gebleven.
Op 19 maart 1465 werdJohannaJansdr.de Grebber door Gijsbrecht Janszn. van
der Boekhorst gelijftocht met de helft van het westambacht van IJsselmonde, dat
hij in leen hield van de heer van Egmond. Een lijftocht was het weduwgoed waar­
van de vrouw moest leven als haar man overleed. Soms werd een vrouw direct
na haar huwelijk gelijftocht, en soms gingen er vele jaren overheen. Op basis van
de bovenstaande informatie kan dus alleen worden geconcludeerd dat Gijsbrecht
en Johanna vóór 19 maart 1465 met elkaar zijn getrouwd. Gijsbrecht behoorde
tot de lage adel. Hij was de oudste zoon van Jan Janszn. van der Boekhorst en
jonkvrouw Meina Gijsbrechtsdr. Bökel (of Beukei). Zijn grootvader Jan van der
Boekhorst (ca. 1380-1450) was ridder, heer van Noordwijk, Noordwijkerhout
en Offem. Normaal gesproken zou Jan Janszn. van der Boekhorst als oudste
zoon zijn vader zijn opgevolgd in deze bezittingen, maar in 1447 werd bij testa­
ment bepaald dat zijn jongere halfbroer en naamgenoot Jan van der Boekhorst
(alias Jan van Noordwijk) na het overlijden van hun vader heer van Noordwijk,
Noordwijkerhout en Offem zou worden. Jan Janszn. van der Boekhorst moest
zich tevreden stellen met de hofstede Boekenburg in Voorhout, waarmee hij op
4 maart 1451 werd beleend. Na het overlijden van zijn vader werd Gijsbrecht
Janszn. van der Boekhorst op 14 januari 1455 eveneens met deze hofstede
beleend. Boekenburg was de belangrijkste residentie van Gijsbrecht en Johanna.
De hofstede bleef tot aan het begin van de zeventiende eeuw in het bezit van
hun nageslacht. Daarna kwam Boekenburg bij gebrek aan mannelijke erfgenamen
via huwelijk in handen van de familieVan Broekhuizen.
Aatsert de bastaard van Heemstede
De tweede bastaard uit het adellijke geslacht Van Heemstede die in dit artikel

wordt behandeld luistert naar de nogal aparte naam Aatsert. Op 6 januari 1450
verschijnt hij voor het eerst in de bronnen. Marijtje Ghelbrechtszoonsdochter
verkocht toen aan Jan van Heemstede, baljuw van Kennemerland en West-Fries­
land, ongeveer 3,5 hont land (= bijna halve hectare) op de Grote Geest te Heem­
stede. De baljuw Jan van Heemstede was een zoon van heer Jan van Heemstede
junior en Hadewig van Borselen.Tijdens bovengenoemde verkoop trad Aatsert
de bastaard van Heemstede - eveneens een zoon van heer Jan van Heemstede
junior - op als zegsman voor zijn halfbroer, de baljuw van Kennemerland en West-
Friesland. Eerder werd al gezegd dat bastaarden vaak een rol speelden binnen het
politieke netwerk van adellijke families. Dat gold ook voor Aatsert de bastaard
van Heemstede. Zijn optreden als zegsman is een duidelijke aanwijzing dat hij
deel uit maakte van het (politieke) netwerk van de familie Van Heemstede.
De naam Aatsert lijkt ontleend te zijn aan het boek'der Minnen Loop' van de
middeleeuwse dichter en prozaschrijver Dirk Potter. Dirk Potter (ca. 1370-1428)
was als secretaris in dienst van de graven van Holland. Daarnaast was hij baljuw
van Den Haag en werd hij door de graven van Holland op diverse diplomatieke
missies gestuurd. 5 Eén van die missies leidde hem in 1411 naar Rome, waar
hij langer dan een jaar verbleef en waar hij tevens het boek'der Minnen Loop'
schreef. Dit boek - dat als zijn belangrijkste werk wordt beschouwd - handelt
over de liefde ('minne') en bevat diverse liefdesgeschiedenissen die als voorbeeld
en waarschuwing voor de lezer moeten dienen. Op die manier konden ridders,
edele vrouwen en schildknapen leren wat liefde is (het boek was dus in eerste
instantie bedoelt voor een adellijk lezerspubliek). In vier delen worden achter­
eenvolgens de dwaze, goede, ongeoorloofde en geoorloofde liefde behandeld.
Voor Dirk Potter was het huwelijk belangrijker dan het ongetrouwde leven. Het
beschermen van de eer stond voorop.Vandaar dat het deel over de goede liefde
verreweg het omvangrijkst is. Dirk Potter was voor mannen minder streng dan
voor vrouwen.Volgens hem werd de eer van een man niet aangetast als hij één
of meerdere bastaarden had, terwijl de eer van een vrouw in het zelfde geval wel
werd aangetast. In 1415 werd Dirk Potter in de adelstand verheven. Hij verwierf
toen het kasteel Ter Loo bij Voorburg. Sindsdien noemde hij zich ook wel Dirk
Potter van der Loo.
Aatsert de bastaard van Heemstede was zoals gezegd een zoon van heer Jan van
Heemstede junior. Over de identiteit van zijn moeder laten de door mij bestu­
deerde bronnen helaas niets los. Gezien zijn voornaam waren de ouders van
Aatsert waarschijnlijk bekend met het boek'der Minnen Loop' van Dirk Potter. In
dit boek komt de naam Aatsert namelijk tweemaal voor. Eenmaal in het deel over
de goede liefde, en éénmaal in het deel over de geoorloofde liefde.Aatsert was
de minnaar van Zybelia, koningin van Zweden. Het boek'der Minnen Loop' is in
141 1/1412 geschreven. Dat betekent dat Aatsert de bastaard van Heemstede na
1412 is geboren. Helaas kan niet meer worden achterhaald waarom zijn ouders
voor de naam Aatsert hebben gekozen. Het is daarom moeilijk te zeggen of er
achter de naam Aatsert een bepaalde symbolische betekenis schuil gaat, of dat
zijn ouders deze naam gewoon mooi vonden. Het kwam in de middeleeuwen in
ieder geval wel meer voor dat kinderen een aparte naam kregen en bijvoorbeeld
HeerlijkHeden I 117

118 I Heerlij kHeden
werden vernoemd naar romanpersonages, Bijbelse figuren en helden uit de Klas­
sieke Oudheid.
Aatsert de bastaard van Heemstede trad in het huwelijk met jonkvrouw Beatrijs.
De achternaam van zijn echtgenote is niet bekend omdat zij in de bronnen alleen
bij haar voornaam wordt genoemd. Aatsert en Beatrijs woonden in Haarlem. Zij
bezaten onder andere een huis in de Grote Houtstraat. Na de dood van Aatsert
werd dit huis in mei 1485 door jonkvrouw Beatrijs verkocht aan Arend Huigszn.
van Delft. Daarbij trad IJsbrand Wouterszn. op als voogd van zowel jonkvrouw
Beatrijs als Katrijn Jacob Janszoonsdochter. In de transportakte worden de huizen
van Klaas Hooft en Klaas van der Laan als belendende percelen genoemd. Aan de
achterzijde (waar zich een schuur bevond) strekte het door Beatrijs verkochte
perceel zich uit tot aan het erf dat eigendom was van diezelfde Beatrijs. Het
perceel was door Jacob Janszn. (de vader van de eerder genoemde Katrijn)
tijdens zijn leven belast met een rente van vier ponden en vijftien groten per jaar.
Volgens de transportakte mocht Arend Huigszn. van Delft deze vier ponden en
vijftien groten lossen tegen betaling van 60 Rijnsguldens.
Uit het huwelijk van Aatsert de bastaard van Heemstede en jonkvrouw Beatrijs
is slechts één dochter bekend: Guurte (of Geertruid) Aatsertsdr. van Heemstede.
Zij trouwde met de Haarlemmer Jacob Hofland.Waarschijnlijk was hij dezelfde
persoon als de Jacob van Hofland die op 30 juni 1462 wordt vermeld in een
criminele sententie van het gerecht van Haarlem. 6 Deze Jacob Hofland was een
goede bekende van Gerrit Buyse. Samen hadden zij geprobeerd Dirk van Thiel,
dienaar van de schout van Haarlem, met stenen en messen om het leven te bren­
gen. Gerrit Buyse had namelijk ruzie met de schout omdat hij één van zijn neven
gevangen had genomen. Door tussenkomst van enkele omstanders wist Dirk van
Thiel deze aanslag ternauwernood te overleven. Gerrit Buyse was de hoofdschul­
dige.Toch eindigde hij niet op het schavot. Het gerecht vermoedde namelijk dat
hij een belangrijke oproerkraaier was die probeerde om in Haarlem een opstand
uit te laten breken tegen het gezag van de Hollandse graaf. Men was bang voor
chaos en tweedracht als Gerrit Buyse publiekelijk werd gestraft. Daarom besloot
het gerecht hem voor tien jaar te verbannen uit Haarlem en uit de baljuwschap­
pen van Kennemerland en Rijnland. Na zijn verbanning mocht Gerrit Buyse niet
zomaar terugkeren naar Haarlem. Hij diende dan namelijk eerst nog 100.000
stenen en 50 hoet kalk te leveren (een hoet was een inhoudsmaat voor graan,
kalk en steenkool; één hoet kwam in Dordrecht overeen met ca. 1000 liter).
Jacob Hofland werd iets minder zwaar gestraft. Hij moest 80.000 stenen en 40
hoet kalk leveren. Deed hij dat niet, dan werd hij alsnog voor tien jaar verbannen
uit Haarlem en uit de baljuwschappen van Kennemerland en Rijnland.
Jacob Hofland is overleden vóór mei 1487. Guurte Aatsertsdr. van Heemstede
verkocht toen namelijk als weduwe een schuur en erf in de Grote Houtstraat te
Haarlem aan Jacob Hendrikszn. De al eerder genoemde Klaas van der Laan trad
hierbij op als voogd van Guurte.Volgens de transportakte lagen de schuur en het
erf achter het huis van Jacob Hendrikszn. (aan de ene kant begrensd door het
perceel van Guurte Aatsertsdr. van Heemstede, en aan de andere kant door het

perceel van Katrijn, weduwe van Arend van Noyen). Aan de achterzijde grensden
de schuur en het erf aan het perceel van Barend Arendszn. De muur die zich aan
de noordzijde van het erf bevond, moest door Jacob Hendrikszn. op eigen kosten
worden onderhouden.
In juli 1488 bekende Guurte Aatserts-
dr. van Heemstede (bijgestaan door
haar voogd Klaas Janszn.) het bedrag
van achttien Rijnsguldens schuldig
te zijn aan jonkvrouw Beatrijs van
Alkemade, de vrouw van heer Jan
van Heemstede. Guurte verklaarde
dat zij dit bedrag vóór mei 1489 zou
terugbetalen, en stelde al haar bezit­
tingen als borg. Guurte Aatsertsdr.
van Heemstede was een nicht van de
genoemde heer Jan van Heemstede.
Dit voorbeeld laat zien dat er aan
het eind van de vijftiende eeuw nog
nauwe banden waren tussen deze
bastaardtak en de hoofdtak van de
familieVan Heemstede. Guurte kon in
ieder geval zonder problemen bij de
Van Heemstede's aankloppen om geld te lenen.
Jan Hendrik de bastaardzoon van Heemstede
Er wordt in de vijftiende eeuw ook melding gemaakt van Jan Hendrik de
bastaardzoon van Heemstede. 7 Tijdens de jaarmarkt van 25 juni 1459 bevond hij
zich in Haarlem. Onder zijn mantel had hij 'enen gespannen armborste [kruis-
boog] ende enen geladen pijl' verstopt. Daarmee begaf Jan Hendrikszn. zich naar
het huis van de Haarlemse poorter Hendrikjanszn.de snijder met de bedoeling
hem met voorbedachte rade te vermoorden (helaas wordt niet vermeld waarom
hij dat van plan was). Omdat Hendrik Janszn. de snijder door omstanders op
tijd werd gewaarschuwd, doorboorde de door Jan Hendrikszn. afgeschoten pijl
slechts zijn arm.Wegens deze misdaad werd Jan Hendrikszn. voor twintig jaar
verbannen uit Haarlem, Kennemerland en Rijnland. Na afloop van die twintig
jaar mocht hij niet zomaar terugkomen. Hij diende daarvoor namelijk eerst
toestemming te krijgen van het Haarlemse gerecht dat dan zitting had. Kwam Jan
Hendrikszn. eerder terug, dan werd hij terechtgesteld.
Het is op dit moment nog onduidelijk of Jan Hendrik de bastaardzoon van
Heemstede daadwerkelijk tot het adellijke geslacht Van Heemstede behoort. In
de door mij bestudeerde bron wordt hij ook Jan Hendrikszn. genoemd.Van een
dubbele voornaam (Jan Hendrik) lijkt dus geen sprake te zijn. Misschien was zijn
vader Hendrik een bastaardzoon uit het geslacht Van Heemstede.Jan Hendrik
de bastaardzoon van Heemstede zou dan gelezen kunnen worden als: Jan, zoon
van Hendrik de bastaard van Heemstede. Enig bewijs voor deze hypothese heb ik
Jan van Chatillon;
graaf van Blois
HeerlijkHede 119

Het Huis te Heemstede
naar een schilderij,
gedateerd 1610.
120 I HeerlijkHeden
tot op heden echter nog niet gevonden. In ieder geval was de sociale status van
Jan Hendrik de bastaardzoon van Heemstede zodanig dat hij over genoeg geld
beschikte om een dure kruisboog aan te schaffen.
Jan de bastaard van Blois
Hoewel hij niet helemaal in dit rijtje thuishoort, wil ik toch even kort aandacht
besteden aan Jan de bastaard van Blois. Hij trouwde namelijk met Maria van
Heemstede, dochter van heer Jan van Heemstede senior.
Jan de bastaard van Blois was een bastaardzoon van heer Jan van Chatillon, ridder,
graaf van Blois, heer van Avesnes, Gouda, Schoonhoven, Noordwijk, Spaarnwoude,
Treslong, etc, en jonkvrouw Sofia van Dalem. 8 De moeder van Jan van Chatil­
lon - Johanna van Henegouwen - was een dochter van Jan van Henegouwen, dus
een nichtje van de Hollandse graafWillem III.Jan van Chatillon (ook wel Jan van
Blois genoemd) was één van de rijkste grondbezitters van Holland en Henegou­
wen. Hij trouwde met Machteld van Gelre en speelde een belangrijke rol in het
bestuur van het graafschap Holland. Zijn broer Guy van Chatillon was vanaf 1383
beschermheer van de Henegouwse dichter en kroniekschrijver Jean Froissart (ca.
1337-ca. 1404). Hoewel hij vaak in Henegouwen verbleef, bracht Guy van Chatil­
lon samen met zijn gevolg de wintermaanden van 1388-1389 door op het kasteel
van Heemstede. Jean Froissart was met zijn beschermheer meegereisd, en het
schijnt zo te zijn dat hij in Heemstede aan zijn beroemde kroniek heeft gewerkt.
Froissart beschrijft in zijn Chroniques in vier boeken bijna de complete geschiede­
nis van de veertiende eeuw. Dit omvangrijke werk werd door Froissart tussen
1370 en 1400 op papier gezet. In 1430 vervaardigde Gerrit Potter van der Loo,
de oudste zoon van de al eerder ter sprake gekomen Dirk Potter, een Neder-

landse vertaling van de Chron/'ques.Vermoedelijk deed hij dat op verzoek van Jan
de bastaard van Blois.
Jan de bastaard van Blois (ca. 1360-ca. 1435) was ridder, heer van Treslong, etc, en
baljuw van Schoonhoven en Gouda. Hij was de stamvader van het geslacht Blois
van Treslong en behoorde vanaf het eind van de veertiende eeuw tot de belang­
rijkste Hollandse edelen. In 1386 werd Jan de bastaard van Blois door zijn oom
Guy van Chatillon beleend met de heerlijkheid Benthuizen. Omstreeks datzelfde
jaar trad hij in het huwelijk met Maria van Heemstede.Aanvankelijk waren de
familiebetrekkingen nog goed. Zo verkocht Jan de bastaard van Blois de heerlijk­
heid Benthuizen in 1399 aan zijn schoonvader Jan van Heemstede senior. Later
ontstond er onenigheid omdat Jan de bastaard van Blois geld schuldig was aan
zijn schoonvader. Door tussenkomst van de graaf van Holland kon deze ruzie in
1406 gelukkig worden bijgelegd.Voor zover bekend kregen Jan de bastaard van
Blois en Maria van Heemstede zeven kinderen: Adriaan, Jan, Johanna, Lodewijk,
Guy, Gerrit en Johannes. Het nageslacht van Jan en Maria voerde afwisselend de
achternaam Van Blois.Van Treslong en Blois van Treslong. Ik zal in dit artikel de
genealogie van de familieVan Blois niet verder uitwerken, maar het is nog wel
interessant om te vermelden dat Johanna van Blois de eerste vrouw was van Jan
van Noordwijk, de halfbroer van de al eerder ter sprake gekomen Jan Janszn. van
der Boekhorst.
Maarten van Bourgondiën
Noten
(Endnotes)
1 N. Plomp,'Legitimaties in de Noordelijke Nederlanden in de Bourgondische
en Habsburgse tijd', in:Jaarboek Centraal Bureau voor Genealogie 41e jaargang
( 1987) 80-136, aldaar 88.
~ Jhr. F.Teding van Berkhout en mr.J.W. Groesbeek.Teding van Cranenburg', in:
Jaarboek Centraal Bureau voor Genealogie 9 e jaargang ( 1955) 13-38, aldaar 32.
- J.W. Marsilje.'De geografische, institutionele en politieke ontwikkelingen', in: G.F.
van der Ree-Scholtens (red.). Deugd boven geweld. Een geschiedenis van Haar­
lem. 1245-1995. 19-45, aldaar 28 en C.N.W.M.GIaudemans,'Veten in Haarlem,
1365-1416', in: J.W. Marsilje, Bloedwraak, partijstrijd en pacificatie in laat-middel-
eeuws Holland (Hilversum 1990).
4 Antheun Janse, Ridderschap in Holland. Portret van een adellijke elite in de late
middeleeuwen (Hilversum 2001) 223.
''Veel informatie over Dirk Potter is te vinden op het internet:
http://www.dbnl.nl/auteurs/auteur.php?id=pott002
6 B.M.J. Speet, Het register van criminele sententiën uitgesproken door het
gerecht van Haarlem Haerlem Reeks nr. 9 (Haarlem 1989) 82.
B.M.J. Speet, Het register van criminele sententiën uitgesproken door het
gerecht van Haarlem Haerlem Reeks nr. 9 (Haarlem 1989) 73.
x Mr. dr.J.C. Maris van Sandelingenambacht,'Nazaten van de dynasten van Blois.
Een miskende overlevering', in: De Nederlandsche Leeuw 66 e jaargang no. 5-6
(mei-juni 1949) kolom 13 1-150, aldaar kolom 134.
HccrlijkHeden I 121

122 1 HeerlijkHeden
Fragmentgenealogie De Grebber
Jan Willem
Jan Willem
x
N.N.Willemsdr. de Grebber
Willem de Grebber
schepen van Haarlem
Geertruida Pietersdr.
JanWillemszn.de Grebber
schepen van Haarlem
Elisabeth van Heemstede
JohannaJansdr.de Grebber
x
Gijsbrecht van der Boekhorst
KlaasWillemszn.de Grebber

Fragmentgenealogie Van Heemstede
Maria van Heemstede
lan de bastaard van Blois
Gerrit van Heemstede
heer van Heemstede
Machteld van De ft
Jan van Heemstede
heer van Heemstede
x
Beatrijs van Alkemade
Jan van Heemstede sr.
heer van Heemstede
N.N.
Jan van Heemstede jr.
heer van Heemstede
x
(I) Hadewig van Borselen
(2) Dirkloef van Hetterscheid
uit het eerste huwelijk:
Jan van Heemstede
baljuw
Elisabeth van Heemstede
bastaarddochter
x
Jan Willemszn. de Grebber
Aatsert van Heemstede
bastaardzoon
jonkvrouw Beatrijs
Guurte van Heemstede
x
Jacob Hofland
HeerlijkHeden I 123

124 I HeerlijkHeden
Fragmentgenealogie Van Henegouwen/Van Chatillon
Willem III
graaf van Holland
Lodewijk van Chatillon
graaf van Blois
(+1372)
Jan II van Avesnes
graaf van Henegouwen,
Holland en Zeeland
(+ 1304)
Jan van Henegouwen
heer van Beaumont
Margaretha van Nesle
Johanna van Henegouwen
Lodewijk van Chatillon
graaf van Blois
Jan van Chatillon
graaf van Blois
(+ 1380)
Jan de bastaard van Blois
x
Maria van Heemstede
Guy van Chatillon
graaf van Blois
(+ 1397)

NIEUWE LEDEN
Heemstede:
Dhr.W.J. van der Have
Dhr. R. de Vries
Mw. C. Jager- Hoff
Mw. LM. Heimann
Dhr. C.J. Rombach
Mw.J. Meltzer
Dhr. N.G. Klijn
Dhr. L.J.Schoonderbeek
Dhr. P.W.J. Brands
Mw.A.M. Weurman
Fam. Blok
Bennebroek:
Mw. C.H. Smorenburg
Haarlem:
Dhr.T. Fikkerman
Dhr. H.B. van Heijningen
FREULE VAN REIN TOT SCHOONWEZE
liet reeds in 1760 bij RHEE
haar linnengoed wassen
toen reeds was RHEE bekend
om zijn vakmanschap..
DE MODERNE HUISVROUW VAN DE 20ste EEUW
weet ook NU nog, dat een goed« wasserij
hei behoud van haar linnengoed Is
want wassen bij RHEE betelcent :
MINDER SLIJTAGE - HET HEL­
DERSTE WIT - DE BESTE WASME-
THODE - STRENGE CONTROLE
a.liHlIrïtillHIiUn/ Blekersvaartweg 57 - Heemstede - Tel. 80442
HeerlijkHeden I 125

126 I HeerlijkHeden
UIT VOORRAAD LEVERBAAR.
DeVOHB heeft voor de geïnteresseerde lezer nog een aantal uitgaven in voorraad, die misschien
nog niet allemaal in uw boekenkast staan.Vooral voor diegenen, die nog niet zo lang lid zijn kan dit
een welkome aanvulling zijn van datgene, dat u al wel heeft. Niet alle nog beschikbare werken zijn in
dezelfde mate in voorraad, dus hier geldt: zolang de voorraad strekt.Tussen haakjes staat het jaar van
verschijnen. U kunt uw wens kenbaar maken aan de mevrouw Anja Kroon (telefoon 5281008);
e-mail: ajm.kroon@planet.nl
Verkoopprijs in euro
De geschiedenis van het Huis te Heemstede ( 1952) (3 delen) 13,50
Deel I Schets van het leven van A. Pauw ( 1948) 4,50
Deel 2 Enkele gegevens omtrent Adriaan Pauw en het slot van Heemstede (1949) 4,50
Deel 3 Het huis en de Heren van Heemstede tijdens de Middeleeuwen (1952) 4,50
Poort van het Oude Slot (tekening P. Kapsenberg) ( 1980) 4,50
Adriaen Pauw ( 1585-1653), staatsman en ambachtsheer ( 1985) 10,50
Verjaardagskalender met reproducties van oude prenten 2,00
De geschiedenis van het buitengoed Bosbeek in Heemstede en van het adellijk geslacht
Van Merlen (1987) 6;00
Van achter de Blaeuwen Engel: Hervormd Heemstede in de 17e eeuw (1987) 6,50
Heemstede-Bennebroek 1907-193 I : een gids door de jaren ( 1988) 2,30
Eiland in de stroom, Hervormd Heemstede in de 18e eeuw (1988) 6,80
Heemsteedse Gemeentepolitiek in de jaren tussen omstreeks 1750 en 1900 (1989) 4,50
Zes reproducties van oude prentbriefkaarten (1990) 1,00
Kleine en verborgen monumenten in Heemstede en Bennebroek (1991) 6,80
De geschiedenis van het orgel in de dorpskerk te Bennebroek ( 1992) 3,50
Heemstede, Berkenrode en Bennebroek;
drie heerlijkheden in Zuid-Kennemerland (1992) 8,00
Het Huis te Bennebroek en zijn bewoners ( 1992) 6,80
VOHB-fietstocht langs monumenten in Heemstede en Bennebroek (1992) 0,50
Kroniek van het jaar 1895 Heemstede en Bennebroek (1994) 2,30
4 Jaar constructies (Oude Slot) 1,00
Ons dorp Heemstede en Bennebroek. Geschreven voor de jeugd. (1997) 2,50
Vijftig jaar van oud naar nieuw 1947-1997 ( 1997) 4,00
De tijden veranderen: burgemeesters Heemstede en Bennebroek 181 I -1997 ( 1997) 9,10
Videoband: een wandeling door Heemstede en Bennebroek (1997) 6,50
Hartekampkaart uit 1706; facsimile-uitgave en een toelichting (1999) 5,50
Zorg aan de duinrand: Kennemeroord, Kennemerduin, Parkzicht,Westerduin (2000) 15,00
Vier eeuwen Voorkoekoek-lpenrode;
een historische buitenplaats in Heemstede (2001) 9,00
Facsimile van kaart vanW.BIaeu uit 163 I van Rijnland en Amstelland 3,00
Monumenten van Heemstede: een keuze uit de parels van de Heerlijkheid 12,00
Verder zijn er van diverse afleveringen van hetVOHB-tijdschrift Heerlijkheden nog losse
nummers beschikbaar voor 2,50 euro per stuk.

Doelstelling en aktiviteiten
Het bevorderen van kennis over en belangstelling voor de geschiedenis van
Heemstede en Bennebroek en de zorg voor het karakterbehoud van hetgeen
van historisch, stedenbouwkundig, architectonisch en/of landschappelijke
betekenis is.
De vereniging geeft het kwartaaltijdschrift'HeerlijkHeden' en historische
publicaties uit, organiseert excursies, geeft lezingen, werkt mee aan de jaarlijkse
Open Monumentendagen en is alert op de instandhouding van karakteristieke
elementen in beide gemeenten.
Lidmaatschap
Aanmelding, opzegging en adreswijziging uitsluitend schriftelijk bij de ledenadmini­
stratie of via website www.oudheemstedebennebroek.nl
Het lidmaatschap loopt jaarlijks door, behoudens schriftelijke opzegging vóór I
november.
De contributie bedraagt minimaal euro 15,- per jaar, over te maken op
postbanknummer 27 35 06 ten name van penningmeester Vereniging Oud
Heemstede-Bennebroek, na ontvangst van een acceptgirokaart.
Kopij
Kopij ten behoeve van HH nummer 126 vóór I november 2005 inleveren
Villa "Het Spookhuis" Tooropkade I
Aanzien vanaf het Spaarne. Bouwjaar 1930
Êdà,
HeerlijkHeden

Terrein sigarenmagazijn en kantoorboekhandel'De Pijp'in de
Raadhuisstraat is bouwrijp
(fotoV.C.KIep juli 2005)
De nieuwe brandweerkazerne van Heemstede op het
omstreden Paardenlandje tussen het Industrieterrein en Hageveld
(fotoV.C.KIep,juli 2005)
^ÊÊÊ