totaal ziektes met schema's.pdf - Gynaecologie

Listeria
Listeriose is een bacteriële infectie, die zich meestal uit als meningo-encefalitis
en/of sepsis en soms gastro-enteritis, maar die ook asymptomatisch kan
verlopen. Besmet voedsel is vrijwel altijd de bron van de infectie.
Ziekteverschijnselen doen zich vooral voor bij zwangeren (ongeboren vrucht),
pasgeborenen en immuno-incompetente personen zoals patiënten met
maligniteiten of die onder behandeling zijn van cytostatica
Listeria monocytogenes groeit zowel aëroob als anaëroob. Een lage temperatuur
en een vochtig milieu zijn ideale omstandigheden.
Verwekker
De Listeria monocytogenes is een Gram-positive staafvormige bacterie van
dieren overgebracht op mensen.
Incubatieperiode
De incubatietijd is gemiddeld twee tot vier weken, maar varieert van enkele dagen
tot enkele maanden.
Ziekteverschijnselen
Bij personen met een normale afweer kan de infectie asymptomatisch verlopen of
als een mild ziektebeeld met griepachtige verschijnselen (koorts, spierpijn,
maagdarmklachten zoals misselijkheid en diarree).
Infectie bij zwangeren, met name in de tweede helft van de zwangerschap, kan
leiden tot intra-uteriene vruchtdood en vroeggeboorte. Bij pasgeborenen kan het
sepsis veroorzaken (‘early onset’, besmetting waarschijnlijk in utero) en meningoencefalitis
(‘late onset’, besmetting waarschijnlijk tijdens of na de geboorte).
Diagnostiek
Listeria monocytogenes kan gekweekt worden uit bloed, liquor, amnionvocht en
meconium. Een grampreparaat van de liquor kan een aanwijzing geven
(grampositieve staafjes). Bij zwangeren met koorts is een bloedkweek de beste
manier om de diagnose te stellen.
Besmettingsweg
Doordat Listeria monocytogenes ook bij lage temperatuur (vanaf 3°C) groeit, is
het bewaren van langdurig gekoelde consumptieartikelen risicovol. Infecties
ontstaan vooral via het eten van voedsel dat besmet is met Listeria. Voorbeelden
van risicoproducten zijn: zachte kazen zoals Brie en Camembert die met
ongepasteuriseerde melk zijn bereid, paté en andere vleeswaren, gerookte of
gemarineerde vis, gerookte mosselen, ongepasteuriseerde melk, kant-en-klare
pannenkoeken en softijs. Verder kan er verticale transmissie optreden van
moeder naar kind tijdens de zwangerschap of bij de geboorte. Moeders blijven tot
zeven à tien dagen na de bevalling bovendien besmettelijk via urine en vaginale
afscheiding.
Behandeling
Listeriose vereist een langdurige, intraveneuze behandeling. Bij een bewezen
listeriose heeft behandeling met amoxicilline de voorkeur. Listeria is niet gevoelig
voor cefalosporinen of gentamycine. Profylaxe is niet zinvol, maar behandeling
kan wel zinvol zijn wanneer tijdens de bronopsporing blijkt dat zwangeren
besmette producten hebben genuttigd .
4.2