totaal ziektes met schema's.pdf - Gynaecologie

Reservoir
De mens.
Besmettingsweg
De besmetting is steeds van mens op mens. Het contact met de bron moet
nauw en langdurig zijn, zoals in gezinnen en instellingen. Overdracht geschiedt
via direct contact met de neus/keelholte (zoen) en/of wondexsudaat (huiddifterie
is dus besmettelijk). Overdracht van een huidlaesie naar de keel is effectiever
dan omgekeerd. Infectie vindt
ook aerogeen plaats, via druppeltjes uit de neus/keelholte, zoals bij hoesten,
niezen en zingen. Besmetting via voorwerpen (ingedroogde druppeltjes of
wondexsudaat bereiken via hand-mondcontact de keel) komt soms voor. In het
algemeen geldt dat overdracht door een zieke effectiever is dan door een
drager. Er is één geval beschreven waarbij rauwe koemelk, door mensen
besmet, de bron bleek. Het is onvoldoende duidelijk uit de literatuur of er
besmetting kan plaatsvinden via moedermelk; het directe contact tussen
moeder en kind is een veel belangrijker besmettingsweg. Het is niet bekend of
het toxine de placenta passeert.
Besmettelijke periode
Deze verschilt van persoon tot persoon. Meestal verdwijnen de bacteriën binnen
twee weken, bij huiddifterie is deze periode langer. Chronisch dragerschap in
nasopharynx of de huid komt, zij het zelden, voor. Dragers kunnen langer dan
zes maanden, incidenteel levenslang, bacteriën uitscheiden. Na instellen van de
juiste antibiotische behandeling stopt uitscheiding vrijwel direct.
In endemische gebieden heeft 3-5% van de bevolking de bacterie periodiek in
de keel of op de huid. In landen waar de vaccinatiegraad hoog is, zoals in
Nederland, is dit vermoedelijk vrijwel 0%.
Risicogroepen
• niet of onvolledig gevaccineerden;
• reizigers vanuit en naar gebieden waar difterie endemisch voorkomt
(reizigers, vluchtelingen en asielzoekers);
• personen die in nauw contact komen met inreizenden vanuit endemische
gebieden;
• mensen met een verminderde weerstand (door ziekte, ouderen, zwervers en
alcoholisten);
• zij die met bovengenoemde groepen werken.
Behandeling
Bij het vermoeden van neus- en/of keeldifterie dient de patiënt in een ziekenhuis
opgenomen (en geïsoleerd verpleegd) te worden.
Immunisatie
Actieve immunisatie
De belangrijkste peiler van preventie is bescherming tegen de gevolgen van het
toxine door het actief immuniseren en op peil houden van de immuunstatus van
de gehele bevolking.
Immunisatie geschiedt met toxoïd, wat onder bepaalde omstandigheden kan
terugkeren tot toxine. In Nederland wordt volgens het Rijksvaccinatieprogramma
sedert 1953 aan alle kinderen toxoïd gegeven
Bij kans op blootstelling krijgen niet-gevaccineerde volwassenen een serie van
driemaal DTP, op maand nul, een en zeven. Onvolledig gevaccineerden moeten
de serie afmaken ongeacht de werkelijke tijdsinterval tussen de injecties.