Deze tijden vragen om herinrichting van de or - Medezeggenschap ...

‘Deze tijden vragen om
Op 17 november kwamen 120 or-leden en directeuren uit SW-organisaties naar de
Fabrique in Maarssen. Die dag organiseerde SBCM in opdracht van de cao-partijen de
werkconferentie ‘Aan de slag met vernieuwende medezeggenschap in de SW’. Er zijn
grote veranderingen gaande in de SW. Hoe stimuleer je medezeggenschap in die nieu-
we situatie? Wat is een goede or-vorm en hoe vergroot je de betrokkenheid? Deze vra-
gen stonden tijdens de bijeenkomst centraal.
Tekst: Michael Halve, redacteur bij CAOP / SBCM | Foto’s: Ivonne Zijp
Dick Voortman is voorzitter van
het Technisch Overleg Sociale
Werkvoorziening (TOSW), dat
bestaat uit vertegenwoordigers van
werkgevers- en werknemersorganisaties.
Hij geeft aan dat het TOSW niet zo’n grote
rol heeft bij het opstellen van medezeggenschap;
het is alleen voorwaardenscheppend.
Wél heeft TOSW een visie op
16 SW-Journaal 1 januari/februari 2012
medezeggenschap in de SW-sector. Het is
in deze sector, vanwege het niveau, ingewikkelder
om medewerkers warm te krijgen
voor een taak of functie in de or. De
visie van de sociale partners is erop gebaseerd
dat medezeggenschap betekenisvol
is. Dat begint bij informeren. Een dialoog
tussen or en directie is niet altijd mogelijk,
maar op een duidelijke manier informeren,
vragen om een mening en daar
ook echt iets mee doen, kan altijd. Het
effect is dat de organisatie beter functioneert.
Voortman: ‘In de SW hebben we
ten opzichte van het reguliere bedrijfsleven
met een bijzondere branche te
maken. Werknemers en werkgevers zijn
op elkaar aangewezen. Dat brengt met
zich mee dat het nog belangrijker is dat
iedereen op een goede, constructieve en
respectvolle manier met elkaar omgaat.’
Molensteen Wwnv
De Wet werken naar vermogen (Wwnv)
hangt als een molensteen om de nek van
de SW-branche. Volgens Voortman brengt
de wet een uitdaging die je met elkaar
moet aangaan. ‘De gemeenten gaan zich
heel nadrukkelijk bemoeien met de sector,
en de groep mensen met een afstand
tot de arbeidsmarkt wordt erg groot. Uitvoering
van de wet wordt geen makkelijke
opgave en ook ik heb het antwoord
niet hoe we dit moeten doen. Wél vind ik
dat ondernemingsraden hierin een
belangrijke rol moeten spelen. De sector
gaat dus faciliteren dat de raden van
elkaar kunnen leren.’
De tweede spreker, Kees Korevaar, is het
met Voortman eens. De senior adviseur
bij IVA beleidsonderzoek en advies van
de Universiteit van Tilburg, zegt hier-

herinrichting van de or’
over: ‘Wij doen onderzoek in alle sectoren
en vergelijken in de breedte. Kijk hoe
anderen hun or hebben opgetuigd.’ Korevaar
spreekt over turbulente tijden in de
SW: ‘De sector verkeert in zwaar weer en
het wordt nog erger. De eisen aan medewerkers
worden steeds hoger. Werkgevers
verlangen meer opleiding, meer
ervaring en meer competenties. Dan is
het lastig als je in die trend niet meekomt.
De tijd dat een versleten werknemer
in de functie van conciërge werd
geplaatst, is voorbij.’
Kern-or
Als de Wwnv wordt uitgevoerd, is de
bedoeling dat uiteindelijk 70 procent
van de doelgroep gedetacheerd is. Het
knelpunt voor de or van een SW-organisatie
is dat deze mensen nog moeilijker
enthousiast te krijgen zijn voor een functie
in de or. Áls ze die functie al ambiëren,
is de kans groter dat ze in de or stappen
van het bedrijf waar zij gedetacheerd
zijn. Het wrange is dat je graag
wilt dat een detachering succesvol is,
maar dat je weet dat de aanvoer van
medewerkers voor de or daardoor steeds
smaller wordt. Volgens Korevaar vragen
deze tijden om een herinrichting van de
or. Omdat alles ingewikkelder wordt en
de organisatie verandert, is het zaak deskundigheid
in de organisatie aan te
boren en samen te werken met buitenstaanders.
Hij pleit daarom voor een
kern-or, die kleiner is dan de wet voorschrijft.
Die kern-or kan effectiever werken
door bepaalde technische en specia-
listische onderwerpen te delegeren naar
commissies.
De op komst zijnde verandering vraagt
volgens Korevaar ook om een aangepaste
agenda. ‘Maak van re-integratie, detachering,
scholing en werkgelegenheid een
vast agendapunt in de or. Schakel daar je
bedrijfsdeskundigheid voor in. Blijf goed
luisteren naar je achterban en nodig ze
uit op kleine bijeenkomsten, zodat ze aan
het woord komen. Dat zijn je potentiële
nieuwe leden. En kijk uit voor vergrijzing
in je or, want die ligt op de loer.’
Witte vlekken
Dat het advies om meer te gaan samenwerken
al eerder was geopperd, blijkt uit
de gloednieuwe website www.mzsw.nl
die gelanceerd wordt. De bezoekers van
de werkconferentie zijn getuige van deze
primeur, die is ontstaan vanuit de behoefte
van de platforms en op verzoek van de
sociale partners. Het doel van de website
is duidelijk: kennis delen. Zo krijgen de
adviezen van Voortman en Korevaar wel
heel snel handen en voeten.
Tijdens de presentatie wordt benadrukt
dat het de bedoeling is dat bezoekers
informatie halen en brengen. Modelbrieven,
regelingen, publicaties, onderzoeken
en praktijkvoorbeelden worden op de site
gedeeld, zodat collega-ondernemingsraden
hiermee hun voordeel kunnen doen.
Een apart gedeelte van de website toont
een plattegrond van Nederland met daarop
de regionale platforms. Opvallend is
een aantal witte vlekken die aantonen
dat in de provincies Zeeland, Utrecht en
Flevoland nog geen initiatieven zijn ontplooid.
Arie Visser, projectleider van
SBCM, meldt vanuit de zaal dat er nog
subsidie beschikbaar is voor platforms.
Zijn buurvrouw overhandigt hem daarop
direct haar visitekaartje. De kaart van
Nederland heeft binnenkort waarschijnlijk
een witte vlek minder.
Simulatiespel
Tijdens het middaggedeelte wordt duidelijk
waarom deze bijeenkomst een
werkconferentie is. In de oude fabriek
worden de bezoekers echt aan het werk
gezet. De organisatie heeft de deelnemers
ingedeeld in groepjes van drie tot
vier personen. Collega’s van dezelfde
organisatie zitten niet bij elkaar. De
groepen spelen een online spel waarbij
de situatie van een organisatie met bijbehorende
or-vraagstukken wordt gesimuleerd.
Zo moeten de groepen een strategie
bepalen, speerpunten benoemen
en reageren op de waan van de dag, fictieve
ontwikkelingen en vraagstukken
van het net zo fictieve bedrijf. Het spelen
van dit spel levert veel onderlinge discussie
op. De spelers worden op scherp
gezet bij het bepalen van de koers. En dat
is precies het doel van het simulatiespel.
De deelnemers zijn dan ook enthousiast
over deze opzet. Via SBCM kunnen platforms
en SW-organisaties het simulatiespel
aanvragen om met aangesloten SWorganisaties
te spelen. ■
Meer informatie:
www.mzsw.nl en www.sbcm.nl.
SW-Journaal 1 januari/februari 2012 17