“Pas die kudde van God op” Misericordias Domini 21 April 2012

“Pas die kudde van God op”
Misericordias Domini
21 ste April 2012
“Die genade van die Here Jesus Christus en die liefde van God en die gemeenskap van die
Heilige Gees sal by julle almal wees.”
– 2 Kor. 13.13 –
1. As mede-ouderling en getuie van die lyding van Christus en ook deelgenoot aan die heerlikheid
wat geopenbaar sal word, dring ek by die ouderlinge onder julle daarop aan: 2. Pas die kudde van
God wat aan julle toevertrou is, goed op. Hou toesig oor hulle, nie uit dwang nie, maar gewillig
soos God dit verwag; nie om eie gewin nie, maar uit toegewydheid; 3. ook nie deur baas te speel
oor dié wat God aan julle sorg toevertrou het nie, maar deur 'n voorbeeld vir die kudde te wees.
4. En dan, wanneer die Opperherder kom, sal julle die heerlikheid as onverganklike kroon ontvang.
– 1 Petrus 5.1-4 –
Liewe Here Jesus Christus, U versamel en versorg U gemeente as goeie herder, en doen dit
steeds tot vandag toe, deur die ampte en diens, wat U self in U kerk ingestel en beveel het. Baie
dankie, dat ons ook vanoggend U stem kan hoor en daardeur gelei word na U einddoel. Amen
Liewe gemeente. Die missie van ons kerk en sinode stel die opdrag van die kerk as volg:
Die opdrag van die kerk, vat deel van FELSISA uitmaak, is gebaseer op die bevel van ons Here
Christus: “Gaan dan na al die nasies toe en maak die mense my dissipels: doop hulle in die Naam
van die Vader en die Seun en die Heilige Gees, en leer hulle om alles te onderhou wat Ek julle
beveel het” (Matt. 28,19.20), en “Pas die kudde van God wat aan julle toevertrou is, goed op.”
(1.Petr. 5,2). Dienooreenkomstig het die FELSISA in besonder die opdrag deur die samewerking
van al die lede onder leiding van die pastor en die kerkraad daarvoor te sorg, dat God se Woord
suiwer en eg verkondig word en dat die sakramente volgens die instellingswoorde beheer word;
dat die kerklike onderwysing bevorder, die diens van christelike liefde uitgeoefen word, en dat
christelike sendingsgeleenthede erken en gesien word.
Vandag word aandag aan hierdie opdrag van die kerk gegee. Petrus moedig die ouderlinge
aan en sê: “Pas die kudde van God wat aan julle toevertrou is, goed op.” Met hierdie woorde
spreek hy veral die pastors – of in eenvoudiger taal, die herders – van die gemeente toe. Petrus
herinner die kerkraad, die pastors en die ouderlinge wat ook in hierdie diens staan, aan die
opdrag. Hulle moet God se kudde oppas.
“Dit is mos ’n preek vir die komende konvensie van die pastors of vir die kerkraadsitting”, is
’n beswaar wat dalk gehoor kan word. En hier ontstaan die vraag, wat het dit met ons te doen
watter opdrag die dominees het? Hoort hierdie teks regtig op die kansel? Moet hierdie teks nie op
’n kerkraadsvergadering bespreek en bepeins word, of moet dit nie as spieël dien tydens my eie
persoonlike stiltetyd nie?
Liewe gemeente, hierdie teksgedeelte het beslis ook op julle betrekking. Want hier is ook
van God se kudde te sprake. En laastens het hierdie teksgedeelte betrekking op almal van ons;
die vermaning aan die kerkleiers moet uiteindelik uitkring na ons almal as die gemeente van die
een goeie Herder, Jesus Christus! Wat Petrus hier as verwysing van Jesus gebruik, moet dien as
die beste vir die gemeente. En so het hierdie vermaning ’n direkte invloed op die gedrag – en
daarmee saam die verhouding, die betrekking – tussen die ouderlinge en die gemeente.
Kyk ’n mens vanuit ’n ander opsig na hierdie teksgedeelte, sien mens ’n smal, drievoudige
samehang, naamlik die verhouding
- tussen Jesus, die enigste Here van die Kerk, die enigste Ware Goeie Herder, die
Opperherder
- en die mense, wat Hy tot Sy bediening oproep, aan wie Hy Sy kudde toevertrou
- en uiteindelik die mense: “Hy het ons gemaak en ons is Syne, ons is sy volk, sy eie
kudde”. (Ps. 100.3)
1

Die gemeente is deur God as Sy Gemeente gemaak, en is daarvan afhanklik om opgepas
te word, en daarom het Christus herders oor die gemeentes aangestel.
Liewe gemeente, Jesus Christus, die Here wat opgestaan het, gee aan Sy kerk die opdrag
om te versamel en te lei, om te preek en sy kudde te laat wei. Desnieteenstaande bestaan die
kerk vandag nog en sal ook tot in ewigheid bly bestaan. Is dit nie ’n wonderwerk nie?
Die apostels aan wie Jesus die verkondigings- en bedieningsamp toevertrou het, was geen
geloofshelde nie. Hulle was eenvoudige en minder vername mense: ’n paar vissermanne en ’n
tollenaar. Hulle was bang; hulle het altyd weer in vertwyfeling geval; hulle was ontrou en het Jesus
op die ou einde in die steek gelaat. Veral Petrus, wat Sy Here drie maal verloën het. Juis aan
hierdie apostel Petrus gee Jesus drie maal die opdrag om sy skape op te pas.
Of dink ons aan Jakobus en Johannes, die seuns van Sebedeus, wat groter as al die
ander wou wees en daarna gestreef het om die ereplekke in die hemel te kan bekom. Jesus het
hulle tereggewys en aan hulle verduidelik, dat ’n Christelike gemeente nie aan die wêreld gelyk
gestel moet word nie, maar juis die teenoorgestelde moet gebeur. Dit is presies wat ons hier in die
eerste brief van Petrus lees, as Jesus sê: Nie so nie!
“Maar by julle moet dit nie so wees nie. Elkeen wat in julle kring groot wil word, moet julle
dienaar wees, en elkeen wat onder julle die eerste wil wees; moet julle slaaf wees” (Matt. 20,26
e.v.). Maar Jesus maak hierdie twee eersugtige dissipels, Jakobus en Johannes, nogtans
apostels.
Iets soortgelyks gebeur toe Jesus sy dissipels tot apostels – dit beteken gesante,
boodskappers – gemaak het, toe Hy hulle beroep het en hulle opdragte gegee en uitgestuur het.
Soos dit in die Mattheus evangelie oor die sendingsbevel staan: Maar sommiges (Sy dissipels) het
getwyfel (Matt. 20,17 e.v.) En die opgestane Here beroep hulle nogtans en stuur hulle uit met die
belofte: “Aan My is alle mag gegee in die hemel en op die aarde [...] En onthou: Ek is by julle al die
dae tot die voleinding van die wêreld.”
Die Here Jesus roep heeltemal normale, swak en sondige mense op om in Sy diens te
staan. Hy soek nie besonders vroom en godsdienstige helde nie, maar kies mense aan wie Hy
homself as Heiland wys, en aan hulle opdragte te gee met die belofte dat Hy altyd by hulle sal
wees en hulle sal help. Jesus beroep dus nie die vaardige mense nie, maar hy maak die mense
wat Hy beroep vaardig.
Wat word hierdeur duidelik gestel? Dat die beroepe dienaar, die apostel, die herder, dat die
pastor niks vanself dien nie – niks nie! Julle pastor – net soos al die ander dienaars van die kerk
ook – is ’n swak en sondige mens.
Maar wat is sy opdrag? Om God se kudde op te pas, sê Petrus. Sy kudde te versamel, ag
te gee op hulle, hulle te lei en hulle te versorg – en wel met die hulpmiddels wat Christus ingestel
het en sy apostels beveel het: naamlik deur Sy Woord en die heilige Sakramente.
Dit en niks anders nie was Jesus se bevel aan Sy dissipels, toe Hy aan hulle gesê het:
- “Gaan uit, die hele wêreld in, en verkondig die evangelie aan die hele mensdom” (Mk.
16.15)
- “Doop hulle in die Naam van die Vader en die Seun en die Heilige Gees, en leer hulle
om alles te onderhou wat Ek julle beveel het.” (Matt.28:19 e.v.)
- “Ontvang die Heilige Gees! As julle vir mense hulle sondes vergewe, word dit hulle deur
God vergewe; en as julle dit nie vergewe nie, word dit nie deur God vergewe nie.” (Joh.
20.22 e.v.)
- En met betrekking tot die Heilige Nagmaal sê Jesus: “Gebruik dit tot my gedagtenis.” (1
Kor. 11,24 e.v.)
Op hierdie manier wil Jesus diegene wat aan Hom behoort oppas, deurdat Hy hulle deur
middel van Sy dienaars aanspreek, met hulle praat, hulle roep en vertroos, hulle aanmoedig, hulle
bymekaarbring en verenig, hulle genees en bevry.
Jesus werk ongetwyfeld daar. Waar daar in Jesus se Naam en in Sy opdrag gepreek word
en die Sakramente uitgedeel word, staan nie die Pastor as privaatpersoon teenoor die gemeente
2

nie, maar Christus self. Daarmee ooreenkomstig mag die dominee nie die menings van mense
verkondig nie, mag nie sy eie gedagtes waarvoor hy lief is verkondig nie, en ook nie net dit wat
die mense graag wil hoor, verkondig nie.
Maar dit wat hy verkondig, moet die Woord van die Here wees, waarmee Jesus Sy kudde
lei, sodat dit kan gebeur wat Jesus sê: “Die skape luister na die herder se stem.” (Joh. 10.3-16)
En vir die gemeente beteken dit: Daar staan nie iemand op die kansel wat ’n referaat oor
God hou nie – d.w.s. sy eie mening lug waaroor gedebatteer kan word nie. Maar: Nou is dit die
Here self, en Hy praat met my; Hy bekommer Hom, deur middel van die diens van die
gevolmagtigde, oor my en my siel.
Die feit dat hierdie krag deur dominees misbruik kan word, is voor die handliggend. Daarom
moet hierdie diens altyd aan die bediening van Jesus gekoppel word.
Die gemeente moet ook daaroor waak dat dit op so ’n wyse geskied nie, die gemeente is
uiteindelik nie net ’n kudde met dom skape nie, maar die gemeente bestaan uit talentvolle en
intelligente lede wat aan die liggaam van Christus behoort.
Daarbenewens is die vermaning tot en die voortdurende besinning oor die regte manier van
die bediening noodsaaklik, soos Petrus dit hier op die harte van die “ouderlinge” druk, as hy
aanvoer hoe die gemeente volgens God se wil versamel en gelei moet word.
- “Nie uit dwang nie, maar gewillig soos God dit verwag.”
Die prediking en die bediening in die gemeente moet nie gedwonge wees nie. Dikwels is dit
juis die rede dat sommige dominees die bediening as las ervaar. Daarteenoor staan egter die
sending van God, Sy bekommernis en versorging, waarop ook die dominees hulle vertroue kan
rig, en waaruit hulle dan ook vryheid en vreugde kan skep, dat hulle op die ou einde nie diegene
is, en ook nie hoef te wees nie, wat die kerk behou.
- “nie om eie gewin nie, maar uit toegewydheid” Die eie versorging moet nie die
aansporing wees vir hierdie diens nie. In teenstelling met baie ander beroepe, kan hierdie diens
nie eerstens as eie finansiële vooruitgang gesien word nie. Die werker is sy loon werd – ook die
dominee – maar dit kan nie die eintlike beweegrede vir hierdie diens wees nie.
- En uiteindelik moet die ouderlinge in hul diens nie baas speel oor dié wat God aan
julle sorg toevertrou het nie, maar moet 'n voorbeeld vir die kudde wees. ’n Voorbeeldige rol van
die dominee word vereis – en dit is ook reg so. Op die ou einde moet hy ook dit uitleef wat hy
verkondig. Hoe lyk dit egter in die ware sin van die woord? Is hy dan ’n “beter” mens as die ander
mense?
Natuurlik sal die dominee – soos ook enige ander Christen – ’n christelike lewensstyl
navolg. Maar as hy deur sy lewensstyl dit wat hy aan sy gemeente verkondig, as voorbeeld wil
dien, beteken dit eerstens: “vestig jou hoop volkome op die genade” (1 Petr. 1,13). Dit beteken nie
dat sy lewe eties volmaak is nie, maar dat hy deursigtig word vir die geduldige, nuttige,
versorgende diens van die Goeie Herder, van die Opperherder, dat Hy nie net deur hom, maar
ook in hom werksaam is. Daarin – en nie deur ’n oënskynlike “heiligheid” nie – moet die dominee
as voorbeeld dien.
God pas egter nie net deur die herder Sy gemeente op nie. Dit is duidelik dat die dominee
daartoe beroep is om openlik in die erediens te verkondig, die evangelie suiwer en waar oor die
gemeente uitroep, die sakramente volgens die instellingswoorde uit te deel. Afgelei van hierdie
een beroep, het elkeen ’n bedieningsopdrag vir sy eie kudde, vir die kudde van God wat aan hom
toevertrou is. As vader en moeder, as jeugleier, as Sondagskoolonderwyser, as
Godsdiensonderwyser, as afgevaardigde vir die besoekersdiens.
So het Martin Luther getuig: “Sonder twyfel is die vader en moeder vir die kinders apostels,
biskoppe en priesters, omdat hulle die evangelie aan hulle verkondig.”
Elke Christen is iewers ’n “ouderling”, hetsy in die gemeente of die familie of by die werk.
Daarom het hierdie vermaning van die apostel Petrus, om die kudde van God wat aan ons
toevertrou is, ook op julle betrekking, want julle staan sedert julle doop in hierdie amp en almal het
iewers hierdie verantwoordelikheid as Christen. Sodat almal in die gemeente aangespoor word vir
hierdie diens van die herder ernstig op te neem, nie uit dwang nie, maar gewillig soos God dit
3

verwag; nie om eie gewin nie, maar uit toegewydheid; ook nie deur baas te speel oor dié wat God
aan julle sorg toevertrou het nie, maar deur 'n voorbeeld vir die kudde te wees. En dan, wanneer
die Opperherder kom, sal julle die heerlikheid as onverganklike kroon ontvang.
God is deur Jesus Christus, die Opperherder, steeds tydens die verkondiging en pastorale
sorg baie naby. Hy pas self deur middel van Sy dienaars Sy gemeente op, sodat ons niks kortkom
nie, sodat ons verkwik en na vars waterbronne gelei word. Amen.
“En die vrede van God, wat alle verstand te bowe gaan, sal julle harte en julle sinne bewaar
in Christus Jesus.” –Fil. 4,7– Amen.
Ds. Helmut Paul
Wittenberg, Suid-Afrika
4