pdf file - VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan
pdf file - VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan
pdf file - VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong><br />
Jaarverslag 2008
Doelgroep van de Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong><br />
zijn alle vluchtelingen die in het land waaruit zij afkomstig zijn gegronde rede-<br />
nen hebben om te vrezen voor vervolging en in Nederland asiel zoeken of heb-<br />
ben gevonden. Dat kan gaan om vervolging wegens hun politieke of godsdienstige<br />
overtuiging, hun nationaliteit of wegens het behoren <strong>tot</strong> een bepaald ras of een<br />
bepaalde sociale groep. Onder “vluchtelingen” worden ook verstaan: degenen die<br />
in overeenstemming met de vluchtelingendefinitie van het VN Vluchtelingenver-<br />
drag gegronde vrees hebben hun leven te verliezen of onderworpen te worden aan<br />
foltering of onmenselijke of vernederende behandelingen. Onder “asielzoekers”<br />
worden verstaan: degenen die in Nederland bij het bevoegde overheidsorgaan een<br />
aanvraag om als vluchteling te worden toegelaten hebben ingediend of willen in-<br />
dienen en waarop nog niet <strong>tot</strong> in hoogste instantie is beslist. “Uitgeprocedeerden”<br />
zijn de vluchtelingen die na het indienen van een asielverzoek een negatieve be-<br />
schikking hebben gekregen.
tien<br />
Voorwoord<br />
twintig<br />
Iedereen heeft recht op een humane asielopvang en<br />
rechtvaardige asielprocedure. De Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong><br />
<strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong> ondersteunt asielzoekers<br />
en vluchtelingen bij het verkrijgen van dat recht.<br />
Ook als de asielprocedure is afgesloten kunnen<br />
asielzoekers en vluchtelingen op SVAZ rekenen. Als de<br />
aanvraag is afgewezen zoeken wij samen naar oplossingen.<br />
Is een status verleend, dan ondersteunt SVAZ<br />
vluchtelingen bij alle stappen om volledig mee te kunnen<br />
draaien in de Nederlandse samenleving. Of dat nu<br />
gaat om het vinden van een woning, om inburgering,<br />
om gezinshereniging of om de voorbereidingen op<br />
weg naar een betaalde baan of een andere vorm van<br />
maatschappelijke participatie.<br />
De regionale Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong><br />
<strong>Zaan</strong> (SVAZ) is per 1 januari 2008 ontstaan uit een<br />
fusie van drie stichtingen <strong>VluchtelingenWerk</strong> uit de<br />
regio. De drie fusiepartners hadden al jarenlang ervaring<br />
in het behartigen van de belangen van asielzoekers<br />
en vluchtelingen: de Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong><br />
<strong>Zaan</strong>streek sinds de oprichting in 1981, de Stichting<br />
<strong>VluchtelingenWerk</strong> Amsterdam sinds 1983 en de Stichting<br />
<strong>VluchtelingenWerk</strong> Edam-Volendam sinds 1991<br />
(onderdeel Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong> Waterland).<br />
Die jarenlang opgebouwde kennis en ervaring zijn<br />
sinds 2008 gebundeld in de regionale stichting SVAZ,<br />
die werkt vanuit drie locaties. SVAZ is aangesloten bij<br />
de landelijke vereniging <strong>VluchtelingenWerk</strong> Nederland.<br />
Dankzij de enorme inzet van de medewerkers en<br />
heel veel vrijwilligers hield SVAZ vanuit de locaties<br />
Amsterdam, <strong>Zaan</strong>stad (gemeenten Purmerend, Oostzaan,<br />
Wormer, <strong>Zaan</strong>stad, Waterland en Landsmeer)<br />
en Edam-Volendam in 2008 de mensenrechten van<br />
asielzoekers en vluchtelingen in de hele regio boven<br />
dertig<br />
veertig<br />
aan de agenda.<br />
In 2008 werd door bijna 4000 vluchtelingen en asielzoekers<br />
een beroep gedaan op de dienstverlening: in<br />
Amsterdam door ruim 3000, in <strong>Zaan</strong>streek-Waterland<br />
door bijna 750 en in Edam-Volendam door ongeveer<br />
100 mensen.<br />
Een bijzondere groep die door SVAZ vanuit de diverse<br />
locaties intensief is ondersteund vormen de pardonners:<br />
de asielzoekers die al voor 2001 een aanvraag<br />
hadden ingediend en nu dankzij het Generaal Pardon<br />
een vluchtelingenstatus konden krijgen. Deze regeling<br />
maakte, na jaren strijd voor een menswaardige oplossing,<br />
een einde aan de rechteloze positie waarin ruim<br />
27.000 mensen verkeerden. Vluchtelingen die hier vaak<br />
al tien jaar of langer waren en waarvan een groot deel<br />
via de daklozenopvang en als ‘illegaal’ het hoofd boven<br />
water moesten zien te houden. Gezinnen die jaren in<br />
een asielzoekerscentrum moesten verblijven en kinderen<br />
die hier geboren waren en naar school gingen maar<br />
nog nooit naar hun ‘eigen’ huis. Na al die jaren van onzekerheid<br />
kregen zij eindelijk de mogelijkheid om een<br />
status te verwerven met het recht op wonen, werken,<br />
leren en participeren in de Nederlandse samenleving.<br />
In de praktijk bleek zowel het verkrijgen van die verblijfsstatus<br />
als van een woning en een perspectief op<br />
werk heel wat voeten in de aarde te hebben. Er golden<br />
harde voorwaarden om voor een verblijfsvergunning in<br />
aanmerking te komen. De eerste aanvraag moest voor<br />
2001 zijn ingediend, daarna moest men onafgebroken in<br />
Nederland hebben gewoond, geen strafblad hebben en<br />
ook nooit onder een andere naam een aanvraag hebben<br />
ingediend. Voor vluchtelingen was het moeilijk om aan<br />
te tonen dat zij aan alle voorwaarden voldeden. Vaak<br />
moest daarvoor met ondersteuning door SVAZ mede-<br />
vijftig<br />
zestig<br />
zeventig<br />
werkers letterlijk alles uit de kast gehaald worden: oude<br />
IND-briefwisseling, bankafschriften, verklaringen van<br />
artsen, advocaten of onderwijzers en andere getuigen.<br />
In het eerste hoofdstuk van dit jaarverslag worden<br />
de anderhalfduizend pardonners die SVAZ in 2008<br />
ondersteunde nader belicht. In hoofdstuk 2 komt de<br />
juridische en maatschappelijke dienstverlening aan<br />
alle asielzoekers en vluchtelingen aan bod. In hoofdstuk<br />
3 de projecten gericht op participatie en werk of<br />
op specifieke doelgroepen als ouderen of vrouwen. In<br />
het laatste hoofdstuk aandacht voor de organisatie<br />
en ondersteunende diensten die het mogelijk maken<br />
dat vrijwilligers, consulenten en projectmedewerkers<br />
de dienstverlening aan asielzoekers en vluchtelingen<br />
vanuit de drie locaties van SVAZ verlenen. Tot slot<br />
van dat vierde hoofdstuk een aantal voorbeelden van<br />
de belangenbehartiging en draagvlakverbreding voor<br />
<strong>VluchtelingenWerk</strong> in de regio en een aantal spontane<br />
acties vanuit de samenleving.<br />
Mária van Veen,<br />
Directeur Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong><br />
tachtig<br />
negentig<br />
honderd<br />
3
honderdtien<br />
honderdtwintig<br />
honderddertig<br />
honderdveertig<br />
honderdvijftig<br />
Inhoud<br />
honderdzeventig<br />
1. Pardonners uitgelicht<br />
Pardonloket Amsterdam<br />
Pardonloket Edam-Volendam<br />
Pardonloket <strong>Zaan</strong>streek-Waterland<br />
Traject A <strong>tot</strong> Z<br />
Herkomstlanden<br />
Knelpunten<br />
Cursus Spreekvaardigheid<br />
Meer grip op je leven<br />
Banenoffensief<br />
Blijvende inzet in 2009<br />
2. Juridische en Maatschappelijke Begeleiding<br />
Cliënten<br />
Vrijwilligers<br />
Betaalde krachten<br />
Spreekuren<br />
Gezinshereniging<br />
Noodfondsen<br />
Alleenstaande jonge vluchtelingen (ex-ama’s)<br />
Perspectief Project<br />
3. Participatie & Werk<br />
Taalcoaches<br />
Pavem inburgeringscursus<br />
Project ‘Verbeeld je verhaal’<br />
Project ‘Gedeelde herinneringen’<br />
Mediatheek<br />
Computerproject<br />
Trajectbegeleiding<br />
Niemand aan de Kant<br />
Vluchtelingen Vakgenoten<br />
Wereldwerk aan de <strong>Zaan</strong><br />
Project ‘Vluchtelingenvrouwen in Besluitvorming en Besturen’<br />
Project ‘Voorlichting op scholen’<br />
Belastingservice<br />
honderdtachtig<br />
7<br />
8<br />
8<br />
9<br />
9<br />
10<br />
10<br />
12<br />
13<br />
14<br />
14<br />
17<br />
17<br />
18<br />
19<br />
19<br />
20<br />
20<br />
21<br />
22<br />
25<br />
25<br />
25<br />
26<br />
26<br />
26<br />
27<br />
27<br />
27<br />
28<br />
29<br />
29<br />
29<br />
30<br />
4. De Organisatie<br />
Nieuwe start<br />
Ondersteunende diensten<br />
Werving en training van vrijwilligers<br />
Belangenbehartiging<br />
Draagvlakverbreding<br />
Lijst van afkortingen<br />
Colofon<br />
honderdnegentig<br />
tweehonderd<br />
33<br />
33<br />
34<br />
35<br />
35<br />
36<br />
38<br />
39<br />
5
tweehonderdtien<br />
tweehonderdtwintig<br />
tweehonderddertig<br />
tweehonderdveertig<br />
tweehonderdvijftig<br />
1 Pardonners<br />
uitgelicht<br />
Ruim anderhalfduizend pardonners deden in de regio van<br />
<strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong> succesvol een beroep op de pardonregeling.<br />
Van de pardonners die bij de SVAZ zijn geregistreerd is in<br />
2008 ruim eenderde al actief op weg naar werk of studerend.<br />
De meeste van hen zullen de komende jaren uitstromen naar<br />
betaald werk. Zeker als zij daarbij in voldoende mate en deskundig<br />
ondersteund worden. Er moet dan wel aan een aantal<br />
belangrijke voorwaarden voldaan worden. Het is moeilijk om<br />
met een stage of werk te beginnen als je de Nederlandse taal<br />
nog niet beheerst of nog geen woning hebt. Eind 2008 had<br />
bijvoorbeeld bijna de helft van de pardonners die in Amsterdam<br />
een traject volgden nog huisvesting nodig. Dit gold ook<br />
voor de rest van de regio <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong> waar gemiddeld<br />
53% van de huisvestingstaakstelling voor pardonners werd<br />
gerealiseerd in 2008.<br />
Huisvestingstaakstelling pardonregeling 1<br />
Gemeente<br />
Amsterdam<br />
Diemen<br />
Edam-Volendam<br />
Landsmeer<br />
Oostzaan<br />
Purmerend<br />
Waterland<br />
Wormerland<br />
<strong>Zaan</strong>stad<br />
Totaal regio <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong><br />
Pardonregeling gerealiseerd<br />
<strong>tot</strong> 1-1-2009<br />
aantal<br />
654<br />
27<br />
11<br />
7<br />
7<br />
75<br />
17<br />
9<br />
127<br />
934<br />
%<br />
54<br />
68<br />
22<br />
37<br />
44<br />
58<br />
55<br />
33<br />
55<br />
53<br />
Pardonregeling nog te<br />
realiseren <strong>tot</strong> 1-1-2010<br />
568<br />
13<br />
38<br />
12<br />
9<br />
54<br />
14<br />
18<br />
105<br />
831<br />
tweehonderdnegentig<br />
1 Ministerie van Justitie,<br />
Circulaire Taakstelling<br />
huisvesting statushouders<br />
o.g.v. Regeling afwikkeling<br />
nalatenschap oude Vreem-<br />
delingenwet t/m eind 2009<br />
en taakstelling huisvesting<br />
vergunninghouders voor het<br />
eerste halfjaar 2009, Den<br />
Haag, 16 december 2008<br />
Pardonregeling <strong>tot</strong>aal<br />
<strong>tot</strong> 1-1-2010<br />
1222<br />
40<br />
49<br />
19<br />
16<br />
129<br />
31<br />
27<br />
232<br />
1765<br />
driehonderd<br />
7
driehonderdtien<br />
driehonderdtwintig<br />
Pardonloket Amsterdam<br />
driehonderddertig<br />
driehonderdveertig<br />
driehonderdvijftig<br />
8 logische volgorde waren vermeld. Daarbij ging het om<br />
werk verricht om asielzoekers, die al in de gemeente<br />
de bezichtiging van een woning plaats. Aansluitend wer- 9<br />
de aanbodbrief van de Immigratie- en Naturalisatie<br />
verbleven, te begeleiden in het kader van de pardonreden tijdens de ‘regeldag’ de nodige stappen gezet rond<br />
Amsterdam was op 2 juli 2007 een van de eerste ge-<br />
Dienst (IND), de aanmelding bij SVAZ, de inschrijving<br />
geling. Met succes: elf asielzoekers kregen een verblijfs- het tekenen van het huurcontract, de inschrijving bij de<br />
meenten die een pardonloket opende. De toeloop was bij de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA), het<br />
vergunning. Daarmee heeft de gemeente echter slechts gemeente, het zonodig aanvragen van een uitkering en<br />
groot ondanks dat veel mensen aanvankelijk bang waren ophalen van het verblijfdocument, aanmelding bij de<br />
22% van haar taakstelling gerealiseerd. In 2009 zal de<br />
het inrichtingskrediet. Ook de ziektekostenverzekering<br />
om zich te melden. Zeker in het begin meldden zich ook taakgroep pardonregeling en hulp bieden bij het zoeken<br />
rest van de taakstelling om pardonners in de gemeente werd geregeld. Resultaat was dat in 2008 181 personen<br />
veel mensen die niet aan de criteria voldeden. Vooral<br />
naar huisvesting via Woningnet. Via deze route startte<br />
te huisvesten gerealiseerd moeten worden. Vluchtelin- en/of gezinnen zijn gehuisvest, waaronder huishoudens<br />
de groep ‘witte illegalen’ die uit de media had begrepen de vluchteling zijn ‘officiële’ integratietraject met als<br />
genWerk zal hen daarbij uiteraard bijstaan.<br />
van pardonners.<br />
dat een langdurig verblijf in Nederland voldoende was<br />
einddoel volwaardige deelname aan de Amsterdamse<br />
Na het toekennen van de woning werd de cliënt indien<br />
om aanspraak te maken op de pardonregeling. Voor hen samenleving.<br />
nodig geadviseerd over het inrichten van de woning en<br />
was het moeilijk te aanvaarden dat dit niet het geval<br />
De begeleidingsrol van locatie Amsterdam bestond in<br />
Pardonloket <strong>Zaan</strong>streek-Waterland<br />
in noodzakelijke gevallen werd daar ook praktische hulp<br />
was. Eind 2007 had het Amsterdamse Pardonloket bijna de eerste periode vooral uit het regelen van allerlei<br />
bij geboden. Bij de ‘maatschappelijke opstart’ werd de<br />
4.000 bezoekers verwerkt.<br />
materiële zaken in nauwe en intensieve samenwerking<br />
Op de locatie <strong>Zaan</strong>streek-Waterland werd de werkdruk cliënt begeleid bij het regelen van een Digid, zorg-, huurmet<br />
de ketenpartners. Om dit hele proces goed te<br />
begin 2008 enorm verhoogd door de vaart waarmee<br />
en kindertoeslag; een WA-verzekering; een huisarts en<br />
laten verlopen was er regelmatig overleg met de Dienst<br />
de gemeenten de uitvoering van het Generaal Pardon<br />
tandarts; scholen in geval er kinderen waren. Tijdens<br />
De officiële naam van de pardonregeling uit 2007<br />
Wonen en de Dienst Werk en Inkomen (DWI/CWI) op<br />
oppakten. De maatschappelijke taakgroep bestaande uit de eerste afspraken werden er doelen bepaald, hulp-<br />
luidde Regeling afwikkeling nalatenschap oude<br />
uitvoerend en beleidsniveau.<br />
drie betaalde medewerkers en een vijftiental vrijwillivragen<br />
geïnventariseerd en werd er een plan van aanpak<br />
Vreemdelingenwet. Op grond daarvan werd een<br />
gers werd in de loop van het jaar uitgebreid met twee<br />
opgesteld.<br />
verblijfsvergunning verstrekt aan de vreemdeling:<br />
Begin januari werd het Pardonloket verplaatst naar het<br />
betaalde krachten, vijf stagiairs en een aantal vrijwilli-<br />
a. wiens eerste asielaanvraag vóór 1 april 2001 was<br />
Surinameplein. Op projectbasis werd, samen met de<br />
gers. Nog bleef de druk bijzonder groot door de gestage<br />
ingediend, dan wel die zich reeds vóór 1 april 2001<br />
Werkgroep Opvang Uitgeprocedeerden (WOU) en het<br />
stroom van nieuwe cliënten. Deels werd de drukte bo- Traject A <strong>tot</strong> Z<br />
bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) of<br />
Amsterdams Solidariteits Komitee Vluchtelingen (ASKV),<br />
vendien veroorzaakt door enkele groepen uitgenodigde<br />
Vreemdelingenpolitie had gemeld voor het indienen hieraan vorm en inhoud gegeven. Het Pardonloket zou<br />
vluchtelingen, die dikwijls met meervoudige problemen In Amsterdam hebben ruim duizend pardonners in 2008<br />
van een asielaanvraag;<br />
per 1 mei stoppen maar gezien de grote toestroom en de<br />
kampten en extra begeleiding nodig hadden. Vanaf no- het traject van A <strong>tot</strong> Z bij SVAZ gevolgd, waarvan onge-<br />
b. die sinds 1 april 2001 ononderbroken in Nederland<br />
succesvolle werkwijze werd dit aanvankelijk verlengd <strong>tot</strong><br />
vember werd een deel van de werkzaamheden verplaatst veer een kwart vrouwelijke vluchtelingen (figuur 1).<br />
had verbleven (hiervan zou onder omstandigheden 1 juli en bleef het loket <strong>tot</strong> eind 2008 nog één dag open.<br />
naar Purmerend, waar ook een spreekuur werd gestart. Ruim tweederde van de pardonners was jonger dan<br />
kunnen worden afgeweken);<br />
De toestroom van vluchtelingen via het Pardonloket was<br />
veertig jaar (figuur 2).<br />
c. die, voor zover toepasselijk, vooraf schriftelijk had<br />
de belangrijkste reden om in 2008 de afdeling Juridische<br />
Anders dan in Amsterdam – waar de Dienst Wonen de<br />
aangegeven dat hij zijn lopende procedures onvoor- en Maatschappelijke Begeleiding uit te breiden met 4,7<br />
huisvesting verzorgt – wordt door de locatie <strong>Zaan</strong>streek- figuur 1 Aantal mannen en vrouwen onder de 1002 pardonners<br />
waardelijk intrekt bij verblijfsaanvaarding op grond fte. In het jaar 2008 zijn er in Amsterdam 3211 bezoekers<br />
Waterland ook ondersteuning bij huisvesting geboden. 239 763<br />
van de regeling.<br />
voor het pardonloket verwerkt.<br />
In 2008 vonden er tweehonderd bezichtigingen van woningen<br />
plaats en werden 192 ‘regeldagen’ georganiseerd<br />
Vrouw Man<br />
voor pardonners en andere vluchtelingen. Tijdens deze<br />
figuur 2 Leeftijden van de pardonners (3 onbekend)<br />
Voor de uitvoering van de pardonregeling was door Pardonloket Edam-Volendam<br />
regeldagen begeleidden vrijwilligers de vluchtelingen<br />
290 385 236 88<br />
SVAZ locatie Amsterdam een Routekaart Pardon ontwikkeld,<br />
waarop alle noodzakelijk stappen in chrono-<br />
Ook in Edam-Volendam heeft de werkgroep veel extra<br />
bij alle stappen die noodzakelijk zijn om een nieuwe woning<br />
te betrekken. Volgens een vaste systematiek vond<br />
18-30 jaar 31-40 jaar 41-50 jaar 50+<br />
driehonderdzestig<br />
driehonderdzeventig<br />
driehonderdtachtig<br />
driehonderdnegentig<br />
vierhonderd
vierhonderdtien<br />
Herkomstlanden<br />
10 problemen als die kinderen niet geregistreerd waren.<br />
Gezinshereniging is mogelijk voor gezinsleden van<br />
11<br />
Voordat zij bij hun ouders mochten verblijven moesten mensen, die op grond van de Vreemdelingenwet 2000<br />
Pardonners blijken uit 72 verschillende landen afkom-<br />
de kinderen geregistreerd worden. In overleg met de<br />
artikel 29 lid 1 a t/m d al in Nederland zijn toegelaten<br />
stig te zijn. Daaronder zijn 21 landen waaruit slechts<br />
één pardonner afkomstig is, 24 landen waaruit twee<br />
<strong>tot</strong> tien pardonners afkomstig zijn en 13 landen zijn het<br />
Dienst Persoons- en Geo-informatie (DPG) werd naar<br />
oplossingen gezocht.<br />
Van een aantal aanvragers bleek het asielverzoek niet<br />
met een Vergunning Bepaalde Tijd Asiel (VBT-A).<br />
Verder geldt dit ook voor gezinsleden van mensen<br />
met een Vergunning Onbepaalde Tijd Asiel (VOT-A).<br />
land van herkomst van tien <strong>tot</strong> twintig pardonners in<br />
meer te achterhalen. Na intensief overleg werd het<br />
De mogelijkheid van gezinshereniging strekt zich niet<br />
Amsterdam. De 18 herkomstlanden van meer dan twin-<br />
mogelijk dat deze mensen nog een keer hun vingeraf-<br />
alleen uit <strong>tot</strong> leden van het kerngezin, maar ook <strong>tot</strong> de<br />
tig Amsterdamse pardonners zijn – met de aantallen –<br />
drukken gaven zodat die vergeleken konden worden<br />
(ongehuwde) partner en meerderjarige kinderen.<br />
in figuur 3 weergegeven.<br />
In figuur 4 is het opleidingsniveau van de pardonners<br />
weergegeven voor zover bekend. Bijna 60% heeft<br />
met oudere aanvragen.<br />
Vluchtelingen die aangaven identiteitsherstel<br />
Ook geldt het recht op gezinshereniging voor mensen<br />
met een Verblijfsvergunning Regulier, waaronder zij<br />
die onder de Pardonregeling vallen. Echter, deze laatste<br />
categorie komt alleen in aanmerking voor gezins-<br />
voortgezet onderwijs genoten en een kwart daarvan<br />
hereniging onder zeer strikte voorwaarden, zoals het<br />
volgde daarna ook hoger of universitair onderwijs.<br />
inkomenscriterium en inburgering in het buitenland.<br />
2 figuur 4 Hoogst genoten opleiding pardonners in Amsterdam<br />
(van 289 opleiding onbekend)<br />
Geen onderwijs genoten 53<br />
Basisonderwijs; onvoltooid<br />
Basisonderwijs; voltooid<br />
77<br />
161<br />
MAVO/LBO/VBO; onvoltooid 92<br />
MAVO/LBO/VBO; voltooid 76<br />
HAVO/VWO/MBO; onvoltooid 64<br />
HAVO/VWO/MBO; voltooid<br />
MBO/HBO<br />
HBO/WO; onvoltooid<br />
93<br />
12<br />
31<br />
te<br />
willen, moesten een lange weg afleggen. Eerst naar de<br />
IND, vervolgens inschrijven in de gemeente en daar<br />
HBO/WO; voltooid 54<br />
hun identiteitsherstel regelen. Dan weer terug naar de<br />
IND voor een tweede antecedentenonderzoek. Uiteindelijk<br />
kwam dan de verblijfsvergunning met de juiste<br />
gegevens. Voor velen was dat een belangrijk moment.<br />
figuur 3 Landen van herkomst waaruit meer dan 20 pardonners<br />
Deze mensen waren jaren hun identiteit kwijt en waren<br />
in 2008 cliënt waren (693 van <strong>tot</strong>aal 1002)<br />
opgelucht dat dit nu voorbij was.<br />
20 21 22 23 27 28<br />
Bangladesh<br />
Rusland<br />
Turkije<br />
Irak<br />
Guinee<br />
Voormalig Joegoslavië<br />
Ethiopië<br />
32 34<br />
Liberia<br />
vierhonderdtwintig<br />
45<br />
Ghana<br />
52<br />
Iran<br />
Nigeria<br />
61 61<br />
Sierra Leone<br />
75<br />
Afghanisatn<br />
89<br />
Soedan<br />
103<br />
China<br />
vierhonderddertig<br />
Op 7 december 2008 kondigde staatssecretaris Albayrak<br />
aan dat de pardonregeling met ingang van 1 januari 2009<br />
beëindigd zou worden. Deze bekendmaking leidde in de<br />
maand december bij SVAZ <strong>tot</strong> een grote aanloop van<br />
mensen die nog in aanmerking wilden komen voor de<br />
pardonregeling. Vanwege deze enorme drukte is door de<br />
drie betrokken organisaties besloten om eind december<br />
het Pardonloket nog een aantal extra dagen te openen.<br />
Op 31 december 2008 is de laatste lijst met potentiële<br />
cliënten voor een pardonvergunning naar de IND verstuurd.<br />
Knelpunten<br />
vierhonderdveertig<br />
Omdat SVAZ gedurende het hele jaar nauwkeurig volgde<br />
hoe de pardonners de gemeentelijke keten doorliepen,<br />
kwamen alle knelpunten die pardonners ondervonden<br />
naar voren. Pardonners met kinderen ondervonden<br />
vierhonderdvijftig<br />
vierhonderdzestig<br />
vierhonderdzeventig<br />
vierhonderdtachtig<br />
Met het verlenen van de status waren de problemen<br />
nog niet achter de rug. In de inleiding werd al verwezen<br />
naar problemen rond de huisvesting. Pardonners<br />
werden vaak geconfronteerd met financiële problemen.<br />
In een aantal gevallen waren cliënten genoodzaakt<br />
een ziektekostenverzekering af te sluiten voordat een<br />
uitkering was toegekend. Reeds aan het begin van het<br />
traject werd daardoor een schuld opgebouwd. Ook<br />
onwetendheid leidde in een aantal gevallen <strong>tot</strong> het niet<br />
opstarten van de WWB-uitkering, waardoor huurschuld<br />
of afsluiting van voorzieningen ternauwernood kon<br />
worden voorkomen.<br />
Vluchtelingen die hun gezin in het land van herkomst<br />
achter hadden moeten laten, moesten binnen drie<br />
maanden een aanvraag voor gezinshereniging indienen.<br />
vierhonderdnegentig<br />
Een knelpunt was ook dat pardonners verplicht<br />
werden om in te burgeren, maar door de enorme<br />
bureaucratische procedures soms maandenlang<br />
moesten wachten voor ze een plaats kregen bij een<br />
taalscholingsinstituut. Ook stagelopen was voor pardonners<br />
verplicht om recht op een uitkering te krijgen.<br />
Stagelopen gaat echter moeilijk als je onvoldoende<br />
Nederlands spreekt en veel werkgevers stelden ook<br />
beheersing van de Nederlandse taal als voorwaarde.<br />
2 Bij besluit van 25 mei 2007 heeft het Kabinet ingestemd met een rege-<br />
ling ter afwikkeling van de nalatenschap van de oude Vreemdelingen-<br />
wet (verder te noemen de regeling).’ Onderdeel van deze regeling is<br />
een procedure waarbij vreemdelingen die onder de werking ervan val-<br />
len en aan bepaalde voorwaarden voldoen, eenmalig in de gelegenheid<br />
worden gesteld om ten overstaan van de Immigratie- en Naturalisatie-<br />
vijfhonderd<br />
dienst (IND) binnen twee maanden hun juiste identiteit (naam, geboor-<br />
tedatum, geboorteplaats en geboorteland) en nationaliteit aan te tonen.
vijfhonderdtien<br />
vijfhonderdtwintig<br />
vijfhonderddertig<br />
vijfhonderdveertig<br />
vijfhonderdvijftig<br />
12 Opvallend was dat commerciële bedrijven hier het minst boos worden, je mening geven, of zeggen dat je iets<br />
13<br />
problemen mee hadden en ondernemers met meer<br />
niet wilt? Hoe doe je dat in je eigen taal en hoe gaat dat<br />
dan alleen een Nederlandse achtergrond helemaal niet. in het Nederlands?<br />
“Gewoon proberen hoe het in de praktijk gaat” was vaak Na een intake en selectieprocedure werd eind septem-<br />
het uitgangspunt van deze ondernemers. Helaas gold<br />
ber 2008 gestart met een groep van twaalf cursisten.<br />
dat uitgangspunt niet in gelijke mate voor gemeentelijke Het traject omvatte 24 lessen van 2,5 uur gedurende<br />
instellingen of de non-profit sector. Juist daar waar je de twaalf weken.<br />
meeste medewerking zou mogen verwachten, werden<br />
De leeftijd van de cursisten varieerde van 23 <strong>tot</strong> 51 jaar<br />
de minste mogelijkheden voor stages en werkervarings- en deelnemers hadden diverse landen van herkomst:<br />
plaatsen geboden.<br />
Sierra Leone, Nigeria, Eritrea, Ethiopië, Liberia, Bangla-<br />
Vaak was het moeilijk om een stageplaats of werkdesh<br />
en Benin.<br />
ervaringsplaats te vinden die aansloot bij de opleiding<br />
Op een uitzondering na varieerde de verblijfsduur in<br />
en ervaring van de vluchteling. Voor pardonners was<br />
Nederland van 8 jaar <strong>tot</strong> 21 jaar.<br />
het ook een knelpunt dat zij soms langer dan tien jaar<br />
Degenen die beschikten over een woning konden met<br />
zonder vergunning in Nederland moesten verblijven<br />
minder zorgen aan de cursus deelnemen dan zij die nog<br />
en daardoor geen reguliere baan konden krijgen. Met<br />
in afwachting van huisvesting waren. Laatstgenoemde<br />
alle gevolgen voor mogelijkheden om hun vakkennis en cursisten waren aangewezen op onderdak bij vrienden<br />
ervaring op peil te houden.<br />
of bij het ‘steunpunt voor daklozen’.<br />
Cursus Spreekvaardigheid Een van de deelnemers die al zo’n twintig jaar in<br />
Nederland was, vertelde eens dat hij het heel moeilijk<br />
vond om lang achter elkaar in zijn woning te zijn. Hij<br />
moest dan de straat op om met mensen te praten, keer<br />
op keer. Het klimaat in Nederland is daarvoor weliswaar<br />
niet zo gunstig … maar hij wilde naar buiten. Dat was hij<br />
vroeger thuis immers zo gewend.<br />
3<br />
Eindverslag NT2- spreekvaardigheidsverbetering voor ‘Pardonners’.<br />
Een gezamenlijk project van Stichting Vluchtelingenwerk <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong><br />
<strong>Zaan</strong> en Stichting Volksuniversiteit Amsterdam, september 2008 –<br />
januari 2009<br />
3<br />
Veel cursisten hadden last van concentratieproblemen problemen veroorzaken bij mensen. Problemen die<br />
en fysieke klachten als gevolg van slaapgebrek, het<br />
vluchtelingen en pardonners hebben, zijn bijvoorbeeld:<br />
wennen aan een andere levensstijl in Nederland en<br />
pijn in hoofd of maag zonder dat daar een aanwijsbare<br />
door het ontbreken van arbeidsvreugde.<br />
medische oorzaak voor is; slecht slapen; snel geïrriteerd<br />
raken; concentratieproblemen; zorgen over<br />
familie en vrienden in het land van herkomst; neer-<br />
Iemand die behandeld werd voor depressieve en fyslachtigheid<br />
en opvoedingsproblemen. Deze psychosieke<br />
klachten vroeg zich af hoe het toch mogelijk was sociale problemen kwamen vaak naar voren tijdens de<br />
dat hij mensen ontmoette die in veel kortere tijd dan<br />
spreekuren. Locatie Amsterdam ontwikkelde daarom<br />
hijzelf, de taal hadden leren spreken. Eigenlijk kende ie- de training ‘Meer grip op je leven’. Deze training is<br />
dereen de verklaring wel: de conditions, moeilijkheden bedoeld voor vluchtelingen die behoefte hebben aan<br />
uit het verleden, die hun weerklank vinden in het nu.<br />
ondersteuning in hun leefsituatie en bestond uit twaalf<br />
Nooit werden de problemen echter concreet benoemd. bijeenkomsten van twee uur. Onderwerpen, die aan<br />
Het meest concrete kwam van een man die heel soms<br />
de orde kwamen, waren onder andere: omgaan met<br />
refereerde aan de tijd dat hij nog soldaat was. Bijna<br />
stress, rouwverwerking en grenzen leren stellen. Na<br />
iedereen sprak van hoofdpijn, van een hoofd dat ‘vol<br />
afloop van de training bleken de deelnemers allen zeer<br />
zat’ en van last van slapeloosheid.<br />
enthousiast. Zij wilden ook graag contact met elkaar<br />
blijven houden. In november 2008 ging een tweede<br />
training van start voor pardonners en andere vluchte-<br />
Het was noodzakelijk om met deze ervaringen en<br />
lingen.<br />
omstandigheden in de lessen rekening te houden. Niet<br />
zo zeer door het er keer op keer over te hebben, als<br />
Pardonners die al jarenlang in Nederland verbleven,<br />
wel door de lessen zo in te richten dat door afwisse-<br />
Enkele opmerkingen van deelnemers:<br />
konden zich in het dagelijkse leven wel enigszins redling<br />
in de leerstof, door humor, door het uitvoeren van<br />
den in de Nederlandse taal. Mogelijkheden om een<br />
spontane, soms gekke ingevingen, er een ontspannen “We hebben goede informatie gekregen. Wij denken<br />
taalcursus te volgen waren er voor pardonners echter<br />
sfeer ontstond.<br />
veel negatief. Door de cursus moesten we veel naden-<br />
nooit geweest. In Amsterdam werd voor pardonners in<br />
Door deze cursus hebben de deelnemers geleerd zich<br />
ken. Wij proberen een beetje ons hart en ons hoofd<br />
2008 een spreekvaardigheidtraining ontwikkeld samen<br />
beter uit te drukken en worden ze beter verstaan en<br />
leeg te maken.”<br />
met de Stichting Volksuniversiteit Amsterdam. Deze<br />
begrepen door hun toehoorders. Daarnaast zijn de<br />
training beoogde het zogenoemde ‘krompraten’ aan te<br />
leesvaardigheid én de leervaardigheden toegenomen. “Ik heb geleerd dat ik mijn eigen probleem zelf moet<br />
pakken om daarmee de deelname aan het sociale en<br />
Conclusie: dit traject vraagt om een vervolg!<br />
proberen op te lossen, alle problemen zijn tijdelijk. We<br />
maatschappelijke verkeer te stimuleren en het perspec-<br />
moeten proberen rustig te blijven. Dat is niet makkelijk<br />
tief op passend werk te verbeteren. Ook werd aandacht<br />
maar we moeten proberen, dat doen we voor onszelf.”<br />
besteed aan culturele verschillen die in het taalgebruik<br />
Meer grip op je leven<br />
doorklinken. Wanneer spreek je iemand aan met ‘u’ en<br />
“Wij zijn de baas over ons eigen leven. Voor het ver-<br />
wanneer met ‘jij’ en hoe maak je gevoelens kenbaar als<br />
Een lange periode van leven onder stress kan allerlei<br />
beteren van ons leven en onze toekomst zijn we zelf<br />
vijfhonderdzestig<br />
vijfhonderdzeventig<br />
vijfhonderdtachtig<br />
vijfhonderdnegentig<br />
zeshonderd
zeshonderdtien<br />
14 verantwoordelijk, niemand anders heeft de verplich-<br />
bijvoorbeeld bezig geweest met het vergroten van<br />
15<br />
ting over ons leven. Wij moeten precies weten wie we<br />
waren, wat we nu doen en wat we verwachten van de<br />
toekomst. Als dat voor ons duidelijk is dan kunnen we,<br />
zonder bang te zijn, de toekomst tegemoet treden.”<br />
Banenoffensief<br />
zeshonderdtwintig<br />
Pardonners konden ook deelnemen aan de activiteiten<br />
van het Banenoffensief. De SVAZ locatie Amsterdam<br />
realiseerde in <strong>tot</strong>aal 69 plaatsingen en locatie <strong>Zaan</strong>streek-Waterland<br />
34 plaatsingen (<strong>tot</strong>aal 103 cliënten)<br />
Iedere deelnemer ging na een intakegesprek het<br />
Banenoffensieftraject in met eigen doelen. Deze<br />
varieerden van een baan in de techniek <strong>tot</strong> een leerwerktraject<br />
in de zorg. In <strong>Zaan</strong>stad kregen de deelnemers<br />
gedurende het hele traject begeleiding van hun<br />
eigen coach: een daarvoor getrainde vrijwilliger. De<br />
vrijwilligers werden begeleid door middel van training,<br />
intervisie en werkbegeleiding.<br />
In januari 2008 was er in <strong>Zaan</strong>stad een informeel kennismakingsdiner<br />
voor deelnemers en coaches. Vervolgens<br />
zijn de cliënten aan hun coach gekoppeld.<br />
Onderdeel van het traject in <strong>Zaan</strong>stad was een sollicitatietraining<br />
van acht delen, ontwikkeld door SVAZ<br />
in samenwerking met een loopbaanadviesbureau. De<br />
trainingen waren om de drie weken en liepen door <strong>tot</strong><br />
en met mei 2008. Tussen de trainingsbijeenkomsten<br />
maakten de vrijwillige coaches om de week een afspraak<br />
met de deelnemers om hen intensief te kunnen<br />
begeleiden.<br />
Naast het ontwikkelen van de sollicitatievaardigheden<br />
en het oriënteren op de arbeidsmarkt, was er tijdens<br />
het Banenoffensieftraject aandacht voor het werken<br />
aan persoonlijke doelen. Zo zijn deelnemers in 2008<br />
zeshonderddertig<br />
zeshonderdveertig<br />
computer en/of taalvaardigheden.<br />
In het kader van het Banenoffensief werden in <strong>Zaan</strong>stad<br />
ook andere trainingen en bijeenkomsten georganiseerd<br />
zoals:<br />
• Bureau Discriminatiezaken gaf voorlichting over discriminatie<br />
op de werkvloer en rondom sollicitaties;<br />
• Creatief Unie uitzendbureau gaf voorlichting over de<br />
werkwijze van een uitzendbureau en sollicitatietips;<br />
• Een psychologe uit Burundi, gespecialiseerd in hulpverlening<br />
aan vluchtelingen, gaf een training ‘Empowerment’<br />
van drie dagdelen;<br />
• Een psychologe uit Rwanda, gespecialiseerd in diversiteit,<br />
gaf een training van twee dagdelen over hoe<br />
om te gaan met stressklachten.<br />
Blijvende inzet in 2009<br />
Eind 2008 had 53% van de pardonners in de regio<br />
een woning en van de Amsterdamse pardonners is<br />
bekend dat eenderde (315 volwassenen) eind 2008 een<br />
betaalde baan had en 4% een studie was begonnen. De<br />
overige pardonners worden vanuit alle drie de locaties<br />
van SVAZ ook in 2009 intensief ondersteund bij het<br />
opbouwen van een zelfstandig bestaan.<br />
zeshonderdvijftig<br />
zeshonderdzestig<br />
zeshonderdzeventig<br />
zeshonderdtachtig<br />
zeshonderdnegentig<br />
zevenhonderd
zevenhonderdtien<br />
zevenhonderdtwintig<br />
zevenhonderddertig<br />
zevenhonderdveertig<br />
zevenhonderdvijftig<br />
2<br />
Juridische en Maatschappelijke Begeleiding<br />
Naast de dienstverlening aan pardonners werd<br />
door SVAZ vanuit alle locaties ook juridische en<br />
maatschappelijke begeleiding (JMB) geboden<br />
aan vluchtelingen en asielzoekers die niet onder<br />
de pardonregeling vielen en aan uitgeprocedeerden.<br />
Deze ondersteuning was gericht op<br />
het zelfstandig kunnen functioneren in de maatschappij.<br />
In dit hoofdstuk een ‘quickscan’ van de<br />
juridische en maatschappelijke begeleiding.<br />
Cliënten<br />
Bijna 4000 vluchtelingen uit 87 verschillende landen<br />
deden een beroep op de dienstverlening vanuit een van<br />
de drie SVAZ locaties.<br />
figuur 5 Cliënten van SVAZ verdeeld over de drie locaties<br />
n Edam-Volendam 48<br />
n <strong>Zaan</strong>streek-Waterland 738<br />
n Amsterdam 3036<br />
In figuur 6 zijn de herkomstlanden van de twintig<br />
grootste groepen cliënten weergegeven. De top drie<br />
grootste groepen komen uit de landen waarvoor in<br />
Nederlandse een categoriaal beleid 1 van toepassing was:<br />
Irak, Afghanistan en Somalië. Het herkomstland China<br />
staat op de vierde plaats omdat uit dat land de grootste<br />
groep vluchtelingen, die met succes een beroep deed op<br />
de pardonregeling, afkomstig was.<br />
Voor SVAZ was dit een betrekkelijk nieuwe groep. Onder<br />
de JMB cliënten buiten de pardonners zou de groep met<br />
China als herkomstland ongeveer op het niveau liggen<br />
van die uit Turkije of Rusland.<br />
figuur 6 Twintig belangrijkste herkomstlanden van JMB cliënten in 2008<br />
Pakistan 29<br />
Rusland<br />
Turkije<br />
Voormalig Joegoslavië<br />
Eritrea<br />
Nederland<br />
Guinee<br />
Angola<br />
Ethiopië<br />
Ghana<br />
Liberia<br />
Nigeria<br />
Sierra Leone<br />
Iran<br />
Soedan<br />
China<br />
Somalië<br />
Afghanistan<br />
Irak<br />
33<br />
35<br />
36<br />
37<br />
41<br />
45<br />
46<br />
49<br />
50<br />
60<br />
70<br />
104<br />
108<br />
140<br />
154<br />
182<br />
214<br />
275<br />
achthonderd<br />
1<br />
Op grond van het bepaalde in artikel 29, lid 1 onder d van de Vreemdelingenwet<br />
kan de minister van Justitie categoriaal beschermingsbeleid<br />
voeren ten aanzien van een bepaalde groep asielzoekers of van asielzoekers<br />
uit bepaalde landen. Asielzoekers die onder het categoriale<br />
beleid vallen, komen voor een verblijfsvergunning in aanmerking.<br />
17
achthonderdtien<br />
18 In november 2008 werd de categoriale bescherming<br />
figuur 10 Stadsdelen waaruit de Amsterdamse cliënten afkomstig zijn<br />
maken in de lokale samenleving en het eigen netwerk<br />
de voortgang van een traject of plan van aanpak met<br />
19<br />
voor vluchtelingen uit Irak en Kongo ingetrokken door<br />
Westerpoort 2<br />
inzetten waar nodig. Juist door deze begeleiding<br />
cliënten te bespreken. De locatie Amsterdam beschikt<br />
het Ministerie van Justitie. Dit besluit trof bijvoorbeeld<br />
in de gemeente Edam-Volendam 21 personen. Voor<br />
deze vluchtelingen met een asielstatus bepaalde tijd,<br />
Oud West 40<br />
Zuideramstel 51<br />
kunnen nieuwkomers een goede start maken met het<br />
inburgeren in de eigen omgeving.<br />
Vanuit de locatie <strong>Zaan</strong>streek-Waterland zetten 50<br />
over elf spreekkamers zodat cliënten zo snel mogelijk<br />
geholpen kunnen worden.<br />
die dachten in Nederland veilig te zijn, brak nu op-<br />
Slotervaart-Overtoomseveld 59<br />
vrijwilligers zich in voor die begeleiding en in Edam-<br />
Tijdens de spreekuren kwamen de uiteenlopende<br />
nieuw een periode van onzekerheid en spanning aan.<br />
Zeeburg 81<br />
Volendam 36. In Amsterdam waren ongeveer 225 vrij-<br />
vragen en problemen naar voren waar asielzoekers<br />
Hun asielstatus kon elk moment ingetrokken worden,<br />
Westerpark 90<br />
willigers actief met de begeleiding vanuit het kantoor<br />
en vluchtelingen mee geconfronteerd worden. In de<br />
waardoor zij opnieuw in asielprocedures terecht zouden<br />
komen.<br />
Osdorp 91<br />
Binnenstad 98<br />
en als wijkvrijwilliger in verschillende Amsterdamse<br />
wijken.<br />
eerste plaats vragen over het verkrijgen of verlengen<br />
van een verblijfsvergunning, huisvesting, gezinshereniging,<br />
scholen voor kinderen, werkgelegenheid,<br />
Bos en Lommer 100<br />
opleidingsmogelijkheden en naturalisatie. Veel spreek-<br />
Iets meer dan tweederde van de cliënten waren man-<br />
De Baarsjes 112<br />
Betaalde krachten<br />
uurbezoekers kampten met financiële problemen<br />
nen (figuur 8). Relatief gezien zijn de asielzoekers en<br />
Oost-Watergraafsmeer 145<br />
omdat uitkeringen niet of niet op tijd binnen kwamen.<br />
vluchtelingen jong: 71% is jonger dan 40 jaar en slechts<br />
Geuzenveld/Slotermeer 152<br />
Naast de vrijwilligers waren bij SVAZ in 2008 <strong>tot</strong>aal<br />
Sommige vluchtelingen hadden ernstige psychosociale<br />
10% is 50-plusser (figuur 7).<br />
Oud Zuid 226<br />
Noord 276<br />
45,5 fulltime banen. Omdat er echter veel deeltijders<br />
bij SVAZ werken, zijn de beschikbare uren voor betaalde<br />
functies verdeeld over meer dan 46 medewerkers.<br />
problemen. Na een eerste intakegesprek werd samen<br />
met de cliënt een plan van aanpak uitgestippeld om<br />
voor al deze vragen en problemen antwoorden of op-<br />
figuur 7 Leeftijdscategorieën cliënten<br />
Zuidoost 314<br />
lossingen te vinden. Ondersteuning werd ook geboden<br />
35% 36% 19% 10%<br />
Totaal 1889<br />
bij het indienen van beroeps- of bezwaarschriften en<br />
18-30 jaar 31-40 jaar 41-50 jaar 50+<br />
figuur 11 Verdeling betaalde medewerkers over de locaties van SVAZ<br />
het invullen van de vele noodzakelijke formulieren. Be-<br />
(<strong>tot</strong>aal 45,5 fte)<br />
halve individuele begeleiding werd rond verschillende<br />
figuur 8 Percentages mannen en vrouwen onder de cliënten<br />
onderwerpen ook groepsbegeleiding geboden.<br />
31% 69%<br />
Vrouw Man<br />
figuur 9 Spreiding van cliënten over de diverse gemeenten<br />
m.u.v. Amsterdam<br />
<strong>Zaan</strong>stad 526<br />
Purmerend 218<br />
Wormerland 52<br />
Edam-Volendam 48<br />
Landsmeer 16<br />
Oostzaan 15<br />
achthonderdtwintig<br />
achthonderddertig<br />
Net als voor de fusie van de drie Stichtingen <strong>VluchtelingenWerk</strong><br />
werd de juridische en maatschappelijke<br />
dienstverlening voor een belangrijk deel gefinancierd<br />
door de gemeenten waar de cliënten wonen.<br />
Vrijwilligers<br />
achthonderdveertig<br />
Voor het niet-financierbare deel werd een beroep<br />
gedaan op fondsen en particulieren en uiteraard<br />
op de vrijwilligers die onbetaald diensten verlenen.<br />
Vrijwilligers kunnen meer tijd besteden aan een cliënt<br />
dan beroepskrachten die gebonden zijn aan subsidievoorwaarden.<br />
Vrijwilligers kunnen een cliënt wegwijs<br />
achthonderdvijftig<br />
achthonderdzestig<br />
Amsterdam 34 <strong>Zaan</strong>dam 11 Edam-Volendam 0,5<br />
Spreekuren<br />
achthonderdzeventig<br />
achthonderdtachtig<br />
Vanuit iedere locatie werden wekelijks door vrijwilligers<br />
en/of beroepskrachten spreekuren gehouden.<br />
Wat de locatie <strong>Zaan</strong>streek-Waterland betreft kwam<br />
daar in 2008 naast het spreekuur in <strong>Zaan</strong>dam ook een<br />
spreekuur in Purmerend bij. Naast de inloopspreekuren<br />
werden ook spreekuren op afspraak gehouden om<br />
achthonderdnegentig<br />
negenhonderd<br />
In <strong>Zaan</strong>streek-Waterland behoorden uitgenodigde<br />
vluchtelingen <strong>tot</strong> de cliënten voor het maatschappelijke<br />
spreekuur. Jaarlijks nodigt Nederland 500<br />
vluchtelingen uit die onder de hoede staan van de<br />
internationale vluchtelingenorganisatie UNHCR. De<br />
eerste opvang van deze vluchtelingen wordt verzorgd<br />
door het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers. Na een<br />
half jaar worden deze vluchtelingen voor huisvesting<br />
doorverwezen naar een gemeente. Naar Purmerend<br />
kwam een groep uitgenodigde vluchtelingen van tien<br />
volwassenen met vijftien kinderen. In <strong>Zaan</strong>stad kwam
negenhonderdtien<br />
negenhonderdtwintig<br />
20 in oktober de eerste groep van zestien volwassenen en<br />
figuur 12 Leeftijdscategorieën aanvragers gezinshereniging<br />
in 2008 een collecte voor het noodfonds gehouden.<br />
‘verdwijning’ in prostitutie of criminaliteit levensgroot 21<br />
vier kinderen en in december volgde de tweede groep<br />
van negen volwassenen en twee kinderen.<br />
46% 33%<br />
18-30 jaar 31-40 jaar<br />
12% 10%<br />
41-50 jaar 50+<br />
Een schriftelijk verzoek aan diverse fondsen leverde<br />
giften op en particulieren stortten donaties op:<br />
Noodfonds Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong><br />
aanwezig is. Deze jongeren werden door SVAZ opgespoord,<br />
hun situatie werd in kaart gebracht en zoveel<br />
mogelijk werd samen met hen een trajectplan opge-<br />
<strong>Zaan</strong> te Amsterdam: 321151<br />
steld. Voor ex-ama’s zonder verblijfsvergunning bleken<br />
Gezinshereniging<br />
In 2008 kon in Amsterdam voor 82 cliënten het gezins-<br />
Regionale Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong><br />
er vaak nog juridische mogelijkheden te zijn en ook de<br />
herenigingsdossier succesvol worden afgesloten; 55<br />
<strong>Zaan</strong> te <strong>Zaan</strong>dam: 146645952<br />
Pardonregeling bood soms een oplossing. Vervolgens<br />
cliënten worden in 2009 door SVAZ verder ondersteund<br />
werden de jongeren begeleid richting opleiding of<br />
bij de procedure gezinshereniging. Gemiddeld kostte de<br />
werk, dan wel op de mogelijkheid van terugkeer. Ook<br />
begeleiding een tijdsinvestering van 22 uur.<br />
Alleenstaande jonge vluchtelingen<br />
degenen die een verblijfsvergunning kregen, hadden<br />
(ex-ama’s)<br />
meer ondersteuning nodig dan de gemiddelde ‘gewone’<br />
volwassen vluchteling: het ontbrak soms in het geheel<br />
aan contacten of toekomstperspectief.<br />
Niet alleen onder de pardonners maar ook onder de<br />
overige cliënten bij de drie locaties waren veel vluchtelingen<br />
die gezinshereniging wilden aanvragen. Van<br />
uit locatie <strong>Zaan</strong>streek-Waterland werden 34 cliënten<br />
begeleid bij de aanvraag gezinshereniging. Daaronder<br />
waren een flink aantal complexe en soms schrijnende<br />
situaties. Op het spreekuur in Amsterdam kwamen<br />
wekelijks gemiddeld twee cliënten op het spreekuur<br />
die ondersteuning vroegen bij gezinshereniging. In<br />
2008 zijn in Amsterdam 137 cliënten (77 mannen en<br />
60 vrouwen) uit twintig verschillende herkomstlanden<br />
ondersteund bij een aanvraag voor gezinshereniging.<br />
De grootste groepen aanvragers waren vluchtelingen<br />
met een Somalische (26) of Afghaanse (25) achtergrond.<br />
Maar ook van mensen met als herkomstland<br />
Irak (8), Ivoorkust (6), China (5) en Soedan (4) kwamen<br />
meer dan twee aanvragen.<br />
Opvallend is dat het percentage vrouwen dat gezinshereniging<br />
aanvroeg groot was: 11% van de vrouwelijke<br />
JMB cliënten tegenover 5% van de mannelijke cliënten.<br />
Vooral alleenstaande moeders wilden hun kind of kinderen<br />
uit het land van herkomst laten overkomen.<br />
Ook bleek dat vergeleken met het <strong>tot</strong>ale cliëntenbestand<br />
de aanvragers voor gezinshereniging relatief<br />
vaak in de jongste leeftijdscategorie vielen (46% ten<br />
opzichte van 35% van het <strong>tot</strong>ale bestand).<br />
negenhonderddertig<br />
Noodfondsen<br />
negenhonderdveertig<br />
Om in de eerste levensbehoeften te voorzien van asielzoekers<br />
en vluchtelingen als geen enkele andere weg<br />
daartoe openstaat zijn in Amsterdam en <strong>Zaan</strong>streek-<br />
Waterland noodfondsen ingesteld. Hieruit kan in dringende<br />
gevallen een gift of een lening worden verstrekt,<br />
als op geen enkele andere instantie of familielid een<br />
beroep kan worden gedaan.<br />
In 2008 is regelmatig een beroep op de noodfondsen<br />
gedaan. Dat betrof onder andere situaties waarbij:<br />
- De uitkering niet (tijdig) was opgestart;<br />
- De legeskosten voor het verlengen van een verblijfsvergunning<br />
niet (tijdig) betaald konden worden;<br />
- De regeling van schuldsanering zodanig werd uitgevoerd<br />
dat voor cliënten of hun kinderen voedseltekort<br />
of huisuitzetting dreigde;<br />
- De kosten van een gezinshereniging moesten worden<br />
voorgeschoten;<br />
- Er sprake was van bijzondere calamiteiten.<br />
De noodfondsen worden gevuld met giften van particulieren<br />
en bedrijven. Een aantal kerken in <strong>Zaan</strong>stad heeft<br />
negenhonderdvijftig<br />
negenhonderdzestig<br />
negenhonderdzeventig<br />
SVAZ ondersteunde ook een grote groep alleenstaande<br />
jonge vluchtelingen, die ook wel ex-ama’s worden genoemd.<br />
Zij zijn als minderjarige alleen naar Nederland<br />
gekomen en volgden dezelfde procedure als volwassen<br />
asielzoekers. Omdat zij als minderjarige in het land<br />
van herkomst niet goed opgevangen zouden worden,<br />
mochten zij ook bij een negatieve beslissing op hun<br />
asielaanvraag in Nederland blijven. De minderjarige<br />
kreeg een verblijfsvergunning voor alleenstaande minderjare<br />
asielzoekers (ama’s). Met deze vergunning was<br />
verblijf in Nederland <strong>tot</strong> het achttiende jaar mogelijk.<br />
In die tijd hadden zij recht op opvangvoorzieningen en<br />
het volgen van onderwijs. Zodra deze jonge vluchtelingen<br />
echter achttien jaar waren geworden, moesten zij<br />
de opvangvoorziening verlaten. Veelal zonder inkomen<br />
of vaste woon- of verblijfplaats moesten de jongeren<br />
daarna in hun eigen levensonderhoud voorzien.<br />
De verwachting van de landelijke overheid dat veel<br />
jongeren dan wel zouden terugkeren naar het land van<br />
herkomst, bleek niet op te gaan. Veel van de jonge exama’s<br />
leefden op straat, waarbij het gevaar voor<br />
negenhonderdtachtig<br />
negenhonderdnegentig<br />
In 2008 werden in <strong>tot</strong>aal 168 ex-ama’s door SVAZ<br />
begeleid, waarvan 59 in <strong>Zaan</strong>stad en 109 in Amsterdam.<br />
In Amsterdam ging het om 32 ex-ama’s met status, 29<br />
ex-ama’s in procedure en 48 uitgeprocedeerden. De<br />
eerste twee groepen draaiden mee in de juridische en<br />
maatschappelijke begeleiding en de trajecten gericht op<br />
arbeidsmarkt en scholing. De groep uitgeprocedeerden<br />
werd in Amsterdam in 2008 wel begeleid door SVAZ,<br />
maar nog niet op financierbare basis. In samenwerking<br />
met Nidos en SAMAH en in overleg met de Bestuursdienst<br />
wordt in 2009 een projectvoorstel uitgewerkt<br />
voor deze groep jonge vluchtelingen in Amsterdam.<br />
Perspectief Project<br />
duizend<br />
Het Perspectief Project voor ex-ama’s in <strong>Zaan</strong>dam is<br />
een huiskamerproject voor alleenstaande asielzoekers<br />
en vluchtelingen tussen de 18 en 27 jaar. Uitgangspunt<br />
bij de start van dit project was het voorkomen van
duizendtien<br />
duizendtwintig<br />
22 problemen die kunnen ontstaan na een leven in de<br />
Suikerfeest en Kerstfeest. De jongeren namen deel aan<br />
23<br />
illegaliteit. Omdat de jongeren vaak al jaren zonder<br />
ouders of familie in Nederland verbleven, was er niet<br />
altijd sprake van een evenwichtige en stabiele opvoedingssituatie.<br />
Zaken als budgetteren, koken of het ontwikkelen<br />
van sociale vaardigheden behoefden in veel<br />
gevallen hulp en advies. Soms had een jongere al een<br />
kind, wat specifieke problemen met zich meebracht.<br />
Aan de (kleine) ruimten aan de Rozengracht waar het<br />
huiskamerproject voor ex-ama’s plaatsvond, werd<br />
in 2008 het nodige opgeknapt. De huiskamer was<br />
wekelijks drie dagen geopend: twee dagen stonden in<br />
het teken van hulpverlening en advies, de derde dag<br />
was meer gericht op sociale en culturele vaardigheden.<br />
Het bezoekersaantal bleef gemiddeld 7 of 8 jongeren<br />
per dag, maar er waren perioden dat er tussen de 12<br />
en 15 cliënten per dag de huiskamer bezochten. De<br />
overgrote meerderheid kwam in 2008 uit Angola en<br />
er kwamen meer jongens dan meisjes. De gemiddelde<br />
leeftijd lag tussen de 20-24 jaar.<br />
Resultaten Perspectief Project <strong>Zaan</strong>stad<br />
Aantal ex-ama bezoekers<br />
Aantal huiskamerbezoeken door ex-ama’s<br />
Aantal trajectplannen opgesteld met ex-ama’s<br />
Aantal ex-ama’s begeleid bij terugkeer naar land van herkomst<br />
Aantal ex-ama’s dat een verblijfsvergunning kreeg in 2008<br />
Aantal ex-ama’s dat eind 2008 nog in procedure was<br />
59<br />
1047<br />
37<br />
2<br />
6<br />
4<br />
Samen met de jongeren zijn diverse festiviteiten en<br />
thema’s georganiseerd: bowlen, poolen, meerdere<br />
barbecueavonden in de tuin, samen de wedstrijden van<br />
het Nederlandse Elftal op het EK kijken, Sinterklaas,<br />
duizenddertig<br />
duizendveertig<br />
een project van Bureau Discriminatiezaken <strong>Zaan</strong>dam<br />
waarbij sommigen voorlichting gaven op een VMBOschool<br />
en een aantal ex-ama’s brieven uitwisselde met<br />
<strong>Zaan</strong>se jongeren. In het voorjaar van 2008 werd bij<br />
Provincie en gemeente een aanvraag voor verlenging<br />
van het project ingediend. Vlak voor de zomer werd de<br />
aanvraag gehonoreerd: <strong>tot</strong> 1 juli 2009 zal het project in<br />
elk geval worden voortgezet.<br />
duizendvijftig<br />
duizendzestig<br />
duizendzeventig<br />
duizendtachtig<br />
duizendnegentig<br />
elfhonderd
elfhonderdtien<br />
elfhonderdtwintig<br />
elfhonderddertig<br />
elfhonderdveertig<br />
elfhonderdvijftig<br />
3 Participatie<br />
& Werk<br />
Doelstelling van Participatie & Werk (P&W)<br />
is het bieden van begeleiding bij inburgering,<br />
participatie en richting betaald werk via<br />
scholing, stage en werkervaringsplaatsen.<br />
Uitgangspunt hierbij zijn de wensen van de<br />
cliënten zelf. Vanuit de drie locaties van SVAZ<br />
werden tientallen projecten ontwikkeld die<br />
aansluiten bij de verschillende wensen en behoeften.<br />
In dit hoofdstuk een bloemlezing van<br />
die projecten.<br />
Wat inburgering betreft staat beheersing van de<br />
Nederlandse taal bij veel asielzoekers en vluchtelingen<br />
bovenaan het wensenlijstje. Soms omdat er een wachtlijst<br />
is voor taalcursussen, soms omdat vluchtelingen<br />
na een taalcursus hun taalbeheersing en communicatievaardigheden<br />
verder willen verbeteren.<br />
Taalcoaches<br />
In Edam-Volendam werkte een groep van 21 taalvrijwilligers<br />
begeleid door een professionele vrijwilliger.<br />
De taalvrijwilligers coachten op wekelijkse basis 21<br />
vluchtelingen of gezinnen in taalverwerving, met als<br />
doel actieve integratie in de Nederlandse samenleving<br />
te bevorderen. Het ging om een heel diverse groep<br />
vluchtelingen ook qua stadia van inburgering en<br />
integratie. Eind 2008 was er nog een wachtlijst van vier<br />
vluchtelingen die behoefte hadden aan ondersteuning<br />
door een taalcoach.<br />
Ook in Purmerend en omgeving hielpen vrijwilligers<br />
vluchtelingen op weg door middel van maatschappelijke<br />
activiteiten zoals een buurtcentrum bezoeken of<br />
naar de markt gaan. In het najaar startte het project<br />
Taalcoaches. Vanuit de locatie <strong>Zaan</strong>streek-Waterland<br />
werden trainingsbijeenkomsten voor taalcoaches<br />
gehouden.<br />
In Amsterdam voldeed een deel van de 190 wijkvrijwilligers,<br />
die gekoppeld werden aan een vluchteling, aan<br />
de vraag om meer in het Nederlands te kunnen praten.<br />
Soms in de vorm van individuele conversatielessen,<br />
maar vaak ook door samen in de eigen buurt activiteiten<br />
te ondernemen of samen instellingen te bezoeken.<br />
Wijkvrijwilligers organiseerden ook groepsbijeenkomsten<br />
voor vluchtelingen zoals in de Rivierenbuurt en de<br />
Pijp waar wekelijkse conversatielessen waren. Na een<br />
oproep in september groeide het aantal deelnemers<br />
<strong>tot</strong> zestig. Acht vrijwilligers gaven tijdens deze avonden<br />
groepsles op verschillende taalniveaus.<br />
figuur 13 Deelneemsters Pavem inburgering naar taalniveau<br />
n Taalniveau A1<br />
n Taalniveau A2<br />
elfhonderdnegentig<br />
18 12<br />
Pavem inburgeringscursus<br />
De 36 vrouwen die in 2007 in <strong>Zaan</strong>stad startten met<br />
hun inburgeringscursus kregen <strong>tot</strong> juni 2008 les in<br />
de Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse<br />
samenleving. Ook werkten zij verder aan het samenstellen<br />
van hun portfolio.<br />
In dit project werkte SVAZ samen met de Stichting<br />
Welsaen. In het voorjaar van 2008 deden 35 vrouwen<br />
praktijkexamen. In mei en juni volgde het theorieexamen.<br />
Vooral voor de vrouwen die op taalniveau A2<br />
twaalfhonderd<br />
25
twaalfhonderdtien<br />
26 waren begonnen is het examen succesvol geweest:<br />
In <strong>Zaan</strong>streek-Waterland volgden 277 cliënten in 2008 27<br />
zestien van de zeventien vrouwen zijn geslaagd.<br />
Bij het werken aan de portfolio werden vrijwilligers<br />
betrokken. Na afloop wilden de deelneemsters graag<br />
doorstromen naar een volgende cursus, een baan of<br />
vrijwilligerswerk. Het vier dagen per week aan de slag<br />
zijn was de meeste vrouwen, na een soms moeizame<br />
start, goed bevallen.<br />
Project ’Verbeeld je verhaal’<br />
Oudere vluchtelingen verkeren vaak in een isolement.<br />
Dat isolement doorbreken en de communicatieve vaardigheden<br />
van de ouderen versterken was de doelstelling<br />
van dit Amsterdamse project. Door het organiseren<br />
van positieve ontmoetingen met het Nederlandse<br />
publiek en bij hen bewustwording van de problematiek<br />
en de situatie van vluchtelingen te creëren, kon die<br />
doelstelling bereikt worden. Een groep van dertig<br />
oudere vluchtelingen bereidde een theatrale presentatie<br />
voor die vervolgens op verschillende plaatsen werd<br />
opgevoerd.<br />
Agenda Optredens ‘Verbeeld je verhaal’<br />
Datum Plaats<br />
Publiek<br />
14 januari<br />
16 januari<br />
22 februari<br />
5 maart<br />
Wereldpand<br />
Wereldpand<br />
Nieuw Vredenburg<br />
Surinameplein<br />
(VWN)<br />
twaalfhonderdtwintig<br />
twee groepen van de<br />
Joop Westerweelschool<br />
een groep van 25 genodigden<br />
een multigeneratieve groep<br />
van de zorginstelling<br />
genodigden, relaties, familie<br />
en vrienden van de deelnemers,<br />
medewerkers VWN<br />
Op 5 maart werd ook het boekje ‘Verbeeld je verhaal’ gepresenteerd.<br />
twaalfhonderddertig<br />
Project ’Gedeelde herinneringen’<br />
Met dit project werd een duurzaam contact tussen<br />
de oudere vluchtelingen en andere Amsterdamse<br />
ouderen nagestreefd. Het project bood zowel oudere<br />
vluchtelingen als oudere Nederlanders de mogelijkheid<br />
om op een creatieve en actieve manier door gedeelde<br />
herinneringen vorm te geven aan hun leven en daarbij<br />
hun levenservaringen te benutten om nieuwe contacten<br />
en netwerken te ontwikkelen. Gezamenlijk kon<br />
hierdoor aan een positieve toekomst worden gewerkt.<br />
In 2008 werden acht workshops gerealiseerd en werd<br />
een draaiboek voor de voorstelling ‘Museum van het<br />
Geheugen’ gemaakt. Daarnaast werden er voorbereidingen<br />
getroffen voor een filmpresentatie van dit<br />
project.<br />
In het vierde kwartaal werd een begin gemaakt met<br />
het ontwikkelen van een volgend project voor oudere<br />
vluchtelingen onder de titel: ‘Tussen verdriet en veerkracht’.<br />
Mediatheek<br />
twaalfhonderdveertig<br />
In de ontvangstruimte voor de spreekuurcliënten in<br />
Amsterdam is in het najaar 2008 een mediatheek<br />
geopend. Via een computerprogramma kunnen vluchtelingen<br />
hier hun Nederlandse taal oefenen. Van die<br />
mogelijkheid werd door cliënten meteen veel gebruik<br />
gemaakt. Dit project werd gesponsord door de<br />
Congrestolken, die op 11 november de mediatheek<br />
kwamen bezichtigen.<br />
twaalfhonderdvijftig<br />
twaalfhonderdzestig<br />
twaalfhonderdzeventig<br />
Computerproject<br />
Optimale communicatiemiddelen en de beschikbaarheid<br />
van informatie vergroten de kansen op werk en<br />
maatschappelijke participatie. De beschikking over<br />
een computer met internetverbinding is daarvoor essentieel.<br />
Enkele jaren geleden zijn <strong>VluchtelingenWerk</strong><br />
<strong>Zaan</strong>streek-Waterland en Edam-Volendam daarom gestart<br />
met een computerproject. Bedrijven en particulieren<br />
wordt gevraagd om computers te doneren. Een<br />
team van vrijwilligers en cliënten bemiddelden bij het<br />
verkrijgen van een computer en de installatie ervan. In<br />
<strong>Zaan</strong>stad zijn inmiddels 391 computers omgebouwd,<br />
opgeknapt en geplaatst bij cliënten. Ook bij vluchtelingen<br />
in Edam-Volendam werden computers geplaatst<br />
en geïnstalleerd. Prioriteit werd gegeven aan gezinnen<br />
met schoolgaande en studerende kinderen.<br />
Trajectbegeleiding<br />
twaalfhonderdtachtig<br />
Vanuit alle drie de locaties werd trajectbegeleiding<br />
richting arbeidsmarkt geboden. In Amsterdam zijn voor<br />
178 cliënten doorgeleidingsadviezen geschreven en is<br />
in 2008 de trajectbegeleiding afgerond. Een bijzondere<br />
groep betrof de WIN-cliënten die in 2008 nog een<br />
traject volgden. Over het algemeen waren het cliënten<br />
die door gecompliceerde omstandigheden niet eerder<br />
in de gelegenheid waren om een traject af te ronden.<br />
Door intensieve begeleiding en doorverwijzing is het<br />
gelukt om eind 2008 met alle achttien cliënten eindgesprekken<br />
te voeren. Daarbij is informatie verstrekt<br />
en zijn de cliënten intern doorgeleid naar de andere<br />
projecten binnen SVAZ en extern naar de Taalwijzer of<br />
de Dienst Werk en Inkomen.<br />
het traject maatschappelijke begeleiding.<br />
In figuur 14 is de spreiding van die cliënten over de<br />
verschillende gemeenten te zien.<br />
In <strong>Zaan</strong>stad werden bovendien twee Doen! Trajecten<br />
afgerond, waarbij cliënten intensief begeleid werden<br />
als voorbereiding op vrijwilligerswerk of scholing. Deze<br />
trajecten zijn beslist als geslaagd te betitelen.<br />
Ook in Edam-Volendam werd individueel maatwerk<br />
geleverd. In 2008 zijn tien vluchtelingen intensief<br />
begeleid. Van deze groep hebben vijf vluchtelingen<br />
passend werk of een passende opleiding gevonden.<br />
Twee trajecten zijn afgesloten maar hebben geen baan<br />
opgeleverd en drie trajecten lopen nog door in 2009.<br />
figuur 14 Spreiding cliënten maatschappelijke begeleiding over<br />
verschillende <strong>Zaan</strong>se gemeenten<br />
<strong>Zaan</strong>stad 145<br />
Wormerland 16<br />
Oostzaan 6<br />
Purmerend 102<br />
Landsmeer 8<br />
twaalfhonderdnegentig<br />
Niemand aan de Kant (NadK)<br />
dertienhonderd<br />
Tachtig cliënten namen in Amsterdam deel aan de<br />
Niemand aan de Kant trajecten waarbinnen succesvol<br />
naar scholing en stage werd bemiddeld. Succesvol<br />
betekende dat een cliënt een periode van zes maanden<br />
stage heeft afgerond of zelfs binnen die periode een<br />
betaalde baan heeft gevonden.
dertienhonderdtien<br />
Wereldwerk aan de <strong>Zaan</strong><br />
28 Het traject bestond naast stage uit een basiscursus,<br />
Amsterdam een project om de deelname van vluch-<br />
29<br />
taalscholing of computerlessen en individuele<br />
begeleiding. In het tweede kwartaal werd er naast de<br />
reguliere conversatielessen, een aparte groep opgestart<br />
voor conversatieles aan niet-Nederlandstaligen.<br />
Vooral pardonners waren niet eerder in de gelegenheid<br />
om taalcursussen te volgen. Sommige pardonners<br />
spraken letterlijk geen woord Nederlands. Voor<br />
deze groep was het belangrijk een start te maken met<br />
het Nederlands, omdat de inburgering in Amsterdam<br />
onvoldoende van de grond kwam en mensen langdurig<br />
moesten wachten op plaatsing in een reguliere<br />
taalcursus.<br />
Afhankelijk van de wensen van de deelnemers werden<br />
stageplaatsen gezocht bij ondermeer de gemeente,<br />
verzorgingstehuizen, dokterspraktijken, bouwbedrijven,<br />
sportscholen, winkels, scholen en<br />
hotels. Vervolgens werden de meeste cliënten geplaatst<br />
op een stage. Ongeveer een kwart ging naar<br />
Pantar, een leerwerkbedrijf voor cliënten die veel<br />
ondersteuning nodig hebben op de werkvloer. De<br />
rest van de cliënten werd geplaatst op zelfstandige<br />
stages. Eind juni hadden zestig cliënten een stageplaats<br />
gevonden. Twee van hen zijn in 2008 naar een<br />
reguliere baan bemiddeld. In <strong>tot</strong>aal hebben 63 clienten<br />
(40 mannen en 23 vrouwen) het NadK traject succesvol<br />
afgerond en het certificaat verkregen.<br />
figuur 15 Afgeronde NadK trajecten in 2008<br />
n Succesvol afgerond<br />
n Negatief resultaat<br />
dertienhonderdtwintig<br />
63 17<br />
dertienhonderddertig<br />
dertienhonderdveertig<br />
Vluchtelingen Vakgenoten (VluVaK)<br />
Vluchtelingen met een verblijfsstatus binnen een jaar<br />
begeleiden, zodat zij doorstromen naar betaald werk<br />
was kort samengevat de doelstelling van het project<br />
Vluchtelingen Vakgenoten. De begeleiding kon bestaan<br />
uit sollicitatietraining, conversatie- en computerles en<br />
individuele begeleiding bij het zoeken van en solliciteren<br />
naar een baan en nazorg. Om een succesvolle<br />
bemiddeling naar regulier werk te realiseren werd<br />
ondermeer samengewerkt met Emplooi, een landelijke<br />
organisatie die vluchtelingen bemiddelt naar werk, de<br />
Rotary en Common Purpose. In 2008 vond de afronding<br />
van dit in 2005 gestarte project plaats met de laatste<br />
twintig cliënten. Acht van hen stroomde door naar<br />
regulier werk, zes naar werkervaringsplaatsen en twee<br />
naar een stageplaats. Vier cliënten konden niet succesvol<br />
worden bemiddeld.<br />
Op 5 juni hield locatie Amsterdam een ‘terugkomavond’<br />
voor oud-deelnemers aan het VluVak project. Net als<br />
tijdens de trainingen begon ook de terugkomavond met<br />
een ‘rondje ontwikkelingen’ waarin iedereen vertelde<br />
hoe het hem/haar was vergaan na afloop van het traject<br />
Vluchtelingen Vakgenoten. Daarna vond er een uitwisseling<br />
van ervaringen plaats. Sommige vluchtelingen<br />
hadden veel moeite om zich staande te houden op de<br />
werkvloer terwijl anderen zich er doorheen geslagen<br />
hebben. Er werden over en weer adviezen uitgewisseld.<br />
Degenen zonder betaalde baan gaven aan behoefte te<br />
hebben aan begeleiding bij het vinden van werk. Zij zijn<br />
doorverwezen naar Emplooi en naar Goed Werk (een<br />
uitzendbureau voor vluchtelingen).<br />
De bijeenkomst was een succes en door deze avond is<br />
het besef gegroeid dat nazorg na plaatsing van belang<br />
is om de baan te behouden.<br />
dertienhonderdvijftig<br />
dertienhonderdzestig<br />
dertienhonderdzeventig<br />
Zes vrijwilligers en vijftien cliënten runden het in<br />
2008 gestarte project ‘Wereldwerk aan de <strong>Zaan</strong>’ in<br />
<strong>Zaan</strong>dam. Begonnen werd met een fietsenmakerij,<br />
een winkel, een transportservice voor tweedehands<br />
meubilair. Ook werden er kleine reparaties uitgevoerd<br />
en kledingmarkten gehouden. Het <strong>Zaan</strong>se computerproject<br />
verhuisde naar de ‘Wereldwerk aan de <strong>Zaan</strong>’<br />
ruimte en kon daardoor uitbreiden. Voor de cliënten,<br />
die actief participeerden, boden de uiteenlopende<br />
werkzaamheden een prima omgeving om nader kennis<br />
te maken met de Nederlandse samenleving, om de taal<br />
te oefenen en om werkervaring op te doen.<br />
Om dit initiatief stevig op de rails te zetten werden<br />
er subsidieaanvragen ingediend en gesprekken met<br />
fondsen gevoerd. Er werd een bouwtekening gemaakt<br />
voor aanpassing van het gebouw en een gemeentelijke<br />
vergunning voor de verbouwing aangevraagd en verkregen.<br />
De ontwikkelde methodiek voor het Banenoffensief<br />
werd uitgebreid en aangescherpt, waarbij zowel<br />
een aanbod voor sociale activering als voor werktoeleiding<br />
en reïntegratie werd ontwikkeld. Eind 2008 was<br />
er nog wel onduidelijkheid over de precieze voortgang<br />
van het project.<br />
Project ‘Vluchtelingen Vrouwen in<br />
Besluitvorming en Bestuur’<br />
Vluchtelingenvrouwen zijn sterk ondervertegenwoordigd<br />
in besluitvorming en besturen, ook waar het<br />
hun directe woon en leefomgeving betreft. In samenwerking<br />
met het Amsterdams Steunpunt Wonen, het<br />
Wereldpand en de Woonbond startte SVAZ locatie<br />
dertienhonderdtachtig<br />
dertienhonderdnegentig<br />
telingenvrouwen aan besturen van maatschappelijke<br />
organisaties, verenigingen, commissies en raden te<br />
vergroten.<br />
Doelstelling van dit project:<br />
• Empowerment van vluchtelingenvrouwen en<br />
vergroten van hun bestuurlijke kennis en vaardigheden.<br />
• Interculturalisatie van besturen in de welzijnsector<br />
en woonsector, waardoor vluchtelingenvrouwen ook<br />
daadwerkelijk toegang hebben <strong>tot</strong> die besturen.<br />
Aan het eerste deel van de doelstelling (empowerment)<br />
werd gewerkt tijdens de tiendaagse training<br />
‘Vluchtelingenvrouwen in het bestuur’ waaraan dertig<br />
vrouwen deelnamen. Vanaf eind augustus werden ook<br />
gesprekken gevoerd met besturen die mogelijk een<br />
stageplaats hadden voor een trainee van dit project.<br />
Aan de besturen werd begin december een eerste<br />
workshop ‘Interculturalisatie van besturen” aangeboden<br />
in samenwerking met Jaffar-consultancy. Vervolgens<br />
werden de trainees gekoppeld aan vrijwillige<br />
mentoren, die zich beschikbaar stelden om de trainees<br />
tijdens hun stage te begeleiden. Komend jaar beginnen<br />
de deelneemsters aan hun stageperiode.<br />
Project ‘Voorlichting op Scholen’<br />
veertienhonderd<br />
In het najaar 2008 is door SVAZ locatie Amsterdam de<br />
pilot van het project Voorlichting op Scholen uitgevoerd.<br />
Doelstelling is scholieren bekend te maken met<br />
de problematiek van vluchtelingen en de organisatie<br />
<strong>VluchtelingenWerk</strong>. Het bordspel ‘Vlucht om de<br />
wereld’, werd ontwikkeld om vooral het begrip en het<br />
draagvlak onder jongeren te verbreden.
veertienhonderdtien<br />
30 In tien Amsterdamse (brug)klassen is door wisselende<br />
teams van steeds twee vrijwilligers - waarvan één als<br />
vluchteling naar Nederland is gekomen - voorlichting<br />
gegeven over vluchtelingen en over het werk van <strong>VluchtelingenWerk</strong>.<br />
Hierbij zijn ongeveer 200 leerlingen<br />
bereikt. Omdat dit project zeer succesvol was, wil SVAZ<br />
deze voorlichtingsactiviteit in het voorjaar van 2009<br />
graag uitbreiden en borgen.<br />
31<br />
Belastingservice<br />
veertienhonderdtwintig<br />
Evenals in voorgaande jaren heeft de Vluchtelingen-<br />
Werkgroep Edam-Volendam met medewerking en<br />
assistentie van de belastingdienst een belastingavond<br />
voor vluchtelingen georganiseerd. Door de belastingdienst<br />
speciaal voorgelichte en geïnstrueerde vrijwilligers<br />
hielpen de vluchtelingen bij het invullen van de<br />
belastingaangiftes. Deze avond was een groot succes.<br />
In <strong>tot</strong>aal hebben 23 vluchtelingen(-families) gebruik gemaakt<br />
van deze service. <strong>VluchtelingenWerk</strong> assisteerde<br />
de vluchtelingen ook in het vervolgtraject.<br />
veertienhonderddertig<br />
veertienhonderdveertig<br />
veertienhonderdvijftig<br />
veertienhonderdzestig<br />
veertienhonderdzeventig<br />
veertienhonderdtachtig<br />
veertienhonderdnegentig<br />
anderhalfduizend
vijftienhonderdtien<br />
vijftienhonderdtwintig<br />
vijftienhonderddertig<br />
vijftienhonderdveertig<br />
vijftienhonderdvijftig<br />
4 De<br />
Organisatie<br />
vijftienhonderdtachtig<br />
Per 1 januari 2008 is de regionale Stichting<br />
<strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong> ontstaan<br />
uit de fusie van de Stichtingen Vluchtelingen-<br />
Werk uit Amsterdam, <strong>Zaan</strong>streek e.o. en Waterland.<br />
Deze fusie was een paar jaar eerder<br />
door <strong>VluchtelingenWerk</strong> Nederland geïnitieerd.<br />
Streven van <strong>VluchtelingenWerk</strong> Nederland was<br />
aanvankelijk om <strong>tot</strong> twaalf provinciale organisaties<br />
vluchtelingenwerk te komen. Later is dit<br />
gewijzigd in achttien regionale stichtingen. Een<br />
daarvan werd de Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong><br />
<strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong> die nu werkt voor vluchtelingen<br />
en asielzoekers in de volgende gemeenten:<br />
Amsterdam, Edam-Volendam, Waterland,<br />
Purmerend, Oostzaan, Wormer, <strong>Zaan</strong>stad en<br />
Landsmeer. Met deze fusie wordt beoogd de innovatieve<br />
kracht en efficiency in de bedrijfsvoering<br />
te optimaliseren, waardoor de continuïteit<br />
van het vluchtelingenwerk in het werkgebied<br />
van de fusiepartners kan worden behouden dan<br />
wel verbeterd.<br />
De fusiepartners waren qua aard en omvang tamelijk<br />
verschillend. De grootste daarvan was Vluchtelingen-<br />
Werk uit Amsterdam waar de dienstverlening werd geboden<br />
door 35 beroepskrachten met daarnaast een grote<br />
groep vrijwilligers. Binnen <strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Zaan</strong>streek<br />
e.o werden de vrijwillige dienstverleners begeleid<br />
door elf betaalde werkbegeleiders of projectcoördinatoren<br />
en de Vluchtelingenwerkgroep Edam-Volendam<br />
was een vrijwilligersorganisatie met als enige betaalde<br />
kracht een parttime coördinator. De dienstverlening<br />
door de verschillende Stichtingen <strong>VluchtelingenWerk</strong><br />
was – voor zover gefinancierd door de overheid – afhankelijk<br />
van de voorwaarden die de diverse gemeenten<br />
daaraan stelden. Voor de fusiepartners was onduidelijk<br />
wat de meerwaarde van de gefuseerde organisatie zou<br />
zijn. Zeker omdat de drie locaties op zich prima draaiden.<br />
Startpunt was een gefuseerde organisatie waarvan<br />
de partners, ondanks dat zij met een fait accompli waren<br />
geconfronteerd, alles in het werk hebben gesteld om de<br />
fusie <strong>tot</strong> een succes te maken.<br />
Nieuwe start<br />
vijftienhonderdnegentig<br />
zestienhonderd<br />
Per 1 januari trad het nieuwe bestuur in functie en eind<br />
december 2008 bestond het bestuur uit bestuursleden<br />
afkomstig uit de hele regio: mevrouw M. Aliyou,<br />
mevrouw M. van den Berg, de heer M. Blankman,<br />
de heer H. Blocks (voorzitter), de heer K. Kroesen,<br />
de heer J. Stengs (penningmeester), mevrouw M. Spronk<br />
(secretaris), mevrouw W. Swildens en mevrouw L. Tan.<br />
De managers startten in het voorjaar met een fusieoverleg<br />
om – met vallen en opstaan – zoveel mogelijk<br />
maatregelen ten gevolge van de fusie gezamenlijk te<br />
implementeren. Over het Sociaal plan werd met de<br />
regiobestuurder van ABVAKABO FNV eind februari<br />
overleg gevoerd. In mei werd voor de coördinatie van de<br />
ontwikkeling en uitvoering van het P&O en Arbobeleid<br />
voor de drie locaties een SVAZ breed managementoverleg<br />
ingevoerd. Voor alle medewerkers van de drie<br />
locaties zijn functiebeschrijvingen gemaakt en voor het<br />
voeren van functioneringsgesprekken werd een leidraad<br />
vastgesteld.<br />
In augustus werd samen met ABVAKABO FNV, FCB en<br />
de directie SVAZ een personeelsbijeenkomst gehouden<br />
over het opzetten van een ondernemingsraad (OR). Om<br />
verzekerd te zijn van een regionale vertegenwoordiger in<br />
de OR is gekozen voor het kiesgroepenstelsel. Maandag<br />
29 september 2008 vond de eerste bijeenkomst plaats<br />
van de OR in oprichting.<br />
33
zeventienhonderdtien<br />
36 In Amsterdam zijn door SVAZ bij de betrokken instan-<br />
Op vrijdag 20 juni - de Dag voor de Vluchteling - werd<br />
37<br />
ties ondermeer de volgende problemen aangekaart:<br />
aan het Surinameplein Open Huis gehouden en op<br />
26 september werd het vijfentwintig jarige jubileum<br />
• Adequate voorlichting over de inhoud en consequen- groots gevierd. Op die dag werd speciale aandacht<br />
ties van het kachelabonnement ontbrak. Voor cliën-<br />
besteed aan de arbeidsmarktpositie van vluchtelingen<br />
ten met een zeer laag inkomen (en vaak schulden)<br />
in Amsterdam.<br />
was het abonnement te duur, maar er was geen<br />
Dat – ondanks vaak negatieve geluiden in de media –<br />
alternatief. Het grootste knelpunt betrof echter het<br />
het draagvlak op verschillende niveaus zeer zeker<br />
opzeggen van het abonnement bij verhuizing of bij<br />
aanwezig is, komt naar voren uit de volgende spontane<br />
verkrijging van centrale verwarming. Voor medio<br />
acties uit de samenleving:<br />
januari 2009 wordt hiervoor een voorstel van de<br />
In <strong>Zaan</strong>stad werd graag gebruik gemaakt van het aan-<br />
leverancier van het kachelabonnement verwacht.<br />
bod van de Serviceclub Dinheren. Op een zaterdag in<br />
november kookte de Serviceclub Dinheren in Buurt-<br />
• Als vluchtelingen een vergunning krijgen, moeten ze centrum De Poelenburg voor een groep van vijftig<br />
een ziektekostenverzekering afsluiten en premie<br />
vluchtelingen een voortreffelijke maaltijd. Dit werd<br />
afdragen, terwijl zij nog niet over een inkomen of uit- georganiseerd door ‘De Nieuwe Winst’.<br />
kering beschikken. Als de uitkering dan eindelijk rond Door VMBO-school Compas werd een Sinterklaasfeest<br />
is, heeft de cliënt al een schuld bij de zorgverzekeraar georganiseerd voor ongeveer vijftig kinderen van<br />
opgebouwd terwijl men in die periode geen gebruik<br />
vluchtelingen en asielzoekers, waarbij alle kinderen<br />
heeft willen en durven maken van de zorgverzeke-<br />
een cadeautje kregen.<br />
ring. Eind december was nog geen oplossing in zicht. Eind van het jaar bood een bedrijf kerstpakketten aan<br />
voor cliënten van SVAZ. In december werden 150 ge-<br />
• Pardonners met een (soms kleine) schuld kwamen<br />
zinnen en alleenstaanden tijdens de spreekuren in een<br />
niet in aanmerking voor een lening voor inrichtings-<br />
van de locaties verrast met een doos met etenswaren<br />
kosten via de Gemeentelijke Kredietbank (GKB). In<br />
overleg met DWI is hiervoor een oplossing gevonden.<br />
en kleine cadeaus.<br />
Draagvlakverbreding<br />
zeventienhonderdtwintig<br />
Aan draagvlakverbreding voor de positie van vluchtelingen<br />
is in 2008 veel aandacht besteed. Waar mogelijk<br />
werd publieksvoorlichting over <strong>VluchtelingenWerk</strong><br />
gegeven door medewerkers en vrijwilligers.<br />
Net als voorgaande jaren werkten wijkvrijwilligers uit<br />
Amsterdam mee aan het Bevrijdingsfestival op 5 mei.<br />
zeventienhonderddertig<br />
zeventienhonderdveertig<br />
zeventienhonderdvijftig<br />
zeventienhonderdzestig<br />
zeventienhonderdvijfenzestig<br />
maal pardon
<strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong>