12.09.2013 Views

pdf file - VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan

pdf file - VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan

pdf file - VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong><br />

Jaarverslag 2008


Doelgroep van de Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong><br />

zijn alle vluchtelingen die in het land waaruit zij afkomstig zijn gegronde rede-<br />

nen hebben om te vrezen voor vervolging en in Nederland asiel zoeken of heb-<br />

ben gevonden. Dat kan gaan om vervolging wegens hun politieke of godsdienstige<br />

overtuiging, hun nationaliteit of wegens het behoren <strong>tot</strong> een bepaald ras of een<br />

bepaalde sociale groep. Onder “vluchtelingen” worden ook verstaan: degenen die<br />

in overeenstemming met de vluchtelingendefinitie van het VN Vluchtelingenver-<br />

drag gegronde vrees hebben hun leven te verliezen of onderworpen te worden aan<br />

foltering of onmenselijke of vernederende behandelingen. Onder “asielzoekers”<br />

worden verstaan: degenen die in Nederland bij het bevoegde overheidsorgaan een<br />

aanvraag om als vluchteling te worden toegelaten hebben ingediend of willen in-<br />

dienen en waarop nog niet <strong>tot</strong> in hoogste instantie is beslist. “Uitgeprocedeerden”<br />

zijn de vluchtelingen die na het indienen van een asielverzoek een negatieve be-<br />

schikking hebben gekregen.


tien<br />

Voorwoord<br />

twintig<br />

Iedereen heeft recht op een humane asielopvang en<br />

rechtvaardige asielprocedure. De Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong><br />

<strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong> ondersteunt asielzoekers<br />

en vluchtelingen bij het verkrijgen van dat recht.<br />

Ook als de asielprocedure is afgesloten kunnen<br />

asielzoekers en vluchtelingen op SVAZ rekenen. Als de<br />

aanvraag is afgewezen zoeken wij samen naar oplossingen.<br />

Is een status verleend, dan ondersteunt SVAZ<br />

vluchtelingen bij alle stappen om volledig mee te kunnen<br />

draaien in de Nederlandse samenleving. Of dat nu<br />

gaat om het vinden van een woning, om inburgering,<br />

om gezinshereniging of om de voorbereidingen op<br />

weg naar een betaalde baan of een andere vorm van<br />

maatschappelijke participatie.<br />

De regionale Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong><br />

<strong>Zaan</strong> (SVAZ) is per 1 januari 2008 ontstaan uit een<br />

fusie van drie stichtingen <strong>VluchtelingenWerk</strong> uit de<br />

regio. De drie fusiepartners hadden al jarenlang ervaring<br />

in het behartigen van de belangen van asielzoekers<br />

en vluchtelingen: de Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong><br />

<strong>Zaan</strong>streek sinds de oprichting in 1981, de Stichting<br />

<strong>VluchtelingenWerk</strong> Amsterdam sinds 1983 en de Stichting<br />

<strong>VluchtelingenWerk</strong> Edam-Volendam sinds 1991<br />

(onderdeel Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong> Waterland).<br />

Die jarenlang opgebouwde kennis en ervaring zijn<br />

sinds 2008 gebundeld in de regionale stichting SVAZ,<br />

die werkt vanuit drie locaties. SVAZ is aangesloten bij<br />

de landelijke vereniging <strong>VluchtelingenWerk</strong> Nederland.<br />

Dankzij de enorme inzet van de medewerkers en<br />

heel veel vrijwilligers hield SVAZ vanuit de locaties<br />

Amsterdam, <strong>Zaan</strong>stad (gemeenten Purmerend, Oostzaan,<br />

Wormer, <strong>Zaan</strong>stad, Waterland en Landsmeer)<br />

en Edam-Volendam in 2008 de mensenrechten van<br />

asielzoekers en vluchtelingen in de hele regio boven<br />

dertig<br />

veertig<br />

aan de agenda.<br />

In 2008 werd door bijna 4000 vluchtelingen en asielzoekers<br />

een beroep gedaan op de dienstverlening: in<br />

Amsterdam door ruim 3000, in <strong>Zaan</strong>streek-Waterland<br />

door bijna 750 en in Edam-Volendam door ongeveer<br />

100 mensen.<br />

Een bijzondere groep die door SVAZ vanuit de diverse<br />

locaties intensief is ondersteund vormen de pardonners:<br />

de asielzoekers die al voor 2001 een aanvraag<br />

hadden ingediend en nu dankzij het Generaal Pardon<br />

een vluchtelingenstatus konden krijgen. Deze regeling<br />

maakte, na jaren strijd voor een menswaardige oplossing,<br />

een einde aan de rechteloze positie waarin ruim<br />

27.000 mensen verkeerden. Vluchtelingen die hier vaak<br />

al tien jaar of langer waren en waarvan een groot deel<br />

via de daklozenopvang en als ‘illegaal’ het hoofd boven<br />

water moesten zien te houden. Gezinnen die jaren in<br />

een asielzoekerscentrum moesten verblijven en kinderen<br />

die hier geboren waren en naar school gingen maar<br />

nog nooit naar hun ‘eigen’ huis. Na al die jaren van onzekerheid<br />

kregen zij eindelijk de mogelijkheid om een<br />

status te verwerven met het recht op wonen, werken,<br />

leren en participeren in de Nederlandse samenleving.<br />

In de praktijk bleek zowel het verkrijgen van die verblijfsstatus<br />

als van een woning en een perspectief op<br />

werk heel wat voeten in de aarde te hebben. Er golden<br />

harde voorwaarden om voor een verblijfsvergunning in<br />

aanmerking te komen. De eerste aanvraag moest voor<br />

2001 zijn ingediend, daarna moest men onafgebroken in<br />

Nederland hebben gewoond, geen strafblad hebben en<br />

ook nooit onder een andere naam een aanvraag hebben<br />

ingediend. Voor vluchtelingen was het moeilijk om aan<br />

te tonen dat zij aan alle voorwaarden voldeden. Vaak<br />

moest daarvoor met ondersteuning door SVAZ mede-<br />

vijftig<br />

zestig<br />

zeventig<br />

werkers letterlijk alles uit de kast gehaald worden: oude<br />

IND-briefwisseling, bankafschriften, verklaringen van<br />

artsen, advocaten of onderwijzers en andere getuigen.<br />

In het eerste hoofdstuk van dit jaarverslag worden<br />

de anderhalfduizend pardonners die SVAZ in 2008<br />

ondersteunde nader belicht. In hoofdstuk 2 komt de<br />

juridische en maatschappelijke dienstverlening aan<br />

alle asielzoekers en vluchtelingen aan bod. In hoofdstuk<br />

3 de projecten gericht op participatie en werk of<br />

op specifieke doelgroepen als ouderen of vrouwen. In<br />

het laatste hoofdstuk aandacht voor de organisatie<br />

en ondersteunende diensten die het mogelijk maken<br />

dat vrijwilligers, consulenten en projectmedewerkers<br />

de dienstverlening aan asielzoekers en vluchtelingen<br />

vanuit de drie locaties van SVAZ verlenen. Tot slot<br />

van dat vierde hoofdstuk een aantal voorbeelden van<br />

de belangenbehartiging en draagvlakverbreding voor<br />

<strong>VluchtelingenWerk</strong> in de regio en een aantal spontane<br />

acties vanuit de samenleving.<br />

Mária van Veen,<br />

Directeur Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong><br />

tachtig<br />

negentig<br />

honderd<br />

3


honderdtien<br />

honderdtwintig<br />

honderddertig<br />

honderdveertig<br />

honderdvijftig<br />

Inhoud<br />

honderdzeventig<br />

1. Pardonners uitgelicht<br />

Pardonloket Amsterdam<br />

Pardonloket Edam-Volendam<br />

Pardonloket <strong>Zaan</strong>streek-Waterland<br />

Traject A <strong>tot</strong> Z<br />

Herkomstlanden<br />

Knelpunten<br />

Cursus Spreekvaardigheid<br />

Meer grip op je leven<br />

Banenoffensief<br />

Blijvende inzet in 2009<br />

2. Juridische en Maatschappelijke Begeleiding<br />

Cliënten<br />

Vrijwilligers<br />

Betaalde krachten<br />

Spreekuren<br />

Gezinshereniging<br />

Noodfondsen<br />

Alleenstaande jonge vluchtelingen (ex-ama’s)<br />

Perspectief Project<br />

3. Participatie & Werk<br />

Taalcoaches<br />

Pavem inburgeringscursus<br />

Project ‘Verbeeld je verhaal’<br />

Project ‘Gedeelde herinneringen’<br />

Mediatheek<br />

Computerproject<br />

Trajectbegeleiding<br />

Niemand aan de Kant<br />

Vluchtelingen Vakgenoten<br />

Wereldwerk aan de <strong>Zaan</strong><br />

Project ‘Vluchtelingenvrouwen in Besluitvorming en Besturen’<br />

Project ‘Voorlichting op scholen’<br />

Belastingservice<br />

honderdtachtig<br />

7<br />

8<br />

8<br />

9<br />

9<br />

10<br />

10<br />

12<br />

13<br />

14<br />

14<br />

17<br />

17<br />

18<br />

19<br />

19<br />

20<br />

20<br />

21<br />

22<br />

25<br />

25<br />

25<br />

26<br />

26<br />

26<br />

27<br />

27<br />

27<br />

28<br />

29<br />

29<br />

29<br />

30<br />

4. De Organisatie<br />

Nieuwe start<br />

Ondersteunende diensten<br />

Werving en training van vrijwilligers<br />

Belangenbehartiging<br />

Draagvlakverbreding<br />

Lijst van afkortingen<br />

Colofon<br />

honderdnegentig<br />

tweehonderd<br />

33<br />

33<br />

34<br />

35<br />

35<br />

36<br />

38<br />

39<br />

5


tweehonderdtien<br />

tweehonderdtwintig<br />

tweehonderddertig<br />

tweehonderdveertig<br />

tweehonderdvijftig<br />

1 Pardonners<br />

uitgelicht<br />

Ruim anderhalfduizend pardonners deden in de regio van<br />

<strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong> succesvol een beroep op de pardonregeling.<br />

Van de pardonners die bij de SVAZ zijn geregistreerd is in<br />

2008 ruim eenderde al actief op weg naar werk of studerend.<br />

De meeste van hen zullen de komende jaren uitstromen naar<br />

betaald werk. Zeker als zij daarbij in voldoende mate en deskundig<br />

ondersteund worden. Er moet dan wel aan een aantal<br />

belangrijke voorwaarden voldaan worden. Het is moeilijk om<br />

met een stage of werk te beginnen als je de Nederlandse taal<br />

nog niet beheerst of nog geen woning hebt. Eind 2008 had<br />

bijvoorbeeld bijna de helft van de pardonners die in Amsterdam<br />

een traject volgden nog huisvesting nodig. Dit gold ook<br />

voor de rest van de regio <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong> waar gemiddeld<br />

53% van de huisvestingstaakstelling voor pardonners werd<br />

gerealiseerd in 2008.<br />

Huisvestingstaakstelling pardonregeling 1<br />

Gemeente<br />

Amsterdam<br />

Diemen<br />

Edam-Volendam<br />

Landsmeer<br />

Oostzaan<br />

Purmerend<br />

Waterland<br />

Wormerland<br />

<strong>Zaan</strong>stad<br />

Totaal regio <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong><br />

Pardonregeling gerealiseerd<br />

<strong>tot</strong> 1-1-2009<br />

aantal<br />

654<br />

27<br />

11<br />

7<br />

7<br />

75<br />

17<br />

9<br />

127<br />

934<br />

%<br />

54<br />

68<br />

22<br />

37<br />

44<br />

58<br />

55<br />

33<br />

55<br />

53<br />

Pardonregeling nog te<br />

realiseren <strong>tot</strong> 1-1-2010<br />

568<br />

13<br />

38<br />

12<br />

9<br />

54<br />

14<br />

18<br />

105<br />

831<br />

tweehonderdnegentig<br />

1 Ministerie van Justitie,<br />

Circulaire Taakstelling<br />

huisvesting statushouders<br />

o.g.v. Regeling afwikkeling<br />

nalatenschap oude Vreem-<br />

delingenwet t/m eind 2009<br />

en taakstelling huisvesting<br />

vergunninghouders voor het<br />

eerste halfjaar 2009, Den<br />

Haag, 16 december 2008<br />

Pardonregeling <strong>tot</strong>aal<br />

<strong>tot</strong> 1-1-2010<br />

1222<br />

40<br />

49<br />

19<br />

16<br />

129<br />

31<br />

27<br />

232<br />

1765<br />

driehonderd<br />

7


driehonderdtien<br />

driehonderdtwintig<br />

Pardonloket Amsterdam<br />

driehonderddertig<br />

driehonderdveertig<br />

driehonderdvijftig<br />

8 logische volgorde waren vermeld. Daarbij ging het om<br />

werk verricht om asielzoekers, die al in de gemeente<br />

de bezichtiging van een woning plaats. Aansluitend wer- 9<br />

de aanbodbrief van de Immigratie- en Naturalisatie<br />

verbleven, te begeleiden in het kader van de pardonreden tijdens de ‘regeldag’ de nodige stappen gezet rond<br />

Amsterdam was op 2 juli 2007 een van de eerste ge-<br />

Dienst (IND), de aanmelding bij SVAZ, de inschrijving<br />

geling. Met succes: elf asielzoekers kregen een verblijfs- het tekenen van het huurcontract, de inschrijving bij de<br />

meenten die een pardonloket opende. De toeloop was bij de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA), het<br />

vergunning. Daarmee heeft de gemeente echter slechts gemeente, het zonodig aanvragen van een uitkering en<br />

groot ondanks dat veel mensen aanvankelijk bang waren ophalen van het verblijfdocument, aanmelding bij de<br />

22% van haar taakstelling gerealiseerd. In 2009 zal de<br />

het inrichtingskrediet. Ook de ziektekostenverzekering<br />

om zich te melden. Zeker in het begin meldden zich ook taakgroep pardonregeling en hulp bieden bij het zoeken<br />

rest van de taakstelling om pardonners in de gemeente werd geregeld. Resultaat was dat in 2008 181 personen<br />

veel mensen die niet aan de criteria voldeden. Vooral<br />

naar huisvesting via Woningnet. Via deze route startte<br />

te huisvesten gerealiseerd moeten worden. Vluchtelin- en/of gezinnen zijn gehuisvest, waaronder huishoudens<br />

de groep ‘witte illegalen’ die uit de media had begrepen de vluchteling zijn ‘officiële’ integratietraject met als<br />

genWerk zal hen daarbij uiteraard bijstaan.<br />

van pardonners.<br />

dat een langdurig verblijf in Nederland voldoende was<br />

einddoel volwaardige deelname aan de Amsterdamse<br />

Na het toekennen van de woning werd de cliënt indien<br />

om aanspraak te maken op de pardonregeling. Voor hen samenleving.<br />

nodig geadviseerd over het inrichten van de woning en<br />

was het moeilijk te aanvaarden dat dit niet het geval<br />

De begeleidingsrol van locatie Amsterdam bestond in<br />

Pardonloket <strong>Zaan</strong>streek-Waterland<br />

in noodzakelijke gevallen werd daar ook praktische hulp<br />

was. Eind 2007 had het Amsterdamse Pardonloket bijna de eerste periode vooral uit het regelen van allerlei<br />

bij geboden. Bij de ‘maatschappelijke opstart’ werd de<br />

4.000 bezoekers verwerkt.<br />

materiële zaken in nauwe en intensieve samenwerking<br />

Op de locatie <strong>Zaan</strong>streek-Waterland werd de werkdruk cliënt begeleid bij het regelen van een Digid, zorg-, huurmet<br />

de ketenpartners. Om dit hele proces goed te<br />

begin 2008 enorm verhoogd door de vaart waarmee<br />

en kindertoeslag; een WA-verzekering; een huisarts en<br />

laten verlopen was er regelmatig overleg met de Dienst<br />

de gemeenten de uitvoering van het Generaal Pardon<br />

tandarts; scholen in geval er kinderen waren. Tijdens<br />

De officiële naam van de pardonregeling uit 2007<br />

Wonen en de Dienst Werk en Inkomen (DWI/CWI) op<br />

oppakten. De maatschappelijke taakgroep bestaande uit de eerste afspraken werden er doelen bepaald, hulp-<br />

luidde Regeling afwikkeling nalatenschap oude<br />

uitvoerend en beleidsniveau.<br />

drie betaalde medewerkers en een vijftiental vrijwillivragen<br />

geïnventariseerd en werd er een plan van aanpak<br />

Vreemdelingenwet. Op grond daarvan werd een<br />

gers werd in de loop van het jaar uitgebreid met twee<br />

opgesteld.<br />

verblijfsvergunning verstrekt aan de vreemdeling:<br />

Begin januari werd het Pardonloket verplaatst naar het<br />

betaalde krachten, vijf stagiairs en een aantal vrijwilli-<br />

a. wiens eerste asielaanvraag vóór 1 april 2001 was<br />

Surinameplein. Op projectbasis werd, samen met de<br />

gers. Nog bleef de druk bijzonder groot door de gestage<br />

ingediend, dan wel die zich reeds vóór 1 april 2001<br />

Werkgroep Opvang Uitgeprocedeerden (WOU) en het<br />

stroom van nieuwe cliënten. Deels werd de drukte bo- Traject A <strong>tot</strong> Z<br />

bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) of<br />

Amsterdams Solidariteits Komitee Vluchtelingen (ASKV),<br />

vendien veroorzaakt door enkele groepen uitgenodigde<br />

Vreemdelingenpolitie had gemeld voor het indienen hieraan vorm en inhoud gegeven. Het Pardonloket zou<br />

vluchtelingen, die dikwijls met meervoudige problemen In Amsterdam hebben ruim duizend pardonners in 2008<br />

van een asielaanvraag;<br />

per 1 mei stoppen maar gezien de grote toestroom en de<br />

kampten en extra begeleiding nodig hadden. Vanaf no- het traject van A <strong>tot</strong> Z bij SVAZ gevolgd, waarvan onge-<br />

b. die sinds 1 april 2001 ononderbroken in Nederland<br />

succesvolle werkwijze werd dit aanvankelijk verlengd <strong>tot</strong><br />

vember werd een deel van de werkzaamheden verplaatst veer een kwart vrouwelijke vluchtelingen (figuur 1).<br />

had verbleven (hiervan zou onder omstandigheden 1 juli en bleef het loket <strong>tot</strong> eind 2008 nog één dag open.<br />

naar Purmerend, waar ook een spreekuur werd gestart. Ruim tweederde van de pardonners was jonger dan<br />

kunnen worden afgeweken);<br />

De toestroom van vluchtelingen via het Pardonloket was<br />

veertig jaar (figuur 2).<br />

c. die, voor zover toepasselijk, vooraf schriftelijk had<br />

de belangrijkste reden om in 2008 de afdeling Juridische<br />

Anders dan in Amsterdam – waar de Dienst Wonen de<br />

aangegeven dat hij zijn lopende procedures onvoor- en Maatschappelijke Begeleiding uit te breiden met 4,7<br />

huisvesting verzorgt – wordt door de locatie <strong>Zaan</strong>streek- figuur 1 Aantal mannen en vrouwen onder de 1002 pardonners<br />

waardelijk intrekt bij verblijfsaanvaarding op grond fte. In het jaar 2008 zijn er in Amsterdam 3211 bezoekers<br />

Waterland ook ondersteuning bij huisvesting geboden. 239 763<br />

van de regeling.<br />

voor het pardonloket verwerkt.<br />

In 2008 vonden er tweehonderd bezichtigingen van woningen<br />

plaats en werden 192 ‘regeldagen’ georganiseerd<br />

Vrouw Man<br />

voor pardonners en andere vluchtelingen. Tijdens deze<br />

figuur 2 Leeftijden van de pardonners (3 onbekend)<br />

Voor de uitvoering van de pardonregeling was door Pardonloket Edam-Volendam<br />

regeldagen begeleidden vrijwilligers de vluchtelingen<br />

290 385 236 88<br />

SVAZ locatie Amsterdam een Routekaart Pardon ontwikkeld,<br />

waarop alle noodzakelijk stappen in chrono-<br />

Ook in Edam-Volendam heeft de werkgroep veel extra<br />

bij alle stappen die noodzakelijk zijn om een nieuwe woning<br />

te betrekken. Volgens een vaste systematiek vond<br />

18-30 jaar 31-40 jaar 41-50 jaar 50+<br />

driehonderdzestig<br />

driehonderdzeventig<br />

driehonderdtachtig<br />

driehonderdnegentig<br />

vierhonderd


vierhonderdtien<br />

Herkomstlanden<br />

10 problemen als die kinderen niet geregistreerd waren.<br />

Gezinshereniging is mogelijk voor gezinsleden van<br />

11<br />

Voordat zij bij hun ouders mochten verblijven moesten mensen, die op grond van de Vreemdelingenwet 2000<br />

Pardonners blijken uit 72 verschillende landen afkom-<br />

de kinderen geregistreerd worden. In overleg met de<br />

artikel 29 lid 1 a t/m d al in Nederland zijn toegelaten<br />

stig te zijn. Daaronder zijn 21 landen waaruit slechts<br />

één pardonner afkomstig is, 24 landen waaruit twee<br />

<strong>tot</strong> tien pardonners afkomstig zijn en 13 landen zijn het<br />

Dienst Persoons- en Geo-informatie (DPG) werd naar<br />

oplossingen gezocht.<br />

Van een aantal aanvragers bleek het asielverzoek niet<br />

met een Vergunning Bepaalde Tijd Asiel (VBT-A).<br />

Verder geldt dit ook voor gezinsleden van mensen<br />

met een Vergunning Onbepaalde Tijd Asiel (VOT-A).<br />

land van herkomst van tien <strong>tot</strong> twintig pardonners in<br />

meer te achterhalen. Na intensief overleg werd het<br />

De mogelijkheid van gezinshereniging strekt zich niet<br />

Amsterdam. De 18 herkomstlanden van meer dan twin-<br />

mogelijk dat deze mensen nog een keer hun vingeraf-<br />

alleen uit <strong>tot</strong> leden van het kerngezin, maar ook <strong>tot</strong> de<br />

tig Amsterdamse pardonners zijn – met de aantallen –<br />

drukken gaven zodat die vergeleken konden worden<br />

(ongehuwde) partner en meerderjarige kinderen.<br />

in figuur 3 weergegeven.<br />

In figuur 4 is het opleidingsniveau van de pardonners<br />

weergegeven voor zover bekend. Bijna 60% heeft<br />

met oudere aanvragen.<br />

Vluchtelingen die aangaven identiteitsherstel<br />

Ook geldt het recht op gezinshereniging voor mensen<br />

met een Verblijfsvergunning Regulier, waaronder zij<br />

die onder de Pardonregeling vallen. Echter, deze laatste<br />

categorie komt alleen in aanmerking voor gezins-<br />

voortgezet onderwijs genoten en een kwart daarvan<br />

hereniging onder zeer strikte voorwaarden, zoals het<br />

volgde daarna ook hoger of universitair onderwijs.<br />

inkomenscriterium en inburgering in het buitenland.<br />

2 figuur 4 Hoogst genoten opleiding pardonners in Amsterdam<br />

(van 289 opleiding onbekend)<br />

Geen onderwijs genoten 53<br />

Basisonderwijs; onvoltooid<br />

Basisonderwijs; voltooid<br />

77<br />

161<br />

MAVO/LBO/VBO; onvoltooid 92<br />

MAVO/LBO/VBO; voltooid 76<br />

HAVO/VWO/MBO; onvoltooid 64<br />

HAVO/VWO/MBO; voltooid<br />

MBO/HBO<br />

HBO/WO; onvoltooid<br />

93<br />

12<br />

31<br />

te<br />

willen, moesten een lange weg afleggen. Eerst naar de<br />

IND, vervolgens inschrijven in de gemeente en daar<br />

HBO/WO; voltooid 54<br />

hun identiteitsherstel regelen. Dan weer terug naar de<br />

IND voor een tweede antecedentenonderzoek. Uiteindelijk<br />

kwam dan de verblijfsvergunning met de juiste<br />

gegevens. Voor velen was dat een belangrijk moment.<br />

figuur 3 Landen van herkomst waaruit meer dan 20 pardonners<br />

Deze mensen waren jaren hun identiteit kwijt en waren<br />

in 2008 cliënt waren (693 van <strong>tot</strong>aal 1002)<br />

opgelucht dat dit nu voorbij was.<br />

20 21 22 23 27 28<br />

Bangladesh<br />

Rusland<br />

Turkije<br />

Irak<br />

Guinee<br />

Voormalig Joegoslavië<br />

Ethiopië<br />

32 34<br />

Liberia<br />

vierhonderdtwintig<br />

45<br />

Ghana<br />

52<br />

Iran<br />

Nigeria<br />

61 61<br />

Sierra Leone<br />

75<br />

Afghanisatn<br />

89<br />

Soedan<br />

103<br />

China<br />

vierhonderddertig<br />

Op 7 december 2008 kondigde staatssecretaris Albayrak<br />

aan dat de pardonregeling met ingang van 1 januari 2009<br />

beëindigd zou worden. Deze bekendmaking leidde in de<br />

maand december bij SVAZ <strong>tot</strong> een grote aanloop van<br />

mensen die nog in aanmerking wilden komen voor de<br />

pardonregeling. Vanwege deze enorme drukte is door de<br />

drie betrokken organisaties besloten om eind december<br />

het Pardonloket nog een aantal extra dagen te openen.<br />

Op 31 december 2008 is de laatste lijst met potentiële<br />

cliënten voor een pardonvergunning naar de IND verstuurd.<br />

Knelpunten<br />

vierhonderdveertig<br />

Omdat SVAZ gedurende het hele jaar nauwkeurig volgde<br />

hoe de pardonners de gemeentelijke keten doorliepen,<br />

kwamen alle knelpunten die pardonners ondervonden<br />

naar voren. Pardonners met kinderen ondervonden<br />

vierhonderdvijftig<br />

vierhonderdzestig<br />

vierhonderdzeventig<br />

vierhonderdtachtig<br />

Met het verlenen van de status waren de problemen<br />

nog niet achter de rug. In de inleiding werd al verwezen<br />

naar problemen rond de huisvesting. Pardonners<br />

werden vaak geconfronteerd met financiële problemen.<br />

In een aantal gevallen waren cliënten genoodzaakt<br />

een ziektekostenverzekering af te sluiten voordat een<br />

uitkering was toegekend. Reeds aan het begin van het<br />

traject werd daardoor een schuld opgebouwd. Ook<br />

onwetendheid leidde in een aantal gevallen <strong>tot</strong> het niet<br />

opstarten van de WWB-uitkering, waardoor huurschuld<br />

of afsluiting van voorzieningen ternauwernood kon<br />

worden voorkomen.<br />

Vluchtelingen die hun gezin in het land van herkomst<br />

achter hadden moeten laten, moesten binnen drie<br />

maanden een aanvraag voor gezinshereniging indienen.<br />

vierhonderdnegentig<br />

Een knelpunt was ook dat pardonners verplicht<br />

werden om in te burgeren, maar door de enorme<br />

bureaucratische procedures soms maandenlang<br />

moesten wachten voor ze een plaats kregen bij een<br />

taalscholingsinstituut. Ook stagelopen was voor pardonners<br />

verplicht om recht op een uitkering te krijgen.<br />

Stagelopen gaat echter moeilijk als je onvoldoende<br />

Nederlands spreekt en veel werkgevers stelden ook<br />

beheersing van de Nederlandse taal als voorwaarde.<br />

2 Bij besluit van 25 mei 2007 heeft het Kabinet ingestemd met een rege-<br />

ling ter afwikkeling van de nalatenschap van de oude Vreemdelingen-<br />

wet (verder te noemen de regeling).’ Onderdeel van deze regeling is<br />

een procedure waarbij vreemdelingen die onder de werking ervan val-<br />

len en aan bepaalde voorwaarden voldoen, eenmalig in de gelegenheid<br />

worden gesteld om ten overstaan van de Immigratie- en Naturalisatie-<br />

vijfhonderd<br />

dienst (IND) binnen twee maanden hun juiste identiteit (naam, geboor-<br />

tedatum, geboorteplaats en geboorteland) en nationaliteit aan te tonen.


vijfhonderdtien<br />

vijfhonderdtwintig<br />

vijfhonderddertig<br />

vijfhonderdveertig<br />

vijfhonderdvijftig<br />

12 Opvallend was dat commerciële bedrijven hier het minst boos worden, je mening geven, of zeggen dat je iets<br />

13<br />

problemen mee hadden en ondernemers met meer<br />

niet wilt? Hoe doe je dat in je eigen taal en hoe gaat dat<br />

dan alleen een Nederlandse achtergrond helemaal niet. in het Nederlands?<br />

“Gewoon proberen hoe het in de praktijk gaat” was vaak Na een intake en selectieprocedure werd eind septem-<br />

het uitgangspunt van deze ondernemers. Helaas gold<br />

ber 2008 gestart met een groep van twaalf cursisten.<br />

dat uitgangspunt niet in gelijke mate voor gemeentelijke Het traject omvatte 24 lessen van 2,5 uur gedurende<br />

instellingen of de non-profit sector. Juist daar waar je de twaalf weken.<br />

meeste medewerking zou mogen verwachten, werden<br />

De leeftijd van de cursisten varieerde van 23 <strong>tot</strong> 51 jaar<br />

de minste mogelijkheden voor stages en werkervarings- en deelnemers hadden diverse landen van herkomst:<br />

plaatsen geboden.<br />

Sierra Leone, Nigeria, Eritrea, Ethiopië, Liberia, Bangla-<br />

Vaak was het moeilijk om een stageplaats of werkdesh<br />

en Benin.<br />

ervaringsplaats te vinden die aansloot bij de opleiding<br />

Op een uitzondering na varieerde de verblijfsduur in<br />

en ervaring van de vluchteling. Voor pardonners was<br />

Nederland van 8 jaar <strong>tot</strong> 21 jaar.<br />

het ook een knelpunt dat zij soms langer dan tien jaar<br />

Degenen die beschikten over een woning konden met<br />

zonder vergunning in Nederland moesten verblijven<br />

minder zorgen aan de cursus deelnemen dan zij die nog<br />

en daardoor geen reguliere baan konden krijgen. Met<br />

in afwachting van huisvesting waren. Laatstgenoemde<br />

alle gevolgen voor mogelijkheden om hun vakkennis en cursisten waren aangewezen op onderdak bij vrienden<br />

ervaring op peil te houden.<br />

of bij het ‘steunpunt voor daklozen’.<br />

Cursus Spreekvaardigheid Een van de deelnemers die al zo’n twintig jaar in<br />

Nederland was, vertelde eens dat hij het heel moeilijk<br />

vond om lang achter elkaar in zijn woning te zijn. Hij<br />

moest dan de straat op om met mensen te praten, keer<br />

op keer. Het klimaat in Nederland is daarvoor weliswaar<br />

niet zo gunstig … maar hij wilde naar buiten. Dat was hij<br />

vroeger thuis immers zo gewend.<br />

3<br />

Eindverslag NT2- spreekvaardigheidsverbetering voor ‘Pardonners’.<br />

Een gezamenlijk project van Stichting Vluchtelingenwerk <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong><br />

<strong>Zaan</strong> en Stichting Volksuniversiteit Amsterdam, september 2008 –<br />

januari 2009<br />

3<br />

Veel cursisten hadden last van concentratieproblemen problemen veroorzaken bij mensen. Problemen die<br />

en fysieke klachten als gevolg van slaapgebrek, het<br />

vluchtelingen en pardonners hebben, zijn bijvoorbeeld:<br />

wennen aan een andere levensstijl in Nederland en<br />

pijn in hoofd of maag zonder dat daar een aanwijsbare<br />

door het ontbreken van arbeidsvreugde.<br />

medische oorzaak voor is; slecht slapen; snel geïrriteerd<br />

raken; concentratieproblemen; zorgen over<br />

familie en vrienden in het land van herkomst; neer-<br />

Iemand die behandeld werd voor depressieve en fyslachtigheid<br />

en opvoedingsproblemen. Deze psychosieke<br />

klachten vroeg zich af hoe het toch mogelijk was sociale problemen kwamen vaak naar voren tijdens de<br />

dat hij mensen ontmoette die in veel kortere tijd dan<br />

spreekuren. Locatie Amsterdam ontwikkelde daarom<br />

hijzelf, de taal hadden leren spreken. Eigenlijk kende ie- de training ‘Meer grip op je leven’. Deze training is<br />

dereen de verklaring wel: de conditions, moeilijkheden bedoeld voor vluchtelingen die behoefte hebben aan<br />

uit het verleden, die hun weerklank vinden in het nu.<br />

ondersteuning in hun leefsituatie en bestond uit twaalf<br />

Nooit werden de problemen echter concreet benoemd. bijeenkomsten van twee uur. Onderwerpen, die aan<br />

Het meest concrete kwam van een man die heel soms<br />

de orde kwamen, waren onder andere: omgaan met<br />

refereerde aan de tijd dat hij nog soldaat was. Bijna<br />

stress, rouwverwerking en grenzen leren stellen. Na<br />

iedereen sprak van hoofdpijn, van een hoofd dat ‘vol<br />

afloop van de training bleken de deelnemers allen zeer<br />

zat’ en van last van slapeloosheid.<br />

enthousiast. Zij wilden ook graag contact met elkaar<br />

blijven houden. In november 2008 ging een tweede<br />

training van start voor pardonners en andere vluchte-<br />

Het was noodzakelijk om met deze ervaringen en<br />

lingen.<br />

omstandigheden in de lessen rekening te houden. Niet<br />

zo zeer door het er keer op keer over te hebben, als<br />

Pardonners die al jarenlang in Nederland verbleven,<br />

wel door de lessen zo in te richten dat door afwisse-<br />

Enkele opmerkingen van deelnemers:<br />

konden zich in het dagelijkse leven wel enigszins redling<br />

in de leerstof, door humor, door het uitvoeren van<br />

den in de Nederlandse taal. Mogelijkheden om een<br />

spontane, soms gekke ingevingen, er een ontspannen “We hebben goede informatie gekregen. Wij denken<br />

taalcursus te volgen waren er voor pardonners echter<br />

sfeer ontstond.<br />

veel negatief. Door de cursus moesten we veel naden-<br />

nooit geweest. In Amsterdam werd voor pardonners in<br />

Door deze cursus hebben de deelnemers geleerd zich<br />

ken. Wij proberen een beetje ons hart en ons hoofd<br />

2008 een spreekvaardigheidtraining ontwikkeld samen<br />

beter uit te drukken en worden ze beter verstaan en<br />

leeg te maken.”<br />

met de Stichting Volksuniversiteit Amsterdam. Deze<br />

begrepen door hun toehoorders. Daarnaast zijn de<br />

training beoogde het zogenoemde ‘krompraten’ aan te<br />

leesvaardigheid én de leervaardigheden toegenomen. “Ik heb geleerd dat ik mijn eigen probleem zelf moet<br />

pakken om daarmee de deelname aan het sociale en<br />

Conclusie: dit traject vraagt om een vervolg!<br />

proberen op te lossen, alle problemen zijn tijdelijk. We<br />

maatschappelijke verkeer te stimuleren en het perspec-<br />

moeten proberen rustig te blijven. Dat is niet makkelijk<br />

tief op passend werk te verbeteren. Ook werd aandacht<br />

maar we moeten proberen, dat doen we voor onszelf.”<br />

besteed aan culturele verschillen die in het taalgebruik<br />

Meer grip op je leven<br />

doorklinken. Wanneer spreek je iemand aan met ‘u’ en<br />

“Wij zijn de baas over ons eigen leven. Voor het ver-<br />

wanneer met ‘jij’ en hoe maak je gevoelens kenbaar als<br />

Een lange periode van leven onder stress kan allerlei<br />

beteren van ons leven en onze toekomst zijn we zelf<br />

vijfhonderdzestig<br />

vijfhonderdzeventig<br />

vijfhonderdtachtig<br />

vijfhonderdnegentig<br />

zeshonderd


zeshonderdtien<br />

14 verantwoordelijk, niemand anders heeft de verplich-<br />

bijvoorbeeld bezig geweest met het vergroten van<br />

15<br />

ting over ons leven. Wij moeten precies weten wie we<br />

waren, wat we nu doen en wat we verwachten van de<br />

toekomst. Als dat voor ons duidelijk is dan kunnen we,<br />

zonder bang te zijn, de toekomst tegemoet treden.”<br />

Banenoffensief<br />

zeshonderdtwintig<br />

Pardonners konden ook deelnemen aan de activiteiten<br />

van het Banenoffensief. De SVAZ locatie Amsterdam<br />

realiseerde in <strong>tot</strong>aal 69 plaatsingen en locatie <strong>Zaan</strong>streek-Waterland<br />

34 plaatsingen (<strong>tot</strong>aal 103 cliënten)<br />

Iedere deelnemer ging na een intakegesprek het<br />

Banenoffensieftraject in met eigen doelen. Deze<br />

varieerden van een baan in de techniek <strong>tot</strong> een leerwerktraject<br />

in de zorg. In <strong>Zaan</strong>stad kregen de deelnemers<br />

gedurende het hele traject begeleiding van hun<br />

eigen coach: een daarvoor getrainde vrijwilliger. De<br />

vrijwilligers werden begeleid door middel van training,<br />

intervisie en werkbegeleiding.<br />

In januari 2008 was er in <strong>Zaan</strong>stad een informeel kennismakingsdiner<br />

voor deelnemers en coaches. Vervolgens<br />

zijn de cliënten aan hun coach gekoppeld.<br />

Onderdeel van het traject in <strong>Zaan</strong>stad was een sollicitatietraining<br />

van acht delen, ontwikkeld door SVAZ<br />

in samenwerking met een loopbaanadviesbureau. De<br />

trainingen waren om de drie weken en liepen door <strong>tot</strong><br />

en met mei 2008. Tussen de trainingsbijeenkomsten<br />

maakten de vrijwillige coaches om de week een afspraak<br />

met de deelnemers om hen intensief te kunnen<br />

begeleiden.<br />

Naast het ontwikkelen van de sollicitatievaardigheden<br />

en het oriënteren op de arbeidsmarkt, was er tijdens<br />

het Banenoffensieftraject aandacht voor het werken<br />

aan persoonlijke doelen. Zo zijn deelnemers in 2008<br />

zeshonderddertig<br />

zeshonderdveertig<br />

computer en/of taalvaardigheden.<br />

In het kader van het Banenoffensief werden in <strong>Zaan</strong>stad<br />

ook andere trainingen en bijeenkomsten georganiseerd<br />

zoals:<br />

• Bureau Discriminatiezaken gaf voorlichting over discriminatie<br />

op de werkvloer en rondom sollicitaties;<br />

• Creatief Unie uitzendbureau gaf voorlichting over de<br />

werkwijze van een uitzendbureau en sollicitatietips;<br />

• Een psychologe uit Burundi, gespecialiseerd in hulpverlening<br />

aan vluchtelingen, gaf een training ‘Empowerment’<br />

van drie dagdelen;<br />

• Een psychologe uit Rwanda, gespecialiseerd in diversiteit,<br />

gaf een training van twee dagdelen over hoe<br />

om te gaan met stressklachten.<br />

Blijvende inzet in 2009<br />

Eind 2008 had 53% van de pardonners in de regio<br />

een woning en van de Amsterdamse pardonners is<br />

bekend dat eenderde (315 volwassenen) eind 2008 een<br />

betaalde baan had en 4% een studie was begonnen. De<br />

overige pardonners worden vanuit alle drie de locaties<br />

van SVAZ ook in 2009 intensief ondersteund bij het<br />

opbouwen van een zelfstandig bestaan.<br />

zeshonderdvijftig<br />

zeshonderdzestig<br />

zeshonderdzeventig<br />

zeshonderdtachtig<br />

zeshonderdnegentig<br />

zevenhonderd


zevenhonderdtien<br />

zevenhonderdtwintig<br />

zevenhonderddertig<br />

zevenhonderdveertig<br />

zevenhonderdvijftig<br />

2<br />

Juridische en Maatschappelijke Begeleiding<br />

Naast de dienstverlening aan pardonners werd<br />

door SVAZ vanuit alle locaties ook juridische en<br />

maatschappelijke begeleiding (JMB) geboden<br />

aan vluchtelingen en asielzoekers die niet onder<br />

de pardonregeling vielen en aan uitgeprocedeerden.<br />

Deze ondersteuning was gericht op<br />

het zelfstandig kunnen functioneren in de maatschappij.<br />

In dit hoofdstuk een ‘quickscan’ van de<br />

juridische en maatschappelijke begeleiding.<br />

Cliënten<br />

Bijna 4000 vluchtelingen uit 87 verschillende landen<br />

deden een beroep op de dienstverlening vanuit een van<br />

de drie SVAZ locaties.<br />

figuur 5 Cliënten van SVAZ verdeeld over de drie locaties<br />

n Edam-Volendam 48<br />

n <strong>Zaan</strong>streek-Waterland 738<br />

n Amsterdam 3036<br />

In figuur 6 zijn de herkomstlanden van de twintig<br />

grootste groepen cliënten weergegeven. De top drie<br />

grootste groepen komen uit de landen waarvoor in<br />

Nederlandse een categoriaal beleid 1 van toepassing was:<br />

Irak, Afghanistan en Somalië. Het herkomstland China<br />

staat op de vierde plaats omdat uit dat land de grootste<br />

groep vluchtelingen, die met succes een beroep deed op<br />

de pardonregeling, afkomstig was.<br />

Voor SVAZ was dit een betrekkelijk nieuwe groep. Onder<br />

de JMB cliënten buiten de pardonners zou de groep met<br />

China als herkomstland ongeveer op het niveau liggen<br />

van die uit Turkije of Rusland.<br />

figuur 6 Twintig belangrijkste herkomstlanden van JMB cliënten in 2008<br />

Pakistan 29<br />

Rusland<br />

Turkije<br />

Voormalig Joegoslavië<br />

Eritrea<br />

Nederland<br />

Guinee<br />

Angola<br />

Ethiopië<br />

Ghana<br />

Liberia<br />

Nigeria<br />

Sierra Leone<br />

Iran<br />

Soedan<br />

China<br />

Somalië<br />

Afghanistan<br />

Irak<br />

33<br />

35<br />

36<br />

37<br />

41<br />

45<br />

46<br />

49<br />

50<br />

60<br />

70<br />

104<br />

108<br />

140<br />

154<br />

182<br />

214<br />

275<br />

achthonderd<br />

1<br />

Op grond van het bepaalde in artikel 29, lid 1 onder d van de Vreemdelingenwet<br />

kan de minister van Justitie categoriaal beschermingsbeleid<br />

voeren ten aanzien van een bepaalde groep asielzoekers of van asielzoekers<br />

uit bepaalde landen. Asielzoekers die onder het categoriale<br />

beleid vallen, komen voor een verblijfsvergunning in aanmerking.<br />

17


achthonderdtien<br />

18 In november 2008 werd de categoriale bescherming<br />

figuur 10 Stadsdelen waaruit de Amsterdamse cliënten afkomstig zijn<br />

maken in de lokale samenleving en het eigen netwerk<br />

de voortgang van een traject of plan van aanpak met<br />

19<br />

voor vluchtelingen uit Irak en Kongo ingetrokken door<br />

Westerpoort 2<br />

inzetten waar nodig. Juist door deze begeleiding<br />

cliënten te bespreken. De locatie Amsterdam beschikt<br />

het Ministerie van Justitie. Dit besluit trof bijvoorbeeld<br />

in de gemeente Edam-Volendam 21 personen. Voor<br />

deze vluchtelingen met een asielstatus bepaalde tijd,<br />

Oud West 40<br />

Zuideramstel 51<br />

kunnen nieuwkomers een goede start maken met het<br />

inburgeren in de eigen omgeving.<br />

Vanuit de locatie <strong>Zaan</strong>streek-Waterland zetten 50<br />

over elf spreekkamers zodat cliënten zo snel mogelijk<br />

geholpen kunnen worden.<br />

die dachten in Nederland veilig te zijn, brak nu op-<br />

Slotervaart-Overtoomseveld 59<br />

vrijwilligers zich in voor die begeleiding en in Edam-<br />

Tijdens de spreekuren kwamen de uiteenlopende<br />

nieuw een periode van onzekerheid en spanning aan.<br />

Zeeburg 81<br />

Volendam 36. In Amsterdam waren ongeveer 225 vrij-<br />

vragen en problemen naar voren waar asielzoekers<br />

Hun asielstatus kon elk moment ingetrokken worden,<br />

Westerpark 90<br />

willigers actief met de begeleiding vanuit het kantoor<br />

en vluchtelingen mee geconfronteerd worden. In de<br />

waardoor zij opnieuw in asielprocedures terecht zouden<br />

komen.<br />

Osdorp 91<br />

Binnenstad 98<br />

en als wijkvrijwilliger in verschillende Amsterdamse<br />

wijken.<br />

eerste plaats vragen over het verkrijgen of verlengen<br />

van een verblijfsvergunning, huisvesting, gezinshereniging,<br />

scholen voor kinderen, werkgelegenheid,<br />

Bos en Lommer 100<br />

opleidingsmogelijkheden en naturalisatie. Veel spreek-<br />

Iets meer dan tweederde van de cliënten waren man-<br />

De Baarsjes 112<br />

Betaalde krachten<br />

uurbezoekers kampten met financiële problemen<br />

nen (figuur 8). Relatief gezien zijn de asielzoekers en<br />

Oost-Watergraafsmeer 145<br />

omdat uitkeringen niet of niet op tijd binnen kwamen.<br />

vluchtelingen jong: 71% is jonger dan 40 jaar en slechts<br />

Geuzenveld/Slotermeer 152<br />

Naast de vrijwilligers waren bij SVAZ in 2008 <strong>tot</strong>aal<br />

Sommige vluchtelingen hadden ernstige psychosociale<br />

10% is 50-plusser (figuur 7).<br />

Oud Zuid 226<br />

Noord 276<br />

45,5 fulltime banen. Omdat er echter veel deeltijders<br />

bij SVAZ werken, zijn de beschikbare uren voor betaalde<br />

functies verdeeld over meer dan 46 medewerkers.<br />

problemen. Na een eerste intakegesprek werd samen<br />

met de cliënt een plan van aanpak uitgestippeld om<br />

voor al deze vragen en problemen antwoorden of op-<br />

figuur 7 Leeftijdscategorieën cliënten<br />

Zuidoost 314<br />

lossingen te vinden. Ondersteuning werd ook geboden<br />

35% 36% 19% 10%<br />

Totaal 1889<br />

bij het indienen van beroeps- of bezwaarschriften en<br />

18-30 jaar 31-40 jaar 41-50 jaar 50+<br />

figuur 11 Verdeling betaalde medewerkers over de locaties van SVAZ<br />

het invullen van de vele noodzakelijke formulieren. Be-<br />

(<strong>tot</strong>aal 45,5 fte)<br />

halve individuele begeleiding werd rond verschillende<br />

figuur 8 Percentages mannen en vrouwen onder de cliënten<br />

onderwerpen ook groepsbegeleiding geboden.<br />

31% 69%<br />

Vrouw Man<br />

figuur 9 Spreiding van cliënten over de diverse gemeenten<br />

m.u.v. Amsterdam<br />

<strong>Zaan</strong>stad 526<br />

Purmerend 218<br />

Wormerland 52<br />

Edam-Volendam 48<br />

Landsmeer 16<br />

Oostzaan 15<br />

achthonderdtwintig<br />

achthonderddertig<br />

Net als voor de fusie van de drie Stichtingen <strong>VluchtelingenWerk</strong><br />

werd de juridische en maatschappelijke<br />

dienstverlening voor een belangrijk deel gefinancierd<br />

door de gemeenten waar de cliënten wonen.<br />

Vrijwilligers<br />

achthonderdveertig<br />

Voor het niet-financierbare deel werd een beroep<br />

gedaan op fondsen en particulieren en uiteraard<br />

op de vrijwilligers die onbetaald diensten verlenen.<br />

Vrijwilligers kunnen meer tijd besteden aan een cliënt<br />

dan beroepskrachten die gebonden zijn aan subsidievoorwaarden.<br />

Vrijwilligers kunnen een cliënt wegwijs<br />

achthonderdvijftig<br />

achthonderdzestig<br />

Amsterdam 34 <strong>Zaan</strong>dam 11 Edam-Volendam 0,5<br />

Spreekuren<br />

achthonderdzeventig<br />

achthonderdtachtig<br />

Vanuit iedere locatie werden wekelijks door vrijwilligers<br />

en/of beroepskrachten spreekuren gehouden.<br />

Wat de locatie <strong>Zaan</strong>streek-Waterland betreft kwam<br />

daar in 2008 naast het spreekuur in <strong>Zaan</strong>dam ook een<br />

spreekuur in Purmerend bij. Naast de inloopspreekuren<br />

werden ook spreekuren op afspraak gehouden om<br />

achthonderdnegentig<br />

negenhonderd<br />

In <strong>Zaan</strong>streek-Waterland behoorden uitgenodigde<br />

vluchtelingen <strong>tot</strong> de cliënten voor het maatschappelijke<br />

spreekuur. Jaarlijks nodigt Nederland 500<br />

vluchtelingen uit die onder de hoede staan van de<br />

internationale vluchtelingenorganisatie UNHCR. De<br />

eerste opvang van deze vluchtelingen wordt verzorgd<br />

door het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers. Na een<br />

half jaar worden deze vluchtelingen voor huisvesting<br />

doorverwezen naar een gemeente. Naar Purmerend<br />

kwam een groep uitgenodigde vluchtelingen van tien<br />

volwassenen met vijftien kinderen. In <strong>Zaan</strong>stad kwam


negenhonderdtien<br />

negenhonderdtwintig<br />

20 in oktober de eerste groep van zestien volwassenen en<br />

figuur 12 Leeftijdscategorieën aanvragers gezinshereniging<br />

in 2008 een collecte voor het noodfonds gehouden.<br />

‘verdwijning’ in prostitutie of criminaliteit levensgroot 21<br />

vier kinderen en in december volgde de tweede groep<br />

van negen volwassenen en twee kinderen.<br />

46% 33%<br />

18-30 jaar 31-40 jaar<br />

12% 10%<br />

41-50 jaar 50+<br />

Een schriftelijk verzoek aan diverse fondsen leverde<br />

giften op en particulieren stortten donaties op:<br />

Noodfonds Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong><br />

aanwezig is. Deze jongeren werden door SVAZ opgespoord,<br />

hun situatie werd in kaart gebracht en zoveel<br />

mogelijk werd samen met hen een trajectplan opge-<br />

<strong>Zaan</strong> te Amsterdam: 321151<br />

steld. Voor ex-ama’s zonder verblijfsvergunning bleken<br />

Gezinshereniging<br />

In 2008 kon in Amsterdam voor 82 cliënten het gezins-<br />

Regionale Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong><br />

er vaak nog juridische mogelijkheden te zijn en ook de<br />

herenigingsdossier succesvol worden afgesloten; 55<br />

<strong>Zaan</strong> te <strong>Zaan</strong>dam: 146645952<br />

Pardonregeling bood soms een oplossing. Vervolgens<br />

cliënten worden in 2009 door SVAZ verder ondersteund<br />

werden de jongeren begeleid richting opleiding of<br />

bij de procedure gezinshereniging. Gemiddeld kostte de<br />

werk, dan wel op de mogelijkheid van terugkeer. Ook<br />

begeleiding een tijdsinvestering van 22 uur.<br />

Alleenstaande jonge vluchtelingen<br />

degenen die een verblijfsvergunning kregen, hadden<br />

(ex-ama’s)<br />

meer ondersteuning nodig dan de gemiddelde ‘gewone’<br />

volwassen vluchteling: het ontbrak soms in het geheel<br />

aan contacten of toekomstperspectief.<br />

Niet alleen onder de pardonners maar ook onder de<br />

overige cliënten bij de drie locaties waren veel vluchtelingen<br />

die gezinshereniging wilden aanvragen. Van<br />

uit locatie <strong>Zaan</strong>streek-Waterland werden 34 cliënten<br />

begeleid bij de aanvraag gezinshereniging. Daaronder<br />

waren een flink aantal complexe en soms schrijnende<br />

situaties. Op het spreekuur in Amsterdam kwamen<br />

wekelijks gemiddeld twee cliënten op het spreekuur<br />

die ondersteuning vroegen bij gezinshereniging. In<br />

2008 zijn in Amsterdam 137 cliënten (77 mannen en<br />

60 vrouwen) uit twintig verschillende herkomstlanden<br />

ondersteund bij een aanvraag voor gezinshereniging.<br />

De grootste groepen aanvragers waren vluchtelingen<br />

met een Somalische (26) of Afghaanse (25) achtergrond.<br />

Maar ook van mensen met als herkomstland<br />

Irak (8), Ivoorkust (6), China (5) en Soedan (4) kwamen<br />

meer dan twee aanvragen.<br />

Opvallend is dat het percentage vrouwen dat gezinshereniging<br />

aanvroeg groot was: 11% van de vrouwelijke<br />

JMB cliënten tegenover 5% van de mannelijke cliënten.<br />

Vooral alleenstaande moeders wilden hun kind of kinderen<br />

uit het land van herkomst laten overkomen.<br />

Ook bleek dat vergeleken met het <strong>tot</strong>ale cliëntenbestand<br />

de aanvragers voor gezinshereniging relatief<br />

vaak in de jongste leeftijdscategorie vielen (46% ten<br />

opzichte van 35% van het <strong>tot</strong>ale bestand).<br />

negenhonderddertig<br />

Noodfondsen<br />

negenhonderdveertig<br />

Om in de eerste levensbehoeften te voorzien van asielzoekers<br />

en vluchtelingen als geen enkele andere weg<br />

daartoe openstaat zijn in Amsterdam en <strong>Zaan</strong>streek-<br />

Waterland noodfondsen ingesteld. Hieruit kan in dringende<br />

gevallen een gift of een lening worden verstrekt,<br />

als op geen enkele andere instantie of familielid een<br />

beroep kan worden gedaan.<br />

In 2008 is regelmatig een beroep op de noodfondsen<br />

gedaan. Dat betrof onder andere situaties waarbij:<br />

- De uitkering niet (tijdig) was opgestart;<br />

- De legeskosten voor het verlengen van een verblijfsvergunning<br />

niet (tijdig) betaald konden worden;<br />

- De regeling van schuldsanering zodanig werd uitgevoerd<br />

dat voor cliënten of hun kinderen voedseltekort<br />

of huisuitzetting dreigde;<br />

- De kosten van een gezinshereniging moesten worden<br />

voorgeschoten;<br />

- Er sprake was van bijzondere calamiteiten.<br />

De noodfondsen worden gevuld met giften van particulieren<br />

en bedrijven. Een aantal kerken in <strong>Zaan</strong>stad heeft<br />

negenhonderdvijftig<br />

negenhonderdzestig<br />

negenhonderdzeventig<br />

SVAZ ondersteunde ook een grote groep alleenstaande<br />

jonge vluchtelingen, die ook wel ex-ama’s worden genoemd.<br />

Zij zijn als minderjarige alleen naar Nederland<br />

gekomen en volgden dezelfde procedure als volwassen<br />

asielzoekers. Omdat zij als minderjarige in het land<br />

van herkomst niet goed opgevangen zouden worden,<br />

mochten zij ook bij een negatieve beslissing op hun<br />

asielaanvraag in Nederland blijven. De minderjarige<br />

kreeg een verblijfsvergunning voor alleenstaande minderjare<br />

asielzoekers (ama’s). Met deze vergunning was<br />

verblijf in Nederland <strong>tot</strong> het achttiende jaar mogelijk.<br />

In die tijd hadden zij recht op opvangvoorzieningen en<br />

het volgen van onderwijs. Zodra deze jonge vluchtelingen<br />

echter achttien jaar waren geworden, moesten zij<br />

de opvangvoorziening verlaten. Veelal zonder inkomen<br />

of vaste woon- of verblijfplaats moesten de jongeren<br />

daarna in hun eigen levensonderhoud voorzien.<br />

De verwachting van de landelijke overheid dat veel<br />

jongeren dan wel zouden terugkeren naar het land van<br />

herkomst, bleek niet op te gaan. Veel van de jonge exama’s<br />

leefden op straat, waarbij het gevaar voor<br />

negenhonderdtachtig<br />

negenhonderdnegentig<br />

In 2008 werden in <strong>tot</strong>aal 168 ex-ama’s door SVAZ<br />

begeleid, waarvan 59 in <strong>Zaan</strong>stad en 109 in Amsterdam.<br />

In Amsterdam ging het om 32 ex-ama’s met status, 29<br />

ex-ama’s in procedure en 48 uitgeprocedeerden. De<br />

eerste twee groepen draaiden mee in de juridische en<br />

maatschappelijke begeleiding en de trajecten gericht op<br />

arbeidsmarkt en scholing. De groep uitgeprocedeerden<br />

werd in Amsterdam in 2008 wel begeleid door SVAZ,<br />

maar nog niet op financierbare basis. In samenwerking<br />

met Nidos en SAMAH en in overleg met de Bestuursdienst<br />

wordt in 2009 een projectvoorstel uitgewerkt<br />

voor deze groep jonge vluchtelingen in Amsterdam.<br />

Perspectief Project<br />

duizend<br />

Het Perspectief Project voor ex-ama’s in <strong>Zaan</strong>dam is<br />

een huiskamerproject voor alleenstaande asielzoekers<br />

en vluchtelingen tussen de 18 en 27 jaar. Uitgangspunt<br />

bij de start van dit project was het voorkomen van


duizendtien<br />

duizendtwintig<br />

22 problemen die kunnen ontstaan na een leven in de<br />

Suikerfeest en Kerstfeest. De jongeren namen deel aan<br />

23<br />

illegaliteit. Omdat de jongeren vaak al jaren zonder<br />

ouders of familie in Nederland verbleven, was er niet<br />

altijd sprake van een evenwichtige en stabiele opvoedingssituatie.<br />

Zaken als budgetteren, koken of het ontwikkelen<br />

van sociale vaardigheden behoefden in veel<br />

gevallen hulp en advies. Soms had een jongere al een<br />

kind, wat specifieke problemen met zich meebracht.<br />

Aan de (kleine) ruimten aan de Rozengracht waar het<br />

huiskamerproject voor ex-ama’s plaatsvond, werd<br />

in 2008 het nodige opgeknapt. De huiskamer was<br />

wekelijks drie dagen geopend: twee dagen stonden in<br />

het teken van hulpverlening en advies, de derde dag<br />

was meer gericht op sociale en culturele vaardigheden.<br />

Het bezoekersaantal bleef gemiddeld 7 of 8 jongeren<br />

per dag, maar er waren perioden dat er tussen de 12<br />

en 15 cliënten per dag de huiskamer bezochten. De<br />

overgrote meerderheid kwam in 2008 uit Angola en<br />

er kwamen meer jongens dan meisjes. De gemiddelde<br />

leeftijd lag tussen de 20-24 jaar.<br />

Resultaten Perspectief Project <strong>Zaan</strong>stad<br />

Aantal ex-ama bezoekers<br />

Aantal huiskamerbezoeken door ex-ama’s<br />

Aantal trajectplannen opgesteld met ex-ama’s<br />

Aantal ex-ama’s begeleid bij terugkeer naar land van herkomst<br />

Aantal ex-ama’s dat een verblijfsvergunning kreeg in 2008<br />

Aantal ex-ama’s dat eind 2008 nog in procedure was<br />

59<br />

1047<br />

37<br />

2<br />

6<br />

4<br />

Samen met de jongeren zijn diverse festiviteiten en<br />

thema’s georganiseerd: bowlen, poolen, meerdere<br />

barbecueavonden in de tuin, samen de wedstrijden van<br />

het Nederlandse Elftal op het EK kijken, Sinterklaas,<br />

duizenddertig<br />

duizendveertig<br />

een project van Bureau Discriminatiezaken <strong>Zaan</strong>dam<br />

waarbij sommigen voorlichting gaven op een VMBOschool<br />

en een aantal ex-ama’s brieven uitwisselde met<br />

<strong>Zaan</strong>se jongeren. In het voorjaar van 2008 werd bij<br />

Provincie en gemeente een aanvraag voor verlenging<br />

van het project ingediend. Vlak voor de zomer werd de<br />

aanvraag gehonoreerd: <strong>tot</strong> 1 juli 2009 zal het project in<br />

elk geval worden voortgezet.<br />

duizendvijftig<br />

duizendzestig<br />

duizendzeventig<br />

duizendtachtig<br />

duizendnegentig<br />

elfhonderd


elfhonderdtien<br />

elfhonderdtwintig<br />

elfhonderddertig<br />

elfhonderdveertig<br />

elfhonderdvijftig<br />

3 Participatie<br />

& Werk<br />

Doelstelling van Participatie & Werk (P&W)<br />

is het bieden van begeleiding bij inburgering,<br />

participatie en richting betaald werk via<br />

scholing, stage en werkervaringsplaatsen.<br />

Uitgangspunt hierbij zijn de wensen van de<br />

cliënten zelf. Vanuit de drie locaties van SVAZ<br />

werden tientallen projecten ontwikkeld die<br />

aansluiten bij de verschillende wensen en behoeften.<br />

In dit hoofdstuk een bloemlezing van<br />

die projecten.<br />

Wat inburgering betreft staat beheersing van de<br />

Nederlandse taal bij veel asielzoekers en vluchtelingen<br />

bovenaan het wensenlijstje. Soms omdat er een wachtlijst<br />

is voor taalcursussen, soms omdat vluchtelingen<br />

na een taalcursus hun taalbeheersing en communicatievaardigheden<br />

verder willen verbeteren.<br />

Taalcoaches<br />

In Edam-Volendam werkte een groep van 21 taalvrijwilligers<br />

begeleid door een professionele vrijwilliger.<br />

De taalvrijwilligers coachten op wekelijkse basis 21<br />

vluchtelingen of gezinnen in taalverwerving, met als<br />

doel actieve integratie in de Nederlandse samenleving<br />

te bevorderen. Het ging om een heel diverse groep<br />

vluchtelingen ook qua stadia van inburgering en<br />

integratie. Eind 2008 was er nog een wachtlijst van vier<br />

vluchtelingen die behoefte hadden aan ondersteuning<br />

door een taalcoach.<br />

Ook in Purmerend en omgeving hielpen vrijwilligers<br />

vluchtelingen op weg door middel van maatschappelijke<br />

activiteiten zoals een buurtcentrum bezoeken of<br />

naar de markt gaan. In het najaar startte het project<br />

Taalcoaches. Vanuit de locatie <strong>Zaan</strong>streek-Waterland<br />

werden trainingsbijeenkomsten voor taalcoaches<br />

gehouden.<br />

In Amsterdam voldeed een deel van de 190 wijkvrijwilligers,<br />

die gekoppeld werden aan een vluchteling, aan<br />

de vraag om meer in het Nederlands te kunnen praten.<br />

Soms in de vorm van individuele conversatielessen,<br />

maar vaak ook door samen in de eigen buurt activiteiten<br />

te ondernemen of samen instellingen te bezoeken.<br />

Wijkvrijwilligers organiseerden ook groepsbijeenkomsten<br />

voor vluchtelingen zoals in de Rivierenbuurt en de<br />

Pijp waar wekelijkse conversatielessen waren. Na een<br />

oproep in september groeide het aantal deelnemers<br />

<strong>tot</strong> zestig. Acht vrijwilligers gaven tijdens deze avonden<br />

groepsles op verschillende taalniveaus.<br />

figuur 13 Deelneemsters Pavem inburgering naar taalniveau<br />

n Taalniveau A1<br />

n Taalniveau A2<br />

elfhonderdnegentig<br />

18 12<br />

Pavem inburgeringscursus<br />

De 36 vrouwen die in 2007 in <strong>Zaan</strong>stad startten met<br />

hun inburgeringscursus kregen <strong>tot</strong> juni 2008 les in<br />

de Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse<br />

samenleving. Ook werkten zij verder aan het samenstellen<br />

van hun portfolio.<br />

In dit project werkte SVAZ samen met de Stichting<br />

Welsaen. In het voorjaar van 2008 deden 35 vrouwen<br />

praktijkexamen. In mei en juni volgde het theorieexamen.<br />

Vooral voor de vrouwen die op taalniveau A2<br />

twaalfhonderd<br />

25


twaalfhonderdtien<br />

26 waren begonnen is het examen succesvol geweest:<br />

In <strong>Zaan</strong>streek-Waterland volgden 277 cliënten in 2008 27<br />

zestien van de zeventien vrouwen zijn geslaagd.<br />

Bij het werken aan de portfolio werden vrijwilligers<br />

betrokken. Na afloop wilden de deelneemsters graag<br />

doorstromen naar een volgende cursus, een baan of<br />

vrijwilligerswerk. Het vier dagen per week aan de slag<br />

zijn was de meeste vrouwen, na een soms moeizame<br />

start, goed bevallen.<br />

Project ’Verbeeld je verhaal’<br />

Oudere vluchtelingen verkeren vaak in een isolement.<br />

Dat isolement doorbreken en de communicatieve vaardigheden<br />

van de ouderen versterken was de doelstelling<br />

van dit Amsterdamse project. Door het organiseren<br />

van positieve ontmoetingen met het Nederlandse<br />

publiek en bij hen bewustwording van de problematiek<br />

en de situatie van vluchtelingen te creëren, kon die<br />

doelstelling bereikt worden. Een groep van dertig<br />

oudere vluchtelingen bereidde een theatrale presentatie<br />

voor die vervolgens op verschillende plaatsen werd<br />

opgevoerd.<br />

Agenda Optredens ‘Verbeeld je verhaal’<br />

Datum Plaats<br />

Publiek<br />

14 januari<br />

16 januari<br />

22 februari<br />

5 maart<br />

Wereldpand<br />

Wereldpand<br />

Nieuw Vredenburg<br />

Surinameplein<br />

(VWN)<br />

twaalfhonderdtwintig<br />

twee groepen van de<br />

Joop Westerweelschool<br />

een groep van 25 genodigden<br />

een multigeneratieve groep<br />

van de zorginstelling<br />

genodigden, relaties, familie<br />

en vrienden van de deelnemers,<br />

medewerkers VWN<br />

Op 5 maart werd ook het boekje ‘Verbeeld je verhaal’ gepresenteerd.<br />

twaalfhonderddertig<br />

Project ’Gedeelde herinneringen’<br />

Met dit project werd een duurzaam contact tussen<br />

de oudere vluchtelingen en andere Amsterdamse<br />

ouderen nagestreefd. Het project bood zowel oudere<br />

vluchtelingen als oudere Nederlanders de mogelijkheid<br />

om op een creatieve en actieve manier door gedeelde<br />

herinneringen vorm te geven aan hun leven en daarbij<br />

hun levenservaringen te benutten om nieuwe contacten<br />

en netwerken te ontwikkelen. Gezamenlijk kon<br />

hierdoor aan een positieve toekomst worden gewerkt.<br />

In 2008 werden acht workshops gerealiseerd en werd<br />

een draaiboek voor de voorstelling ‘Museum van het<br />

Geheugen’ gemaakt. Daarnaast werden er voorbereidingen<br />

getroffen voor een filmpresentatie van dit<br />

project.<br />

In het vierde kwartaal werd een begin gemaakt met<br />

het ontwikkelen van een volgend project voor oudere<br />

vluchtelingen onder de titel: ‘Tussen verdriet en veerkracht’.<br />

Mediatheek<br />

twaalfhonderdveertig<br />

In de ontvangstruimte voor de spreekuurcliënten in<br />

Amsterdam is in het najaar 2008 een mediatheek<br />

geopend. Via een computerprogramma kunnen vluchtelingen<br />

hier hun Nederlandse taal oefenen. Van die<br />

mogelijkheid werd door cliënten meteen veel gebruik<br />

gemaakt. Dit project werd gesponsord door de<br />

Congrestolken, die op 11 november de mediatheek<br />

kwamen bezichtigen.<br />

twaalfhonderdvijftig<br />

twaalfhonderdzestig<br />

twaalfhonderdzeventig<br />

Computerproject<br />

Optimale communicatiemiddelen en de beschikbaarheid<br />

van informatie vergroten de kansen op werk en<br />

maatschappelijke participatie. De beschikking over<br />

een computer met internetverbinding is daarvoor essentieel.<br />

Enkele jaren geleden zijn <strong>VluchtelingenWerk</strong><br />

<strong>Zaan</strong>streek-Waterland en Edam-Volendam daarom gestart<br />

met een computerproject. Bedrijven en particulieren<br />

wordt gevraagd om computers te doneren. Een<br />

team van vrijwilligers en cliënten bemiddelden bij het<br />

verkrijgen van een computer en de installatie ervan. In<br />

<strong>Zaan</strong>stad zijn inmiddels 391 computers omgebouwd,<br />

opgeknapt en geplaatst bij cliënten. Ook bij vluchtelingen<br />

in Edam-Volendam werden computers geplaatst<br />

en geïnstalleerd. Prioriteit werd gegeven aan gezinnen<br />

met schoolgaande en studerende kinderen.<br />

Trajectbegeleiding<br />

twaalfhonderdtachtig<br />

Vanuit alle drie de locaties werd trajectbegeleiding<br />

richting arbeidsmarkt geboden. In Amsterdam zijn voor<br />

178 cliënten doorgeleidingsadviezen geschreven en is<br />

in 2008 de trajectbegeleiding afgerond. Een bijzondere<br />

groep betrof de WIN-cliënten die in 2008 nog een<br />

traject volgden. Over het algemeen waren het cliënten<br />

die door gecompliceerde omstandigheden niet eerder<br />

in de gelegenheid waren om een traject af te ronden.<br />

Door intensieve begeleiding en doorverwijzing is het<br />

gelukt om eind 2008 met alle achttien cliënten eindgesprekken<br />

te voeren. Daarbij is informatie verstrekt<br />

en zijn de cliënten intern doorgeleid naar de andere<br />

projecten binnen SVAZ en extern naar de Taalwijzer of<br />

de Dienst Werk en Inkomen.<br />

het traject maatschappelijke begeleiding.<br />

In figuur 14 is de spreiding van die cliënten over de<br />

verschillende gemeenten te zien.<br />

In <strong>Zaan</strong>stad werden bovendien twee Doen! Trajecten<br />

afgerond, waarbij cliënten intensief begeleid werden<br />

als voorbereiding op vrijwilligerswerk of scholing. Deze<br />

trajecten zijn beslist als geslaagd te betitelen.<br />

Ook in Edam-Volendam werd individueel maatwerk<br />

geleverd. In 2008 zijn tien vluchtelingen intensief<br />

begeleid. Van deze groep hebben vijf vluchtelingen<br />

passend werk of een passende opleiding gevonden.<br />

Twee trajecten zijn afgesloten maar hebben geen baan<br />

opgeleverd en drie trajecten lopen nog door in 2009.<br />

figuur 14 Spreiding cliënten maatschappelijke begeleiding over<br />

verschillende <strong>Zaan</strong>se gemeenten<br />

<strong>Zaan</strong>stad 145<br />

Wormerland 16<br />

Oostzaan 6<br />

Purmerend 102<br />

Landsmeer 8<br />

twaalfhonderdnegentig<br />

Niemand aan de Kant (NadK)<br />

dertienhonderd<br />

Tachtig cliënten namen in Amsterdam deel aan de<br />

Niemand aan de Kant trajecten waarbinnen succesvol<br />

naar scholing en stage werd bemiddeld. Succesvol<br />

betekende dat een cliënt een periode van zes maanden<br />

stage heeft afgerond of zelfs binnen die periode een<br />

betaalde baan heeft gevonden.


dertienhonderdtien<br />

Wereldwerk aan de <strong>Zaan</strong><br />

28 Het traject bestond naast stage uit een basiscursus,<br />

Amsterdam een project om de deelname van vluch-<br />

29<br />

taalscholing of computerlessen en individuele<br />

begeleiding. In het tweede kwartaal werd er naast de<br />

reguliere conversatielessen, een aparte groep opgestart<br />

voor conversatieles aan niet-Nederlandstaligen.<br />

Vooral pardonners waren niet eerder in de gelegenheid<br />

om taalcursussen te volgen. Sommige pardonners<br />

spraken letterlijk geen woord Nederlands. Voor<br />

deze groep was het belangrijk een start te maken met<br />

het Nederlands, omdat de inburgering in Amsterdam<br />

onvoldoende van de grond kwam en mensen langdurig<br />

moesten wachten op plaatsing in een reguliere<br />

taalcursus.<br />

Afhankelijk van de wensen van de deelnemers werden<br />

stageplaatsen gezocht bij ondermeer de gemeente,<br />

verzorgingstehuizen, dokterspraktijken, bouwbedrijven,<br />

sportscholen, winkels, scholen en<br />

hotels. Vervolgens werden de meeste cliënten geplaatst<br />

op een stage. Ongeveer een kwart ging naar<br />

Pantar, een leerwerkbedrijf voor cliënten die veel<br />

ondersteuning nodig hebben op de werkvloer. De<br />

rest van de cliënten werd geplaatst op zelfstandige<br />

stages. Eind juni hadden zestig cliënten een stageplaats<br />

gevonden. Twee van hen zijn in 2008 naar een<br />

reguliere baan bemiddeld. In <strong>tot</strong>aal hebben 63 clienten<br />

(40 mannen en 23 vrouwen) het NadK traject succesvol<br />

afgerond en het certificaat verkregen.<br />

figuur 15 Afgeronde NadK trajecten in 2008<br />

n Succesvol afgerond<br />

n Negatief resultaat<br />

dertienhonderdtwintig<br />

63 17<br />

dertienhonderddertig<br />

dertienhonderdveertig<br />

Vluchtelingen Vakgenoten (VluVaK)<br />

Vluchtelingen met een verblijfsstatus binnen een jaar<br />

begeleiden, zodat zij doorstromen naar betaald werk<br />

was kort samengevat de doelstelling van het project<br />

Vluchtelingen Vakgenoten. De begeleiding kon bestaan<br />

uit sollicitatietraining, conversatie- en computerles en<br />

individuele begeleiding bij het zoeken van en solliciteren<br />

naar een baan en nazorg. Om een succesvolle<br />

bemiddeling naar regulier werk te realiseren werd<br />

ondermeer samengewerkt met Emplooi, een landelijke<br />

organisatie die vluchtelingen bemiddelt naar werk, de<br />

Rotary en Common Purpose. In 2008 vond de afronding<br />

van dit in 2005 gestarte project plaats met de laatste<br />

twintig cliënten. Acht van hen stroomde door naar<br />

regulier werk, zes naar werkervaringsplaatsen en twee<br />

naar een stageplaats. Vier cliënten konden niet succesvol<br />

worden bemiddeld.<br />

Op 5 juni hield locatie Amsterdam een ‘terugkomavond’<br />

voor oud-deelnemers aan het VluVak project. Net als<br />

tijdens de trainingen begon ook de terugkomavond met<br />

een ‘rondje ontwikkelingen’ waarin iedereen vertelde<br />

hoe het hem/haar was vergaan na afloop van het traject<br />

Vluchtelingen Vakgenoten. Daarna vond er een uitwisseling<br />

van ervaringen plaats. Sommige vluchtelingen<br />

hadden veel moeite om zich staande te houden op de<br />

werkvloer terwijl anderen zich er doorheen geslagen<br />

hebben. Er werden over en weer adviezen uitgewisseld.<br />

Degenen zonder betaalde baan gaven aan behoefte te<br />

hebben aan begeleiding bij het vinden van werk. Zij zijn<br />

doorverwezen naar Emplooi en naar Goed Werk (een<br />

uitzendbureau voor vluchtelingen).<br />

De bijeenkomst was een succes en door deze avond is<br />

het besef gegroeid dat nazorg na plaatsing van belang<br />

is om de baan te behouden.<br />

dertienhonderdvijftig<br />

dertienhonderdzestig<br />

dertienhonderdzeventig<br />

Zes vrijwilligers en vijftien cliënten runden het in<br />

2008 gestarte project ‘Wereldwerk aan de <strong>Zaan</strong>’ in<br />

<strong>Zaan</strong>dam. Begonnen werd met een fietsenmakerij,<br />

een winkel, een transportservice voor tweedehands<br />

meubilair. Ook werden er kleine reparaties uitgevoerd<br />

en kledingmarkten gehouden. Het <strong>Zaan</strong>se computerproject<br />

verhuisde naar de ‘Wereldwerk aan de <strong>Zaan</strong>’<br />

ruimte en kon daardoor uitbreiden. Voor de cliënten,<br />

die actief participeerden, boden de uiteenlopende<br />

werkzaamheden een prima omgeving om nader kennis<br />

te maken met de Nederlandse samenleving, om de taal<br />

te oefenen en om werkervaring op te doen.<br />

Om dit initiatief stevig op de rails te zetten werden<br />

er subsidieaanvragen ingediend en gesprekken met<br />

fondsen gevoerd. Er werd een bouwtekening gemaakt<br />

voor aanpassing van het gebouw en een gemeentelijke<br />

vergunning voor de verbouwing aangevraagd en verkregen.<br />

De ontwikkelde methodiek voor het Banenoffensief<br />

werd uitgebreid en aangescherpt, waarbij zowel<br />

een aanbod voor sociale activering als voor werktoeleiding<br />

en reïntegratie werd ontwikkeld. Eind 2008 was<br />

er nog wel onduidelijkheid over de precieze voortgang<br />

van het project.<br />

Project ‘Vluchtelingen Vrouwen in<br />

Besluitvorming en Bestuur’<br />

Vluchtelingenvrouwen zijn sterk ondervertegenwoordigd<br />

in besluitvorming en besturen, ook waar het<br />

hun directe woon en leefomgeving betreft. In samenwerking<br />

met het Amsterdams Steunpunt Wonen, het<br />

Wereldpand en de Woonbond startte SVAZ locatie<br />

dertienhonderdtachtig<br />

dertienhonderdnegentig<br />

telingenvrouwen aan besturen van maatschappelijke<br />

organisaties, verenigingen, commissies en raden te<br />

vergroten.<br />

Doelstelling van dit project:<br />

• Empowerment van vluchtelingenvrouwen en<br />

vergroten van hun bestuurlijke kennis en vaardigheden.<br />

• Interculturalisatie van besturen in de welzijnsector<br />

en woonsector, waardoor vluchtelingenvrouwen ook<br />

daadwerkelijk toegang hebben <strong>tot</strong> die besturen.<br />

Aan het eerste deel van de doelstelling (empowerment)<br />

werd gewerkt tijdens de tiendaagse training<br />

‘Vluchtelingenvrouwen in het bestuur’ waaraan dertig<br />

vrouwen deelnamen. Vanaf eind augustus werden ook<br />

gesprekken gevoerd met besturen die mogelijk een<br />

stageplaats hadden voor een trainee van dit project.<br />

Aan de besturen werd begin december een eerste<br />

workshop ‘Interculturalisatie van besturen” aangeboden<br />

in samenwerking met Jaffar-consultancy. Vervolgens<br />

werden de trainees gekoppeld aan vrijwillige<br />

mentoren, die zich beschikbaar stelden om de trainees<br />

tijdens hun stage te begeleiden. Komend jaar beginnen<br />

de deelneemsters aan hun stageperiode.<br />

Project ‘Voorlichting op Scholen’<br />

veertienhonderd<br />

In het najaar 2008 is door SVAZ locatie Amsterdam de<br />

pilot van het project Voorlichting op Scholen uitgevoerd.<br />

Doelstelling is scholieren bekend te maken met<br />

de problematiek van vluchtelingen en de organisatie<br />

<strong>VluchtelingenWerk</strong>. Het bordspel ‘Vlucht om de<br />

wereld’, werd ontwikkeld om vooral het begrip en het<br />

draagvlak onder jongeren te verbreden.


veertienhonderdtien<br />

30 In tien Amsterdamse (brug)klassen is door wisselende<br />

teams van steeds twee vrijwilligers - waarvan één als<br />

vluchteling naar Nederland is gekomen - voorlichting<br />

gegeven over vluchtelingen en over het werk van <strong>VluchtelingenWerk</strong>.<br />

Hierbij zijn ongeveer 200 leerlingen<br />

bereikt. Omdat dit project zeer succesvol was, wil SVAZ<br />

deze voorlichtingsactiviteit in het voorjaar van 2009<br />

graag uitbreiden en borgen.<br />

31<br />

Belastingservice<br />

veertienhonderdtwintig<br />

Evenals in voorgaande jaren heeft de Vluchtelingen-<br />

Werkgroep Edam-Volendam met medewerking en<br />

assistentie van de belastingdienst een belastingavond<br />

voor vluchtelingen georganiseerd. Door de belastingdienst<br />

speciaal voorgelichte en geïnstrueerde vrijwilligers<br />

hielpen de vluchtelingen bij het invullen van de<br />

belastingaangiftes. Deze avond was een groot succes.<br />

In <strong>tot</strong>aal hebben 23 vluchtelingen(-families) gebruik gemaakt<br />

van deze service. <strong>VluchtelingenWerk</strong> assisteerde<br />

de vluchtelingen ook in het vervolgtraject.<br />

veertienhonderddertig<br />

veertienhonderdveertig<br />

veertienhonderdvijftig<br />

veertienhonderdzestig<br />

veertienhonderdzeventig<br />

veertienhonderdtachtig<br />

veertienhonderdnegentig<br />

anderhalfduizend


vijftienhonderdtien<br />

vijftienhonderdtwintig<br />

vijftienhonderddertig<br />

vijftienhonderdveertig<br />

vijftienhonderdvijftig<br />

4 De<br />

Organisatie<br />

vijftienhonderdtachtig<br />

Per 1 januari 2008 is de regionale Stichting<br />

<strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong> ontstaan<br />

uit de fusie van de Stichtingen Vluchtelingen-<br />

Werk uit Amsterdam, <strong>Zaan</strong>streek e.o. en Waterland.<br />

Deze fusie was een paar jaar eerder<br />

door <strong>VluchtelingenWerk</strong> Nederland geïnitieerd.<br />

Streven van <strong>VluchtelingenWerk</strong> Nederland was<br />

aanvankelijk om <strong>tot</strong> twaalf provinciale organisaties<br />

vluchtelingenwerk te komen. Later is dit<br />

gewijzigd in achttien regionale stichtingen. Een<br />

daarvan werd de Stichting <strong>VluchtelingenWerk</strong><br />

<strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong> die nu werkt voor vluchtelingen<br />

en asielzoekers in de volgende gemeenten:<br />

Amsterdam, Edam-Volendam, Waterland,<br />

Purmerend, Oostzaan, Wormer, <strong>Zaan</strong>stad en<br />

Landsmeer. Met deze fusie wordt beoogd de innovatieve<br />

kracht en efficiency in de bedrijfsvoering<br />

te optimaliseren, waardoor de continuïteit<br />

van het vluchtelingenwerk in het werkgebied<br />

van de fusiepartners kan worden behouden dan<br />

wel verbeterd.<br />

De fusiepartners waren qua aard en omvang tamelijk<br />

verschillend. De grootste daarvan was Vluchtelingen-<br />

Werk uit Amsterdam waar de dienstverlening werd geboden<br />

door 35 beroepskrachten met daarnaast een grote<br />

groep vrijwilligers. Binnen <strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Zaan</strong>streek<br />

e.o werden de vrijwillige dienstverleners begeleid<br />

door elf betaalde werkbegeleiders of projectcoördinatoren<br />

en de Vluchtelingenwerkgroep Edam-Volendam<br />

was een vrijwilligersorganisatie met als enige betaalde<br />

kracht een parttime coördinator. De dienstverlening<br />

door de verschillende Stichtingen <strong>VluchtelingenWerk</strong><br />

was – voor zover gefinancierd door de overheid – afhankelijk<br />

van de voorwaarden die de diverse gemeenten<br />

daaraan stelden. Voor de fusiepartners was onduidelijk<br />

wat de meerwaarde van de gefuseerde organisatie zou<br />

zijn. Zeker omdat de drie locaties op zich prima draaiden.<br />

Startpunt was een gefuseerde organisatie waarvan<br />

de partners, ondanks dat zij met een fait accompli waren<br />

geconfronteerd, alles in het werk hebben gesteld om de<br />

fusie <strong>tot</strong> een succes te maken.<br />

Nieuwe start<br />

vijftienhonderdnegentig<br />

zestienhonderd<br />

Per 1 januari trad het nieuwe bestuur in functie en eind<br />

december 2008 bestond het bestuur uit bestuursleden<br />

afkomstig uit de hele regio: mevrouw M. Aliyou,<br />

mevrouw M. van den Berg, de heer M. Blankman,<br />

de heer H. Blocks (voorzitter), de heer K. Kroesen,<br />

de heer J. Stengs (penningmeester), mevrouw M. Spronk<br />

(secretaris), mevrouw W. Swildens en mevrouw L. Tan.<br />

De managers startten in het voorjaar met een fusieoverleg<br />

om – met vallen en opstaan – zoveel mogelijk<br />

maatregelen ten gevolge van de fusie gezamenlijk te<br />

implementeren. Over het Sociaal plan werd met de<br />

regiobestuurder van ABVAKABO FNV eind februari<br />

overleg gevoerd. In mei werd voor de coördinatie van de<br />

ontwikkeling en uitvoering van het P&O en Arbobeleid<br />

voor de drie locaties een SVAZ breed managementoverleg<br />

ingevoerd. Voor alle medewerkers van de drie<br />

locaties zijn functiebeschrijvingen gemaakt en voor het<br />

voeren van functioneringsgesprekken werd een leidraad<br />

vastgesteld.<br />

In augustus werd samen met ABVAKABO FNV, FCB en<br />

de directie SVAZ een personeelsbijeenkomst gehouden<br />

over het opzetten van een ondernemingsraad (OR). Om<br />

verzekerd te zijn van een regionale vertegenwoordiger in<br />

de OR is gekozen voor het kiesgroepenstelsel. Maandag<br />

29 september 2008 vond de eerste bijeenkomst plaats<br />

van de OR in oprichting.<br />

33


zeventienhonderdtien<br />

36 In Amsterdam zijn door SVAZ bij de betrokken instan-<br />

Op vrijdag 20 juni - de Dag voor de Vluchteling - werd<br />

37<br />

ties ondermeer de volgende problemen aangekaart:<br />

aan het Surinameplein Open Huis gehouden en op<br />

26 september werd het vijfentwintig jarige jubileum<br />

• Adequate voorlichting over de inhoud en consequen- groots gevierd. Op die dag werd speciale aandacht<br />

ties van het kachelabonnement ontbrak. Voor cliën-<br />

besteed aan de arbeidsmarktpositie van vluchtelingen<br />

ten met een zeer laag inkomen (en vaak schulden)<br />

in Amsterdam.<br />

was het abonnement te duur, maar er was geen<br />

Dat – ondanks vaak negatieve geluiden in de media –<br />

alternatief. Het grootste knelpunt betrof echter het<br />

het draagvlak op verschillende niveaus zeer zeker<br />

opzeggen van het abonnement bij verhuizing of bij<br />

aanwezig is, komt naar voren uit de volgende spontane<br />

verkrijging van centrale verwarming. Voor medio<br />

acties uit de samenleving:<br />

januari 2009 wordt hiervoor een voorstel van de<br />

In <strong>Zaan</strong>stad werd graag gebruik gemaakt van het aan-<br />

leverancier van het kachelabonnement verwacht.<br />

bod van de Serviceclub Dinheren. Op een zaterdag in<br />

november kookte de Serviceclub Dinheren in Buurt-<br />

• Als vluchtelingen een vergunning krijgen, moeten ze centrum De Poelenburg voor een groep van vijftig<br />

een ziektekostenverzekering afsluiten en premie<br />

vluchtelingen een voortreffelijke maaltijd. Dit werd<br />

afdragen, terwijl zij nog niet over een inkomen of uit- georganiseerd door ‘De Nieuwe Winst’.<br />

kering beschikken. Als de uitkering dan eindelijk rond Door VMBO-school Compas werd een Sinterklaasfeest<br />

is, heeft de cliënt al een schuld bij de zorgverzekeraar georganiseerd voor ongeveer vijftig kinderen van<br />

opgebouwd terwijl men in die periode geen gebruik<br />

vluchtelingen en asielzoekers, waarbij alle kinderen<br />

heeft willen en durven maken van de zorgverzeke-<br />

een cadeautje kregen.<br />

ring. Eind december was nog geen oplossing in zicht. Eind van het jaar bood een bedrijf kerstpakketten aan<br />

voor cliënten van SVAZ. In december werden 150 ge-<br />

• Pardonners met een (soms kleine) schuld kwamen<br />

zinnen en alleenstaanden tijdens de spreekuren in een<br />

niet in aanmerking voor een lening voor inrichtings-<br />

van de locaties verrast met een doos met etenswaren<br />

kosten via de Gemeentelijke Kredietbank (GKB). In<br />

overleg met DWI is hiervoor een oplossing gevonden.<br />

en kleine cadeaus.<br />

Draagvlakverbreding<br />

zeventienhonderdtwintig<br />

Aan draagvlakverbreding voor de positie van vluchtelingen<br />

is in 2008 veel aandacht besteed. Waar mogelijk<br />

werd publieksvoorlichting over <strong>VluchtelingenWerk</strong><br />

gegeven door medewerkers en vrijwilligers.<br />

Net als voorgaande jaren werkten wijkvrijwilligers uit<br />

Amsterdam mee aan het Bevrijdingsfestival op 5 mei.<br />

zeventienhonderddertig<br />

zeventienhonderdveertig<br />

zeventienhonderdvijftig<br />

zeventienhonderdzestig<br />

zeventienhonderdvijfenzestig<br />

maal pardon


<strong>VluchtelingenWerk</strong> <strong>Amstel</strong> <strong>tot</strong> <strong>Zaan</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!