1 - Vereniging tegen de Kwakzalverij

More documents

Recommendations

Info

Hoe men in Dnitschland met kwakzalvers handelt. Veroordeeling van den fabrikant van het baardontwikkelings-middel van Prof. Migargee. Als voorbeeld hoe men in Dnitschland tegen de kwakzalvers te velde trekt, en ook omdat het middel van PROF. MIGARGEE bij ons te lande, o. a. uit den omslag van de Duitsche illustraties, geen onbekende is, nemen wij het volgende uit de Berliner Börsen-Zeitung over : Voor de kamer voor strafzaken te Keulen verscheen Martin Bosse, fabrikant van het baardontwikkeling smiddel van Prof. Migargee, aangeklaagd wegens bedrog. In zijn bekende reclames betiteld de aangeklaagde zijn middel als zeker werkend doch aan 't slot vermeldt hij dat, wanneer bij doelmatige aanwending geen resultaat wordt verkregen, de som, voor het middel betaald, zal worden teruggegeven. De prijs van een klein fleschje — nog geen 50 Pf. waard — bedraagt 3 Mark. De opgeroepen deskundigen waren eenstemmig van oordeel, dat een middel tot ontwikkeling van het haar niet bestaat, het hier bedoelde middel kon slechts als huidprikkel werken. De yoorgelezen verklaringen van de getuigen, meestal afkomstig van jongelieden uit verschillende plaatsen van Dnitschland, die zich in korten tijd een fraaien baard wilden laten groeien, gaf herhaalde malen aanleiding tot hilariteit. Een melkmuil was voor het wondermiddel zóó in extase, dat hij het benoodigde geld van zijn vader stal. De meeste getuigen hadden natuurlijk het middel zouder gevolg aangewend ; intusschen ontbrak het ook niet aan tegenovergestelde verklaringen. Eén getuige zelfs stelde zich voor aan de rechtbank met een prachtigen vollen baard, dien hij beschouwde als een product van het baardmiddel. De beschnldiging nam aan, dat de z.g. Prof. Migargee tot het rijk der fabels behoorde, waartegenover de beklaagde verklaarde, dat hij, tot voor zes jaar geleden van den thans gestorven Prof. Migargee van Amerika een planten-extract had verkregen, dat hij bij het bereiden van zijn middel gebruikte. De eisch was 4 maanden gevangenisstraf voor BOSSE, terwijl voor een verkoopster van het middel, die mede aangeklaagd was, 300 Mark boete werd gevraagd. De verdediger vroeg vrijspraak, daar men hier niet met een valsche voorspiegeling van zaken te doen had ; door de belofte van terugbetaling van de kosten als 't middel niet hielp , welke terugbetaling ook werkelijk had plaats gehad, had de beklaagde zelf toegegeven, dat zijn middel niet in alle gevallen en bij ieder persoon succes zou hebben. Het gebruik van den naam „ Mirgargee" diende slechts als reclamemiddel, zooals het dikwijls gebeurt, dat men de namen van groote mannen als reclame bezigt, ten bewijze waarvan de verdediger een groot getal andere advertenties voorlas. De rechtbank vond echter den beklaagde schuldig aan bedrog en veroordeelde, hem, omdat hij reeds vroeger 2 maal wegens dergelijke wetsovertredingen was gestraft, tot een geldboete van 3000 Mark. De rechter oordeelde, dat de valsche voorspiegeling daarin bestond, dat de beklaagde in zijn advertenties sprak van een middel van Prof. Migargee, terwijl hij in werkelijkheid zelf moest toegeven, dat hij in de laatste zes jaar niets meer van dien professor had ontvangen. Wanneer ook dergelijke annonces meermalen en ongestraft voorkwamen, dan was dit toch geen reden om den beklaagde te straffen. Op de wet rust de plicht, ook de dommen te beschermen, (f) De verkoopster werd vrijgesproken. (t) Wij cursiveeren. Weer eens Scott's Emulsie. Zoo op gezetten tijd van 't jaar, op 't meest gunstige tijdstip, komen de kwakzalvers weer uit de hoeken. Tegen den winter zien we Crème Simon en Crème Lange weer tegen winterhanden enz. te voorschijn treden (tegenwoordig vermeerdert met La Congoline van VICTOR VAISSŒR), worden de haverstroopraeparaten weer meer geadverteerd en verveelt PoweVs Balsem van anijszaad ons meer dan ooit. Ook Scott's emulsie wordt opnieuw opgerakeld en er gaat bijna geen dag voorbij waarop we ; in een of ander blad, niet onthaald worden op een getuigschrift van een Hooggeleerden of Zeergeleerden Heer, die de waarde van Scott's emulsie hemelhoog verheft. 't Kan daarom geen kwaad dat wij, onder verwijzing naar 't geen wij over dit middel in onze maandbladen van Juni en Juli '91 en Januari '92 schreven, ook een getuigschrift van onze zijde geven. Of SCOTT & BOWNE , LIMITED , dit getuigschrift zullen laten overdrukken betwijfelen wij. ,Scott's emulsie", zoo wordt beweerd, „is te beschouwen als de beste bereiding van Levertraan". Leugen ; de samenstelhag van de emulsie, een mengsel van levertraan, hypophosphieten en glycerine, zooals zij op de étiquette is aangegeven, is niets nieuws, maar zou toch misschien aan een goed praeparaat het aanzijn kunnen geven ; ware het niet dat de werkelijke samenstelling, zooals het scheikundig onderzoek heeft geleerd, zoo aanmerkelijk van de opgegevene verschilt. Men vergelijke zelf: Opgegeven samenstelling : 50.0 pCt. zuivere levertraan 1.5 „ hypophosphieten 48.5 „ chemisch zuivere glycerine, gom en essence. Gevonden samenstelling : 32.41 pCt. olie(waarvan slechts25—30 pct.levertraan) 0.48 „ tragacanth 1.76 „ kleverige stof (gom) 1.00 „ hypophosphieten 17.56 „ glycerine, gearomatiseerd met kaneelolie. De rest bestaat uit water. Neemt men in aanmerking dat juist op die 50 pCt. levertraan door de fabrikanten van Scott's emulsie zoo uitdrukkelijk de aandacht wordt gevestigd en dat die groote hoeveelheid aangenaam smakende levertraan juist de hoofdfactor van het bewonderenswaardig geneesmiddel moet zijn, dan kunnen wij, afgaande op de analyse, gerust verklaren : Scott's emulsie is te beschouwen als een van de slechtste bereidingen van levertraan. Men begrijpe ons wel ; wij trekken niet te velde tegen de ingrediënten van Scott's emulsie, (levertraan en hypophosphieten zijn geneesmiddelen, die door de geneesheeren dikwijls met goed succes worden voorgeschreven) maar tegen de wijze waarop dit mengsel als iets bijzonders wordt aangeprezen en wegens de leugens die de aanprijzing vergezellen. Wil een geneesheer een emulsie van levertraan, vermengd met hypophosphieten aan een zieke voorschrijven , dan behoeft hij waarlijk niet bij de buitenlandsche kwakzalvers terecht te komen. Elk Nederlandsen apotheker zal, op zijn voorschrift, een dergelijke emulsie gaarne bereiden , zelfs met 50 pet. levertraan en meer en hij en de zieke kunnen dan zeker zijn a dat zij een praeparaat verkrijgen, dat, uit deugdelijke grondstoffen bereid, juist de samenstelling bezit, die de. geneesheer verlangt en de patiënt zal er nog goedkooper bij varen. Wij hebben 'nog een ander attest voor Scott's emulsie. Het is niet alleen een slechte bereiding van levertraan — maar het is tevens een kwakzal versmiddel in den volsten zin des woords. Scott's emulsie wordt aanbevolen als een allesgenezer ; longtering, bloedarmoede, verzwakking, verkoudheid, klierziekte, griep, bezetting op de borst en nog meerdere kwalen , zij moeten allen , zoo wordt er gezegd — en door fraaie attesten bewezen — voor Scott's emulsie wijken. Maar nu vragen wij, voor de zooveelste maal, is het mogelijk dat één middel bij zooveel geheel verschillende kwalen als uitstekend geneesmiddel dienst kan doen ? Moet niet ieder denkend mensch het leugenachtige van een dergelijke bewering in 't oog vallen en hem terecht met wantrouwen tegen dusdanige onfeilbare middelen vervullen ? Scott's emulsie wordt vooral aanbevolen bij kinderziekten. Wie zijn kinderen tegen ernstig gevaar wenscht te behoeden sla onze waarschuwing tegen dit middel niet in den wind. Te veel spectakel voor een paar ulevellen. (Haverstroo-Pästilles). Eenige weken geleden lazen wij de volgende hartverheffende ontboezemingen op vier verschillende plaatsen in een en 't zelfde no. van de N. Bott. Ct. „ een gelukkige glimlach verhelderde haar gelaat ! Ja, dat was het, wat zg zocht! Juist, dat was de naam! Alewijn's Haverstroo-Pastilles, die het vorige jaar haar neefje zoo goed tegen de hoest geholpen hadden, en die ze nu haar kleintje zou geven. Alewijn's Haverstroo-Pastiles, bereid met de echte kaneelolie . . . . . v. . . «J . . (Adressen waar deze Haverstroo-Pastilles te verkrijgen zijn, 'zie pagina 4 aan den voet van dit blad.)" „ . . fï.rM . en daar waar niets vermocht te helpen, waren eenvoudig eenige zakjes Alewgn's Haverstroo-Pastilles, van slechts 25 cent het zakje, voldoende om het hoesten te verminderen, te doen wegnemen (Adressen enz.)" t arme, onwetende moeder, waarom staat gfj uw naar adem hggend kind, dat vreeselgk door de , kinkhoest te lgden heeft, zoo hulpeloos aan te gapen, terwijl £ e > door het geregeld geven der Alewijn's Baverstroo- Pastilles het in uwe macht hebt, het kind spoedig te genezen V. . . (Adressen enz.)" „ eene krampachtige hoest die hem, sedert hg de influenza had, nog niet verliet, belette hem met spreken voort te gaan ; hg nam uit het bg hem liggende zakje een Alewijn's Haverstroo-Pastille, waarna het hoesten onmiddellgk ophield, en met een heldere stem vervolgde hg 38? !§|,. . (Adressen enz.)" Inderdaad een vreemde wijze van reclame, die echter niet oorspronkelijk is. In de talrijke boekjes, door buitenlandsche kwakzalvers de wereld ingezonden, vindt men meermalen dergelijke aangrijpende verhalen. Maar, wij moeten het bekennen, de firma ALEWJJN doet haar best ; er behoort een zekere kunstvaardigheid toe om het publiek zoover te brengen, dat het zeer gewone ulevelletjes voor 25 ct. het hektogram koopt. Het kan toch bij den koekbakker veel goedkooper terecht. Want dat die Ha verst roopastilles geen bijzondere waarde hebben, al zijn zij ook met een afkooksel van het als geneesmiddel niets beteekenend haverstroo gemaakt, nebben wij reeds in onze nos. van Januari, Februari en Maart 1891 aangetoond. Of de methode, door Alewijn thans gevolgd, succes zal hebben ? Wij betwijfelen het ; ons publiek is op het punt van geneesmiddelen zeer lichtgeloovig, maar dat het zóó dwaas zou zijn, dat het de bovenstaande annonces als iets anders zou beschouwen dan brutale „ humbug" . . . neen, dat wil er bij ons niet in. Wij houden het er voor dat de firma Alewijn te veel spektakel voor hare ulevelletjes heeft gemaakt ; zij heeft zich te veel bloot gegeven. Correspondentie. — Als nieuwe leden met 1 Januari 1893 zgn toegetreden : de heeren A. Veenhuizen te 's H age; H. C. J. Muller te- Amsterdam. — Aan allen, die ons de Shaker-Bevue toezonden, onzen dank. — H. v. G. Jr. te L. In dank ontvangen. — P. A. C. te 'j£ Het haarwater van Prof'. Pekelharing bestaat uit 2 gram salicylzuur en 20 gram glycerine, opgelost in 180 gram verdunden spiritus. — A. K. te *s H. Er zal in 't vervolg voor gezorgd worden , dat het Maandblad niet meer op Zondag wordt verzonden. — Br. W. te M. Dank voor de toezending van de Börsen- . Zeitung. Wg houden ons verder aanbevolen. — G. B. te Z. Ook wg hebben de artikelen in de Zutphensche Courant : Be Heden „van de groote trom" met genoegen gelezen en vestigen er gaarne de aandacht op. De | stukken zgn te groot en behandelen ook andere zaken dan kwakzalverg met geneesmiddelen, dan dat wg ze in ons blad kunnen overnemen, en een gedeeltelijke overname gaat niet, zonder de artikelen uit hun verband te rukken. — C. W. te A. Onze meening over La Congoline (ook zonder onderzoek, daartoe ontbreekt ons nog de tgdj is alles behalve gunstig. Een middel, dat in twee dagen ttfds radicaal winterhanden geneest bestaat o. i. niet, en hij, die zoo iets belooft, maakt zich schuldig aan het beoefenen van kwakzalverij. Indien Victor Vaissier, de groote man van de Congo-zeep en de uitvinder van de Congoline, dit laatste, evenals de zeep, als een toilet-artikel had aanbevolen, dan was hij in zgn vak gebleven, en hadden wg geen aanleiding gevonden ons met de zaak te bemoeien, maar nu hg zich op den weg der geneeskunde begeeft, zullen wg spoedig het een en ander over dit radicaal middel mededeelen. P. A. J. te M. Met personen, die zelf Gléban's artikelen verkoopen, treden wg niet in debat. J. de L. L. te A. Uw brief is te laat ontvangen. In het volgend no. zullen wg deze belangrgke quaestie eenigszins uitvoerig bespreken. Volg voorloopig den raad van den geneesheer, ofschoon ons zoo'n raad bevreemdt.
No. 12. Twaalfde Jaargang. December 1892. M A A HIS BLAD UITGEGETEN DOOR DE VEREENIGING TEGEN DE KWAKZALVERIJ. Alle brieven. REDACTIE of ADMINISTRATIE betreffende, te adresseeren aan den Secretaris-Penningmeester, te Amsterdam. Lid der VBRMNIGING TSGXN DS KWAKZALVERIJ is elk, die haar doel wil helpen bevorderen en een jaarlijksche contributie betaalt van f3.—. Men wordt lid door aanmelding bij den gecretaris-penningmeester of een der andere bestuursleden • Het vereenigingsjaar loopt van I Jan, tot 31 Dec. De contributie wordt in het begin van het jaar per postwissel bij den secreretaris-penningmeester ingewacht, die daarvoor in Februari formulieren toezendt. Over het niet aldus betaalde wordt later per pos tkwi tan tie beschikt. De leden der Vereeniging ontvangen, behalve een exemplaar •an het blad, zooveel exemplaren als zij aanvragen ter verspreiding. Voorloopig kan dit aantal echter, bij betaling van de enkele contributie, niet meer dan 10 per maand bedragen. Dit blad verschijnt, den eerste van elke maand. Prijs per jaar f 1,25, franco per post. Men abonneert zich bij alle boekhandelaren en bij den Secretaris, doch niet anders dan voor den geheelen jaargang. Het abonnementsjaar loopt van 1 Januari tot 31 December. Over het bedrag wordt in de eerste drie maanden beschikt BESTUUR DER VEREENIGING. Mr. L Zegers Veeckens, Notó te Amsterdam, Yoarzitter. C. GuldeDsteeden Egeliog, Apotheker te Zeist. Dr. G. P. Kortenhorst, Arts te Weesp. Dr. C, N. van de Poll, Arts te Amsterdam. G. ß. Scut, Apotheker (Binnengasthuis) te Amsterdam, Secretaris-Penningmeester. GETAL LEBEN 976. De eerste twee artikelen van de Statuten der VEREKNIGÏNÖ TEGEN DE KWAKZALVERIJ, goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 20 Juli 1890, luiden: Art 1. De Vereeniging tegen de Kwakzalverij is gevestigd te Amsterdam. Zij heeft ten doel de bestrijding der kwakzalverij, in het bijzonder die met geneesmiddelen. Art. 2. De Vereeniging tracht haar doel te bereiken: a. door het onderzoek van als geneesmiddelen aanbevolen stoffen; . 6> door het nasporen van de bedriegelijke handelwijzen die bij het aanbevelen van de middelen worden te baat genomen ; c. door het bekend maken der uitkomsten van het ondes a en & genoemde; d: door het bevorderen van de toepassing der wettelijke bepalingen, die de kwakzalverij kunnen tegengaan; e. door aan te dringen op betere wettelijke bepalingen ter bestrijding der kwakzalverij. Het nadrukken van artikelen uit dit blad is geoorloofd en wordt, ter bevordering van het doel der Vereeniging, dringend verzocht. INHOUD: Hoofdartikel : Het gebruik van kwakzalverijen aanbevoleu door geneeskundigen. Berichten : Goolam Kader te Berlijn. — De middelen van Graaf Mathei. = Het cassatie-beroep van den gymnastiekonderwijzer S. te Groningen verworpen. — Een waardeerend woord. — Belasting op geheimmiddelen in Amerika. Grootere artikelen: De advertentie van den geneesheer I Kleijnschoorel. — Warner's safe cure. — Essentia antiphtisica van Lobetahl. — Anthémicranine Demelinne. Ingezonden : Gedood door Haarlemmerolie ? — Een kleurmiddel voor blond haar. Correspondentie. Herhaalde Waarschuwingen : Haarlemmerolie. Het gebruik van kwakzalverijen aanbevolen door geneeskundigen. Wij ontvingen het volgend schrijven waarvan de inhoud een antwoord vereischt van grooter uitgebreidheid dan wij gewoon zijn onder de rubriek „ingezonden stukken" te plaatsen. Daarom, doch vooral ook wegens de belangrijke quaestie die het hier geldt, wenschen wij het als hoofdartikel te plaatsen. „Aan de Redactie ! In uw maandblad van Oct. j.l. wordt o. a. gewaarschuwd tegen het gebruik der Zwitsersche pillen van RICH. BRANDT , en bovendien een bijzondere waarschuwing van Dr. Fr. Dornbluth er aan toegevoegd. Waar nu iemand als PROF. HERTZ een verklaring ten gunste dezer pillen heeft afgelegd, en bet mij bekend is , dat nog dezer dagen de huisdocter bij een mijner kennissen de keuze gelaten heeft met de woorden „of u kunt eiken avond een Zwitsersche pil nemen", vraag ik, waar men zich aan te houden heeft, of dat het ook uw bedoeling is , dat er op advies van een geneesheer geen bezwaar bij is. JAC. L. L." Wat het eerste gedeelte der .zaak betreft, het attest van PROF. HERTZ , kunnen wij volstaan met het overdrukken van een artikeltje, dat reeds in No. 10 van den zesden jaargang van ons Maandblad is opgenomen en waaruit men tevens iets kan leeren over sommige andere attesten, door RICHARDT BRANDT gepubliceerd : „Reclames van RICHARD BRANDT. „Onder de reclames, waarvan de Zwitsersche apotheker telkens en op allerlei wijzen gebruik maakt ter aanbeveling zijner laxeerpillen , behoort rooral een reeks van zoogenaamde getuigschriften, die hij zich door allerlei slinksche streken heeft weten te verschaffen. „ Brieven van zeer bekende geneesheeren in 't buitenland en enkele Duitsche hoogleeraren hebben hem daarbij van dienst kunnen zijn. 't Is gebleken dat bijna al deze brieven ter goeder trouw waren afgegeven, lang voordat de eigenlijke exploitatie der pillen was begonnen en zonder eenig vermoeden, dat zij daarbij een ongewenschte rol zouden moeten spelen. „Bovendien heeft niemand hunner getuigd, hetgeen nochtans door Brandt beweerdt wordt, dat de pillen een geneesmiddel zouden kunnen zijn bij maaglijden, ündepijn, hoofdpijn, duizeligheid, schurft, zwaarmoedigheid, zweren en meer dergelijke ziekelijke aandoeningen , doch alleen verklaarden zij, dat de pillen in sommige gevallen als een laxeermiddel dienst konden doen. „ De nooit vermoeide gezondheidsraad te Karlsruhe geeft uit zijne officieële briefwisseling in zijne jongste publicatie van 14 September j.l., daarvoor opnieuw enkele bewijzen. „Prof. RoTiKANSKY te Insbruck verklaart, dat hij op herhaalden aandrang van Brandt geschreven heeft, dat door hem de pillen bij hardlijvigheid waren aangewend en hij daarop de verlangde werking had zien volgen. Deze geheel private mededeeling had Brandt zonder zijne toestemming openbaar gemaakt. „Prof. ESMARK te Kiel zegt, dat de apotheker Brandt hem jaren geleden „vóór hij als een echte marktschreeuwer was opgetreden", een doosje pillen ter beproeving had toegezonden, waarbij eene nauwkeurige opgaaf der bestanddeelen was gevoegd. Hij had er eenmaal gebruik van gemaakt en de verlangde laxeerende werking gezien ; hiervan had hij op de herhaalde en meest hoflijke informatie van Brandt aan dezen mededeeling gedaan. „Toen ik later vernam , dat hij van mijn antwoord gebruik maakte voor zijne bedriegelijke reclames, heb ik hem terstond in Mei 1883 geschreven, dat ik zulk een misbruik van mijn naam hem ten stelligste verbood." „Prof. EBSTEIN te Göttingen laat zich als volgt uit : „Het doet mij genoegen mij de gelegenheid geopend te zien om te verklaren , dat ik weliswaar — aangenomen dat de Brandtsche pillen altijd gelijk en met zorg vervaardigd worden — die pillen, evenals andere overeenkomstige laxeermiddelen, geschikt acht in de gevallen , waarin volgens geneeskundig onderzoek eene purgatie wenschelijk is, dat ik echter den vrijen verkoop daarvan voor gevaarlijk acht (ein gemein gefährliches Unternehmen erachte) en niet scherp genoeg mijne afkeuring kan te kennen geven van de marktscbreeuwerij en de oneerlijke manier, waarop zy door Brandt worden aanbevolen, met het doel het publiek te bedriegen." „Eindelijk publiceert de burgemeester-voorzitter van den Karlsruher gezondheidsraad nog het volgende schrijven , bij hem ontvangen van den hoogleeraar aan de Amsterdamsche Universiteit, Prof. HERTZ — over wiens schrijven aan Brandt wij in dit maandblad vroeger (Jaargang III, No. 8, 11 en 12) hebben gesproken. „Eerst op herhaalden aandrang van den ^apotheker Brandt", — zoo schrijft Prof» HERTZ — „heb ik in enkele gevallen in mijne naaste omgeving de pillen doen gebruiken en mij overtuigd van hare laxeerende werking, hetgeen ik aan Brandt heb medegedeeld. Ik kon daarbij niet vermoeden, dat deze mijne verklaring ten behoeve der grofste kwakzalverij (zum Zwecke grossartiger Charlatanerie) zou worden aangewend , zooals dit, helaas ! door Brandt is geschied in alle mogelijke publieke bladen en is mij dit eene waarschuwing om al soortgelijke aanvragen, van welke zijde zij ook tot mij mogen komen, in 't vervolg direct af te wijzen." Dit in antwoord op het eerste gedeelte der vraag van den geachten schrijver ; hij moge er uit zien dat Prof. HERTZ er „is ingeloopen", iets wat ons trouwens nog steeds innig leed doet, omdat de strijd tegen de Zwitsersche pillen daardoor nog steeds bemoeilijkt wordt. Het groote publiek, dat wel de mededeelingen van Brandt dagelijks onder de oogen krijgt, doch bij verre na niet weet hoe het staat met de attesten vau de verschillende hoogleeraren, die de kwakzalver met zoo'n ophef exploiteert, het publiek dat hoog opziet — en terecht — tegen de autoriteit van Prof. HERTZ , steJt, getuige de ontvangen brief, zijn verklaring tegenover onze waarschuwing en . ; . slikt de gevaarlijke middelen. Wat nu het tweede gedeelte betreft, daarvan zouden wij ons gemakkelijk kunnen afmaken door te zeggen : ga gerust uw gang ; de huisdocter moet en zal wel weten wat voor het gestel van den' patiënt nuttig en noodig is, en daarmede mogen wij ons niet bemoeien. Wij begrijpen echter dat een dergelijk antwoord den schrijver, die de zaak als een principieele beschouwt , niet zou bevredigen en ook wij zelf hebben over deze quaestie iets meer te zeggen. Vooreerst wat het geval, in den brief vermeld, betreft, wgzen wrj er op onze meening, dat de daarin bedoelde geneeskundige de Zwitsersche pillen niet direct heeft aanbevolen, maar, zooals de schrijver zelf mededeelt, „de keuze gelaten heeft met de woorden : „of u kunt eiken avond een Zwitsersche pil nemen". Vermoedelijk had hij dus ook een ander geneesmiddel, geen kwakzalverij, aangeraden; dit is zeker, dat uit zijn woorden geen bepaalde voorliefde voor de Zwitsersche pillen spreekt — en dit doet ons genoegen. Wat nu de vraag aangaat : „of het ook onze bedoeling is, dat er op advies van een geneesheer
Page 1 and 2: No. 1. Twaalfde Jaargang. Januari 1
Page 3 and 4: „Nu, erg bang was ik voor die hag
Page 5 and 6: No. 2. 'Twaalfde Jaargang. Februari
Page 7 and 8: ^de eigenaars enz. der apotheken te
Page 9 and 10: No. 3. Twaalfde Jaargang. Maart 189
Page 11 and 12: treden omtrent de mogelijkheid om,
Page 13 and 14: No. 4. Twaalfde Jaargang. April 189
Page 15 and 16: wel is waar niet zoozeer tot den ha
Page 17 and 18: No. 5. Twaalfde Jaargang. Mei 1892.
Page 19 and 20: dien wonderdokter in het krijt tree
Page 21 and 22: No. 6. Twaalfde Jaargang, Juni 1892
Page 23 and 24: of Galkwalen, Aambeien, enz., zijne
Page 25 and 26: elioorende bij No. 6 van liet Maand
Page 27 and 28: dat daarin aan de in 1890 te Londen
Page 29 and 30: No. 7. Twaalfde Jaargang. Juli 1892
Page 31 and 32: al te luid in te stemmen met hen, d
Page 33 and 34: No. 8. Twaalfde Jaargang. • Augus
Page 35 and 36: voegd zijn, maar zich. wel bevoegd
Page 37 and 38: No. 9. Twaalfde Jaargang. September
Page 39 and 40: langzaam uit te roeien. Alleen door
Page 41 and 42: No. 10. Twaalfde Jaargang. October
Page 43 and 44: Oude menrchen herkrygen hun geest,
Page 45 and 46: No. 11. Twaalfde Jaargang. November
Page 47: aard der ziekte duidelijk erkend is
Page 51 and 52: de middelen van mijnheer Kleijnscho

1 - Vereniging tegen de Kwakzalverij

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?