1 - Vereniging tegen de Kwakzalverij

Oude menrchen herkrygen hun geest, hun herinnerings
vermogen en byna al hume verzmakze hoedangheden worden
herschapen. ; raKg
Kinderen lydende ain ver tschillende kiwalen worden om
zoo te eggenherboren door het gebruik van dit wonderbaar
produkt.
Jonge meisjes lydende aan chlorosis, dysmenorrhea, amenorrhea,
enz bevinden zich daarbg uitstekend goed.
Aangenaam wan smaauk veroorzaakt dit Elixer geen maagkivalën.
In eenword de nieuwe wétenschap heeft net probleem opgelost,
dat degeleerde en de alchimis en van de vorige eenuw
hadden aangeduid : verlenging van het menschelyke leven.
Het Elixer Godineau wordt aanbevolen door de eerste geneeskundige
en weten schappelyke authoritheiten.
Het resultaat is zeker."
't Is bijna om hartelijk te lachen indien de zaak
niet zoo ernstig ware. Uit de advertenties en vooral
ook uit het voorkomen van dezen zoogenaamden
hollandschen tekst in de brochure, bleek het ons
duidelijk, dat mijnheer de Directeur van het Elixer
Godineau (zeker weer een maatschappij), Rue St.
Lazarre 7 te Parijs, ook ons land had opgenomen
onder de landen die geëxploiteerd moesten worden,
en wij besloten daarom een flacon van het vocht te
bestellen, teneinde na te gaan, welke „krachtigste
en meest noodzakelijke deelen van het lichaam van
zékere dieren" daarin aanwezig waren. Wij waren
te meer nieuwsgierig omdat in de brochure er de
aandacht op werd gevestigd, dat het Elixer zijn oorsprong
te danken had aan een verbetering in de
methode van Brown-Séquard, die door inspuiting van
sommige aftreksels van dierlijken oorsprong de verjonging
van den mensch wil opwekken.
Wij schreven dus aan het opgegeven adres om
ons „tegen rembours'] het middel te zenden, maar
— aldus luidde het antwoord op den brief — dit
was te lastig voor de klanten, en daarom werden
wij verzocht het bedrag — zegge fes. 21.75 — per
postwissel over te maken. Toen dit geschied was,
ontvingen wij inderdaad het flesebje, doch vergezeld
van de opmerking, dat een enkele flacon zeker niet
voldoende zou zijn, maar dat het noodig was de
behandeling eenigen tijd onafgebroken voort te zetten
; voor 3 flacons zouden dan ook maar fes. 51.75
in rekening worden gebracht. Men kan den kwakzalver
er uit proeven.
Intusschen hebben wij van het voordeelig aanbod
geen gebruik gemaakt, want één flacon was voldoende
om onze medewerkers, de heeren J. J. Hofman
en J. J. Schoevers, apothekers te 's Hoge, in
de gelegenheid te steilen het geheim der samenstelling
te ontsluieren.
En wat bleek nu uit hun onderzoek ? Dat stoffen
van dierlijken oorsprong niet aanwezig waren; het
flesebje van 180 cM 3 inhoud bevatte een strooperige,
bruine vloeistof, waarin suiker (waarschijnlijk als
kêukenstroop), mout-extract en een weinig salicylzuur
kon worden aangetoond.
De uitslag van dit onderzoek is van groot belang,
niet zoozeer omdat daaruit blijkt dat het Elixer geen
stoffen van dierlijken oorsprong — maar slechts tamelijk
waardelooze stoffen bevat (want al ware het
onderzoek anders uitgevallen, dan nog hadden wij
geen geloof gehecht aan een middel, dat tegen 119
kwalen heet te helpen) maar omdat daardoor de handelingen
van den Directeur van het Elixer Godineau
en zijne handlangers in het helderst daglicht worden
geplaatst.
Steunende op den bekenden naam van Brown-
Séquard, beloven zij, door hunne »meest noodzakelijke
deelen van het lichaam van zekere dieren'',
verlenging van het menschelijk leven en nog veel
meer . . en geven daarvoor een zoetgemaakt moutaftrekseltje.
Is er meer noodig dan het enkel resultaat
van het onderzoek, om de geheele Godineausche
affaire als een gr o o te kwakzalverij aan de kaak
te stellen ? Is het nog noodzakelijk uit de brochures
en gebruiksaanwijzingen de talrijke leugens aan te
wijzen (wij kunnen het doen) die het aan ieder duidelijk
maken, dat de aanbeveling van het Elixer met
de brutaalste onwaarheid is doorspekt?
Wij gelooven het niet. Het bovenstaande is o. i.
voldoende om ieder te weerhouden zich door de
fransche firma te laten bedotten. Men kan zijn
f 10.75 — en wat er later nog bijkomt — voor
nuttiger doeleinden besteden.
Sequah... en de Cholera. (*)
Wie onzer lezers nu een vergelijking tusschen
die twee kwalen denkt te lezen, wie nu van ons
denkt te vernemen welke van beide het ergst is,
zal zich teleurgesteld zien. Het was misschien niet
onaardig dit thema eens nader uit te werken —
maar ons ontbreekt de lust daartoe. Slechts noode
en uit plichtbesef komen wij weer op die maatschap­
pij terug ; wij zijn daartoe genoodzaakt door de
reclame, met het opschrift „l)e Cholera", die wij
tegenwoordig dagelijks in onze bladen voor oogen
hebben.
Van die reclame willen wij slechts de volgende
zinsneden overnemen: „Beschouwt men nu dateene
specie van cholera juist uitgebroken is, helaas! in
.een groot aantal onzer steden en dorpen, dan zal
iedereen wel dringend verplicht zijn om onmiddellijk
voorbehoedende maatregelen te nemen tegen het ijselijke
gevaar dat ons bedreigt. „ Wij haasten ons het
publiek te berichten — en onbetwistbare proeven hébben
getuigenis daarvan gegeven — dat Sequah's Onmiddellijke
Verlichting boven alle andere bekende
geneesmiddelen uitschijnt als het eenig specifiek, onfeilbaar
en veilig middel tegen aanvallen van cholera,
wat ook de oorsprong dier besmettelijke ziekte zijn
moge." (')
Is er, vragen wij, meer noodig om de „ onmiddellijke
verlichting" als een hoogst gevaarlijke kwakzalverij
te bestempelen ?
Ieder die iets weet omtrent cholera, hare verspreiding
en de daarbij toe te passen behandeling,
(en die kennis kan tegenwoordig iedereen verkrijgen,
al is hij geen geneeskundige) weet tevens, dat een
„veilig middel tegen aanvallen van cholera' 1 niet in
geneesmiddelen te zoeken is en zal het met ons eens
zijn wanneer wij het een misdaad noemen ; het
publiek af te houden van het nemen van de noodige
voorzorgsmaatregelen, door een of ander bekend of
geheim geneesmiddel „als het eenig specifiek, onfeilbaar
en veilig middel" aan te bevelen.
Het is onverschillig waaruit dit middel bestaat,
de aanbeveling is schandelijk. Intusschen hebben
wij, niet voor ons (onze overtuiging is, in deze,
gevestigd), maar om de beschuldiging van voorbarigheid
in ons oordeel te ontgaan , het middel
aangekocht en vonden wij onzen geachten medewerker,
den heer L. VÀN ITALLIE , apotheker te Rotterdam,
bereid, het onderzoek daarvan op zich te nemen.
Volgens dit onderzoek bestaat de hoofdmassa uit
een zoete stof, waarschijnlijk extract van graswortel
of zoethout. Met zekerheid konden worden aangetoond
: pepermunt-olie, kamfer, spiritus en chloroform,
terwijl smaak en reuk nog op gember en spaansche
peper wezen.
Het is voor den deskundige duidelijk, dat dit
mengsel geen voorbehoedmiddel tegen cholera kan
zijn, dat het leugen is wat daarvan wordt verteld.
Men vrage het slechts aan ieder, die op de hoogte
is van den tegenwoordigen stand der wetenschap
met betrekking tot cholera, en wij twijfelen geen
oogenblik of het antwoord zal met ons oordeel overeenstemmen,
j
Men zal ons misschien tegenwerpen dat de „Onmiddellijke
Verlichting" slechts dan moet gebruikt
worden, wanneer men reeds door de cholera is aangetast
, dus niet als voorbehoedmiddel, en dat dit
de bedoeling der Sequah-maatschappy is. Wij
gelooven het niet en kunnen het uit de reclame
ook niet lezen (ofschoon ze aan duidelijkheid te
wenschen overlaat), maar toegegeven dat het zoo is,
dan nog hebben wij geen woorden genoeg om de
handelingen der maatschappij te veroordeelen.
Zoo ergens, dan is juist bij aanvallen van cholera
de spoedige hulp van een geneesheer een eerste
voorwaarde van mogelijk herstel. Wanneer men
die hulp vertraagt, door de lgders op eigen hand
middelen te laten slikken, begaat men o. i. een
onverantwoordelijke daad. En welke middelen ?
De pepermuntolie daargelaten, die misschien in dit
geval geen kwaad doet, geeft men den lijder de
hoogst sterk werkende kamfer en ÜQ zwaar vergif tige
chloroform. Inderdaad, by eenigszins ruim gebruik,
(*) Dit artikel kwam reeds in het vorig Maandblad voor.
Bij de ruime gratis-verspreiding van dit no. vonden wij een
herhaalde behandeling niet ongewenscht. RED.
(*) Wij cursiveeren. "RED.
heeft men kans aan iets anders te sterven dan aan
cholera.
Wij moeten dus met alle kracht, die in ons is,
waarschuwen tegen deze nieuwste kwakzalverij der
Sequah-maatschappij; deze laatste handeling zet de
kroon op haar werk.
Na alles wat wij van die Maatschappij en haar
agent hebben meegedeeld meenen wij thans den
naam van kwakzalver te kunnen vervangen door
dien van .... neen wij zullen het maar niet neerschrijven,
DAVENPORT ZOU zich misschien weer in
zijn „eer en goeden naam" zien aangetast en de kas
onzer Vereeniging laat thans geen nieuw proces toe.
Fernet Branca.
Na onze korte waarschuwing in het vorig no.
bespreken wij thans dit Italiaansch kwakzalvers­
middel iets uitvoeriger.
Door groote en kleinere advertenties wordt dit
middel tegenwoordig bij ons« te lande als „ Anti-
Cholera !" aanbevolen, o. a. op de volgende wijze :
„De Fernet-Branca houdt het lichaam gezond en wekt
den eetlust in hooge mate op. Hij komt op de moeieljjkheden
bjj het verteren van spijzen tegemoet, helpt bij maagof
leverkwalen, malaria, verstopping en daaruit voortspruitende
ongesteldheden, als hoofdpijn, duizeligheid, lusteloosheid,
gebrek aan eetlust, bloedarmoede enz. enz.
Reeds meer dan 30 jaar wordt de Fernet-Branca door
professoren en doctoren aangewend en het publiek aanbevolen
als een zeker en heilzaam geneesmiddel, zelfs ook
tegen epidemische ziekten, koortsen enz. Geen ander geneesmiddel
werd tot nu toe vereerd met de beste attesten'
van de meest bekende doctoren, en geen middel heeft zulk
een wereld-vermaardheid verkregen als de Fernet-Branca.
De bestanddeelen van den echten Fernet-Branca zjjn onschadelijke,
plantaardige stoften.
In warme landen wordt Fernet-Branca bij groote hoeveelheden
gedronken als voorbehoedmiddel tegen cholera, omdat
het lichaam steeds gezuiverd wordt door dezen gezondheidsdrank."
Afgaande op deze advertentie moest het middel
wel wat bijzonders zijn : „geen ander geneesmiddel,
werd tot nu toe vereerd met de beste attesten
enz." — wat wil men meer ?
Maar, ook afgaande op de ondervinding, dat ieder
kwakzalver hetzelfde van zijn waar verklaart, vonden
wij het toch raadzaam een onderzoek naar de
samenstelling van het middel in te stellen, en was
ons geacht medelid , de heer A. J. WIJNNE., apotheker
te Middelburg, zoo welwillend dit onderzoek
voor ons te verrichten.
Hij meldt ons , dat de vloeistof bestaat uit een
spiritueuse oplossing van ongeveer 4 procent aloë,
gearomatiseerd met pepermuntolie.
Het hoofdbestanddeel van deze , met zooveel ophef
aangeprezen , Italiaansche nieuwigheid , is derhalve
een stof, die in tal van kwakzalvers middelen
zoo'n belangrijke hoofdrol speelt.
Deze stof is niet onschadelijk, zooals wij op een
andere plaats in dit blad uitvoeriger mededeelen.
Maar zij kan ongetwijfeld schadelijk worden ,
waar zij als voorbehoedmiddel tegen cholera wordt
aangeprezen.
Het voortdurend gebruik van sterk werkende
purgeermiddelen, op eigen gezag of dat van een
kwakzalver, in tijden van cholera, (ieder leek begrijpt
dit) kan de nadeeligste gevolgen na zich
sleepen, en ieder, die het zijne er toe bijdraagt, dit
gebruik op een of andere wijze te bevorderen, begaat
eene onverantwoordelijke daad.
Over den veel te hoogen prijs van het middel
willen wij maar niet eens spreken ; de schade, aan
de beurs berokkend, valt geheel weg in vergelijking
met de schade, die de gezondheid door FERNET
BRANCÂ kan lijden.
Wij herhalen onze ernstige waarschuwing tegen
dit kwakzalversproduct !
Aloë-houdende pillen.
Holloway's pillen,
Zwitsersche pillen van RICH. BRANDT,
Dr. Airy's pillen van P. A. RICHTER & Co.,
Urbanus pillen,
Slijm- en maagpillen,
Brilman's pillen,
Morison's pillen
en nog eenige dozijnen andere kwakzalvers-pillen,
die echter in Nederland niet zóó bekend zijn als de
bovenstaande, bevatten allen aloë.
Het gebruik dezer pillen, als middel tegen
alle mogelijke en onmogelijke kwalen, is bij ons