1 - Vereniging tegen de Kwakzalverij

„Nu, erg bang was ik voor die hagelbui niet ;
vooreerst zijn wij, kwakzalvers-bestrijders, gewend
aan deze polemiek, en dan ook is de argumentatie,
die het soort beoordeelaars dat ik bedoel, gebruikt,
in den regel en uit den aard der zaak zóó zwak ,
dat het voor dat deel van het publiek, dat in deze
zaken objectief oordeelt, o, zoo hecht is als spinrag
in een flinke bries. — En waarom ? Och
doodeenvoudig. — Omdat die beoordeelaars, die
merkwaardigerwijze gewoonlijk hun naam verzwijgen,
en zich A., Nemo, Waarheid enz. enz. teekenen
, of geldelijk geïnteresseerd zijn bij de exploitatie
der kwakzalverij — dikwijls zijn het de kwakzalvers
zelf — of menschen zijn, die het niet erg
ver in de kunst van zichzelf of anderen waar te nemen
gebracht hebben en zich nu in hun eigenliefde gekrenkt
voelen, omdat aangetoond wordt, dat zij bijgeloovig
zijn op het punt van genezing en geneesmiddelen.
En dat uit zich natuurlijk in het door
dik en dun verdedigen van hun afgod."
De zin die door „de Tijd" eene onthulling wordt
genoemd , luidde :
„In de eerste plaats M. de R. moet ik in het
licht stellen , dat de Vereeniging tegen de Kwakzalvers
— in wier naam ik in uw blad nu niet
schrijf — niet is een vereeniging van doktoren én
apothekers , die uit broodnijd de Kwakzalverij bestrijden.
Dit wordt wel door de meeste dagbladen —>ook
door u, zie ons Maandblad van Dec. 1888 — als
vaststaand aangenomen, doch het is een praatje dat
door de Kwakzalvers uitgestrooid wordt. — Onze
engels che snuiter heeft natuurlijk daar druk aan
meegedaan.
Het is een vereeniging van omstreeks 1000 leden
, door het heele land verspreid, waarvan de
kern, omstreeks de helft, bestaat uit geneesheeren
en apothekers — wijl die uit den aard der zaak
het best kunnen beoordeelen wat kwakzalverij is
en wat hare heillooze gevolgen zijn — en verder
uit ongeveer een vijf honderdtal personen, corporaties
enz. die niets met de geneeskunde te maken hebben.
— Er zijn onder die tweede helft eenige leden
van de Staten-Generaal, ongeveer zestig juristen ,
een stuk of wat gymnastiek-gezelschappen, eenige
vrijmetselaars-loges, een paar gemeentebesturen,
enz. enz. — Wie zal nu zoo dwaas zijn , dit wetende
en goedertrouw zijnde, om te blijven volhouden
dat die allen jaarlijks hunne contributie en
dikwijls nog eene extra-bijdrage beschikbaar stellen,
alleen om eene vereeniging van doktoren en apothekers
in staat te steilen de concurrenten van deze
beide categoriën te bestrijden ?"
Ik zal hier, ook voor onze Katholieke leden ,
wel weinig aan behoeven toe te voegen. — Alleen
kan ik de opmerking niet weerhouden, dat ik medelijden
heb met de redacties van sommige politieke
bladen, wijl zij , verondersteld dat het rechtschapen
menschen zijn , het schrijven van anderen over eene
niet politieke zaak, tegen beter weten zóó moeten
verwringen , om het pasklaar te maken voor een deel
hunner lezers.
G. B. SCHMIDT.
De Tijd heeft nog een ander antwoord op zijn
aanval ontvangen, dat wij hier laten volgen :
Aan de Bedactie van „De Tijd"
„In uw blad van 17 Dec. j.l. trof inij de kantteekening
op het artikel van den Secr. Penningm.
der Vereeniging tegen de Kwakzalverij, overgenomen
uit de „Haarlemmer Krant."
Uwe lezer worden er daarin bizonder op gewezen
, dat die Vereeniging eenige vrijmetselaars-loges
onder de leden telt.
„Dat is, schrijver dezes moet in deze geheel met
U meegaan, al een hoogst bedenkelijke en ernstige
zaak ; vooral daar er zeer vele Katholieken , ja
zelfs enkele R. C. Geestelijken, tot de leden dier
Vereeniging behooren !
Ik moet echter U de vraag stellen , of er geen
andere Vereenigingen worden aangetroffen, waar
elke nuance van het Christendom met vrijmetselaren,
samenwerken tot een nuttig doel ? (Het nut der
Vereeniging werd door U herhaaldelijk erkend).
„Maar hoe nu te oordeelen over de R. C. Kamerleden,
die niet alleen in de couloirs, met hunne
collega's vrijmetselaren beleefd omgaan, maar horribile
dictu ! meermalen zich vriendschappelijk aan
een diné in 't Hotel Paulez of ergens anders in den
Haag met hen vereenigen ! ! !
Niet zonder groote bezorgdheid komt de vrees
bij mij op, of zelfs de Hoofdredacteur van „De Tijd"
niet meermalen tot de dischgenooten behoorde ? !
Indien er gewaarschuwd wordt voor de Vereeniging
tegen de Kwakzalverij omdat zij vrijmetselaren
onder de leden telt, zou het dan niet met meer
recht raadzaam zijn, dat Gij bij een verkiezing voor
leden der 2e Kamer, Uwe lezers wees op het groote
gevaar, dat er in gelegen is, ooit weer één enkele
stem uit te brengen op een R. C. Oandidaat, ten
einde die Heeren niet bloot te stellen aan infectie
door de maçon-bac ter ie ?
„Schrijver dezes heeft, tengevolge van Uwe kantteekening,
dan ook al ernstig overwogen , als lid
van die snoode Vereeniging tegen de Kwakzalverij
te bedanken ; maar zoolang onze voorlichters en
toongevers, onder welke Gij een der meest gezaghebbenden
zijt, er geen bezwaar in zien gezellig inet
vrijmetselaren aan een tafel samen te zitten , blijf
ik lid, omdat de Vereeniging een nuttig doel beoogt.
„Door U is der Vereeniging wel eens gemis aan
taktiek verweten, maar maakt Ga U niet in hooger
mate schuldig aan het gebrek van onhandigheid,
waarvan Gij haar beticht, door eene in de Godsdienst
niet alleen neutrale en onschuldige Vereeniging,
maar meermalen een bondgenoote, op zoo een
kleingeestige wijze, bij onze Katholieke landgenooten
verdacht te maken, want dit was zeer duidelijk
Uw minder edel doel.
„Wederkeerig mag U worden toegeroepen : Pas
trop de zèle !
Een Katholiek lid der „ Vereeniging
tegen de Kwakzalverij"
Wat w\j niet begrijpen.
De Sequah-maatschappvj begint op moderne wijze
te kwakzalveren ; de ouderwetsche, opgeknapte
charlatan gaat zijne nieuwerwetsche collega's navolgen
en, door middel van reclames in de bladen,
zijne waren aanbevelen. In het dure reclamegedeelte
worden de wonderen van de Sequah's
middelen, in een bespottelijk Nederlandsch, den
volke verkondigd — en, dank zij de plichtsopvatting
van direction en uitgevers van Dag- en Weekbladen,
alom bekend gemaakt.
Waarom de Sequah-maatschappij thans tot dezen
maatregel overgaat, verklaren wij niet te begrijpen.
Volgens onze meening heeft Davenport toch niet te
klagen, dat de tot nu gevolgde wijze van reclame
geen succes heeft. Een rheumatieklijder die niet
loopen kan(?) — binnen eenige minuten te laten
dansen, het volk opwinden door quasi-genezingen
die het zelf aanschouwt, waarlijk Davenport, daarmee
is veel meer kans, dat menschen zieh in plaats
van paarden voor uwe wagen spannen, dan door
die fraai gestyleerde annonces?
De methode, tot nu toe gebruikt, was toch niet
te duur? Dat gelooven wij niet; de rijksdaalders
aan de arme lijders betaald, de giften aan de inrichtingen
van weldadigheid geschonken, 't is waar,
zij kosten meer dan die — ook niet goedkoope —
reclames, maar wat beteekenen al die uitgaven
tegen de belangrijke inkomsten door den verkoop
van de middelen op zoo'n edele wijze verkregen?
Neen, er moet een andere oorzaak zijn, — welke
weten wij niet.
Zou soms de ziekte van Davenport een beletsel
zijn voor het geregeld houden der séances?
Misschien, maar op den duur zou daar toch in
te voorzien zijn. De Sequah-maatschappij heeft
meerdere agenten en. .. wat nood, waarom zou
de tolk niet eens optreden (onder patronaat van een
waardig geneesheer) of een van de muzikanten, al
zou ook het kunstgenot er onder lijden ? Zij hebben
het kunstje toch reeds lang genoeg gezien en hun
bevoegdheid is even groot als die van Davenport.
Waarlijk, wij begrijpen er niets van.
Weer eens Scott's Emulsie.
Met een taaiheid, den kwakzalver eigen, vervolgen
SCOTT & BOWNE, LIMITED, hun prooi en laten
niets onbeproefd om, na een poosje rust, weer
nieuwe slachtoffers te lokken. In onze nommers
6 en 7 van den vorigen jaargang hebben wij het
noodige over deze Emulsie gezegd , en , naar wij
meenen , met succes, omdat sedert dien tijd , de
groote, kwakzalverachtige advertentiën niet meer
in de bladen voorkwamen. Thans probeert de
firma opnieuw de aandacht op haar fabrikaat te
vestigen en wel door middel van geïllustreerde
boekjes, die den roem van de Emulsie zelfs in rijm
en vers-maat verkondigen, welke boekjes door de
vertegenwoordigers voor Nederland, A. L. SAUT & Co.
in den Haag, met ruime hand in geheel Nederland
worden verspreid.
Dit maakt het noodig, dat wij onder verwijzing
naar hetgeen wij vroeger schreven — en onder
mededeeling dat op franco aanvraag bij den Secretaris-Penningmeester
, de nos. 6 en 7 van den vorigen
jaargang gratis verkrijgbaar zijn — nogmaals
op de zaak terugkomen.
Wij beginnen met de opmerking, dat het ons
trof, dat de toon van de brochure vrij wat kalmer
is dan die van de vroegere advertentiën, dat de
aankondiging met minder ophef geschiedt. Of onze
bestrijding daaraan schuld heeft, wagen wij niet te
beslissen.
Evenwel, in de brochure staat nog genoeg om
het middel daarom alléén reeds te veroordeelen.
Nog steeds wordt de Emulsie aanbevolen bij longtering,
bloedarmoede, verzwakking, verkoudheid, klierziekte,
griep, bezetting op de borst en meerdere kwalen
, en al moge de fabrikant nu ook hemelhoog
opgeven van de waarde van het middel bij al die
ziekten, al staven ook attesten van bekende en onbekende
geneesheeren zijn beweringen , ieder denkend
mensch zal het ons toch moeten toestemmen,
dat één middel, dat tegen talrijke geheel verschillende
ziekten als uitstekend wordt aanbevolen, geen
vertrouwen verdient.
Dit is toch voor een ieder te begrijpen.
Wat bovendien recht tot wantrouwen geeft, is
het volgende : Door de leveranciers wordt beweerd,
dat Scott's Emulsie geen geheimmiààel is, (wat wij
gaarne toegeven) en zij staven hun bewering daarmede,
dat de étiquette de samenstelling vermeldt.
Het onderzoek van meerdere scheikundigen, verricht
om de mededeeling op de étiquette te controleeren
, heeft intusschen aangetoond, dat men
aan die opgave van de samenstelling niet te veel
vertrouwen moet schenken. Wel bevat de Emulsie
levertraan, hypophosphieten en glycerine, zooals is
opgegeven, maar al die stoffen in veel geringer
hoeveelheid dan het voorschrift aanwijst. Zoo is,
in plaats van 50 pet. levertraan, niet eens 15 pet.,
vermengd met olijfolie, aanwezig, een omstandigheid
niet zonder belang, omdat juist aan de levertraan
de grootste geneeskracht wordt toegeschreven en
wel in het oog te houden , waar de fabrikant er
herhaaldelijk op wijst, dat zijn Emulsie veel beter
smaakt dan enkel levertraan. Geen wonder, als
hij er in 't geheel geen traan in gemengd had ,
zou de traansmaak nog geringer zijn.
De mededeeling van de samenstelling op de étiquette
heeft dus niet veel te beduiden.
In zoover is het echter van belang dat wij, door
onderzoek, de samenstelling kennen, omdat wij daardoor
zien dat het hoog aangeprezen middel niets
nieuws en niets bijzonders oplevert.
Het gebruik van levertraan en hypophosphieten
is reeds jaren oud en herhaaldelijk worden deze
stoffen door de geneeskundigen voorgeschreven. Het
behoeft ons dan ook niet te verwonderen , dat er
Nederlandsche geneeskundigen zijn , die verklaren,
dat Scott's Emulsie hen, bij de aanwending bij
sommige patiënten, heeft voldaan. Dit kan niet
anders ; het gebruik van het middel zal somwijlen
wel succes hebben ; daarvoor heeft de levertraan
een goeden naam als geneesmiddel.
Maar wat ons wel verwondert, is, dat die geneesheeren
bij den Engeischen kwakzal* er in de
leer en ter markt gaan.
Moesten zij — op zvjn aanbeveling — eerst attent
worden gemaakt op de aanwending tegelijker*
tijd van levertraan , hypophosphieten en glycerine,
en wisten zij niet, ('t is anders in de vakbladen
genoegzaam gepubliceerd) dat de Nederlandsche
apothekers in staat zijn, tegen billijker prijs, een
levertraan-emulsie, met hypophosphieten en glyce-