1 - Vereniging tegen de Kwakzalverij

Tegen den bekenden lintwormdokter MOHRMANN werd
dezer dagen in Duitschland een proces gevoerd, hetwelk
eindigde met zijne veroordeeling tot 300 M. boete en
van zijn representant tot 100 M. — De aanklacht was :
afgifte van eene hoeveelheid van M.'s lintwormmiddel,
hetwelk in een Berlijnsche apotheek gereed gemaakt
was, aan een zieke die daardoor ongesteld geworden
was.
Verhuisd ? In het N. v. d. D. lezen wij de volgende
advertentie :
MaagUjders ! ! !
„Na ontvangst van 75 Cent per Postwissel, verzendt
Apotheker BOOM, te Arnhem, Kastanjelaan 20, franco
een Doos Maagpoeder met Gebruiksaanwijzing en ruim
300 Attesten van Maaglijders, welke door dit Maagpoeder
geheel genezen zijn van Maagpijn, Maagkramp,
Zuur en slechte Spijsvertering, na hieraan jaren geleden
te hebben. Duizenden Maaglijders zijn reeds door dit
Maagpoeder genezen."
Deze advertentie is niet nieuw ; wij lazen haar reeds
dikwijls. Maar wij wenschen te vragen — en verzoeken
gaarne antwoord — of BOOM van Meppel naar Arnhem
is verhuisd ?
Een troostrijke beoordeeling. Het weekblad Gelria ,
dat reeds zoo dikwijls getoond heeft geheel aan onze
zijde te staan , het bericht uit ons vorig No. overnemende
, waarbij de Secretaris de eer heeft den uitslag
van het proces mee te deelen, voegt daaraan het onderstaande
toe :
„ Het zal wel niet vaak gebeuren dat een veroordeelde
de eer heeft zijn vonnis mede te deelen. Inderdaad
zouden wij, in dit geval, ook liever de veroordeelde
dan de klager zijn geweest. Moge de omstandigheid
dat het rechtsgevoel en de wet hier niet aan
éen zijde stonden, een aanleiding zijn om de laatste
eens aan een grondige herziening te onderwerpen ! En
laat in afwachting ieder in eigen kring voor de Vereeniging
tegen de kwakzalverij propaganda maken, om
haar de geleden schade gemakkelijker te doen dragen.
Dat is in allen gevalle beter, dan het uitstallen van
Davenport's levensgroot portret , zooals een onzer
grootste plaatwinkels doet !
Een les voor de groote bladen. De Famüiébode, een
blad waarop wij reeds meermalen als een bondgenoot
mochten wijzen , bevat de volgende correspondentie :
„ Kwakzalverij. — Den heer A. F. Gij kent ons
standpunt in zake kwakzalverij. Wij weigerden voor
twee maanden de reclame Sequah, alias Davenport, ondanks
het ons f 300 benadeelde , doch voor een beginsel
moet men óók in financieel opzicht iets over hebben.
De ingezonden fiuaneië'ele annonce, van den door u
aangeduiden persoon, is óók kwakzalverij; aan de eene
zijde benadeelt men zijn gezondheid, aan de andere
zijde — door dergelijke annonces — benadeelen velen
hun beurs. En dat kan ook erg zijn ! Wij plaatsen
dit antwoord als correspondentie , opdat men bij ons
niet meer aankloppe met annonces die er op berekend
zijn de evenmenschen door schijnheilige praatjes te benadeelen.
De tijd komt dat zeer weinig bladen open
zullen staan voor dergelijke advertentiën".
Rechtszaken.
Te Utrecht is, naar men ons bericht, door den adjunct-
Hoofd-Inspecteur van politie Wesselink, lid onzer Vereeniging,
eene vervolging ingesteld tegen den aldaar wonenden
goud- en zilversmid B., wegens het onbevoegd uitoefenen
der tandheelkunst.
Zaterdag 14 Mei werd door den kantonrechter te Groningen
vonnis gewezen in de zaak tegen den heer H. Soeter, gymnastiek-onderwijzer
aldaar, welke vóór veertien dagen terecht
stond, ter zake dat hij, hoewel niet toegelaten tot de uitoefening
der geneeskunde, buiten noodzaak geneeskundigen
bijstand als bedrijf of als beroep verleend had door met het
doel genezing aan te brengen : 1. het rechterbeen van een
aan rhumatiek lijdenden patiënt te wrijven (te masseeren),
en 2. de armen en beenen van een anderen patiënt in te
wrijven met boomolie, later met vazeline.
Aan het eerste den beklaagde ten laste gelegde feit werd
hij schuldig verklaard en veroordeeld tot betaling eener
geldboete van f 25.
Het tweede beklaagde ten laste gelegde feit werd niet
bewezen verklaard en deswege werd hg vrijgesproken o.a.
op de volgende overwegingen : dat de inwrijving met boomolie
of vazeline volgens eenstemmige verklaringen van deskundigen
geen genezende kracht heeft en alleen plaats
heeft om de huid te verzachten ; dat die praeparatoire maatregel
geenszins is het verleenen van geneeskundigen bijstand
en dan ook door iederen niet-deskundige kan worden I
uitgeoefend, zelfs zonder eenig voorschrift of toezicht van
een deskundige ; dat wel is waar blgkens het getuigenver­
hoor de gedaagde, na deze patiënt te hebben ingewreven,
haar ook heeft gemasseerd, maar hem dit niet bij dagvaarding
was ten laste gelegd, zoodat die massage buiten beschouwing
moest big ven.
Daarna stond de heer Soeter terecht, ter zake dat hij,
zonder als geneeskundige daartoe bevoegd te zijn, op verschillende
tjjdstippen gedurende de jaren 1891 en 1892 te
Groningen in de Provinciale Groninger Courant, o. a. in die
van 25 Mei 1891, 4 Februari en 28 April 1892 advertenties
geplaatst had, door welke advertenties hjj in het openbaar
had aangekondigd, dat hij de massage, zjjnde geneeskunst,
uitoefende.
Bet openbaar ministerie gaf te kennen, dat de vervolging,
waarop deze dagvaarding betrekking heeft, geschiedde op
uitdrukkelflken last van den Minister van Justitie. Door de
tegen dezen gedaagde uitgesproken veroordeeling werd de
taak van het openbaar ministerie gemakkelijk gemaakt.
Massage was uitoefening der geneeskunst en dus was ook
annonceering dat men masseert het annonceeren dat men
geneeskunst uitoefent, wat artikel 3 der wet van 1 Juni
1865 strafbaar stelt. Stond ook al in de advertenties niet
met zooveel woorden te lezen dat de gedaagde masseerde,
nu gebleken was en als bewezen aangenomen in de andere
zaak dat 7r4? zelf in zijne inrichting de massage uitvoerde,
moest men de annonces, die dit ook bljjlcbaar wilden te
kennen geven, beschouwen als aankondiging dat de heer
Soeter masseerde en dus de geneeskunst uitoefende, fljj
requireerde mitsdien tot schuldigverklaring en veroordeeling
van den gdaagde tot betaling van drie geldboeten, elk
van ƒ 25.
De verdediger, mr. M. Rutgers van der Loeff, zou te
dezer plaatse en na het zoo straks gewezen vonnis, zjjne
zienswijze, dat massage mag geschieden door hem, die de
bevoegdheid voor gymnastiek heeft verkregen, zoodat aankondiging
van massage nog niet is aankondiging van uitoefening
der geneeskunde, niet ontwikkelen, maar dit voor
eventueel appèl bewaren. Maar ook in de hypothese van
het gewezen vonnis kon toch van veroordeeling op grond
van artikel 3 in casu geen sprake zgn. In geen der drie in
de dagvaarding omschreven advertenties werd gezegd wie
de persoon was, die in de inrichting van den heer Soeter
masseerde. veel minder dat hij zelf het deed. En het strafbaar
feit, dat dan hierin moest bestaan dat de plaatser der
advertenties aankondigde dat hij masseerde, (en dus dat hij de
geneeskunde uitoefende) ontbrak hier dus. In deze zaak
was het niet de vraag of de heer Soeter masseerde, maar
of bij annonceerde dat hij masseerde en het beroep van den
ambtenaar van het openbaar ministerie op de in eene andere
zaak bewezen feiten deed dus niets ter zake, omdat men
annonceeren kon de geneeskunst uit te oefenen en dan
strafbaar zou zijn volgens artikel 3, ook al oefende men de
geneeskunst niet uit, maar ook omgekeerd de geneeskunst
kon uitoefenen zonder dat men artikel 3 overtrad, wanneer
men niet aankondigde dat men het deed. Strikt had men
zich hier te houden aan de strafwet] en dus ook strikt
te vragen, wat er in de advertentiën stond. Maar bovendien
was er nog een andere grond waarom de wet niet overtreden
kon zijn, hierin gelegen, dat in die advertentiën werd aangekondigd
, dat de heilgymnastiek en ook de massage geschiedde
onder 'geneeskundig toezicht, en de niet genoemde
persoon die masseerde deed het dus, volgens den inhoud der
advertentiën, bloot als dienende hand van den toezichthebbenden
geneesheer en oefende zelf de geneeskunst niet
uit, zoodat alleen werd aangekondigd wat geoorloofd was.
Verdediger concludeerde tot ontslag van rechtsvervolging.
Na korte re- en dupliek verklaarde de kantonrechter,
dat het vonnis zoude worden uitgesproken den 28sten Mei.
Het ten laste gelegde bewezen verklarende, oordeelde
de kantonrechter bjj zijn Zaterdag 1.1. gewezen vonnis, dat
moest worden nagegaan (met het oog op de strafbaarheid)
of een onbevangen lezer, kennisnemende van die advertenties,
daarvan geene andere opvatting kan ontvangen dan
deze, dat de aankondiger casu quo bereid zal worden om
wie dat verlangt,- zoo mogelgk te genezen, hetwelk hg" naj
verschillende overwegingen met betrekking tot een dier advertenties
bevestigend beantwoordde en derhalve uitmaakte,
dat beklaagde door de plaatsing van die advertentie in het
openbaar heeft aangekondigd, dat hij de geneeskunde uitoefent.
(*) Sekl. werd vervolgens veroordeeld tot 10 gulden
boete.
Voor de twee andere advertenties, evenwel anders gesteld
dan de eerstbedoelde, werd beklaagde ontslagen van rechtsvervolging.
(*) Die advertentie luidde aldus : „Inrichting voor heilgymnastiek,
massage en geneeskundige baden, H. Soeter,
Nieuweweg te Groningen ; behandeling van ruggegraatsverkrommingen,
rheumatiek, gewrichtslijden, darmverstopping
enz.
Dagelijks geopend. Reeds meer dan zeshonderd patiënten
werden aan de inrichting behandeld, terwijl tal van professoien
en doktoren de behandeling aanbevelen."
De Zwitsersche pillen
Brandt.
yan Richard
In het jaar 1884 en 85 waarschuwde de vorige
Redactie van dit Maandblad in tal van artikelen
tegen deze groote kwakzalverij. In herhaalde waarschuwingen
wees zij telkens weer op het gevaarlijke
van deze pillen en ook wij hebben later dit voorbeeld
gevolgd.
De Zwitsersche apotheker noodzaakt ons echter
thans een grooter gedeelte van onze plaatsruimte
aan hem te wijden. De manier waarop hij tegenwoordig
ook hier te lande weer optreedt, de talrijke
advertenties — dikwjjls onder het zoogenaamde
dure reclame-gedeelte — die hij tegenwoordig weer in
alle bladen plaatst, de marktschreeuwerige strooibiljetten
die, in de laatste dagen, o.a. te Amsterdam
met milde hand worden verspreid, zij zullen ongetwijfeld
niet nalaten nieuwe slachtoffers te lokken
bij de talrijke, die door het gebruik der Zwitsersche
pillen reeds geld en gezondheid hebben verspeeld.
Toch kan onze waarschuwing ook ditmaal niets
anders bevatten dan hetgeen reeds meermalen in
ons blad is gezegd, wij herhalen slechts wat onze
voorgangers schreven en doen het uitvoerig om er
meer klem bij te zetten, want — zooals Brandt
8 jaar geleden werkte, werkt hij ook thans nog.
Dezelfde aanbevelingen van toen, dikwgls in dezelfde
bewoordingen, worden ook nu den dagbladlezer aangeboden,
en dezelfde blufferige reclame, dient ook
thans weer om den lof der pillen uit te bazuinen.
Men zal het ons dus ten goede houden dat wij —
ook vooral voor hen die de 5 eerste jaargangen
van het Maandblad niet hebben gelezen — ons, voor
een gedeelte, bepalen tot het overnemen van 't
geen de vorige Redactie in het no. van October
1885 omtrent de Zwitsersche pillen mededeelde.
Wij doen dit te eerder omdat de in dat no. geplaatste
waarschuwing op zoo'n aardige en o. i.
doeltreffende wijze is gesteld, dat wij geen kans
zien deze te verbeteren, zelfs na te volgen.
Wij geven dus het woord hier ter plaatse aan
de Grebs. BRUINSMA:
„De meeste nieuwe geheimmiddelen, die in het
buitenland vaak grooten opgang maken en aanzienlijke
winsten afwerpen, vallen na een flikkerleven
van meest korten tijd hier te lande tegenwoordig
weldra in het niet terug, waaruit zij nimmer te
voorschijn hadden moeten treden.
Wij herinneren aan Moeder SeigeVs Stroop, Ho~
meriana, Hopbitter, Produits des Alpes Maritimes,
Kuiper 1 s Rheumatiek zalf, Malaspina's middel tegen
Epilepsie en Zenuwziekten, Auxïlium Orientis van
Sylvius Boas en vele anderen.
Slechts BRANDT met zijne Zwitsersche pillen, insgelijks
van betrekkelijk jongen datum, heeft zich
vastgeworteld en schijnt aan de depothouders zulke
grove winsten te verzekeren, dat zij het adverteeren
kunnen blijven volhouden en wel op de duurste
manier door zoogenaamde reclames, waarvoor aan
de bladen 40 of 50 ct. per regel moet worden
betaald.
Juist deze reclames worden ook opgenomen door
verschillende couranten, die overigens van dezelfde
depothouders slechts weinig advertenties betreffende
andere insgelijks door hen verkochte geheimmiddelen
ontvangen.
Bovendien munten deze reclames uit door meer
dan zelfs bij kwakzalvers gewone leugenachtigheid
en onbeschaamde verzekeringen. Eenige uitknipsels
van de laatste weken willen wij hier inlasschen.
Zij die zulke reclames in den regel ongelezen laten
mogen hieruit zien op welke wijze men het Nederlandsche
publiek duurzaam, tegen alle waarschuwing
in, schijnt te kunnen vangen.
Maar wij durven deze advertenties niet over te
drukken zonder ons tegengift er naast toe te dienen.
Zie hier dus:
DE LEUGEN
uit de advertenties.
Vrouwen en Meisjes,
die laxeerende middelen gebruiken,
moeten niet verzuimen
een proef te nemen met
de Zwitsersche Pillen van den
Apotheker R. Brandt, door de
beste autoriteiten allergunstigst
aanbevolen. Die proef
zal haar overtuigen hoe aangenaam,
vrij van pijn en stellig
werkend dit geneesmiddel
is.
Sen kleine Uitgaaf
maar een groote winst, behalen
al diegenen die door het
gebruik der Zwitsersche Pillen
van den Apotheker R. Brandt
hun lichaam zuiveren, en het
daardoor nieuwen levensgeest
en kracht deelachtig doen
worden.
Een ondersteuning voor
mingegoeden.
Boe dikwerf brengen ziekten
zorg en nood in de huizen
van diegenen, die met hunne
handen in hun dagelijksch
onderhoud moeten voorzien.
Daarom is het te waardeeren,
dat de Heer R. Brandt, Apotheker
te Zurich, reeds jaren
lang aan mingegoeden, die
lijdende zijn aan Maag-, Lever-
DE WAARHEID
ter behartiging.
Mannen , vrouwen en
kinderen
wacht u in het algemeen
voor laxeerende middelen,
doch zoo gij er gebruikt,
neemt dan niet de Zwitsersche
pillen van den
Apotheker R. Brandt,
want zij zullen op den
duur zeker uw ingewanden
bederven.
Een zwaar verlies
aan gezondheid kunnen
zij zich berokkenen, die.
zich overgeven aan de
Zwitsersche pillen van den
Apotheker É. Brandt.
Een vergif voor de zieken
kan men, wegens hun
sterk laxeerende werking,
de Zwitsersche pillen van
R. Brandt noemen. Vooral
bij Maag, Lever en
G alk walen kan het gebruik
van die pillen, omdat
zij grootendeels uit
aloë bestaan, hoogst na-