1 - Vereniging tegen de Kwakzalverij

No. 4. Twaalfde Jaargang. April 1892.
. M A A NJD BLAD f
UITGEGEVEN DOOR DE VEREENIGING
TEGEN DE KWAKZALVEMJ.
Alle brieven, REDACTIE of ADMINISTRATIE betreffende, te adresseeren aan den Secretaris-Penningmeester 5 te Amsterdam.
Lid der VEREENIGING TEGEN DS KWAKZALVERIJ is elk,
die haar doel wil helpen bevorderen en een jaarlijksche contributie
betaalt van f3.—• Men wordt lid door aanmelding bij den
secretaris-penningmeester of een der andere bestuursleden. Het
vereenigingsjaar loopt van 1 Jan, tot 31 Dec. De contributie
wordt in het begin van het jaar per postwissel bij den secreretaris-penningmeester
ingewacht, die daarvoor in Februari
formulieren toezendt. Over het niet aldus betaalde wordt later
per postkwitantie beschikt.
De leden der Vereeniging ontvangen, behalve een exemplaar
van het blad, zooveel exemplaren als zij aanvragen ter verspreiding.
Voorloopig kan dit aantal echter, bij betaling van de enkele
contributie, niet meer dan 10 per maand bedragen.
Dit blad verschijnt den eerste van elke maand. Prijs
per jaar f 1,25, franco per post. Men abonneert zich bij alle
boekhandelaren en bij den Secretaris, doch niet anders dan voor
den geheelen jaargang.
-, Het abonnementsjaar loopt van 1 Januari tot 31 December.
Over het bedrag wordt in de eerste drie maanden beschikt.
BESTUUK DER VEREENIGING.
Mr. | Zegers Mens, Notaris te Amsterdam, Voorzitter.
1 juldensteeden Egeliog, Apotheker te Zeist.
Dr. G. P.Kortenk|t, Arts te Weesp.
Dr. C. N. van de Poll, Arts te Amsterdam.
G. 6. Schmidt, Apotheker (Binnengasthuis) te Amsterdam
Secretaris-Penningmeester.
GETAL LEDEN 990.
De eerste twee artikelen van de Statuten dec VEREENIGING
TEGEN DE KWAKZALVERIJ, goedgekeurd bij Koninklijk Besluit
van 20 Juli 1890, luiden :
Art. 1. De Vereeniging tegen de Kwakzalverij is gevestigd
te Amsterdam.
Zij heeft ten doel de bestrijding der kwakzalverij, in het
bijzonder die met geneesmiddelen.
Art. 2. De Vereeniging tracht haar doel te bereiken:
a. door het onderzoek van als geneesmiddelen aanbevolen
stoffen ;
0. door het nasporen van de bedriegelijke handelwijzen die
bij het aanbevelen van de middelen worden te baat genomen ;
c. door het bekend maken der uitkomsten van het onder
a en o genoemde;
d: door het bevorderen van de toepassing der wettelijke
bepalingen , die de kwakzalverij kunnen tegengaan ;
e. door aan te dringen op betere wettelijke bepalingen tex
bestrijding der kwakzalverij.
Het nadrukken van artikelen uit dit blad is geoorloofd en wordt, ter bevordering van het doel der Vereeniging, dringend verzocht.
INHOUD:
Bericht aan de leden: Bestuur en Redactie.
Hoofdartikel: Verkoop van geneesmiddelen, II.
Berichten : Goedkeuring van het reglement der afdeeling
Dordrecht en O. — Verslag van de vnfde vergadering van
genoemde afdeeling. — Publicatie van den Gezondheidsraad
te Karlsruhe : de Kussische Borstthee. — Wat de Sequahvertooningen
in den Haag opbrachten. — Verkoop van
Sequah's middelen te Dordrecht. — Een vrouwelijke Sequah
uit de 18e eeuw. — Kwakzalverij aan badplaatsen. — Windelincx
en Enthoven. — Fabrieksmerken. — Een attest van
Roman Weissman en R. Mohrmann.
\ Grootere artikelen : Sequah. — Feiten tegenover beweringen
van Sequah en zgne vrienden. — Bg de somnambule.—
Middelen tegen influenza. «jfiëflr 1
Correspondentie.
Bestuur en Eedactie.
Naar aanleiding van een door mg ontvangen opmerking,
omtrent in dit blad voorkomende stukken,
moet ik mededeelen, dat het bestnur der Vereeniging
geheel afgescheiden is van de redactie.
De redactie moet vrij blijven in de wijze waarop
zij de kwakzalvers wil bestrijden en ontmaskeren.
Dat de handlangers van de kwakzalvers niet gespaard
mogen blijven is vrij duidelijk, al mochten
ook die heeren heele deftige hooge hoeden dragen ;
in de kwakzalverij is zeker waar : de heler is erger
dan de steler.
Onze redactie staat wijselijk buiten ons bestuur
en namen van redacteuren willen wij geheim houden,
juist om aantijgingen te voorkomen als
door mij werden ontvangen.
! Mr. L. ZEGERS VEEGKENS,
Voorzitter der Vereeniging.
Verkoop van geneesmiddelen.
11.
Wegens plaatsgebrek daarin' in het vorig nommer
verhinderd, vervolgen wij thans onze beschouwing
naar aanleiding van het proefschrift van Mr. PLEIJTE.
Art. 6 van de wet, regelende de uitoefening der
artsenij-bereidkunst, luidt aldus:
„Elk geneesmiddel wordt bewaard in een daartoe
, geschikt voorwerp, hetwelk den officiëlen en meest
j, gebruiken officinalen naam van het middel duidelijk
„leesbaar tot opschrift heeft.
„Bij geneesmiddelen, in de pharmacopoea niet versmeid,
wijst het opschrift aan, naar welk voorschrift
„zij bereid zijn".
„De bedoeling van dit. artikel is", zegt Mr. P.,
„duidelijk" en wij zeggen het hem na. De wetgever
wilde den apotheker geen middelen laten verkoopen,
wier samenstelling hij niet kent ; hij wilde den
apotheker, zeer terecht, het afleveren van geheimmiddelen
verbieden, en toch heeft het tweede lid
tot een belangrijke strijdvraag aanleiding gegeven.
Van de eene zijde beweerde men, dat het voldoende
was het voorwerp, waarin het middel bewaard werd,
met een etiquette te beplakken waarop b.v. „ Pillen
van Holloway" stond, zonder dat het noodzakelijk
was de samenstellende deelen daarop te vermelden.
Aan de andere zijde stelde men zich daarmede niet
tevreden en vond men de vermelding van de
bereidingswijze en samenstelling op de etiquette
noodzakelijk. Dit laatste gevoelen werd o.a. ook
gedeeld -door den Hoogen- fs&ad bij zijn arrest van
14 Jan. 1868 en, naar wij meenen, nebben inden
laatsten tijd de commissiën, belast met het toezicht
op de apotheken, het artikel ook in dezen zin
opgevat.
Dat door deze opvatting een zuivere toestand
is geschapen zal intusschen niemand beweren.
Behalve dat een dergelijke opgave van de samenstelling
der geheim middelen aan onbevoegden geenszins
verplichtend is gesteld, werkt het artikel ook
nog als een halve maatregel, omdat het meermalen
is voorgekomen en nog voorkomt, dat apothekers,
die bevreesd zijn voor art. 6, al. 2 en die toch
den verkoop van kwakzalverijen niet wilden opgeven,
hunne vrouwen als koop vrouw laten pater teeren
en haar dan, in hun eigen huis, het eervolle baantje
van verkoopster van kwakzalvergen laten vervullen.
Hiertegen is niets te doen, aldus besliste de Hooge
Raad den 22 December 1868.
Gaarne zouden wij den schrijver op den voet
volgen, waar hij de verschillende artikelen van de
pharmaceutische wet, betrekking hebbende op de
beteugeling der kwakzalverij, behandelt, waar hij
er o.a. op wijst hoe het aan ieder, apotheker of niet,
nog vrijstaat een gebruiksaanwijzing bij de verkochte
middelen te voegen, met opsomming van de kwalen,
waartegen die middelen heeten dienst te doen en
hg uitvoerig nagaat in hoeverre art. 30 van de
bekende Igst C (lijst van de geringste hoeveelheid
die door onbevoegden mag worden verkocht), zooals
ze vroeger was en nu reeds 2 maal gewijzigd is, aan
het voorgestelde doel heeft beantwoord.
Onze beperkte ruimte gebiedt echter, ons in
onze aanhalingen te bekorten en wij kunnen dit te
geruster doen omdat de slotsom, waartoe de schrijver
na zijne beschouwingen komt, zich geheel aansluit
aan ons gevoelen, dat wij reeds herhaalde malen
in dit Maandblad hebben kenbaar gemaakt.
Die slotsom luidt ongeveer aldus :
Onbevoegde uitoefening der geneeskunde zal plaats
hebben wanneer het den apotheker vergund wordt
middelen, buiten medisch voorschrift, met gebruiksaanwijzing
af te leveren. De kleinhandel in genees­
middelen blijft niet aan de apothekers voorbehouden,
wanneer het ieder vrij staat zaken; die op lijst C
niet voorkomen, te verkoopen. Het tot de apothekers
gerichte verbod van den verkoop van geheime
geneesmiddelen kan niet worden nageleefd, indien
het ook niet op andere personen wordt toegepast.
De bepaling van art. 30 van de wet regelende de
uitoefening der artsenijbereidkunst (verkoop van
stoffen op Igst C voorkomende beneden een zekere
hoeveelheid) eischt, opdat de overtreding worde
geconstateerd, een lastig, kostbaar en tgdroovend
onderzoek.
Dit alles kan geschieden bij de thans heerschende
wet en daarom zegt de schrijver — en wij met hem:
„Wanneer het blijkt, dat men met de wet, zelfs bjj een
„uitmuntende toepassing, het beoogde doel niet bereikt,
„wanneer men ziet, dat de overheid, krachtig gesteund door
„de hulp van belangstellende burgers, die een nauwkeurig
„repressief en preventief toezicht m het leven riepen, niets
„vermag tegen de bedriegelijke praktijken, wier noodzakelijk
gevolg een groote schade voor de volksgezondheid moet
„zijn, een groot nadeel voor hen, wien de wetgever, ten
„koste van niet geringe opoiferingen hunnerznds, een
„monopolie verzekerde, dan kan, dunkt mij, de eenige maat-
„regel, dien de Staat kan nemen, zijn: herziening van de
„wetgeving en wel in dien geest, dat de werkzaamheid
„van particulieren overbodig worde."
Aan de voorstellen tot wijziging der bestaande wet
is dan ook het 4e hoofdstuk van het proefschrift
gewijd; het wordt aldus ingeleid:
„Ik ben tot de slotsom gekomen, dat wijziging van de
„bestaande geneeskundige wetgeving wenschelijk is, een
„meening, die al geopperd werd in het eerste jaar, dat de
„wet in 1865 werkte. In medische en pharmaceutische tyd-
„schriften, zoowel als in de rechtsgeleerde bladen is de
„vraag, hoe de wetgever aan de kwakzalverij een einde
„kan maken, besproken, petitiën werden aan de Staten-
„Generaal gericht, ja zelfs oordeelde men de kwestie van
„zoo groot gewicht, dat men haar tot een voorwerp van
„beraadslaging maakte van het internationale Congres voor
„hygiène en démographie, dat in 1887 te Weenen werd
„gehouden.
„Dr. FLOBIAN KRATSCHMKB leidde een aantal stellingen in,
„waaraan het congres zgn zegel hechtte, en daaronder treffen
„we deze aan : ,
„Het is wenseheljjk, dat de Staat wetten uitvaardige,
„waarbij zonder uitzondering, verboden wordt het aankondigen,
te koop aanbieden of ten verkoop in voorraad
„hebben van geheime middelen."
„De heeren BBUINSMA komen in hunne werkjes tot dezelfde
slotsom en ook de Nederlandsche Maatschappij tot
„bevordering der Pharmacie deelt dit gevoelen.
„Ten onzent maakte de heer B. J. OPWIJBDA een ontwerp
„van een nieuwe wet, een voorbeeld dat door Mr. A. B. H.
„VAN BIJCKEVOBSBL, rechtsgeleerd lid van den geneeskun-
„ digen raad in Noord-Brabant en Limburg, werd nagevolgd.
„Het laatgenoemde voorstel was een uitvloeisel van de
„door de Regeering, bij Koninklijke boodschap van 23 Febr.
^1886 aan de Tweede Kamer ingediende ontwerpen tot
„wijziging der geneeskundige wetgeving.
„Wanneer men al de voorstellen aandachtig nagaat, dan
„zal het moeielnk zijn, e*en andere gevolgtrekking te maken
„dan deze, dat de ontwerpers daarvan, met behoud van de
„vrgheid van uitoefening van het beroep door personen,
„die aan de door de wet gestelde eischen van bekwaamheid