Jaarverslag 2008 - Stichting WCL Winterswijk
Jaarverslag 2008 - Stichting WCL Winterswijk
Jaarverslag 2008 - Stichting WCL Winterswijk
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Stichting</strong> Waardevol Cultuurlandschap <strong>Winterswijk</strong> |<br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2008</strong>
Colofon<br />
<strong>Stichting</strong><br />
Waardevol Cultuur<br />
Landschap <strong>Winterswijk</strong><br />
Postadres:<br />
Postbus 387<br />
7100 AJ <strong>Winterswijk</strong><br />
Bezoekadres:<br />
Stationsstraat 25<br />
<strong>Winterswijk</strong><br />
Tel: 0543 – 543543<br />
Website:<br />
www.wclwinterswijk.nl<br />
Email:<br />
gebiedsloket@winterswijk.nl<br />
Foto’s zijn gemaakt door:<br />
• dhr. P. Rhebergen<br />
• dhr. A. Schoemaker<br />
• dhr. B. Teunissen<br />
• dhr. J. Tiggeloven<br />
• mevr. A. de Roos<br />
• dhr. R. Vorage<br />
• Natuuractiviteitencentrum De Huusker<br />
Ontwerp en Druk:<br />
Reclamebureau Kamp<br />
Handelscentrum 46<br />
<strong>Winterswijk</strong><br />
www.reclamebureaukamp.nl
| <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2008</strong> <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong><br />
Voorwoord<br />
Voor u ligt het jaarverslag <strong>2008</strong> van de <strong>Stichting</strong> Waardevol<br />
Cultuur Landschap <strong>Winterswijk</strong>. Het Algemeen Bestuur<br />
legt hiermee verantwoording af over de verrichte<br />
bestuursactiviteiten en de realisatie van het Jaarplan <strong>2008</strong><br />
inclusief de financiële verantwoording.<br />
De professionalisering van <strong>WCL</strong> is ook in <strong>2008</strong> verder<br />
doorgevoerd. Dit resulteerde o.a. hierin dat, in samenwerking<br />
met het Plattelandshuis, uitgebreide subsidieaanvragen<br />
bij de provincie zijn ingediend voor projecten ontstaan uit<br />
lokale behoefte. Belangrijk te constateren dat steeds meer<br />
niet-gemeentelijke geld in onze lokale projecten wordt<br />
geïnvesteerd. Overigens konden de goed uitgewerkte<br />
projecten ook direct worden meegenomen in het aanvalsplan<br />
van de gemeente.<br />
Voorzitter Secretaris<br />
Dhr. H.J.G. Gommers Dhr. A. Schoemaker<br />
01<br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2008</strong> <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong>
02<br />
01 | Bestuursactiviteiten<br />
In het jaar <strong>2008</strong> zijn door het bestuur diverse activiteiten<br />
verricht, waarbij de doelstellingen uit de Visie <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong><br />
2005 – 2015 leidend zijn geweest. Voor wat betreft projecten is<br />
dat goed gelukt zowel in de voorbereiding, samenvoegen van<br />
projecten als in de uitvoering.<br />
Bestuurswisselingen<br />
In <strong>2008</strong> hebben geen bestuurswisselingen plaatsgevonden,<br />
het is echter niet gelukt om de openstaande vacature van het<br />
Platform Natuur en Landschap ingevuld te krijgen.<br />
<strong>WCL</strong> vergaderingen Dagelijks Bestuur en<br />
Algemeen Bestuur<br />
Het Algemeen Bestuur heeft in <strong>2008</strong> drie keer vergaderd en<br />
heeft meerdere sessies bijgewoond ivm de ontwikkeling van<br />
het Landschap Ontwikkeling Plan. Het Dagelijks Bestuur heeft<br />
elf keer vergaderd.<br />
Voorbereiding Jaarplan 2009<br />
Ter voorbereiding van het Jaarplan 2009 is er op 7 april<br />
een bijeenkomst / workshop gehouden.<br />
Het Jaarplan 2009 is opgesteld. De gemeenteraad heeft bij de<br />
begrotingsvaststelling voor 2009 een bedrag van € 300.000<br />
(€ 150.000 structureel en € 150.000 incidenteel) opgenomen<br />
ten behoeve van <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong> voor het uitvoeren<br />
van projecten en de organisatiekosten.
01 | Bestuursactiviteiten<br />
Slagvaardiger maken van de <strong>WCL</strong><br />
Het proces van slagvaardiger maken van de <strong>Stichting</strong><br />
<strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong> heeft onze aandacht. Mede hierdoor<br />
zijn de ingediende projecten beter onderbouwd en<br />
daardoor makkelijker te realiseren. De geplande cursus<br />
”projectmanagement deel 2” is niet doorgegaan.<br />
De inhuur van externe bouwkundige hulp bij het herstelproject<br />
is voortgezet en ook is de boekhouding uitbesteed.<br />
Draagvlak<br />
Wij hebben als bestuur het gevoel dat het draagvlak in het<br />
werkgebied verder is gegroeid. Met name projecten zijn zowel<br />
in aantal maar ook in omvang flink gestegen.<br />
(Beleids)advisering / coördineren / organiseren<br />
In het kader van haar (beleid)adviserende / coördinerende en<br />
organiserende rol heeft de <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong><br />
de volgende activiteiten verricht:<br />
• deelname in de vier begeleidingsgroepen voor de<br />
beheerplannen voor de Natura 2000 gebieden<br />
• participatie in het Platform Nationaal Landschap<br />
<strong>Winterswijk</strong><br />
• participatie in de klankbordgroep Landschap Ontwikkeling<br />
Plan (LOP)<br />
• participatie in werkgroep Meervoudig Duurzaam<br />
Landgebruik / Boeren met natuur en landschap<br />
• participatie in City Marketing<br />
• participatie in Beleids- en actienota vrijetijdseconomie<br />
Gemeente <strong>Winterswijk</strong><br />
Promotieactiviteiten<br />
Tijdens het bezoek van de Minister van Landbouw, Natuur<br />
en Voedselkwaliteit mevrouw Verburg aan het melkveebedrijf<br />
van de familie Scholten in het Woold heeft onze voorzitter het<br />
eerste exemplaar van het jaarverslag 2007 aan haar kunnen<br />
aanbieden. Zij gaf in een reactie aan onder de indruk te zijn<br />
van onze activiteiten.<br />
Tijdens de slotbijeenkomst van het project Boeren met<br />
landschap en natuur in <strong>Winterswijk</strong> is door onze voorzitter<br />
symbolisch de eerste financiële bijdrage gedaan aan het<br />
Landschapsfonds.<br />
03<br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2008</strong> <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong>
04<br />
01 | Bestuursactiviteiten<br />
Gebiedsloket <strong>Winterswijk</strong><br />
Het gebiedsloket <strong>Winterswijk</strong> is<br />
een samenwerkingsverband van<br />
de <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong>,<br />
de gemeente <strong>Winterswijk</strong>, de<br />
provincie Gelderland en het<br />
Ministerie van LNV.<br />
Ook maakt het Waterschap Rijn<br />
en IJssel hiervan gebruik.<br />
Het loket is ook de ingang voor het indienen van allerlei (aan)<br />
vragen, verzoeken, klachten en inlichtingen over aspecten die<br />
zich in het gebied van <strong>Winterswijk</strong> afspelen, zoals:<br />
• opvragen actuele gebiedsplannen<br />
• functieveranderingen<br />
• sloop gebouwen<br />
• aanvraag (NSW)landgoederen in het kader van<br />
bestemmingsplan<br />
• splitsing woningen<br />
• beplantingen en subsidiemogelijkheden hiervoor<br />
• kapvergunningen<br />
• stichten nieuwe bedrijven<br />
• dierziekten<br />
• Natura 2000<br />
• vragen over kwaliteit van oppervlaktewater<br />
• onderzoeksgegevens over waterkwaliteit<br />
• toeslagrechten<br />
• onderhoud fietspaden<br />
• indienen van <strong>WCL</strong>-projecten<br />
De meeste verzoeken zijn binnengekomen middels een e-mail:<br />
gebiedsloket@winterswijk.nl of tijdens een bezoek aan het<br />
gebiedsloket.
Het jaarplan <strong>2008</strong> bestaat uit activiteiten die vallen onder de<br />
volgende thema’s:<br />
• Leefbaarheid<br />
• Land- en tuinbouw<br />
• Natuur- en landschapsbeheer<br />
• Cultuurhistorie<br />
• Recreatie en toerisme<br />
• Overige activiteiten<br />
Het Jaarplan <strong>2008</strong> is voor het grootste gedeelte tot stand<br />
gekomen tijdens de workshop “Jaarplan <strong>2008</strong>” die al in<br />
april 2007 is gehouden.<br />
Hieronder worden per thema alleen die projecten beschreven<br />
die in <strong>2008</strong> zijn uitgevoerd (kunnen ook doorgeschoven<br />
projecten van 2007 zijn) of waarvan uitvoering (deels) in<br />
voorbereiding is. Omdat projecten ook jaaroverschrijdend zijn<br />
zullen enkele projecten ook in andere jaarverslagen worden<br />
beschreven. Projecten van 2007 waarvan enkel nog in <strong>2008</strong><br />
financiële handelingen hebben plaatsgevonden staan hier niet<br />
vermeld, maar staan wel genoemd in het financiële overzicht.<br />
Leefbaarheid<br />
02 | Realisatie Jaarplan<br />
Schuilhut Corle<br />
De voorbereidingen zijn gestart. Deze schuilhut zal gebouwd<br />
worden op de picknickplaats aan de Corleseweg.<br />
Deze picknickplaats zal verbonden worden met de nieuwe<br />
– nog op te zetten- Krosenbrinkfietsroute.<br />
Kerkepad opknappen<br />
Dit project heeft geresulteerd in nieuwe wandel- en fietsroutes<br />
in en rond het gebied Meddo, Zwolle en Zwillbrock. Een deel<br />
van de routes gaat over oude kerkepaden. Alle kerkepaden in<br />
dit gebied zijn in beeld gebracht en sluiten bovendien aan bij<br />
andere kerkepaden in Oost Achterhoek. Zo is er een nieuw<br />
netwerk ontstaan van kerkepaden.<br />
Er is ook een route boekje uitgebracht waarin naast informatie<br />
over de routes ook informatie te vinden is over de streek, de<br />
mensen, de geschiedenis, het dialect en over Zwillbrock.<br />
Project begeleiding<br />
Het ligt in de bedoeling om dit te koppelen aan de tweede<br />
cursus “<strong>WCL</strong> – projecten indienen”. Een vervolg hierop staat<br />
gepland voor 2009.<br />
05<br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2008</strong> <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong>
06<br />
02 | Realisatie Jaarplan<br />
Jeugdactiviteiten Corle<br />
Op 21 november is er een bijeenkomst geweest bij de Twee<br />
Bruggen voor de Corlese jeugd. Doel was dat door een<br />
activiteit de jeugd elkaar kon ontmoeten. Door het sluiten<br />
van de school in Corle gaan de Corlese kinderen nu naar<br />
twee verschillende scholen (Juliana en Miste). Dit heeft<br />
geleid tot minder onderlinge contacten tussen de kinderen.<br />
Inmiddels is een (jeugd) commissie opgericht die periodiek een<br />
bijeenkomst gaat organiseren. Voor deze (eerste) bijeenkomst<br />
waren 40 kinderen uitgenodigd.<br />
Jeugd meer betrekken bij <strong>WCL</strong><br />
Dit project is samengevoegd met project landbouw leskist;<br />
zie verder onder project “Educatiemateriaal”<br />
Schuur inrichten voor bijen-demonstratieruimte<br />
De voorbereidingen voor de ombouw zijn gestart.<br />
Brandkolk Meddo<br />
De start van de renovatie van de brandkolk was al in<br />
2007 maar de afronding (inrichting van de kolk) heeft<br />
plaatsgevonden in <strong>2008</strong>.<br />
De oevers zijn geleidelijker gemaakt en opnieuw ingeplant.<br />
Het hemelwater dat afkomstig is van het nieuwe gebouw<br />
van Roetendaal wordt er in geloosd. Aan de voorzijde is een<br />
vissteiger gebouwd en een zitbank geplaatst. Het project<br />
is uitgevoerd door vrijwilligers van het Algemeen Meddo’s<br />
Belang i.s.m. enkele buren van de brandkolk.<br />
Land– en tuinbouw<br />
Duurzame energie<br />
Een groep van voornamelijk landbouwers heeft een excursie<br />
gehad naar Landbouwcentrum Haus Riswick in Kleve.<br />
Dit is een onderwijs en onderzoeksinstelling die meerdere<br />
landbouwontwikkelingen volgt. Dit bedrijf (>300 ha) is<br />
gespecialiseerd op het gebied van melkveehouderij,<br />
schapenhouderij, geitenhouderij, damhertenhouderij,<br />
voedergewassenteelt en biogasinstallatie.<br />
Inzamelen van landbouwfolie<br />
In samenwerking met de gezamenlijke buurtschappen is op<br />
zaterdag 24 mei de jaarlijkse landbouwfolie-inzamelactie<br />
gehouden. Op 3 locaties in het buitengebied (Kotten, Huppel<br />
en Miste) is door een groep van enthousiaste vrijwilligers ruim<br />
45 ton aan folies ingenomen ( 36 ton landbouwfolie en 9 ton<br />
overige folie). Deze hoeveelheid is gebracht door 170 bedrijven<br />
/ personen (in 2007 waren dat nog 145 partijen). Afgaande<br />
op de commentaren die bij veel landbouwfoliepartijen wordt<br />
meegegeven is men heel tevreden over deze inzamelingsactie.
02 | Realisatie Jaarplan<br />
Meervoudig Duurzaam Landgebruik<br />
Dit project met de naam “Boeren met landschap en natuur in<br />
<strong>Winterswijk</strong>” kent 19 deelnemers die gewerkt hebben aan het<br />
ontwikkelen van een beloningssysteem. De deelnemers zijn<br />
agrarische ondernemers, die samen goed zijn voor 135 ha.<br />
Dit ontwikkelde beloningssysteem vergoedt een deel van<br />
de kosten die de deelnemers maken bij hun aandeel in het<br />
onderhoud van landschap en natuur. Met de opgedane<br />
praktijkervaring wordt beoogd om een basis te scheppen voor<br />
een beloningssysteem voor het behoud van de waardevolle<br />
omgeving. Deze werkwijze is door de heer Hein Korevaar,<br />
begeleider van het project, aan mevrouw Verburg (Minister<br />
van LNV) en anderen gepresenteerd.<br />
Op woensdag 3 december is een slotbijeenkomst geweest<br />
waar de <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong> een cheque heeft<br />
overgedragen van € 30.000 als eerste aanzet voor het<br />
oprichten van een Landschapsfonds.<br />
Met de klas de boer op<br />
Ongeveer 550 leerlingen van de basisscholen (groepen 7 en 8)<br />
hebben in de periode september / oktober een bezoek<br />
gebracht aan een agrarische bedrijf. Het blijkt toch altijd weer<br />
dat voor een deel van de kinderen een “agrarische wereld”<br />
open gaat. Een koe aaien is iets anders dan een afbeelding van<br />
een koe.<br />
Educatiemateriaal<br />
landbouw en natuur<br />
Door de Huusker zijn<br />
4 leskisten ontwikkeld en<br />
gemaakt. In deze kisten zijn<br />
o.a topografische kaarten,<br />
Dvd’s van weidevogels,<br />
zaden en gebitten<br />
opgenomen. Deze kisten<br />
zijn te reserveren.<br />
Opbrengstprijzen<br />
landbouwproducten<br />
verhogen<br />
Op zondag 18 mei is een<br />
officiële aftrap geweest<br />
van “Proef natuurlijk<br />
Winterswijjk”, dit is een slow food project dat zich richt op het<br />
gebied van Nationaal Landschap <strong>Winterswijk</strong>. Dit project dient<br />
een meerwaarde voor de <strong>Winterswijk</strong>se landbouwproducten<br />
te genereren. Ook andere sectoren kunnen hiervan profiteren.<br />
Het landschap is gebaat bij meer<br />
(scharrel)dieren in de wei en meer<br />
verbouw van granen, dit verhoogd<br />
wederom het toeristische aanbod.<br />
In het najaar zijn de eerste varkens<br />
opgeleverd door een plaatselijke<br />
varkenshouder. Dit betrof een proef.<br />
Het resultaat is al zeer bevredigend.<br />
Het is de bedoeling om dit project de<br />
komende jaren verder te ontwikkelen.<br />
07<br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2008</strong> <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong>
08<br />
02 | Realisatie Jaarplan<br />
Natuur- en landschapsbeheer<br />
Schaapskudde<br />
Na de conclusie dat er voldoende geschikte terreinen aanwezig<br />
zijn binnen het Nationaal Landschap <strong>Winterswijk</strong> voor de<br />
exploitatie van meerdere schaapskuddes is er gestart met<br />
het vervolgonderzoek voor de benodigde kennis voor het<br />
duurzaam functioneren van schaapskuddes in het gebied.<br />
Tijdens dit onderzoek zijn de volgende aspecten onderzocht:<br />
Besluit Instandhouding Schaapskuddes (BIS), calamiteiten<br />
en risico’s, opzetten tweede kudde, scholing nieuwe<br />
schaapsherder, het ideale beheersmodel, huisvesting, bepalen<br />
ideale locatie voor de schaapskooi, gewenste bouwstijl,<br />
functioneren schaapskooi gedurende het jaar, combinaties met<br />
andere functies. Daarnaast zijn er bijeenkomsten geweest met<br />
terreineigenaren en beheerders. Ook zijn er onderhandelingen<br />
gevoerd met de opdrachtgevers.<br />
Hout als energie<br />
Door de PAN wordt onderzocht in hoeverre (afvalsnoei)hout<br />
gebruikt kan worden voor energiehout. Onderzocht wordt<br />
hoeveel hout er globaal vrijkomt uit de <strong>Winterswijk</strong>se bossen<br />
en houtwallen.<br />
Gladde slang in het Wooldse Veen<br />
Deze slang komt in de Achterhoek alleen nog maar voor in<br />
het Montferland en het Wooldse Veen. De gladde slang dient<br />
een leefgebied te hebben dat bestaat uit structuurrijke droge<br />
heide met verspreid staande bomen en struiken. In het kader<br />
van dit project zijn diverse bomen en struiken verwijderd en is<br />
een knuppelpad aangebracht. Met het vrijkomende hout zijn<br />
meerdere houtstapels gemaakt zodat de gladde slang maar<br />
ook andere reptielen hier zon- en schuilplaatsen krijgen.
02 | Realisatie Jaarplan<br />
Landgoed Mentink<br />
Op dit landgoed aan de Dollemansweg (achter boerderij<br />
Stoverink) is een natuurweide gerealiseerd die aan de zuidoost<br />
zijde is afgeschermd door een houtwal. Deze houtwal is<br />
afgezet om jong struweel weer een kans te geven. Dit ten<br />
gunste van vogels en planten. Er is een poel aangelegd die<br />
dient als stapsteen voor verschillende soorten amfibieën en<br />
insecten. Er zijn diverse besdragende struiken geplant. Op de<br />
wildakker worden akkerkruiden gezaaid zodat m.n. insecten<br />
en reeën hiervan kunnen profiteren. Om dit alles goed te<br />
kunnen overzien is een uitkijkplatform gebouwd waar ook een<br />
informatiepaneel is geplaatst.<br />
Monitoren natuur- bos en landschapswaarden<br />
Dit project is een (herhalings)onderzoek naar de natuur-,<br />
bos- en landschapswaarden in 4 gebieden. Deze gebieden<br />
zijn ook in de periode 1995 – 1998 geïnventariseerd. Hierdoor<br />
kan het project inzicht geven in de natuurontwikkeling in het<br />
<strong>Winterswijk</strong>se buitengebied. Dit inzicht is van betekenis voor<br />
evaluaties en de conclusies zijn leidend voor vervolgprojecten<br />
en maatregelen.<br />
Herstel wandelpaden Korenburgerveen<br />
In het Meddosche Veen is het plankenpad over een lengte van<br />
300 meter hersteld. Hierdoor kon nog voor het toeristische<br />
hoogseizoen de uitzichttoren weer met droge voeten bereikt<br />
worden.<br />
Klankbord Kreil<br />
Door een provinciale bijdrage is het landgoed Kreil gestart met<br />
het opstellen van een landgoedvisie. Het hier gebruikte format<br />
kan ook gebruikt worden door andere landgoederen.<br />
De bijdrage van de <strong>WCL</strong> is bedoeld voor bijeenkomsten,<br />
opzetten website, het maken van verslagen en het verspreiden<br />
van vergaarde informatie.<br />
09<br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2008</strong> <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong>
10<br />
Cultuurhistorie<br />
02 | Realisatie Jaarplan<br />
Herstel Panoven in Meddo<br />
De hiervoor opgerichte stichting “De Panoven” is bezig met de<br />
renovatie van het Panhoes, de droogschuur van de vroegere<br />
pannen- en stenenbakkerij de Panoven (hoek Giffelweg /<br />
Goossensweg te Meddo). Dit gebied wordt hoog gewaardeerd<br />
omdat het zijn karakteristieke uiterlijk door de jaren heen heeft<br />
weten te behouden.<br />
Herstel kleine cultuurhistorische waardevolle<br />
objecten<br />
Het project ”herstel kippenhokken” is ook in <strong>2008</strong> verder<br />
gegaan. De provincie Gelderland is blij met dit project<br />
en draagt financieel bij. In <strong>2008</strong> zijn er vijf beschikkingen<br />
afgegeven voor het herstellen van twee schoppens,<br />
één kippenhok, één veldschuur en een hooiberg.<br />
Voor de benodigde vakkennis wordt een beroep gedaan<br />
op het Adviesbureau SEM Oost Nederland<br />
Behoud interieur ambachtelijke<br />
timmerwerkplaats<br />
Er zijn eerste contacten geweest om een interieur van een<br />
timmerwerkplaats over te nemen.<br />
Bewustzijn landschap stimuleren<br />
Voorbereidingen zijn gestart die dienen te leiden tot een<br />
cursus “bewustzijn landschap” die in het najaar van 2009 zal<br />
worden gehouden.<br />
Panhoes, (situatie voor herstel)<br />
Panhoes, (situatie na herstel)
Recreatie en toerisme<br />
02 | Realisatie Jaarplan<br />
Boerenleenbanken route<br />
Er is gestart met het opknappen van de bestaande<br />
(boerenleen)banken. Het tweede deel van het project,<br />
het actualiseren van de verhalen vindt plaats in 2009.<br />
De bedoeling is dat de verhalen die horen bij de plekken<br />
waar de bankjes staan ook digitaal (downloaden) ter<br />
beschikking worden gesteld.<br />
Mini Informatie cards<br />
In mei <strong>2008</strong> zijn 7 verschillende flyers gepresenteerd:<br />
Boerderijcampings, bed & Breakfast, vakantiewoningen,<br />
boerderijterrassen, boerderijwinkels, excursies en<br />
belevenissen op de boerderij. De flyers hebben<br />
een moderne frisse uitstraling en worden gretig<br />
meegenomen op alle adressen van de leden en daarnaast<br />
bij de VVV, de grote recreatiebedrijven, de verschillende<br />
restaurants in het buitengebied. Er zijn in eerste instantie ten<br />
laste van het project in totaal 45.000 flyers gereedgekomen,<br />
hiervan is al een groot gedeelte verspreid. Op al die flyers is<br />
ook de website www.wclwinterswijk.nl vermeld. In 2009 zal<br />
aan een herdruk worden gewerkt.<br />
Kindervakantieboek<br />
Er is een spannend kinderboek<br />
“Echt gebeurd in <strong>Winterswijk</strong>”<br />
gemaakt dat meerdere<br />
<strong>Winterswijk</strong>se cultuurhistorische<br />
hoogtepunten beschrijft.<br />
Het beschrijft hoe mensen vroeger<br />
in dit gebied geleefd hebben, hoe<br />
de wind- en watermolens gewerkt<br />
hebben waar kastelen gestaan hebben<br />
en over het geheime vliegveld.<br />
Traproute vertalen in<br />
Engels en Duits<br />
Het Traprouteboek is<br />
vertaald in zowel het Engels<br />
als het Duits zodat de<br />
buitenlandse toerist ook<br />
over de <strong>Winterswijk</strong>se<br />
historie kan lezen.<br />
11<br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2008</strong> <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong>
03 | Financiële verantwoording<br />
De <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong> heeft voor <strong>2008</strong> een subsidie<br />
ontvangen van € 237.000. Hiervan is € 210.000 bestemd<br />
voor het uitvoeren van projecten, voor de organisatiekosten<br />
is € 10.000 bestemd en er is € 17.000 gereserveerd voor het<br />
slagvaardiger maken van de organisatie.<br />
Het totale <strong>WCL</strong>-budget <strong>2008</strong> voor projecten is € 397.700.<br />
In <strong>2008</strong> is aan projecten € 146.100 betaald en is een bedrag<br />
van € 240.450 bestemd voor projecten die in de uitvoeringfase<br />
zitten. Dit resulteert in een positief saldo van € 11.150 op de<br />
post “projecten <strong>2008</strong>”.<br />
Projectenoverzicht (alle bedragen afgerond op € 50,00)<br />
In bijlage 2 staat een overzicht per thema van de projecten per<br />
31 december <strong>2008</strong>. Omdat nog diverse projecten van 2007 in<br />
uitvoering en / of financieel niet afgehandeld waren, zijn deze<br />
projecten ook opgenomen in de overzichten.<br />
Per project is naast de beschrijving en toelichting ook de<br />
stand per eind <strong>2008</strong> aangegeven. In de financiële kolommen<br />
worden eerst de totale projectkosten genoemd en vervolgens<br />
het begrote <strong>WCL</strong>-aandeel. Dan worden bij de projecten die<br />
gestart zijn vóór <strong>2008</strong> de eventuele betalingen genoemd die<br />
tot eind 2007 waren verricht. Vervolgens de betalingen die in<br />
<strong>2008</strong> zijn verricht. In de kolom “saldo per 31 -12-<strong>2008</strong>” staat<br />
aangegeven of een project financieel tot een positief dan wel<br />
een negatief saldo heeft geleid. Hierbij is rekening gehouden<br />
met de nog te betalen bedragen (laatste kolom).<br />
In het overzicht “Totaaloverzicht per thema” staan<br />
achtereenvolgens per thema:<br />
• Totale projectkosten € 1.855.880<br />
• Het begrote <strong>WCL</strong> aandeel (<strong>2008</strong> en restant 2007)<br />
incl. aandeel provincie € 439.100<br />
• Betaalde bedragen tot <strong>2008</strong> € 41.400<br />
• Betaalde bedragen in <strong>2008</strong> € 146.100<br />
• Het saldo per eind <strong>2008</strong> € 11.150<br />
• Nog te betalen bedragen € 240.450<br />
In het overzicht “Beschikbare middelen per thema” staan<br />
achtereenvolgens:<br />
• Begroot <strong>WCL</strong> aandeel <strong>2008</strong> / begroting <strong>2008</strong> € 210.000<br />
• Begroot <strong>WCL</strong> aandeel 2007 restant /uit jaarverslag 2007<br />
“de nog te betalen” bedragen, excl. bijdrage provincie<br />
€ 140.000<br />
• Bijdrage van provincie (2007 & <strong>2008</strong>) € 47.700<br />
• Budget <strong>WCL</strong> totaal in <strong>2008</strong> € 397.700<br />
• Betaald t/m 2007 € 41.400<br />
• Begroot <strong>WCL</strong> aandeel € 439.100<br />
Bijlagen:<br />
1. Overzicht bestuursleden en betrokken partijen<br />
2. Projectenoverzicht <strong>2008</strong> inclusief financiën<br />
13<br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2008</strong> <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong>
Bestuursleden:<br />
Bijlage 01 | Samenstelling <strong>WCL</strong> bestuur<br />
dhr. H.J.G. Gommers voorzitter gemeente <strong>Winterswijk</strong><br />
dhr. A. Schoemaker secretaris gemeente <strong>Winterswijk</strong><br />
dhr. H. Bronkhorst gemeente <strong>Winterswijk</strong><br />
dhr. H.W. Wikkerink vice-voorzitter LTO-Noord afdeling <strong>Winterswijk</strong><br />
dhr. H. Hoenink LTO-Noord afdeling <strong>Winterswijk</strong><br />
dhr. A.J.M. Scholten LTO-Noord afdeling <strong>Winterswijk</strong><br />
dhr. H.G.A. Smeenk LTO-Noord afdeling <strong>Winterswijk</strong><br />
mevr. M. Helder Recron afdeling <strong>Winterswijk</strong><br />
dhr. J.W.B. Tiggeloven Boer en Recreatie<br />
mevr. T. Buunk <strong>Stichting</strong> Bevordering Toerisme <strong>Winterswijk</strong><br />
dhr. P.E.W. van der Laan Adviescommissie Cultuurhistorie<br />
dhr. B. Teunissen Platform Natuur en Landschap <strong>Winterswijk</strong><br />
vacature Platform Natuur en Landschap <strong>Winterswijk</strong><br />
dhr. J. Wytema penningmeester Gelders particulier grondbezit / <strong>Stichting</strong> Particulier Agrarisch<br />
Natuurbeheer<br />
dhr. D. Sellink NSW-landgoederen <strong>Winterswijk</strong> e.o.<br />
mevr. C. te Selle - te Strake Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen<br />
dhr. J. Mateman gezamenlijke belangenverenigingen van het buitengebied<br />
dhr. J.H. Roerdink gezamenlijke belangenverenigingen van het buitengebied<br />
Adviseur:<br />
mevr. G.J. Brouwer NSW-landgoederen <strong>Winterswijk</strong> e.o.<br />
Notulist:<br />
mevr. A. van Zanden gemeente <strong>Winterswijk</strong><br />
15<br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2008</strong> <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong>
16<br />
Overzicht projecten Toelichting Stand<br />
per<br />
31-12-’08<br />
Leefbaarheid t/m 2007<br />
Opknappen oude kippenhokken een kippenhok (Walienseweg) wordt<br />
opgeknapt.<br />
Verbouw garage tot<br />
verenigingsruimte Miste<br />
Bijlage 02 | Overzicht projecten per 31 december <strong>2008</strong><br />
project gereed; alleen financiële<br />
afrekening<br />
Brandkolk Meddo aanpassen/inrichten geschikt maken voor<br />
meerdere doelen<br />
Plaatsen Info borden project gereed; alleen financiële<br />
afrekening<br />
Leefbaarheid <strong>2008</strong><br />
Totale<br />
projectkosten<br />
Begroot<br />
<strong>WCL</strong>aandeel<br />
Betaald<br />
t/m<br />
2007<br />
Alle bedragen zijn afgerond op € 50,-<br />
Betaald<br />
in<br />
<strong>2008</strong><br />
Saldo<br />
per<br />
31-12-’08<br />
Nog<br />
te<br />
betalen<br />
in<br />
uitvoering<br />
€ 5.000 € 1.650 € 650 € 1.000<br />
gereed € 25.000 € 11.200 € 11.200<br />
in<br />
uitvoering<br />
€ 10.000 € 3.500 € 3.500<br />
gereed € 16.000 € 7.500 € 7.500<br />
Schuilhut plaatsen op picknickplaats in Corle in voorbereiding<br />
€ 12.500 € 8.500 € 8.500<br />
Geveltekenroute ism Zwolle en Vreden vervalt € 10.000 € 5.000 € 5.000<br />
Kerkepad opknappen W’wijk - Meddo - Zwilbroek gereed € 20.000 € 5.000 € 5.000<br />
Project begeleiding workshop werkwijze wcl /<br />
gedachtegoed <strong>WCL</strong> overbrengen<br />
Aankleding parkeerplaats<br />
verenigingsgebouwen<br />
in voorbereiding<br />
€ 2.000 € 2.000 € 2.000<br />
is meegenomen bij energie uit hout gereed € 4.000 € 2.000 € 2.000<br />
Jeugdactiviteiten in Corle o.a. betrokkenheid vergroten gereed € 2.000 € 1.000 € 800 € 200<br />
Fietspad Walienseweg tot school pad tussen de bomenrij opknappen besprekingen € 20.000 € 5.000 € 5.000<br />
Jeugd meer betrekken bij <strong>WCL</strong><br />
natuur/ leefbaarheid<br />
ism CNME gereed € 1.000 € 1.000 € 1.000<br />
Inrichten schuur tot<br />
Walienseweg in<br />
€ 10.000 € 2.500 € 2.500<br />
demonstratieruimte<br />
uitvoering<br />
Totalen € 137.500 € 55.850 € 650 € 11.200 € 18.300 € 26.700
Bijlage 02 | Overzicht projecten per 31 december <strong>2008</strong><br />
Overzicht projecten Toelichting Stand<br />
per<br />
31-12-’08<br />
Land- en tuinbouw t/m 2007<br />
Wildroosters aanleggen om fietspad openbaar te maken en de<br />
weidegang te garanderen<br />
Alternatieve energie project gereed; betreft ontvangen<br />
subsidies<br />
Technische maatregelen bij IVH /<br />
vloeibare stikstof<br />
onderzoek naar inzet / deels subsidiëren<br />
van maatregelen bij intensieve tak<br />
Totale<br />
projectkosten<br />
Begroot<br />
<strong>WCL</strong>aandeel<br />
Betaald<br />
t/m<br />
2007<br />
Betaald<br />
in<br />
<strong>2008</strong><br />
Saldo<br />
per<br />
31-12-’08<br />
vervalt € 15.000 € 8.000 € 8.000<br />
gereed € 7.500 € 4.650 € 7.150 € 2.500-<br />
gereed € 1.000 € 850 € 850<br />
Alle bedragen zijn afgerond op € 50,-<br />
Nog<br />
te<br />
betalen<br />
MDL (1e jaar) 2007<br />
Land- en tuinbouw <strong>2008</strong><br />
project "Boeren met landschap en<br />
natuur in <strong>Winterswijk</strong>" is gestart<br />
per 1 juni 2007<br />
gereed € 250.000 € 25.500 € 25.000 € 500<br />
MDL (2e jaar) <strong>2008</strong> idem gereed € 250.000 € 25.500 € 1.300- € 26.800<br />
Duurzame energie vervolg praktijdag / excursie naar landbouwcentrum<br />
gereed € 5.000 € 3.000 € 1.150 € 1.850<br />
MDL vervolg landschapsfonds storting gereed pm € 25.500 € 30.000 € 4.500-<br />
Landbouwfolieinzameling voortzetting gereed € 2.000 € 1.000 € 2.750 € 1.750-<br />
Met de klas de boer op groepen 7 en 8 gereed € 1.000 € 1.000 € 450 € 550<br />
Educatiemateriaal / toolkit ism CNME gereed € 2.500 € 2.500 € 2.500<br />
Opbrengstprijs voor landbouwproducten<br />
te verhogen in NL gebied<br />
bijv meer krijgen voor melk en vlees in uitvoering € 25.000 € 15.000 € 300 € 14.700<br />
Totalen € 559.000 € 112.500 € 7.150 € 60.500 € 3.350 € 41.500<br />
17<br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2008</strong> <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong>
18<br />
Overzicht projecten Toelichting Stand<br />
per<br />
31-12-’08<br />
Bijlage 02 | Overzicht projecten per 31 december <strong>2008</strong><br />
Totale<br />
projectkosten<br />
Begroot<br />
<strong>WCL</strong>aandeel<br />
Betaald<br />
t/m<br />
2007<br />
Alle bedragen zijn afgerond op € 50,-<br />
Betaald<br />
in<br />
<strong>2008</strong><br />
Saldo<br />
per<br />
31-12-’08<br />
Nog<br />
te<br />
betalen<br />
Natuur- en landschapsbeheer t/m 2007<br />
Schaapskudde landschapsbeheer d.m.v. schaapskudde gereed € 26.000 € 26.000 € 20.800 € 5.200<br />
Opleidingen natuur/landschap verzorgen opleiding: dunning, gebruik<br />
motorzaag, zorgplicht aansprakelijkheid en<br />
erfbeplantingen<br />
gereed € 2.500 € 2.500 € 100 € 2.400<br />
Digitaliseren lindearboretum inzichtelijk maken van de ruim<br />
200 verschillende soorten<br />
gereed € 2.500 € 2.000 € 2.000<br />
Natuur- en landschapsbeheer <strong>2008</strong><br />
Stimuleren meer gebruik van i.v.m. aflopen van veel<br />
vervalt € 2.000 € 2.000 € 2.000<br />
natuurbeheer subsidies /<br />
ecologische bedrijfsaviezen<br />
beheerscontracten in 2009<br />
Schaapskudde vervolg landschapsbeheer d.m.v. schaapskudde<br />
(aanvulling)<br />
in uitvoering € 30.000 € 5.000 € 5.000<br />
Ortolaan gebieden inrichten voor behoud gereed € 40.000 € 7.500 € 7.500<br />
Gladde slang aanpassingen hiervoor in het Wooldse veen gereed € 20.000 € 7.500 € 2.400 € 5.100<br />
Zandhagedis aanpassingen hiervoor op de Borkense baan gereed € 10.000 € 5.000 € 5.000<br />
Landgoed Mentink /<br />
beheer akker aanpassen, omvormen tot wild- gereed € 50.000 € 15.000 € 10.000 € 5.000<br />
Dollemansweg<br />
weide, houtwal, toegangspad, uitkijkpunt<br />
Afstemming tussen instanties die<br />
zich met natuur bezig houden<br />
vervolg op startbijeenkomst gereed € 2.000 € 2.000 € 2.000<br />
Industrieterrein Vreden<br />
ecologische zone<br />
schaamgroen Euregio vervalt € 20.000 € 10.000 € 10.000<br />
Hout als energie PAN als energieleverancier voor school<br />
Driemark<br />
in uitvoering € 15.000 € 10.000 € 10.000<br />
Monitoring natuur / bos waarden monitoring van locaties die ook 10 jaar<br />
geleden zijn onderzocht<br />
in uitvoering € 117.530 € 10.000 € 10.000-<br />
Inrichten v.e. natuureducatielocatie Kemperspoelen gereed € 30.000 € 16.000 € 16.000-<br />
Herstel wandelpaden<br />
Korenburgerveen<br />
plankenpad deels vervangen gereed € 11.000 € 5.500- € 5.500<br />
Klankbord Kreil Informeren gebied over landgoedvisies in uitvoering € 28.900 € 3.000 € 7.250- € 4.250<br />
Totalen € 407.430 € 94.500 € 20.800 € 43.500 € 12.250- € 42.450
Bijlage 02 | Overzicht projecten per 31 december <strong>2008</strong><br />
Overzicht projecten Toelichting Stand<br />
per<br />
31-12-’08<br />
Recreatie en toerisme t/m 2007<br />
Aanpassen expositieruimte<br />
Venemansmolen<br />
betere ontvangst van en voorlichting aan<br />
bezoekers<br />
Totale<br />
projectkosten<br />
Begroot<br />
<strong>WCL</strong>aandeel<br />
Betaald<br />
t/m<br />
2007<br />
Alle bedragen zijn afgerond op € 50,-<br />
Betaald<br />
in<br />
<strong>2008</strong><br />
Saldo<br />
per<br />
31-12-’08<br />
Nog<br />
te<br />
betalen<br />
gereed € 10.000 € 2.550 € 300 € 2.250 € 1.650- € 1.650<br />
Boerenlandroute toeristische routes opzetten door VVV in uitvoering € 2.000 € 2.000 € 2.000<br />
Overleg met landgoedeigenaren<br />
Recreatie en toerisme <strong>2008</strong><br />
(wandel)verbindingen tussen landgoederen vervalt € 1.000 € 1.000 € 1.000<br />
Boerenleenbanken route<br />
vernieuwen<br />
digitaal, opknappen , via internet in uitvoering € 10.000 € 10.000 € 5.000 € 5.000<br />
Mini Informatie Cards opzetten lokaal informatiesysteem gereed € 3.000 € 3.000 € 3.450 € 450-<br />
Tour de Boer / Hap snap<br />
arrangementen ontwikkelen<br />
toeristische routes opzetten door VVV in uitvoering € 3.000 € 3.000 € 1.650- € 4.650<br />
Kunstmarkt icm fietstocht<br />
langs objecten<br />
langer vasthouden vervalt € 2.000 € 2.000 € 2.000<br />
Kunstproject toeristische routes opzetten door VVV in uitvoering € 5.000 € 3.000 € 3.000<br />
Kindervakantieboek winterswijkse uitvoering gereed € 5.000 € 3.000 € 3.000<br />
Trap route vertalen in engels<br />
en duits<br />
engels- en duitstalige versie gereed € 3.000 € 3.000 € 3.000<br />
Doolhof bij camping Knuver bijdrage in de aanlegkosten vervalt € 2.000 € 1.000 € 1.000<br />
Totalen € 46.000 € 33.550 € 300 € 10.700 € 250 € 22.300<br />
19<br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2008</strong> <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong>
20<br />
Overzicht projecten Toelichting Stand<br />
per<br />
31-12-’08<br />
Bijlage 02 | Overzicht projecten per 31 december <strong>2008</strong><br />
Totale<br />
projectkosten<br />
Begroot<br />
<strong>WCL</strong>aandeel<br />
Betaald<br />
t/m<br />
2007<br />
Alle bedragen zijn afgerond op € 50,-<br />
Betaald<br />
in<br />
<strong>2008</strong><br />
Saldo<br />
per<br />
31-12-’08<br />
Nog<br />
te<br />
betalen<br />
Cultuurhistorie t/m 2007<br />
Herstel panoven provincie heeft positief beschikt in uitvoering € 130.000 € 25.000 € 10.000 € 15.000<br />
Herstel kleine waardevolle<br />
gebouwtjes (2007)<br />
zie uitsplitsing gebouwen in uitvoering € 208.950 € 32.000 € 2.500 € 18.850 € 27.500- € 38.150<br />
Cultuurhistorie <strong>2008</strong><br />
Bijdrage van provincie: € 30.000 € 30.000<br />
Herstel kleine cultuur-<br />
Ook kunstwerken in watergangen.<br />
in uitvoering € 350.000 € 30.000 € 1.350 € 17.700- € 46.350<br />
historische gebouwen (<strong>2008</strong>) Zie uitsplitsing gebouwen<br />
Bijdrage van provincie: € 17.700 € 17.700<br />
Behoud interieur b.v. timmerwerkplaats in voorbereiding<br />
€ 10.000 € 4.000 € 4.000<br />
Laanbeplanting opvullen in specifieke gevallen vervalt € 5.000 € 2.000 € 2.000<br />
Bewustzijn landschap stimuleren cursus inrichting erven en landschap in voorbereiding<br />
€ 2.000 € 2.000 € 3.000- € 5.000<br />
Totalen € 705.950 € 142.700 € 12.500 € 20.200 € 1.500 € 108.500
Bijlage 02 | Overzicht projecten per 31 december <strong>2008</strong><br />
Overzicht projecten Totale<br />
projectkosten<br />
Uitsplitsing Herstel kleine cultuurhistorische gebouwen 2007 en <strong>2008</strong><br />
Begroot<br />
<strong>WCL</strong>aandeel<br />
Betaald<br />
t/m<br />
2007<br />
Alle bedragen zijn afgerond op € 50,-<br />
Betaald<br />
in<br />
<strong>2008</strong><br />
Saldo<br />
per<br />
31-12-’08<br />
Nog<br />
te<br />
betalen<br />
Uitsplitsing objecten 2007:<br />
Rauwerhofweg - schoppe € 30.800 € 7.500 € 7.500<br />
Ravenhorsterweg - schoppe € 9.500 € 5.000 € 5.000<br />
Sieverdinkweg - schoppe € 18.300 € 5.000 € 5.000<br />
Stemerdinkweg - waterput € 3.350 € 1.500 € 1.500<br />
Stemerdinkweg - hooiberg € 11.500 € 5.000 € 5.000<br />
Leeferdinklaan - schoppe € 37.300 € 7.500 € 7.500<br />
Veenweg - kippenhok € 30.000 € 7.500 € 7.500<br />
Schoolweg - kippenhok € 30.300 € 7.500 € 5.000 € 2.500<br />
Aarninkweg - schoppe € 32.400 € 7.500 € 7.500<br />
Begeleidings/accountantskosten € 5.500 € 5.500 € 2.500 € 1.350 € 1.650<br />
Subtotalen € 208.950 € 59.500 € 2.500 € 18.850 € 38.150<br />
Uitsplitsing objecten <strong>2008</strong>:<br />
Greversweg schoppe € 6.550 € 2.950 € 2.950<br />
Vlaskampweg - kippenhok € 10.850 € 4.900 € 4.900<br />
Goossensweg schoppe € 101.750 € 7.500 € 7.500<br />
Boveltweg - veldschuur € 11.200 € 5.000 € 5.000<br />
Boeijinkweg schuur € 9.450 € 4.250 € 4.250<br />
Wooldseweg - hooiberg € 6.575 € 2.900 € 2.900<br />
Haalbaarheidsonderzoek veldoven € 2.400 € 2.400<br />
Begeleidings/accountantskosten € 5.500 € 5.500 € 1.350 € 4.150<br />
Subtotalen € 151.875 € 35.400 € 1.350 € 34.050<br />
21<br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2008</strong> <strong>Stichting</strong> <strong>WCL</strong> <strong>Winterswijk</strong>
20 22<br />
Bijlage 02 | Overzicht projecten per 31 december <strong>2008</strong><br />
Overzicht per thema Totale<br />
projectkosten<br />
Begroot<br />
<strong>WCL</strong>aandeel<br />
Betaald<br />
t/m<br />
2007<br />
Betaald<br />
in<br />
<strong>2008</strong><br />
Saldo<br />
per<br />
31-12-’08<br />
Nog<br />
te<br />
betalen<br />
Leefbaarheid € 137.500 € 55.850 € 650 € 11.200 € 18.300 € 25.700<br />
Land- en tuinbouw € 559.000 € 112.500 € 7.150 € 60.500 € 3.350 € 41.500<br />
Natuur- en landschapsbeheer € 407.430 € 94.500 € 20.800 € 43.500 € -12.250 € 42.450<br />
Recreatie en toerisme € 46.000 € 33.550 € 300 € 10.700 € 250 € 22.300<br />
Cultuurhistorie (inclusief bijdrage Provincie) € 705.950 € 142.700 € 12.500 € 20.200 € 1.500 € 108.500<br />
Totalen € 1.855.880 € 439.100 € 41.400 € 146.100 € 11.150 € 240.450<br />
Beschikbare middelen per thema Totale<br />
projectkosten<br />
Begroot<br />
<strong>WCL</strong>aandeel<br />
Betaald<br />
t/m<br />
2007<br />
Alle bedragen zijn afgerond op € 50,-<br />
Betaald<br />
in<br />
<strong>2008</strong><br />
Saldo<br />
per<br />
31-12-’08<br />
Nog<br />
te<br />
betalen<br />
Leefbaarheid € 32.000 € 23.200 € 55.200 € 650 € 55.850<br />
Land- en tuinbouw € 48.000 € 57.350 € 105.350 € 7.150 € 112.500<br />
Natuur- en landschapsbeheer € 64.000 € 9.700 € 73.700 € 20.800 € 94.500<br />
Recreatie en toerisme € 28.000 € 5.250 € 33.250 € 300 € 33.550<br />
Cultuurhistorie (inclusief bijdrage Provincie) € 38.000 € 44.500 € 47.700 € 130.200 € 12.500 € 142.700<br />
Totalen € 210.000 € 140.000 € 47.700 € 397.700 € 41.400 € 439.100