In de tuin van de dood

12
HASSELT - Eenmaal dood kun je niet meer onsterfelijk
worden. Maar het internet heeft daar verandering in
gebracht. Mensen vereeuwigen hun dierbaren met
foto’s, gedichten of virtuele grafmonumenten op het
wereldwijde web. Vooral jongeren hebben op het net
zo hun eigen manier gevonden om hun familieleden
of vrienden te laten verder leven.
Netwerksites zijn voor heel wat
jongeren dé plaats om nieuwe
vriendschappen te sluiten - vaak
met mensen die ze in het dagelijks
leven nooit zullen zien. Ze vertrouwen
aan elkaar geheimen toe
of wisselen foto’s en filmpjes uit.
Dat ze geconfronteerd worden met
de dood van zo’n virtuele vriend
is haast onvermijdelijk. En als het
gebeurt, hebben ze zo een geheel
eigen manier om dat verdriet te
verwerken. Op Facebook, één van
IN DE TUIN VAN DE DOOD
HET BELANG VAN LIMBURG - DONDERDAG 30 OKTOBER 2008
Er is leven na de
de populairste netwerksites, zijn
tientallen speciale herdenkingspagina’s
terug te vinden. Voor Leentje
Custers bijvoorbeeld, de Breese tvproductieassistente
die in oktober
in Noorwegen om het leven kwam.
Enkele uren nadat een goede vriend
de pagina oprichtte, stroomden al
honderden berichten van familie,
vrienden én volslagen onbekenden
binnen. “Veel gereisd, veel gezien,
van de zee tot de maan, maar alles
is veel te snel gegaan”, schrijft
Colofon
iemand. “Ik heb je nooit gekend,
toch ben ik er slecht van”, laat een
ander weten.
Ook langs het ‘stille’ profiel van
de Amerikaanse Liz Connolly
(20) surften honderden Facebookleden.
“Laat dit de plek zijn om
herinneringen aan Liz op te halen.
Een elektronisch schrijn”, laat de
oprichter weten. Zelfs meer dan een
jaar na haar tragische dood, met een
golfkarretje, worden boodschappen
achtergelaten. “Gisteren nog gekeken
naar onze schoolvoorstelling.
Heerlijk om je gulle lach nog eens te
zien”, meldt een jeugdvriendin.
Bedevaartsoord
Mydeathspace.com gaat nog een
stapje verder en houdt de profielen
van overleden gebruikers van
MySpace, een andere populaire
netwerksite, systematisch bij - inclusief
een uitgebreide biografie.
Via de site kun je ook doorklikken
naar de originele profielpagina, met
hobby’s, favoriete quotes en foto’s.
De pagina van de Amerikaanse
Anna Svidersky (18) groeide kort
na haar dood uit tot een heus virtueel
bedevaartsoord. Anna werd
in april 2006, enkele dagen voor
haar achttiende verjaardag, aan een
fastfoodrestaurant in Washington
neergestoken. Duizenden jongeren
van over de hele wereld bezochten
Teksten: Arne Biesmans, Peter Costermans, Hanne De Belie,
Stijn de Koning, Kristin Matthyssen, Chris Nelis.
Foto’s: Luc Daelemans, Dick Demey, Koen Fasseur,
Jeffrey Gaens, Philippe Lebeau, Raymond Lemmens,
Ludo Mariën, Jan Van Der Perre, Tony Van Galen.
Coverbeeld: Kerkhof van Laken
Projectmanager: Marcel Grauls
Verantwoordelijke uitgever: Luc Rademakers
haar pagina en uitten hun verdriet.
Inmiddels is die aandacht weer
bekoeld, maar goede vriendinnen
blijven hun belevenissen met Anna
delen. “Wat ik je vandaag weer allemaal
te vertellen heb!”, schrijft
iemand in een bericht op 20 oktober
2008. “Je gaat er ongetwijfeld weer
om lachen.”
Macaber
In de Verenigde Staten is deze vorm
van online rouwen al bestempeld
als macaber en voyeuristisch.
Trendwatcher Herman Konings nuanceert
echter. “Voor jongeren die
zijn opgegroeid met internet is het
de normaalste zaak van de wereld.
Achter het computerscherm delen
ze lief en leed, vreugde en verdriet.
De drempel is natuurlijk ook heel
laag, want niemand ziet je.” Manu
Keirse, klinisch psycholoog en
rouwspecialist, treedt Konings bij.
“In die virtuele wereld van jongeren
gaat het er heel rechtuit aan toe.
Voor velen onder hen zijn die online
herdenkingsplaatsen een extra
uitlaatklep om hun verdriet te uiten.
Het is zoiets als praten tegen een foto
of een kaarsje aansteken. Niet meer,
niet minder.” Keirse waarschuwt in
één adem wel voor een isolement.
“Als rouwende jongeren zich volledig
afsluiten van de realiteit, wordt
het heel gevaarlijk.”
Met steun van de Vlaamse overheid.
Dat zoveel mensen zich online laten
verleiden tot het betuigen van
medeleven voor een soms volslagen
onbekende vindt Keirse niet eens
zo vreemd. “Hetzelfde fenomeen
zie je ook als publieke figuren,
zoals koning Boudewijn of prinses
Diana, sterven. Er ontstaat dan een
beweging waarin het toegestaan is
om je gevoelens te tonen. De mensen
rouwen wel om hen, maar ze
vinden ook meteen een weg om hun
opgekropte, persoonlijke verdriet
te uiten. In Groot-Brittannië hebben
ze daar trouwens een woord
voor: mourning sickness - letterlijk
vertaald: rouwziekte.”
Mooi
Herman Konings ziet in de virtuele
herdenkingsplaatsen op Facebook,
MySpace en tal van andere
(netwerk)sites vooral veel moois.
“Eigenlijk vecht dat fenomeen
tegen het gegeven ‘uit het oog, uit
het hart’. Wie dood is, wordt via
herinneringen aan cyberspace toevertrouwd
en blijft gewoon verder
leven.”
Arne BIESMANS
i
Rouwen op
http://www.facebook.com
http://www.myspace.com
http://www.mydeathspace.com