Wereldbeeld 2011-03 - Vereniging voor Verenigde Naties

minatiebeginsel. 14 Ook in de gelijkaardige zaak X t.
Colombia oordeelde het Mensenrechtencomité dat
het wel toekennen van een overlevingspensioen aan
een partner uit een heteroseksuele relatie maar niet
aan een partner uit een homoseksuele relatie in strijd
was met artikel 26 IVBPR. 15
Dat er nog heel wat ruimte is voor de mainstreaming
van LGBT-rechten via het IVBPR blijkt uit het
voorbeeld van het Europees Hof voor de Rechten
van de Mens. Aan de hand van bepalingen uit het
Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
(EVRM) die vrij gelijkaardig zijn aan bepalingen uit
het IVBPR, met name artikel 8 EVRM (het recht op
de eerbiediging van de privacy en het gezinsleven) en
artikel 14 EVRM (het non-discriminatiebeginsel)
heeft het Hof reeds een lange weg afgelegd op vlak
van de erkenning van rechten van holebi’s en transgenderisten.
Op strafrechtelijk vlak oordeelde het Hof dat een
strafrechtelijk verbod van homoseksuele handelingen
niet verenigbaar was met artikel 8 EVRM 16 en dat
een verschil in minimumleeftijd voor seksuele handelingen
met personen van hetzelfde en personen
van een verschillend geslacht in strijd was met artikel
14 EVRM in samenhang met artikel 8 EVRM. 17
Het intrekken van het hoederecht van een man over
zijn dochter omwille van zijn homoseksuele geaardheid
werd in strijd bevonden met artikel 14 EVRM
in samenhang met artikel 8 EVRM 18 , evenals de afwijzing
van een vrouw als kandidaat-adoptant om
dezelfde redenen. 19 Het onderzoek naar de seksuele
geaardheid van enkele Britse militairen en hun ontslag
omwille hiervan was in strijd met artikel 8
EVRM. 20 De weigering om een betoging voor homoseksuele
rechten te laten doorgaan maakte een
schending uit van artikel 11 EVRM, de vrijheid van
vergadering en vereniging, en van artikel 14 EVRM
in samenhang met artikel 11 EVRM. 21 Het feit dat
de heteroseksuele partner ten laste wel gedekt werd
door de ziekteverzekering voor ambtenaren, terwijl
dat niet het geval was voor een homoseksuele partner
ten laste, maakte een schending uit van artikel
14 EVRM in samenhang met artikel 8 EVRM. 22 De
weigering aan een man om, na het overlijden van
zijn levensgezel van hetzelfde geslacht, diens huurovereenkomst
over te nemen, terwijl dat wel mogelijk
was voor een levensgezel van het andere geslacht
werd eveneens in strijd bevonden met artikel 14
EVRM in samenhang met artikel 8 EVRM. 23 Algemeen
vereist het Hof bij het onderzoek onder artikel
14 EVRM “particularly serious reasons” om een onderscheid
op basis van seksuele geaardheid te rechtvaardigen.
24 Voorlopig weigert het Hof wel nog om de
JAARGANG 35, NR. 159, 2011/3
beperking van het huwelijk tot personen van een
verschillend geslacht in strijd te vinden met artikel
12 EVRM, het recht te huwen, en met artikel 14
EVRM in samenhang met artikel 8 EVRM. 25
In tegenstelling tot het Mensenrechtencomité, heeft
het Hof zich ook al meermaals moeten uitspreken
over de rechten van transgenderisten. Vooral de zaak
Christine Goodwin t. het Verenigd Koninkrijk 26 betekende
een enorme doorbraak. Hierin stelde het Hof
dat een transseksueel onder artikel 8 EVRM het
recht heeft op de wettelijke erkenning van zijn of
haar geslachtsverandering. Bovendien oordeelde het
Hof dat een transseksueel op basis van artikel 12
EVRM het recht heeft om te huwen met een persoon
van het verschillende geslacht. De latere zaak
Schlumpf t. Zwitserland 27 draaide dan weer rond de
weigering door een ziekteverzekeraar om de kosten
terug te betalen van de geslachtsverandering van de
verzoeker, een 67-jarige man-naar-vrouw-transseksueel.
Zij had de operatie laten uitvoeren voor het einde
van de tweejarige bedenkperiode die door de verzekeraar
als voorwaarde gesteld werd om terugbetaling
van de kosten te krijgen. Gezien de leeftijd van
de betrokkene zou een uitstel van twee jaar de risico’s
van een operatie ernstig verhogen. In die omstandigheden
was de mechanische toepassing van de
bedenkperiode volgens het Hof in strijd met artikel 8
EVRM.
Yogyakarta-principes
In november 2006 organiseerde de International Commission
of Jurists een conferentie in de Indonesische
provincie Yogyakarta over seksuele geaardheid en
genderidentiteit. Dit resulteerde in de aanname van
29 principes, de zogenaamde Yogyakarta-principes. 28
Deze vormen het meest uitgebreide document betreffende
LGBT-rechten als mensenrechten op het internationale
niveau. Elk principe wordt aangevuld
met een reeks maatregelen die staten moeten nemen
om dit principe te implementeren. De principes zijn
bedoeld om een afspiegeling te vormen van de verplichtingen
onder de bestaande internationale mensenrechtenverdragen
op vlak van seksuele geaardheid
en genderidentiteit. Ze vormen dus als het ware
een handleiding voor de mainstreaming van LGBTrechten.
Vooreerst brengt het document de universaliteit van
de mensenrechten (principe 1) en het non-discriminatiebeginsel
(principe 2) in herinnering. Iedereen
heeft het recht om erkend te worden als een persoon
voor de wet. In het bijzonder kunnen personen niet
gedwongen worden om medische procedures, zoals
37