Wereldbeeld 2011-03 - Vereniging voor Verenigde Naties

Edito
‘Sarajevo middernacht dinsdag 12 oktober 1999. In de wijk Koševo, die visueel gedomineerd wordt
door het immense parelwitte oorlogskerkhof, wordt Adnan Neviƒ geboren. Hij is de eerste zoon van
Fatima Helac en haar man Jasminko Neviƒ. Een jong koppel dat minder dan vier jaar eerder nog trachtte
te overleven in een omsingelde stad te midden van de Bosnische Burgeroorlog. Enkele uren later verklaren
de Verenigde Naties hem als symbool voor de zes miljardste levende persoon.’
Luisterend naar het vroege radionieuws op Studio Brussel vernam ik laatst dat we bij de jaarwisseling
van 2011-2012 met zeven miljard op deze aardbol zullen rondlopen. Op zich wekte dit opmerkelijk
weetje niet onmiddellijk enige verwondering in mij op. Geen reden tot paniek. Het spook van de Britse
doomdenker Thomas Malthus is toch reeds lang verdreven zou men denken. Of toch niet? Weg was
mijn zorgeloosheid.
Maar was het net niet die zorgeloosheid en gemakzucht die Malthus aanhaalde als grondoorzaak van
ongecontroleerde bevolkingstoename die uiteindelijk onvermijdbaar zou leiden tot hongersnood en
bloedige conflicten? Moderne Malthusianisten voeden daarenboven deze visie dan ook maar al te graag
met de algemene bezorgdheid over de klimaatsverandering. Deze Malthusianen zien in de zeven miljardste
mens wellicht het ‘levende’ bewijs dat hun vrees reëel is. Slechts één decennium was nodig om
de wereldbevolking te laten stijgen van zes naar zeven miljard, een absoluut record in de geschiedenis
van de wereldbevolking. Het doembeeld van Malthus zou dus snel en genadeloos kunnen toeslaan.
Met onaangename bijwerkingen zoals conflicten, epidemieën en hongersnood. Wie naar de huidige
voedselcrisis in Oost-Afrika kijkt zou dezelfde conclusies kunnen trekken. Vaak schermen de bovenstaande
dan ook met de noodzakelijkheid van het drastisch terugdringen van het ‘uit de hand gelopen’
geboortecijfer in de vaak minder ontwikkelde delen van onze wereld zoals Afrika, Latijns-Amerika en
Azië.
Net hun uitgesproken angst voor overbevolking van juist die andere bracht me in gedachte terug naar
mijn studieperiode in Bosnië waar ik studiegenoten meermaals hoorde vertellen over een gelijkaardig
politiek debat in het voormalig socialistisch Joegoslavië. Hier, ergens in de woelige jaren ’80, zagen
verschillende politieke leiders in de ongecontroleerde fertiliteit van Albanezen en Bosniërs de voornaamste
oorzaak van de aanslepende nationale economische achteruitgang. Erger nog, het zou kunnen
leiden tot een geheel nationaal conflict! Natuurlijk drongen drastische fertiliteits- en sociale maatregelen
zich dan ook onmiddellijk op. Over economische inclusie en het ondersteunen van de algemene
regionale ontwikkeling van die andere werd echter niet gedebatteerd. Een gemiste kans. De daarop
volgende gebeurtenissen zouden het ons toch moeten kunnen vertellen. Niet soms?
Benjamin Mols
Secretaris VVN
JAARGANG 35, NR. 159, 2011/3
1