Wereldbeeld 2011-03 - Vereniging voor Verenigde Naties

20
gen met Lokale Agenda 21, maar die ondertussen
onder een andere noemer vallen.
Ook de lancering van de Millenniumdoelstellingen
zorgde voor extra aandacht voor steden. In 2000
werden door de VN acht doelstellingen geformuleerd
die ! tegen 2015 ! samen voor een uitroeiing van
armoede moeten zorgen: (1) de grootste armoede en
honger uitbannen, (2) basisonderwijs wereldwijd toegankelijk
maken voor iedereen, (3) gelijke behandeling
van mannen en vrouwen bevorderen, (4) kindersterfte
terugdringen, (5) de gezondheid van moeders
verbeteren, (6) strijd leveren tegen HIV/aids,
malaria en andere ziekten, (7) actief werken aan een
duurzaam milieu, en (8) werken aan een mondiaal
partnerschap voor ontwikkeling. 6 De Millenniumdoelstellingen
vertegenwoordigen de grootste uitdagingen
waarmee steden geconfronteerd worden. Tijdens
de World Habitat Day en de wereldtop over de
vooruitgang van de Millenniumdoelstellingen in
2005 werd daarom benadrukt dat steden mee het
succes van de doelstellingen zullen bepalen, aangezien
ze sterk verankerd zijn in lokale omstandigheden,
ontwikkelingen en processen.
De rol die toegekend werd aan steden en lokale
overheden in het kader van Lokale Agenda 21 en de
Millenniumdoelstellingen heeft ervoor gezorgd dat
de laatste twee decennia steeds meer aandacht geschonken
wordt aan manieren waarop steden positief
kunnen bijdragen aan mondiale oplossingen. Niet
(louter) de lokale problemen van steden, maar de
capaciteit van steden om plaatsen van leiderschap,
experimenten en innovatie te zijn wordt benadrukt.
Een stad als Londen, bijvoorbeeld, startte in 2005
een stedennetwerk op om tot een ambitieus klimaatbeleid
te kunnen komen. Het samenbrengen van
steden zou leiden tot de uitwisseling van best practices
en de mogelijkheid creëren om met multinationale
bedrijven in partnerschap te treden. Zes jaar later
kan inderdaad gezegd worden dat dit stedennetwerk
! C40 Cities Climate Leadership Group (C40) ! de
participerende steden in staat heeft gesteld om gebouwen
energie-efficiënt te maken, het energieverbruik
voor stadsverlichting te doen dalen en bestaande
succesvolle initiatieven (zoals de Londense carbontax
of het systeem van huurfietsen in de stad zoals
het in Barcelona en Parijs ontwikkeld werd) in aangepaste
vorm in de eigen stadscontext toe te passen.
Zulke initiatieven stellen vaak meer ambitieuze doelstellingen
voorop dan de nationale doelstellingen
(rond bijvoorbeeld het dalen van CO 2-uitstoot)
waardoor steden meer en meer als aangewezen partners
worden gezien. Dat past eveneens in het idee
van subsidiariteit waarbij geldt dat het bestuurlijke
niveau dat het meest geschikt is om een bepaald probleem
aan te pakken, aan zet is. Aangezien heel wat
mondiale problemen (zoals klimaatverandering) sterk
lokaal verankerd zijn (steden ! en de activiteiten en
actoren die ze concentreren ! zouden verantwoordelijk
zijn voor 80% van de totale CO 2-uitstoot), is de
link tussen het lokale en het mondiale niveau snel
gemaakt. Maar aangezien het internationale beleidsniveau
gefocust is op relaties tussen nationale overheden,
is het moeilijk voor steden om daar ook een
stem te vinden.
Steden op zoek naar
een internationale stem
Dat er van steden meer en meer verwacht wordt dat
ze hun bijdrage leveren aan mondiale oplossingen
heeft stedelijke overheden ertoe gebracht nauwer te
gaan samenwerken om op die manier hun capaciteit
te verhogen. Hoewel steden sterk verschillen, bijvoorbeeld
in termen van omvang, bevolking, bevolkingsdichtheid,
sociale stratificatie, economische
ontwikkeling, welvaart, en politieke macht, hebben
ze ook heel wat uitdagingen op sociaal, economisch
en ecologisch vlak gemeen zoals veranderingen in
bevolkingssamenstelling, uitbreiding van het verstedelijkt
gebied, ongelijkheden met betrekking tot inkomen
en scholing en milieudegradatie, wat samenwerking
bevordert. In stedennetwerken ! zoals het
bovenvermelde C40 netwerk ! wisselen ze kennis en
informatie uit via persoonlijk contact (bijvoorbeeld
op gezamenlijke evenementen) of via de nieuwste
communicatiekanalen (bijvoorbeeld via online databanken
met best practices).
Samenwerking tussen steden kent een lange geschiedenis,
die volgens sommigen gelijk loopt met de ontwikkeling
van steden sinds de vroegste beschavingen.
Dit beknopte artikel beperkt zich echter tot de meest
recente ontwikkelingen. In 1913 ontstond de International
Union of Local Authorities (IULA) en na de
Tweede Wereldoorlog ontstonden heel wat interstedelijke
zusterrelaties die wederzijds begrip, tolerantie
en culturele uitwisselingen moesten bevorderen.
Toch kwam het pas in de jaren ’90 tot een ware explosie
van zulke initiatieven en dat vooral naar aanleiding
van (Lokale) Agenda 21 die samenwerking
tussen lokale overheden promootte. De verscheidenheid
aan stedennetwerken is eindeloos. Er zijn er
oudere (bijvoorbeeld de vroegere IULA) en nieuwere
(bijvoorbeeld C40 Cities Climate Leadership Group,
ontstaan in 2005), ze hebben een specifiek opzet (bijvoorbeeld
Cities Alliance-Cities without Slums) of een
WERELDBEELD