Wereldbeeld 2011-03 - Vereniging voor Verenigde Naties

de nodige gerechtelijke stappen te zetten voor de
vervolging van de piraten.
De statenpraktijk geeft echter een ander beeld te
zien. In uitvoering van de overeenkomsten met Kenia
en de Seychellen zijn er effectief een aanzienlijk
aantal piraten naar deze staten overgebracht voor
gerechtelijke vervolging en veroordeling. Niettemin
werden evenzeer een substantieel aantal van piraterij
verdachte personen die werden aangehouden ter
hoogte van de Somalische kust gewoon terug vrijgelaten
of naar Somalië gerepatrieerd. Hoewel klaarblijkelijk
de statenpraktijk niet in overeenstemming
is met een correcte interpretatie van artikel 105 Zeerechtverdrag
1982, kan niet worden ontkend dat
transfers hebben plaatsgevonden en ongetwijfeld nog
zullen plaats vinden (Kenia lijkt echter te aarzelen
om het bestaande akkoord te verlengen). Ook de
resoluties van de Veiligheidsraad bevestigen de bestaande
praktijk hoewel zij ook verwijzen naar de
mogelijkheden voor vervolging die aan de staten
worden geboden door het SUA verdrag (Rome 10
maart 1988). Inderdaad, de bepalingen van het Zeerechtverdrag
van 1982 verplichten een havenstaat
niet tot het aanvaarden van piraten. In combinatie
met een stuitend gebrek aan nationaalrechtelijke
regelingen voor het strafbaar stellen van zeeroof
(waarvoor trouwens geen internationaalrechtelijke
verplichting bestaat) schetst dit niet echt een hoopgevend
beeld voor de vervolging van piraten. Dit
heeft de Veiligheidsraad ertoe gebracht in Resolutie
1846 aan te dringen dat verdragspartijen bij het
SUA-verdrag hun verplichtingen ten volle zouden
nakomen, in het bijzonder: “... create criminal offences,
establish jurisdiction, and accept delivery of persons
responsible for or suspected of seizing or exercising
control over a ship by force ...”. Er kan geen twijfel
over bestaan dat minstens een aantal van de Somalische
piraten aanvallen onder de misdrijven vermeld
in artikel 3 SUA-verdrag vallen. Bijvoorbeeld vallen
het kapen van een schip en het nemen van gijzelaars
om losgeld te bekomen binnen de strafrechtelijke
kwalificatie “seizing or exercising control over a ship by
force when navigating in international waters”. Elke persoon
verdacht van misdrijven die vallen onder het
SUA-verdrag kan door de kapitein van het aanhoudende
schip worden overgeleverd aan de autoriteiten
van een andere verdragspartij. Deze is dan verplicht
om vervolging in te stellen of de betrokkene uit te
leveren. Het SUA-verdrag is ongetwijfeld een valabel
alternatief voor het vervolgen van de Somalische
piraten.
Gevolg gevend aan de oproep van de Veiligheidsraad
om nationale wetgeving voor de vervolging van zee-
JAARGANG 35, NR. 159, 2011/3
roof tot stand te brengen werden in het Belgische
federale parlement twee wetten gestemd op 30 december
2009. De eerste wet voorziet in de bepaling
van zeeroof en regelt de bevoegdheid van Belgische
oorlogsschepen en hun bevelhebbers. De andere bevat
een specifieke strafrechtelijke procedure die
dient gevolgd te worden in geval van aanhouding
van piraten door een Belgisch oorlogsschip. Beide
wetten zijn op 14 januari inwerking getreden. Vervolging
in België kan enkel indien Belgische belangen
werden geschonden en het is het federaal parket
dat tot vervolging zal overgaan. Tot op heden werd
slechts een (Somalische) piraat voor vervolging naar
België gebracht. Aangezien de betrokkene werd verdacht
van deel te hebben genomen aan de kaping
van het Belgische schip ‘de Pompei’ in 2008, gebeurde
de vervolging oorspronkelijk door het parket van
Brugge omdat daar al een strafrechtelijk onderzoek
liep naar deze kaping vooraleer de wet van kracht
werd. Uiteindelijk is de verdachte door de correctionele
rechtbank te Brussel op 29 juni 2011 veroordeeld
tot tien jaar gevangenis.
De Belgische wet voorziet in een bijzondere bevoegdheid
voor de commandant van een Belgisch oorlogsschip
met het oog op de bestrijding van piraterij. De
commandant krijgt een vergaande autoriteit om
schepen individueel of in konvooi te begeleiden en
om daden van piraterij op te sporen. Zij kunnen gebruik
maken van een onderzoeksrecht aan boord van
verdachte schepen en kunnen desgevallend een piratenschip
in beslag nemen met inbegrip van de lading
en de documenten aan boord. Indien nodig zijn zij
gerechtigd om geweld te gebruiken in geval van zelfverdediging
of binnen het kader van de toepasselijke
rules of engagement. Schepen die zich verzetten, kunnen
worden overgebracht naar een geschikte haven
op kosten en risico van het verdachte schip. Ook
kan op bevel van de commandant een Belgisch militair
beschermingsteam aan boord van een (Belgisch)
koopvaardijschip worden geplaatst. In het geval dat
een verdachte in België wordt vervolgd, moet deze zo
snel als mogelijk na de aanhouding naar België worden
overgebracht. Binnen 24 uur na aankomst op
Belgisch grondgebied moet de verdachte worden
voorgeleid voor de onderzoeksrechter. Ook de Belgische
wetgeving voorziet in de mogelijkheid om verdachten
te verwijzen naar een andere rechtsorde
voor de eigenlijke vervolging. Dit kan naar de vlaggenstaat
van het schip dat slachtoffer is geworden
van een piratenaanval, of ook naar de staat waar de
verdachte werd aangetroffen of waarvan hij de nationaliteit
heeft. Tenslotte kunnen verdachten ook
worden overgeleverd aan derde staten binnen de
grenzen van een akkoord in overeenstemming met
15