Pied a terre - Santiago

DOMENICO LAFFI: Een reis naar het Westen
van Bologna naar Compostela in de 17de eeuw
In 1997 verscheen een reisbeschrijving van de 17de - eeuwse Italiaanse pelgrim
Domenico Laffi. De uitgave is een becommentarieerde vertaling uit het Italiaans
in het Engels doorJames Hall. Het boek is uitgegeven door de Primavera Pers in
Leiden, met steun van de Xunta de Galicia.
Domenico Laffi was tot priester gewijd, maar hij had meer smaak in reizen dan in
parochiewerk. Driemaal ondernam hij de 1300 km lange tocht van Bologna naar
Santiago. Ook maakte hij reizen naar andere bestemmingen in Spanje en naar
het Heilige Land. Andere boeken van Laffi beschrijven zijn reizen naar Jeruzalem
en naar Lissabon.
In "Een reis naar het Westen" wordt een enkele reis beschreven naar Compostela,
maar ervaringen van zijn drie reizen zijn er in gecombineerd. De eerste maal ver-
scheen het 1673; de huidige uitgave is gebaseerd op een herziene versie uit
1681. Het boek werd vier maal herdrukt in de halve eeuw na het eerste verschij-
nen en daarna niet meer tot aan deze uitgave.
Het boek verscheen oorspronkelijk in een periode van afnemende aandacht voor
pelgrimage. In Noord-Europa kwam volgens Hall, in zijn inleiding, na de
Reformatie pelgrimage praktisch niet meer voor. Andere factoren die pelgrimage
tegenwerkten waren de Dertigjarige oorlog tussen Frankrijk en Spanje die duurde
tot 1659 en de aanbevelingen van het Concilie van Trente halverwege de 16de
eeuw, inhoudende dat verering van relieken in de eigen omgeving de voorkeur
verdiende boven pelgrimages naar verre oorden. In Italië echter was de belang-
stelling voor de traditionele bestemmingen nog levendig.
Laffi's reisverslag vormt een rijke bron van kennis over de christelijke wereld van
zijn tijd. Door historici wordt er dan ook dankbaar gebruikvan gemaakt, ondanks
onnauwkeurigheden in datering en beschrijvingen. Maar ook de in pelgrimage
geïnteresseerde leek vindt in Laffi een rijk geschakeerd verhaal, dat vele facetten
van het pelgrimeren aanroert. Laffi beschrijft de architectonische kenmerken en
bijzonderheden van gebouwen die hij onderweg tegenkomt, maar ook de ont-
moeting en de omgang met ketters, andere pelgrims, plaatselijke gebruiken en
bezienswaardigheden, sprinkhanenplagen en gevaren onderweg. Paspoort en