DOWNLOAD VOLLEDIGE VERSLAG (pdf)

!Vera!Yanovshtchinsky!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!“Onze!wereld!mooier!maken”!
!
!
!
!
!
!
!
!
Verslag(van(de(lezing(12(juni(2012(
(
door(Eva(Magnusková(
(
Afbeeldingen:(Vera(Yanovshtchinsky(architecten(b.v.(
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
“Onze!wereld!mooier!maken”,!dat!is!de!
missie!van!architectenbureau!uit!Den!
Haag!Vera!Yanovshtchinsky.!Als!je!als!
architect!bezig!bent,!moet!een!plek!beter!
en!mooier!worden!dan!die!voorheen!
was,!meent!Yanovshtchinsky!zelf.!En!in!
deze!tijd!van!crisis!is!dat!een!extra!
uitdaging.!
!
In!haar!voordracht!behandelde!Vera!
Yanovshtchinsky!een!veelvoud!aan!
onderwerpen.!Drie!daarvan!worden!in!dit!
verslag!toegelicht.!Het!verhaal!voert!van!
vuilnisbelten!naar!natuurkundige!
bouwwerken!om!ten!slotte!bij!de!stad!
binnen!een!stad!te!arriveren.!
!
Wastescapes!
Eén!van!de!uitdagingen!waar!het!bureau!
zich!mee!bezighoudt,!is!een!studie!naar!de!
ontwikkeling!van!vuilnisbelten!van!
Nederland,!de!zogenaamde!wastescapes.!
In!Nederland!liggen!namelijk!38.000!
afvalstortplaatsen!die!niet!meer!in!gebruik!
zijn.!Deze!zijn!vaak!van!hoge!kwaliteit,!
omdat!ze!al!twintig!à!dertig!jaar!geleden!
werden!afgedekt!met!aarde.!De!gebieden!
wijken!af!van!hun!directe!omgeving.!Zo’n!
‘berg’!is!qua!vorm!sowieso!uniek!in!
Nederland.!
Bureau!Yanovshtchinsky!heeft!een!
inventarisatie!van!afvalstortplaatsen!
gemaakt!en!ontwikkelde!vervolgens!drie!
scenario’s!voor!het!bouwen!op!een!
vuilnisbelt:!een!vakantiedorp,!een!
centrale!voor!zonneQenergie!of!zelfs!een!
voedselpark!!Al!deze!scenario’s!eisen!een!
overwinning!op!het!slechte!imago!van!de!
vuilnisbelt.!
Wat!betreft!de!voedselproductie:!
sommige!agrarische!bedrijven!verbouwen!
in!Nederland!hun!gewassen!in!een!
substraat!dat!tijdelijk!op!een!voormalige!
vuilnisbelt!aangebracht!kan!worden.[1]!
Bovendien!kan!op!deze!wijze!
‘tweederangs’!grond!worden!gebruikt!om!
andere,!meer!hoogwaardige!grond!vrij!te!
houden.!Denk!aan!natuurgebieden.!!
!
!
[1]!impressie!van!voedselpark!op!afvalberg!
!
Handboek!voor!duurzaam!comfort!
zonder!stekker!
Volgens!Yanovshtchinsky!is!het!voldoen!
aan!duurzaamheidsnormen!een!
theoretische!kwestie!geworden.!Deze!
normen!zijn!in!nota’s!vastgelegd!en!de!
architect!gaat!aan!de!hand!van!deze!
nota’s!met!beperkingen!aan!het!werk.!
Vaak!worden!oplossingen!toegepast!die!in!
de!praktijk!niet!werken.!Een!voorbeeld!
hiervan!is!de!WTWQunit 1 .!Veel!gebruikers!
van!de!WTWQunit!zetten!toch!een!raam!of!
deur!open!in!plaats!van!kunstmatige!
ventilatie!te!gebruiken.!Dit!terwijl!deze!
systemen!veel!energie!en!materiaal!
hebben!gekost.!
In!het!nieuwe!boek!‘Architectuur!als!
klimaatmachine’!(Uitgeverij!SUN)!zoekt!
Yanovshtchinsky!naar!klimatologische!
oplossingen!met!behulp!van!architectuur,!
stedenbouw!en!bouwkunde.!
Yanovshtchinsky!pleit!voor!het!gebruik!
van!fundamentele!kennis!over!
elementaire!fysieke!verschijnselen!in!de!
architectuur.!Het!‘back!to!basics’!boek!is!
in!samenwerking!met!TU!Delft!ontstaan!
en!wordt!daar!als!standaardwerk!door!
studenten!gebruikt.!Het!allerbelangrijkste,!
zo!valt!in!het!boek!te!lezen,!is!de!
verschuiving!in!de!manier!van!denken!en!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
1 !WTWQunit!Q!warmteterugwinunit!
het!ontwerpen!vanuit!natuurkundige!
principes,!dus!ontwerpen!zonder!
installaties.!
!
Stad!in!de!stad!
De!ligging!van!het!Universitair!Medisch!
Centrum!Groningen!(UMCG)!zo!dichtbij!de!
stadskern!is!in!Nederland!een!
bijzonderheid.!De!oppervlakte!van!het!
ziekenhuisterrein!is!ongeveer!zo!groot!als!
de!helft!van!de!binnenstad!van!Groningen.!!
Om!de!mogelijkheden!van!het!ziekenhuis!
verder!te!ontwikkelen,!heeft!bureau!
Yanovshtchinsky!het!masterplan!voor!
herinrichting!van!het!UMCGQterrein!
ontworpen.!De!gebouwen!op!het!UMCGQ
terrein!zijn!van!een!grotere!schaal!dan!de!
omliggende!bebouwing!en!vormen!zo!een!
optisch!bolwerk.!Ook!het!terrein!zelf!is!
redelijk!gesloten;!de!Groningse!bevolking!
moet!om!het!terrein!heen!bewegen.!Het!
belangrijkste!doel!van!Yanovshtchinsky!is!
het!UMCGQterrein!aan!de!stad!te!
koppelen.!Om!dit!doel!te!bereiken,!
worden!verschillende!verbindingen!
gepland!in!de!vorm!van!straten,!lanen!en!
een!promenade.![2]!Ook!de!Antonius!
Deusinglaan!is!opgenomen!in!het!
masterplan!en!wordt!omgevormd!tot!
voetgangerszone!met!een!plein!op!de!
kruising!met!de!Oostersingel.!
!
!
[2]!Masterplan!UMCG!
!
Volgens!de!architecte!is!het!grootste!
probleem!van!het!UMCGQterrein!de!
“enorme!verommeling!van!de!openbare!
ruimte”.!Het!contrast!tussen!de!moderne!
technieken!die!in!het!ziekenhuis!worden!
gebruikt!en!het!‘zooitje’!dat!er!rond!het!

ziekenhuis!is!gestapeld!is!te!groot.!Zo!
groot!zelfs,!dat!volgens!Yanovshtchinsky!
de!indruk!ontstaat!dat!in!het!ziekenhuis!
niet!goed!en!niet!professioneel!werk!
verricht!kan!worden.!Dit!is!niet!het!imago!
dat!UMCG!wil!(uit)dragen.!Daarom!is!de!
allereerste!fase!vooral!het!opruimen,!
opschonen!en!herinrichten!van!het!
terrein.!!
!
!
[3]verschillende!stroken!binnen!UMCG!
!
Het!masterplan!is!in!drie!stroken!
ontworpen:!‘stadspark’,!stedelijk!en!
‘bolwerk’.![3]!Deze!drie!stroken!zijn!met!
elkaar!verbonden!door!verticale!en!
horizontale!assen!die!voor!meer!beweging!
op!het!terrein!zorgen.!De!geplande!
promenade,!laan,!straat,!oprijlaan!en!plein!
moeten!een!stedelijk!gevoel!en!beweging!
onderstrepen!en!stimuleren.!
Het!gedeelte!van!het!UMCG!dat!nabij!de!
stad!ligt!(het!zgn.!‘stadspark’)!is!vol!van!
kleine!gebouwen!die!door!hun!schaal!aan!
de!stad!refereren.!Dit!gebied!moet,!
volgens!het!masterplan,!in!de!eerste!
instantie!worden!opgeschoond!van!de!
overal!aanwezige!fietsrekjes,!rookhokjes!
en!andere!tijdelijke!oplossingen.!Daarna!
moet!herinrichting!ertoe!leiden!dat!de!
openbare!ruimte!een!uitnodigend!
karakter!krijgt.!Door!de!
groenvoorzieningen!te!combineren!met!
een!functionele!inrichting!kan!het!gebied!
een!ideale!‘hangQout’!worden!voor!de!
mensen!uit!de!stad.!
De!middelste!strook,!daar!waar!zich!de!
grootste!bebouwing!bevindt,!behoudt!een!
stedelijke!uitstraling.!De!binnenstraten!
van!het!hoofdgebouw!onderstrepen!dit!
karakter.!Deze!straten!binnen!het!UMCG!
worden!naar!buiten!toe!doorgetrokken!
waardoor!een!nieuwe!promenade!
ontstaat.!Deze!promenade!wordt!
overdekt!zonder!het!karakter!van!
buitenruimte!te!verlizen.![4]!De!
promenade!vormt!de!westQoost!as!van!het!
gebied!en!loopt!over!de!hele!breedte!van!
het!terrein.!De!nieuw!geplande!gebouwen!
worden!dan!afzonderlijk!van!elkaar!
gebouwd!en!kunnen!via!deze!promenade!
worden!bereikt.!De!gebouwen!staan!voor!
de!afzonderlijke!afdelingen!of!
specialisaties!en!het!ziekenhuis!is!niet!
meer!onder!één!dak!gevestigd.!
!
[4]!overdekte!promenade!
!
De!derde!strook!is!door!de!architecten!
Bolwerkpark!genoemd.![5]!Deze!strook!
krijgt!een!open!karakter!waardoor!dit!
gedeelte!van!het!ziekenhuis!zich!op!de!
Oosterparkwijk!oriënteert.!Het!aanwezige!
groen!en!de!waterpartijen!vormen!een!
overgang!tussen!het!ziekenhuisterrein!en!
de!woonwijk!en!beide!functies!lopen!in!
elkaar!over.!Er!zijn!twee!extra!ingangen!
vanuit!de!Petrus!Campussingel!gepland!
waardoor!het!terrein!eenvoudiger!te!
bereiken!is.!De!nieuwe!gebouwen!die!aan!
de!Petrus!Campussingel!komen!te!liggen,!
moeten!een!open!karakter!krijgen!en!een!
schaal!die!aansluit!op!de!bebouwing!op!de!
singel.!Er!is!bijvoorbeeld!vastgesteld!dat!
de!daken!van!deze!gebouwen!een!functie!
moeten!krijgen,!of!als!terras!(uitkijk!punt,!
speelplaats,!kantine)!of!een!groen!dak!
waar!bijvoorbeeld!groente!verbouwd!zou!
kunnen!worden.!De!nieuwe!gebouwen!in!
dit!gebied!moeten!state(of(the(art!worden!!
en!daardoor!refereren!aan!de!
geavanceerde!technieken!die!binnen!de!
muren!worden!toegepast.!
!
[5]!de!nieuwe!gebouwen!zgn.!Bolwerk!
!
De!inrichting!van!de!openbare!ruimte,!de!
stedelijkheid,!het!karakter!van!de!
afzonderlijke!gebouwen!en!de!algehele!
uitstraling!van!het!terrein!zijn!voor!het!
architectenbureau!belangrijk.!Zij!willen!
het!terrein!zo!inrichten!dat,!ook!als!je!niet!
ziek!bent,!het!fijn!is!om!er!te!verblijven.!
!