Bijlage 4 - Waardebepaling bloot eigendom

etrekking tot de zaak aan te gaan, of hij geen reden had om aan de bevoegdheid van
de schuldenaar te twijfelen.
26. Op grond van artikel 3:292 BW geldt dat de schuldeiser zijn vordering op de zaak kan
verhalen met voorrang boven allen tegen wie het retentierecht kan worden
ingeroepen. Uit de rechtspraak blijkt ook dat het retentierecht zelfs kan worden
uitgeoefend tegen derden met een zekerheidsrecht op grond waarvan deze derde
doorgaans voorrang heeft bij verhaal, zoals een hypotheekrecht. Het retentierecht
verschaft de retentor derhalve een zeer sterke positie.
Zie in dat kader HR 5 december 2003, NJ 2004, 430 (m.nt. W.M. Kleijn).
27. Dit geldt temeer nu het recht van de retentor, gelet op artikel 60 Faillissementswet,
geen nadelige wijzigingen ondergaat door het faillissement van de schuldenaar. Artikel
60 lid 1 Fw bepaalt immers dat de schuldeiser die retentierecht heeft op een aan de
schuldenaar toebehorende zaak, dit recht niet door de faillietverklaring verliest. De
retentor kan het recht ook aan de curator tegenwerpen.
28. De curator heeft in geval hij wordt geconfronteerd met een retentierecht twee
keuzemogelijkheden, blijkens artikel 60 lid 2 Fw. In de eerste plaats kan hij de
teruggehouden zaak van de retentor opeisen en met toepassing van artikel 101 Fw of
artikel 176 Fw verkopen. In dat geval behoudt de retentor weliswaar de voorrang die
hem door artikel 3:292 BW wordt toegekend, doch moet hij zijn vordering indienen ter
verificatie en meedelen in de omslag van de algemene faillissementskosten van artikel
182 lid 1 Fw. Per saldo verkrijgt de retentor in deze eerste mogelijkheid minder dan
het bedrag van zijn vordering op de schuldenaar/failliet. Dit is anders in de tweede
mogelijkheid. De curator kan ook ervoor kiezen de zaak terug te brengen in de boedel
door, voor zover dit in het belang van de boedel is, de vordering tot zekerheid waarvan
het retentierecht strekt te voldoen. In dit geval wordt de vordering van de retentor ten
volle voldaan en heeft deze verder niets meer met het faillissement te maken.
Zie Asser 3-VI*, nr. 508.
II.d. Conclusies debiteurenrisico
29. Gelet op het voorgaande kan worden gesteld dat de bloot eigenaar onder
omstandigheden een voorrangspositie heeft, zelfs bij faillissement. Deze
voorrangspositie berust echter niet zozeer op de specifieke regelingen betreffende
erfpacht, doch op de voorrangspositie van de retentor, en het gegeven dat artikel
5:100 lid 3 BW de bloot eigenaar (net als de erfpachter) een retentierecht verstrekt.
Daarenboven geldt dat het retentierecht enkel kan worden uitgeoefend ten aanzien van
hetgeen de erfpachter mocht hebben afgebroken. Indien de erfpachter van zijn
bevoegdheid om deze zaken af te breken tijdig gebruik heeft gemaakt, is er dus niets
meer waarop de bloot eigenaar het retentierecht zou kunnen uitoefenen. De facto
betekent dit dat de erfpachter een concurrente schuldeiser is.
Pagina 9 van 23