Bijlage 4 - Waardebepaling bloot eigendom

56. Op grond van artikel 3:7 BW is een afhankelijk recht een recht dat aan een ander recht
zodanig verbonden is, dat het niet zonder dat andere recht kan bestaan. Wanneer het
hoofdrecht overgaat of tenietgaan, gaat van rechtswege het afhankelijke recht mee
over of teniet. Een afhankelijk recht is ook niet zelfstandig overdraagbaar.
57. Een afhankelijk opstalrecht is op grond van artikel 3:228 BW alleen
verhypothekeerbaar, indien het is verbonden aan een huur- of pachtecht. Hypotheek is
wel mogelijk op de combinatie van een erfpachtrecht en een afhankelijk opstalrecht,
hetgeen in de praktijk wel voorkomt. In het belang van de rechtszekerheid is het
aanbevelenswaardig niet te snel tot een afhankelijk opstalrecht te concluderen.
Zie Groene Serie Zakelijke rechten, artikel 5:101 BW, aant. 2.
58. Hieruit volgt dat indien een recht van opstal afhankelijk van het recht van erfpacht is,
het opstalrecht het lot van het erfpachtrecht deelt. Indien het erfpachtrecht ten einde
komt, komt mitsdien ook het daarvan afhankelijke recht van opstal ten einde.
è Toepassing op erfpachtakten Staatsbosbeheer
59. In een deel van de erfpachtakten van Staatsbosbeheer wordt uitsluitend gerept over de
uitgifte in erfpacht van een perceel grond. In een behoorlijk aantal gevallen is voorts
uitsluitend sprake van uitgifte in erfpacht van een perceel duingrond. In een krappe
meerderheid van de gevallen is sprake van uitgifte van een perceel grond met vestiging
van een van het erfpachtrecht afhankelijk recht van opstal ten behoeve van de woning.
Deze opstalrechten komen derhalve bij het einde van het erfpachtrecht ook tot een
einde. In één (oud) geval is sprake van uitsluitend vestiging van een opstalrecht (onder
oud BW), al moet worden aangenomen dat hiermee toch een erfpachtrecht zal zijn
bedoeld omdat het opstalrecht zich tevens uitstrekt over de grond.
VI. Vergoedingsregeling einde erfpacht
VIa. Nieuw BW
60. Zoals in het voorgaande reeds aangestipt, bepaalt artikel 5:99 BW dwingendrechtelijk
dat de voormalige erfpachter recht heeft op vergoeding van de waarde van de
aanwezige opstallen die door hemzelf of zijn rechtsvoorganger zijn aangebracht of
destijds van de eigenaar tegen vergoeding van de waarde zijn overgenomen. In vier
gevallen mag hiervan worden afgeweken. In dit kader kan worden terugverwezen naar
de uiteenzetting in para IIa.
61. De bepaling over het recht dat de erfpachter heeft op vergoeding van de waarde van
de bij het einde van het erfpachtrecht nog aanwezige gebouwen, werken en
beplantingen is geïntroduceerd met de invoering van het nieuwe vermogensrecht.
Artikel 5:99 BW vindt zijn ontstaan in het allereerste stadium van het werk aan het
nieuwe BW. Het introduceren van een recht op vergoeding voor door de erfpachter
Pagina 17 van 23