'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' - Museum Volkenkunde

'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' JUAN MARIA SCHUVER EN ZIJN AFRIKAANSE COLLECTIE © HENK IMANSE
Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde
uit de orde der Lazaristen opnieuw een tocht naar Armenië. Kennelijk fascineert het gebied hem. Op
30 november beklimt hij de berg Ararat. 20
Even waagt Schuver zich in de winter van 1878 – 1879 in Iran. Bij Dogubayezid gaat hij de Turks-
Iraanse grens over. De tocht gaat van Maku naar Khvoy en dan naar Tabriz. Daar maakt hij het
sjiïtische Moharram-feest mee, de herdenking van het martelaarschap van Hoessein. Vervolgens trekt
Schuver met een Iraanse legerafdeling naar Qotur. Daar steekt hij de Iraans-Turkse grens weer over.
In geforceerd marstempo begeeft hij zich over besneeuwde wegen naar Erzerum, dan in vijf dagen en
nachten bijna onafgebroken doorrijden naar Trebizonde. Vanwaar al deze haast, alsof de duivel hem
op de hielen zit? Misschien voorvoelt hij dat zijn vader, die in het voorjaar van 1878 al met
gezondheidsproblemen kampte, stervende is.
De geboorte van een ontdekkingsreiziger (1879 – 1880)
Bezinning
In mei 1879 overlijdt Schuvers vader en de reizende reporter keert naar Nederland terug. Het verlies
van zijn vader, met wie hij blijkens de uitvoerige correspondentie een goede band had, moet een hele
klap zijn geweest. Schuver ziet zijn positie in die zin veranderd, dat hij nu de erfgenaam is van zijn
vaders handel, onroerende goederen en kapitaal. Dat brengt een nieuwe verantwoordelijkheid, maar
ook nieuwe mogelijkheden met zich mee. Moet hij persoonlijk vaders koffie- en theenering
overnemen? Moet hij de verslaggeving vaarwel zeggen en in Nederland blijven? Is dit het moment om
wellicht een huwbare vrouw te zoeken? Het zijn vragen die velen zich in een dergelijke situatie zouden
stellen.
Even niet de behoefte voelend aan gevaarlijke ondernemingen in door oorlog geteisterde streken reist
Schuver in 1879 vooral om vakantie te houden en tot bezinning te komen. Eerst verblijft hij in
Friesland en op de Friese eilanden, dan gaat hij naar Parijs en Metz, om vervolgens kriskras door
Zwitserland te trekken. 21 Ook een bezoek aan Florence is bij uitstek een toeristische aangelegenheid.
Door Frankrijk heen reist Schuver tenslotte naar Groot-Brittannië, waar hij ondermeer Londen en
Edinburgh aandoet.
Londen
De jaarwisseling van 1879 – 1880 brengt Schuver in Parijs door, vermoedelijk bij zijn neef Jan
Roothaan die zich daar gevestigd heeft. In een brief aan zijn oom van 31 december 1879 zou Schuver
een bepaalde nieuwjaarwens geuit hebben. De brief is niet bewaard gebleven, maar zou het gaan om
de wens beroemd te worden als wetenschappelijk ontdekker, mogelijk zelfs als archeoloog? Niet
onwaarschijnlijk, gezien het feit dat Schuver begin 1880 naar Londen terugkeert, waar hij een verzoek
tot de Royal Geographical Society richt om een cursus praktische astronomie te mogen volgen. 22 Dat
vraagt hij met het oog op een voorgenomen lange tocht door Klein-Azië en Mesopotamië. Gedurende
de drie maanden dat hij in Engeland is, volgt Schuver zijn cursus, schaft hij zich de benodigde
instrumenten aan en koopt notitieboeken.
Opnieuw: de Balkan
In het voorjaar verlaat Schuver Londen. Na in Triëst op 31 mei 1880 zijn testament te hebben
opgemaakt, reist hij via de Balkan – waar hij in dienst van het Albanese leger wil treden om eventueel
tegen de Grieken te vechten – naar Istanbul.
Istanbul eind 19e eeuw (foto van Schuvers tijdgenoot Bonfils)
7