'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' - Museum Volkenkunde

'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' JUAN MARIA SCHUVER EN ZIJN AFRIKAANSE COLLECTIE © HENK IMANSE
Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde
Oorlogscorrespondent in Spanje (1873 – 1876)
De smaak van het avontuur heeft Schuver door zijn omzwervingen over het continent goed te pakken.
Na in mei 1873 het tweede huwelijk van zijn vader te hebben bijgewoond reist hij in juni naar Spanje.
Daar is een burgeroorlog uitgebroken die in de geschiedenisboekjes bekend zal worden als de
Tweede Carlistenoorlog. 10 Schuver trekt tussen zomer 1873 en voorjaar 1876 van het ene front naar
het andere. 11 In het Amsterdams Handelsblad kunnen de lezers in ongeveer zeventig brieven smullen
van zijn oorlogsberichten en soms bloedstollende avonturen.
Een vrijwilliger van het Carlistische leger.
(Uit: The Illustrated London News, 1 november 1873)
In de buurt van Esparraguera (Catalonië) wordt hij in september 1873 door de republikeinen ter dood
veroordeeld, waarschijnlijk beschuldigd van spionage. Reeds naar een kerkhof gebracht om
gefusilleerd te worden weet Schuver zich op het nippertje uit deze netelige situatie te redden. Even
laat hij de oorlog voor wat hij is. Hij maakt in 1874 een reis door Marokko, van Tanger via Rabat naar
Dar-el-Baida. Daarna bezoekt hij Gran Canaria en Tenerife. Per boot vaart hij naar Cadiz en Lissabon,
om vanuit die stad dwars door Portugal naar Coruna te lopen. Bij Santiago de Compostella maakt hij
de feestdag van Sint Jacobus mee (25 juli 1874).
Dan zoekt Schuver de oorlog weer op, om precies te zijn de gevechten rondom San Sebastian. De
monarchisten nemen hem in november tijdens een nachtelijke uitval gevangen, maar ook dit loopt
goed af. De winter van 1874 – 1875 brengt Schuver in Nederland door. 12 Hij weet niet dat dit de
laatste gelegenheid zal zijn waarbij hij zijn vader ziet. In maart 1875 gaat hij weer de grens over, op
een reis die hem naar Zuid-Frankrijk, Noord-Italië, Basel, Keulen en Londen brengt. Daar steekt hij
over naar Bordeaux, op weg naar Spanje, waar hij zich bij het Leger van de Ebro voegt. In de
maanden die volgen kan men Schuver vinden op de slagvelden van Catalonië en Aragon. Een van de
weinige exacte datums die bekend zijn, is die van zijn aanwezigheid bij het Mariafeest van Zaragossa
(12 oktober 1875). Overigens moet uit het bijwonen van de religieuze feesten in Santiago en
Zaragossa niet worden afgeleid dat Schuver nog praktiserend katholiek zou zijn. Het is met aan
zekerheid grenzende waarschijnlijkheid juist gedurende zijn Spaanse periode dat Schuver zijn
voornaam Joannes wijzigt in Juan, een naamswijziging waar ongetwijfeld psychologisch meer aan
vast zit. Misschien is Schuvers levenshouding beïnvloed door een aantal opmerkelijke collegaoorlogsjournalisten,
mannen van formaat als Edmond O’Donovan, John O’Shea en M.S. de
Montmorency. 13
Met het regeringsleger trekt Schuver begin 1876 mee voor de beslissende campagne tegen de
Carlisten. Schuver maakt de Slag bij Elqueta mee, waar hij ternauwernood ontsnapt aan een
moordend vijandelijk vuur, en is aanwezig bij de inname van San Sebastian en Pamplona. Wanneer in
maart 1876 de burgeroorlog is afgelopen, heeft het voor Schuver weinig zin meer in Spanje te blijven.
Geen nood, inmiddels dient zich alweer een nieuw oorlogstoneel aan.
Oorlogscorrespondent op de Balkan (1876)
Schuver begeeft zich naar Marseille, pakt begin mei de boot naar Bastia, en vaart vrijwel direct door
naar Livorno en Pisa. 14 Daar ontmoet hij O’Donovan. Vervolgens reist hij door naar Florence, waar wij
hem in juni 1876 aantreffen. In Florence komt Schuver O’Shea en de Montmorency tegen. Het
4