'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' - Museum Volkenkunde
'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' - Museum Volkenkunde 'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' - Museum Volkenkunde
'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' JUAN MARIA SCHUVER EN ZIJN AFRIKAANSE COLLECTIE © HENK IMANSE Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde 1874 beklom hij op Tenerife een 15.000 voet hoge berg. Met 16.500 voet is de Ararat de hoogste berg die Schuver in zijn leven bedwong. Zo lijkt het net of Schuver van alles wat hij in zijn leven onderneemt een prestatie wil maken. Toch schreef hij in een meer beschouwelijke bui ooit, dat men een mens niet moest beoordelen op wat hij gedaan had, maar op wat hij had nagelaten te doen. 21 Voor de vakantiereizen zie 'Travels’ p. xxvi, 349, 354 22 'Travels’ p. 251 23 De Vrede van San Stefano (3 maart 1878), die een einde maakte aan de Russisch-Turkse Oorlog, bepaalde dat delen van het in meerderheid islamitische Albanië, welks grondgebied toen tot het Ottomaanse Rijk behoorde, zouden toevallen aan het orthodox-christelijke Bulgarije en Montenegro. Daarmee was 'de Albanese kwestie’ geboren. In juni 1878 werd in Kosovo de Liga van Prizren opgericht, die als doel het behoud van de territoriale integriteit van het Ottomaanse Rijk, in het bijzonder van de Albanese gebieden, nastreefde. Terwijl er plaatselijk in Albanië gevechten waren uitgebroken, bepaalde het Verdrag van Berlijn (13 juni 1878) dat Bulgarije alle en Montenegro vrijwel alle claims op Albanees land moest laten varen; Griekenland, dat in 1878 met de Turken in oorlog was geraakt, kreeg een stukje grondgebied in wat nu Epirus heet. Het verdrag stipuleerde verder, dat bestuurlijke wijzigingen binnen het Ottomaanse Rijk (lees: de unificatie van de vier Albanese districten) toegestaan waren. De sultan voelde hier niets voor en liet, toen de Liga van Prizren steeds meer aandrong op autonomie, in 1881 het leger de stad Prizren aanvallen. 24 'Travels’ p. cii 25 Van 1863 tot 1879 heerste de khedive (onderkoning) Ismail over Egypte, dat toen nog deel uitmaakte van het Ottomaanse Rijk. Ismail voerde behalve een binnenlandse moderniseringspolitiek ook een agressieve zuidwaarts gerichte expansie. Tussen 1865 – 1875 werden campagnes gevoerd om de Rode Zeekust onder controle te krijgen (Suakim, Massawa, Harar). Van 1871 – 1879 waren de Soedan en de Boven-Nijl doel van militaire expedities. In 1875 verklaarde koning Johannes IV van Abessinië Egypte de oorlog, enerzijds bang voor een Egyptische omsingeling en anderzijds in de hoop de binnenlandse eenheid te bevorderen van zijn door rebellie geteisterde land. Hij versloeg de Egyptische troepen bij Aussa (13 november 1875) en Gura (25 maart 1876). Een Egyptische poging in 1877 om Guru en Gondar te veroveren mislukte. Beide zijden zagen van verdere grootschalige acties af. De Egyptische belangstelling voor Abessinië werd ontmoedigd door de Britten, die in 1867 –1868 een invasie hadden gepleegd en hun eigen imperialistische plannetjes uitbroedden. Zij waren niet de enigen: ook Frankrijk en Italië aasden op Abessijns gebied (in 1882 verwierven de Italianen hun eerste kolonie in Eritrea). Riyad Pasha zie 'Travels’ p. xxxix 26 'Travels’ p. 355 27 De reisgidsen, handboeken, grammatica’s en woordenboeken die Schuver in zijn bezit had, en die in een kamer die hij kennelijk in Marseille had waren achtergelaten, hadden betrekking op Europa en het Turkse Rijk in Azië. Er zat niets met betrekking tot Afrika bij. Dit is nog een aanwijzing dat Schuver geen bijzondere interesse voor dit werelddeel aan de dag legde. ('Travels’ p. xxiii) En wanneer hij over godsdienst spreekt, brengt hij naast de islam enige malen het brahmanisme en de Dalai Lama ter sprake, terwijl hij noch de inheemse religies van Midden- en Zuid-Amerika, noch die van Oceanië noemt. Ook hierin geniet Azië een voorkeur. 28 Voor Schuvers kennis over Tinne zie : P.J. Veth, 'Juan Maria Schuver’ in Eigen Haard 1884, p. 410. 29 Voor Schuver over Nachenius zie : 'Nijlreizen'. Schetsen van Juan Maria Schuver’ in: Tijdschrift van het Nederlandsch aardrijkskundig Genootschap serie 2, 1, 1884 pp. 128-129 30 Vermeld in Schuvers testament, 'Travels’ p. 362 31 'Travels’ p. 280 32 'Travels’ p. 272 – 280 (Khartoum) en 286 – 294 (Sennar) 33 'Travels’ p. 3 34 'Travels’ p.45 35 'Travels’ p. xliv 36 Schuver had voor hij naar Afrika vertrok geen ander contact in de wetenschappelijke wereld dan de heer Coles van de Royal Geographic Society. Een nieuw en zeer waardevol contact was dr. E. Behm, de uitgever van Petermanns Mitteilungen. Deze had via H. Behm, de zakenpartner van Schuvers oom in Amsterdam, een brief naar Schuver gestuurd terwijl hij in Fadasi was. Dankzij Behm kon Schuver in de Mitteilungen publiceren. Naar L’Exploration zou Schuver vooral politiek getint materiaal meer sturen over de Mahdistenopstand, en ook met Afrique explorée bleef hij corresponderen. Na enige tijd legde professor C.M. Kan contact met Schuver en wijdde het Tijdschrift van het Nederlands Aardrijkskundig Genootschap aandacht aan de ontdekkingsreiziger, die tot corresponderend lid van het genootschap werd benoemd. Schuver stuurde bewust zijn berichten naar meerdere bladen en trachtte zo een Europese reputatie op te bouwen. 'Travels’ p. xlvii - li 37 Beschreven in 'Travels’ pp. 42 - 104 38 'Travels’ p. 94 39 Beschreven in 'Travels’ pp. 125 - 169 25
'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' JUAN MARIA SCHUVER EN ZIJN AFRIKAANSE COLLECTIE © HENK IMANSE Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde 40 Beschreven in 'Travels’ pp. 173 - 206 41 De maatregelen die de Britse kolonel (later generaal) Charles Gordon als gouverneur van de Soedan nam tegen de slavenhandel, leidden in 1877 tot sociale onrust in de provincie Darfur. Deze breidde zich in 1878 uit naar de provincie Kordofan. Muhammad Ahmed ibn Seyyid Abdullah riep zich uit tot de Mahdi (de Verlosser) en onder zijn bezielende leiding wisten de Soedanezen in 1881 en 1882 tot tweemaal toe een kleine Egyptische legereenheid te vernietigen. Schuver, die toevallig twee afgezanten van de Mahdi had ontmoet tijdens zijn reis naar de grensstreek met Ethiopië, wilde met de beweging niets te maken hebben. Hij voorspelde correct dat de Mahdisten tot de ondergang gedoemd waren, aangezien zij een te zeer geïsoleerde patriottisch-religieuze beweging vormden. Voorlopig was die ondergang echter niet in zicht. Toen in 1883 de stad El Obeid in handen van de Mahdi viel en een Egyptisch ontzettingsleger van 10.000 man verslagen werd, kwamen ook de Beja’s aan de Rode Zeekust in opstand. Nadat Darfur en Kordofan in handen van de Mahdisten waren gevallen, kreeg Gordon in 1884 de opdracht de evacuatie van Khartoum voor te bereiden. Een Britse vloot ontzette de Rode Zeehaven Suakin, maar de Britten rukten niet op naar het binnenland. Het Engelse publiek en de pers eisten echter de redding van Gordon, die in Khartoum ingesloten was geraakt. Op 22 januari 1885 viel de stad en Gordon sneuvelde. Een Engels bevrijdingsleger arriveerde twee dagen te laat. Maar ook de Mahdi stierf dat jaar aan de pokken en een invasie van Egypte, uitgevoerd door zijn zoon en opvolger, Abdullah el Taaishi, mislukte jammerlijk. De Soedan bleef echter onder controle van de Mahdisten totdat de Britten in 1898 Abdullah bij Omdurman versloegen. De Soedan werd in 1899 onder Anglo-Egyptisch bestuur geplaatst. 42 Schuvers laatste reis beschreven in 'Travels’ pp. 221 – 241 43 'Travels’ p. 238 44 'Travels’ p. 238 45 'Travels’ p. 242 vv 46 'Travels’ p. 242 - 243 47 'Travels’ p. 244 48 'Travels’ p. 244 49 'Travels’ p. 328 50 'Travels’ p. 328 51 'Travels’ p. xii 52 'Reisen im oberen Nilgebiet. Erlebnisse und Beobachtungen auf der Wasserscheide zwischen Blauem und Weissem Nil und in den ägyptisch-abessinischen Grenzländern 1881 und 1882’ uitgegeven als supplement nummer 72 bij Petermann’s Geographische Mitteilungen, Gotha, 1883. 53 'Travels’ pp. xiii - xviii 54 'Travels’ p. lxvii 55 'Travels’ p. 59 56 'Travels’ p. 60 57 'Travels’, p. 59 58 'Travels’, p. 59 59 H. Arndt (ed.), Brehms Reisen im Sudan 1848 – 1852, München / Zürich 1975, pp. 150 - 152 60 'Reisen’ p. 170 61 'Travels’ p. 71 62 Gebaseerd op de literatuurlijst achterin 'Travels’ pp. 366 – 370, waarin op een enkele uitzondering na geen titels van de publicaties genoemd worden, doch alleen de aard en inhoud van de publicatie wordt vermeld. Omdat ik hier slechts een bibliografie van Schuver heb willen geven, zijn alle publicaties over hem in andere talen dan het Nederlands buiten beschouwing gebleven. Hiervoor verwijs ik graag naar de 'Travels’. 26
- Page 1 and 2: ‘IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER
- Page 3 and 4: Inhoudsoverzicht 'IETS EDELERS WAS
- Page 5 and 6: 'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' J
- Page 7 and 8: 'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' J
- Page 9 and 10: 'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' J
- Page 11 and 12: 'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' J
- Page 13 and 14: 'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' J
- Page 15 and 16: 'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' J
- Page 17 and 18: Schuver als etnoloog 'IETS EDELERS
- Page 19 and 20: 'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' J
- Page 21 and 22: 'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' J
- Page 23 and 24: 'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' J
- Page 25: 'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' J
<strong>'IETS</strong> <strong>EDELERS</strong> <strong>WAS</strong> <strong>MIJN</strong> <strong>DRIJFVEER'</strong> JUAN MARIA SCHUVER EN ZIJN AFRIKAANSE COLLECTIE © HENK IMANSE<br />
Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor <strong>Volkenkunde</strong><br />
40 Beschreven in 'Travels’ pp. 173 - 206<br />
41 De maatregelen die de Britse kolonel (later generaal) Charles Gordon als gouverneur van de Soedan nam tegen de<br />
slavenhandel, leidden in 1877 tot sociale onrust in de provincie Darfur. Deze breidde zich in 1878 uit naar de provincie<br />
Kordofan. Muhammad Ahmed ibn Seyyid Abdullah riep zich uit tot de Mahdi (de Verlosser) en onder zijn bezielende leiding<br />
wisten de Soedanezen in 1881 en 1882 tot tweemaal toe een kleine Egyptische legereenheid te vernietigen. Schuver, die<br />
toevallig twee afgezanten van de Mahdi had ontmoet tijdens zijn reis naar de grensstreek met Ethiopië, wilde met de beweging<br />
niets te maken hebben. Hij voorspelde correct dat de Mahdisten tot de ondergang gedoemd waren, aangezien zij een te zeer<br />
geïsoleerde patriottisch-religieuze beweging vormden. Voorlopig was die ondergang echter niet in zicht. Toen in 1883 de stad El<br />
Obeid in handen van de Mahdi viel en een Egyptisch ontzettingsleger van 10.000 man verslagen werd, kwamen ook de Beja’s<br />
aan de Rode Zeekust in opstand. Nadat Darfur en Kordofan in handen van de Mahdisten waren gevallen, kreeg Gordon in 1884<br />
de opdracht de evacuatie van Khartoum voor te bereiden. Een Britse vloot ontzette de Rode Zeehaven Suakin, maar de Britten<br />
rukten niet op naar het binnenland. Het Engelse publiek en de pers eisten echter de redding van Gordon, die in Khartoum<br />
ingesloten was geraakt. Op 22 januari 1885 viel de stad en Gordon sneuvelde. Een Engels bevrijdingsleger arriveerde twee<br />
dagen te laat. Maar ook de Mahdi stierf dat jaar aan de pokken en een invasie van Egypte, uitgevoerd door zijn zoon en<br />
opvolger, Abdullah el Taaishi, mislukte jammerlijk. De Soedan bleef echter onder controle van de Mahdisten totdat de Britten in<br />
1898 Abdullah bij Omdurman versloegen. De Soedan werd in 1899 onder Anglo-Egyptisch bestuur geplaatst.<br />
42 Schuvers laatste reis beschreven in 'Travels’ pp. 221 – 241<br />
43 'Travels’ p. 238<br />
44 'Travels’ p. 238<br />
45 'Travels’ p. 242 vv<br />
46 'Travels’ p. 242 - 243<br />
47 'Travels’ p. 244<br />
48 'Travels’ p. 244<br />
49 'Travels’ p. 328<br />
50 'Travels’ p. 328<br />
51 'Travels’ p. xii<br />
52 'Reisen im oberen Nilgebiet. Erlebnisse und Beobachtungen auf der Wasserscheide zwischen Blauem und Weissem Nil und<br />
in den ägyptisch-abessinischen Grenzländern 1881 und 1882’ uitgegeven als supplement nummer 72 bij Petermann’s<br />
Geographische Mitteilungen, Gotha, 1883.<br />
53 'Travels’ pp. xiii - xviii<br />
54 'Travels’ p. lxvii<br />
55 'Travels’ p. 59<br />
56 'Travels’ p. 60<br />
57 'Travels’, p. 59<br />
58 'Travels’, p. 59<br />
59 H. Arndt (ed.), Brehms Reisen im Sudan 1848 – 1852, München / Zürich 1975, pp. 150 - 152<br />
60 'Reisen’ p. 170<br />
61 'Travels’ p. 71<br />
62 Gebaseerd op de literatuurlijst achterin 'Travels’ pp. 366 – 370, waarin op een enkele uitzondering na geen titels van de<br />
publicaties genoemd worden, doch alleen de aard en inhoud van de publicatie wordt vermeld. Omdat ik hier slechts een<br />
bibliografie van Schuver heb willen geven, zijn alle publicaties over hem in andere talen dan het Nederlands buiten<br />
beschouwing gebleven. Hiervoor verwijs ik graag naar de 'Travels’.<br />
26
Change language