'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' - Museum Volkenkunde

'IETS EDELERS WAS MIJN DRIJFVEER' JUAN MARIA SCHUVER EN ZIJN AFRIKAANSE COLLECTIE © HENK IMANSE
Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde
Overzicht van de collectie (II): de manuscripten
Behalve de in het Engels en Frans geschreven grotere manuscripten die de tekst voor twee boeken
bevatten, trof Jan Schuver op de berging veel meer handgeschreven materiaal aan. Zo was er een
zwart notitieboek met een lijst van door Schuver gestuurde, en door zijn oom naar hem verzonden
brieven, met een korte aantekening over de inhoud. Ook bevatte het lijsten van Schuvers etnografica,
de in Egypte gekochte foto’s en de boeken die in zijn kamer in Marseille werden aangetroffen. Andere
notitieboeken bevatten reisverslagen in het Nederlands en Engels, alsmede een overzicht in het Frans
van al zijn reizen sinds 1871. Verder waren er woordenlijsten betreffende een aantal in de Soedan
gesproken talen, metereologische observaties en plaatsbepalingen, alsmede schetsen voor
landkaarten. Een deel van de inhoud van de notitieboeken en ook de woordenlijsten zijn in de Engelse
uitgave van Schuvers reisdagboeken als appendices gepubliceerd.
Gerelateerde collecties in het RMV
Tussen 1885 en 1913 werden door het Rijksmuseum voor Volkenkunde meer series verworven,
waarin objecten uit de Soedan zijn te vinden. In 1885 worden de Collectie Riebeck (10 voorwerpen)
en de Collectie Schlüter (64 voorwerpen) aangeschaft. In de eerstgenoemde gaat het om voorwerpen
die op dit moment nog niet zijn gespecificeerd en slechts als 'Soedanees’ gekenmerkt kunnen worden.
De laatstgenoemde bevat onder andere voorwerpen van de Zande, Dinka en Mangbetu, etnische
groepen waarvan Schuver ook objecten verzamelde. Schlüter had belangstelling voor wapens en er
bevinden zich relatief veel speren en pijlen in zijn collectie, plus enige slag- en steekwapens
Interessant zijn hier de Dinka speren, omdat immers Schuver door verwonding met zulk een wapen
het leven liet.
Dinkaspeer (RMV 484-15)
Van de verzamelaar G.A, Krause, voornamelijk in West-Afrika actief, kocht het RMV in 1889 ook circa
dertig Soedanese objecten, waaronder olifantsstaarten, tabaksdozen en pijlenkokers met pijlen,
voorwerpen die in de Collectie Schuver ontbreken. In 1890 en 1893 kwam het RMV dankzij
schenkingen van de in Afrika verzamelende handelaar A. Greshoff in het bezit van onder meer wat
Mangbetu en Nzakara voorwerpen. Lenthold verzamelde een dertiental figuurtjes, waaronder een
slangenbezweerder, een biddende moslim en een leraar van een madrasa (koranschool), die in 1893
door het RMV gekocht werden. Deze illustreren heel aardig het leven in Soedan. Tenslotte noemen
wij hier de kleine Collectie Cosman, gekocht in 1913, met een twintigtal objecten van Soedanese
groepen als de Beja, Fur en Shilluk. Opvallend is hier een Brits-Indiase dolk (nu helaas administratief
zoek), mogelijk afkomstig van een militair uit het Indisch Leger die betrokken was bij de pacificatie van
de Soedan.
De betekenis van Schuvers verzameling
De Collectie Schuver is de oudste verzameling uit de Soedan waarover het RMV beschikt. Daarnaast
is het, vergeleken met de bovengenoemde collecties, tevens de grootste uit het laatste kwart van de
19 e eeuw en het begin van de 20 e eeuw.
18