9 Verdachten en daders - Nationaal Rapporteur Mensenhandel en ...

Mensenhandel – zevende rapportage van de nationaal rapporteur
uitbuiting buiten de seksindustrie. De veranderlijkheid van mensenhandel brengt mee dat er
oog moet zijn voor veranderingen in de slachtoffergroep die daarvan het gevolg kunnen zijn.
Het is een gemis dat uit de gegevens van het Openbaar Ministerie onvoldoende informatie is
te halen omtrent de mate van gebruik van met name de loverboytechnieken.
Facilitators
Niet alleen is de bestrijding van mensenhandel afhankelijk van signalen van personen en instanties
die al dan niet toevallig met mensenhandel te maken krijgen, maar ook speelt een belangrijke
rol dat tal van personen en instellingen bewust of onbewust meewerken aan mensenhandel,
door die (in)direct mede mogelijk te maken. In de bekende zaak Sneep regelde een
‘adviesbureau’ de administratieve zaken en organiseerde een vastgoedbedrijf auto’s, mobiele
telefoons en huisvesting. Artsen voerden borstvergrotingen en abortussen uit. Tatoeëerders
zetten bij de betrokken vrouwen tatoeages.
Beroepsgroepen die betrokken kunnen raken bij georganiseerde criminaliteit zijn bijvoorbeeld
taxichauffeurs, advocaten, notarissen, medewerkers van reisbureaus en hotels, en
bouwers van internetsites. Verwijtbare betrokkenheid in enge zin (opzettelijk) komt maar
weinig voor, in tegenstelling tot het niet in acht nemen van zorgvuldigheidsnormen (verwijtbare
betrokkenheid in ruime zin). Naast deze private partijen kunnen ook hulpverleners,
gemeenten, de Kamers van Koophandel, de IND, de Arbeidsinspectie, de Belastingdienst en
de politie een rol spelen.
Door toepassing van het zogenoemde barrièremodel kan worden nagegaan welke randvoorwaarden
voor mensenhandel kunnen worden weggenomen; daarbij komen de bewuste en
onbewuste facilitatoren ook in beeld.
Internet
Speciale aandacht is nodig voor het ontwikkelen van methoden voor het tegengaan van de
vele faciliterende mogelijkheden van het internet, waarmee mensenhandelaren hun misdaden
gemakkelijk kunnen plegen en daarbij eenvoudig buiten schot kunnen blijven.
Pekari en Koolvis
Het project Pekari en aansluitend de Koolviszaak zijn in verschillende opzichten innovatief.
Zo heeft nog niet eerder internationale samenwerking op deze schaal plaatsgevonden,
waarbij voor het eerst succesvol is samengewerkt met het herkomstland van de daders en de
slachtoffers (in de vorm van de organisatie NAPTIP). Dit heeft er voor gezorgd dat waarschijnlijk
de gehele criminele organisatie in beeld is gekomen, in plaats van slechts een (vervangbaar)
deel van de organisatie. Daarnaast is op een creatieve manier geanticipeerd op
de culturele context waarin de Nigeriaanse mensenhandel plaatsvindt, door middel van het
inzetten van een Nigeriaanse dominee. Echter, één van de knelpunten van de (Nigeriaanse)
mensenhandel blijft het ‘waterbed-effect’. Mensenhandelorganisaties kennen geen grenzen,
waardoor een effectieve bestrijding ook grensoverschrijdend dient te zijn.
400