9 Verdachten en daders - Nationaal Rapporteur Mensenhandel en ...

Verdachten en daders
In werkelijkheid worden de slachtoffers vanaf dit moment gedwongen om in de prostitutie te
werken en hun verdiende geld af te staan aan een madam in Nederland of elders in Europa.
De werkomstandigheden en het beloofde loon komen niet overeen met de verhalen die in Nigeria
zijn verteld aan de slachtoffers die reeds wisten dat ze in Europa als prostituee zouden
gaan werken. Daarbij wordt er rente berekend over de schuld, moeten ze kost en inwoning,
de huur van een raam (indien raamprostitutie), lingerie, voorbehoedsmiddelen en andere
benodigdheden betalen 155 en wordt de schuld soms verhoogd als straf bij bijvoorbeeld te late
betaling 156 . Gemiddeld duurt het één tot drie jaar voordat de schuld aan de madam volledig
is afgelost 157 . Slachtoffers durven gedurende hun seksuele uitbuiting niet te ontsnappen,
met name omdat ze grote angst hebben als gevolg van het voodooritueel dat ze ondergaan
hebben. Ze geloven dat, indien ze hun schuld niet afbetalen en dus hun overeenkomst niet
nakomen, ze gek zullen worden of dood zullen gaan. 158 Hierbij dient te worden opgemerkt
dat voodoorituelen in de Nigeriaanse cultuur een veel voorkomend en geaccepteerd gebruik
is dat over het algemeen niet als bedreigend wordt ervaren of als dwangmiddel wordt gebruikt.
Het gevoel van intimidatie wordt veroorzaakt door de mensenhandelaren die de traditionele
rituelen manipulatief gebruiken om de meisjes angst in te boezemen. 159 In Europa
wordt mogelijk (met name door de media) de Nigeriaanse prostitutiedwang dan ook teveel
‘ge-voodoo-ïseerd’, terwijl het met traditionele Nigeriaanse voodoo nog maar weinig van
doen heeft. 160
Naast de angst voor represailles verbonden aan het voodooritueel staan de slachtoffers vaak
ook onder een grote sociale druk die hen ervan weerhoudt om in opstand te komen tegen hun
uitbuitingssituatie. De slachtoffers durven niet zonder geld terug te keren naar Nigeria omdat
hun familie vaak alle hoop op een beter bestaan op hen gevestigd heeft. 161 De terugkeer
in de Nigeriaanse samenleving zonder een westers ‘succesverhaal’ oftewel geld, gaat gepaard
met het bijbehorende stigma van ‘mislukking’. 162 Daarbij worden zij én hun familieleden in
Nigeria vaak bedreigd als ze het werk niet naar behoren doen en lopen familieleden het risico
alle bezittingen te verliezen die als onderpand voor de overeenkomst hebben gediend. 163
De twee hiervoor beschreven psychologische dwangmiddelen (angst voor represailles verbonden
aan het voodooritueel en sociale druk) en het feit dat aan de uitbuitingssituatie uitein-
155 Becucci, 2008; Catherina, 2003.
156 Carling, 2005; Catherina, 2003.
157 Carling, 2005.
158 Becucci, 2008.
159 Van Dijk e.a., 2000; Carling, 2006. Overigens zijn het niet alleen de mensenhandelaren die misbruik maken
van de voodoorituelen. Door de slachtoffers kan de angst voor de voodoovloek gebruikt worden als legitimatie
voor hun illegaliteit en de beoefening van een immoreel beroep (Bovenkerk, 2001, pp.154-159).
160 Bovenkerk, 2001, pp.154-159.
161 Siegel, 2007; Carling, 2005.
162 Adepoju, 2005.
163 Deze psychologische dwangmiddelen nemen de noodzaak tot fysiek geweld voor een groot deel weg, waardoor
Nigeriaanse mensenhandel vaak minder gewelddadig is dan andersoortige mensenhandel (Becucci,
2008; Carling, 2005). Seksueel geweld komt echter in verhouding wel even vaak voor (Mondelinge informatie
EMM, 28 juli 2009).
393