9 Verdachten en daders - Nationaal Rapporteur Mensenhandel en ...

Mensenhandel – zevende rapportage van de nationaal rapporteur
van de woningen van de daders, konden andere leden van de groep snel vluchten, zonder een
spoor achter te laten.
Uit de WODC-monitor 94 blijkt echter dat het merendeel van de daders vanuit de eigen vertrouwde
omgeving werkt. Het lijkt dan ook een misvatting te denken dat transnationale georganiseerde
criminaliteit geen lokale inbedding zou kennen. Lokaal ingebedde daders hebben
veel bestaande relaties met de legale omgeving en potentiële daders. Deze local hero’s
ontstijgen het lokale niveau nauwelijks, tenzij zij via internationale ‘bruggenbouwers’ of op
ontmoetingsplaatsen aansluiting weten te vinden bij internationale criminele organisaties. 95
Arbeid
De derde rapportage van de monitor Georganiseerde Criminaliteit besteedt ook aandacht
aan de mate waarin leden van criminele organisaties legale beroepen beoefenen. Met betrekking
tot arbeid is het opvallend dat een groot aantal verdachten uit de monitor geen werk
heeft. Het type werk dat verdachten met een beroep uitvoeren, lijkt in eerste instantie zeer
divers. Toch hebben zij een aantal gemeenschappelijke karakteristieken. Zo hebben betrekkelijk
veel beroepen iets te maken met mobiliteit, transport of logistiek, kunnen de werknemers
in hun positie of het type werk behoorlijk zelfstandig werken en zijn beroepen met een
sociaal karakter, waarin mensen in contact komen met anderen, oververtegenwoordigd. 96
Facilitators
Criminele organisaties hebben de bovenwereld nodig om criminele activiteiten te kunnen
uitoefenen. Actoren uit de bovenwereld kunnen bewust bijdragen aan de activiteiten van een
criminele organisatie, of onbewust criminaliteit faciliteren.
De bestuurlijke rapportage van het onderzoek Sneep – Schone Schijn – beschrijft een aantal
facilitatoren dat de groep mensenhandelaren hielp met de mensenhandelactiviteiten. Allereerst
betreft het private instellingen of personen. Zo regelde een adviesbureau de administratieve
zaken en organiseerde een vastgoedbedrijf praktische zaken als auto’s, mobiele
telefoons en huisvesting. In de zaak Sneep waren daarnaast artsen betrokken die voor de
vrouwen van de groep borstvergrotingen en meerdere abortussen uitvoerden. Tatoeëerders
zetten bij de betrokken vrouwen tatoeages. 97
Taxichauffeurs spelen een rol bij mensenhandel door slachtoffers van gedwongen prostitutie
te vervoeren. Het verband dat bestaat tussen de taxibranche en prostitutie is overigens
lang niet altijd crimineel van aard. Soms is echter wel degelijk sprake van het faciliteren van
criminele activiteiten. Uit enkele strafrechtelijke onderzoeken naar taxichauffeurs bleek dat
zij slachtoffers van gedwongen prostitutie binnen Nederland vervoeren en begeleiden. Ook
werd in 2006 een taxichauffeur veroordeeld voor mensenhandel, omdat hij vrouwen uit
94 Bunt & Kleemans, 2007.
95 Bunt & Kleemans, 2007.
96 Bunt & Kleemans, 2007.
97 Van Hout & Van der Laan, 2008. Zie ook §8.3.1.
384