Sint Agatha in beeld (dop) - PON

Sint Agatha in beeld
Een dorpsontwikkelingsplan voor Sint Agatha

Sint Agatha in beeld
Een dorpsontwikkelingsplan voor Sint Agatha
E. Kooger
PON
Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant
mei 2005

Deze uitgave werd mede mogelijk gemaakt door de Provincie Noord-Brabant
en het Ministerie van VWS.
Het PON heeft dit onderzoek verricht in opdracht van de gemeente Cuijk.
ISBN 90-5049-338-6
© 2005 PON Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant.
Het auteursrecht van deze publicatie berust bij het PON. Gehele of gedeeltelijke
overname van teksten is toegestaan, mits daarbij de bron wordt vermeld.
Vermenigvuldiging en publicatie in een andere vorm dan dit rapport is slechts
toegestaan na schriftelijke toestemming van het PON.
Deze publicatie is te bestellen onder vermelding van PON-publicatie 05-18
PON
Postbus 90123
5000 LA Tilburg
Telefoon: (013) 535 15 35
Fax: (013) 535 81 69
E-mail: pon@ponbrabant.nl
Internet: www.ponbrabant.nl

Inhoud
1 Inleiding 5
1.1 Aanleiding 5
1.2 Opdracht 6
1.3 Werkwijze 7
1.4 Organisatie 8
1.5 Opbouw van de rapportage 9
2 Gegevens Sint Agatha 10
2.1 Algemeen en Historie Sint Agatha 10
2.2 Wonen 13
2.3 Ruimtelijke ordening 15
2.4 Reconstructieplan Peel en Maas 16
2.5 Sociaal 18
2.6 De aanwezige voorzieningen 19
2.7 Blijvend Thuis in Eigen Huis 20
2.8 Enquête woningbehoefte dorpsraad 2001 20
2.9 Economie en bedrijvigheid 20
2.10 Bereikbaarheid openbaar vervoer 21
3 Eerste bewonersavond Sint Agatha: de meningen 23
3.1 De genoemde belangrijkste sterke punten van het dorp 23
3.2 De belangrijkste kritische punten: 23
3.3 Wat wordt gemist? 24
3.4 Wie kunnen bijdragen aan oplossingen? 25
4 Bijdrage jongeren 28
5 Kinderen van de Lindekring 30
6 Tweede bewonersavond Sint Agatha: de feiten en de prioriteiten 32
6.1 Woningen voor starters en ouderen 32
6.2 Multifunctionele accommodatie 33
6.3 Dienstverlening en activiteiten ouderen 34
6.4 Jeugd 37
6.5 Het Klooster 37
6.6 Onderhoud bermen en groen en zwerfvuil 37
6.7 Verkeersveiligheid 38
6.8 Schapen op de dijk 39
6.9 Geluid A73 39
6.10 Vervoer 39
6.11 Prioriteiten 40
6.12 Schematisch overzicht activiteiten dorpsontwikkelingsplan 43
7 Hoe nu verder? 48
Bijlage 1: Tekst convenant voor het project Dorpsontwikkelingsplan
Sint Agatha 51
Bijlage 2: Schetsen gebied Odendaal ten noorden van plan Kepser 55

1 Inleiding
1.1 Aanleiding
De verbetering en het behoud van de leefbaarheid in kleine kernen is één van
de thema’s in Noord-Brabant waar inwoners van kleine kernen en het PON
zich veelvuldig mee bezighouden. In veel dorpskernen verdwijnen steeds meer
voorzieningen of staan deze onder druk door de toenemende schaalvergroting.
Daarbij verandert de vraag van burgers onder invloed van demografische
ontwikkelingen van vergrijzing en ontgroening. Het bestaande
voorzieningenniveau in de dorpen zelf sluit onvoldoende hierop aan.
Bovendien zijn ten gevolge van de reconstructie in Noord-Brabant nieuwe
economische dragers nodig op het platteland.
Om deze vraagstukken op het terrein van leefbaarheid het hoofd te kunnen
bieden is een integrale, lokale en vraaggestuurde aanpak noodzakelijk. Dit
wordt door de gemeente Cuijk nadrukkelijk onderschreven. Op terreinen van
wonen, welzijn en zorg dienen het bedrijfsleven, de lokale overheid en de
bevolking meer samen te werken en hun krachten te bundelen om te komen
tot creatieve oplossingen die de leefbaarheid nieuwe impulsen kan geven.
Veel dorpsbewoners die worden geconfronteerd met vraagstukken over de
leefbaarheid, bedrijvigheid en het voorzieningenniveau in de directe woonomgeving
willen ook graag invloed kunnen uitoefenen en betrokken worden
bij mogelijke oplossingen van knelpunten in de woonomgeving. Daarbij
vinden zij het van belang dat gemeentelijke overheden gebruik maken van
hun kennis en ervaringen. Aan de andere kant willen gemeentelijke overheden
gebruik maken van de deskundigheid van bewoners bij de totstandkoming
van gemeentelijk beleid. Daartoe is in een aantal dorpen in Noord-
Brabant ervaring opgedaan met de totstandkoming van dorpsontwikkelingsplannen
(dops). Iedere kern kent zo zijn eigen problematiek of vraagstukken.
Inwoners zelf kunnen hierin het beste inzicht verschaffen. Bovendien
hangt het voortbestaan van bestaande of nieuwe voorzieningen voor een
groot deel af van de betrokkenheid en eigen inzet van inwoners zelf.
Daarnaast kunnen aanbieders van producten en diensten op het terrein van
wonen, zorg en welzijn vanuit hun deskundigheid een actieve bijdrage
leveren aan het verbeteren van de leefbaarheid in kleine kernen.
Uit PON-onderzoek blijkt dat aanbieders en lokale overheden geneigd zijn
burgers nog onvoldoende te betrekken bij hun beleid en plannen. Burgers
nemen in toenemende mate ook zelf het initiatief om de leefbaarheid van
hun dorp te verbeteren. Zij zoeken contact met aanbieders en de lokale overheid
om hen hierbij te helpen. Dit contact komt niet altijd eenvoudig op gang.
De omslag naar vraaggericht werken blijkt voor veel instellingen en organisaties
niet een vanzelfsprekende beweging te zijn. Het ontbreekt hen ook aan
instrumenten voor interactieve beleidsvorming.
Daarom wil de gemeente Cuijk in samenspraak met de dorpsbewoners van
Sint Agatha komen tot een vraaggestuurd integraal dorpsontwikkelingsplan.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 5

Een dorpsontwikkelingsplan (dop) kijkt maximaal zo’n tien jaar vooruit en
geeft antwoord op de vraag hoe de inwoners het leven in hun dorp beoordelen
en wat ze vinden hoe hun dorp zich zou moeten ontwikkelen. Een dop
doet tevens voorstellen voor acties die de leefbaarheid van het dorp bevorderen.
Een dorpsontwikkelingsplan richt zich op de leefbaarheid van het dorp.
Leefbaarheid op het platteland wordt bepaald door de volgende aspecten:
sociaal klimaat, wonen, voorzieningen, verkeer en bereikbaarheid, werken en
de relatie tussen burger en overheid. Daarmee heeft een dorpsontwikkelingsplan
een integraal karakter: het omvat zowel fysieke (ruimtelijke) als economische
en sociale aspecten.
De gemeente Cuijk wil ondersteuning bieden aan de uit het dorpsontwikkelingsplan
voortvloeiende verbeterprojecten. Hiervoor is de gemeente op zoek
naar een werkwijze om burgers te stimuleren tot actieve participatie. Het PON
is gevraagd om een voorstel te doen voor de ondersteuning die zij kan bieden
bij de opzet en uitvoering van het dorpsontwikkelingstraject.
In dit traject is vastgelegd dat er voor de kleine kern Sint Agatha een dorpsontwikkelingsplan
zal worden ontwikkeld. Een dorpsontwikkelingsplan voor
Sint Agatha sluit naadloos aan bij een initiatief van een visiegroep van de
lokale bevolking om toekomstplannen voor het dorp te ontwikkelen. Het
dorpsontwikkelingsplan geeft antwoord op de vraag hoe de bevolking van
Sint Agatha vindt dat het dorp zich zou moeten ontwikkelen. Het plan doet
tevens voorstellen voor activiteiten die de ontwikkeling van Sint Agatha in de
gewenste richting bevorderen. Het dorpsontwikkelingsplan zal uiteindelijk
worden behandeld in de gemeenteraad van Cuijk.
1.2 Opdracht
De ontwikkeling van het dorpsontwikkelingsplan voor Sint Agatha wordt met
financiering van de VWS/IPO pilot De Vraag aan bod en met gelden van de
gemeente Cuijk mogelijk gemaakt. Daarmee is de ondersteuning en ontwikkeling
van het dorpsontwikkelingsplan in Sint Agatha te beschouwen als een
coproductie ten behoeve van een interactieve ontwikkeling van een dorpsontwikkelingsplan.
Het eerste initiatief is genomen door de visiegroep Sint
Agatha. Zij hebben contact gezocht met de gemeente Cuijk voor het opstellen
van een toekomstplan voor het dorp. Deze visiegroep is samengesteld uit
leden van de dorpsraad en andere actieve bewoners en heeft zich ten doel
gesteld om op interactieve wijze een visie voor Sint Agatha te ontwikkelen. De
gemeente Cuijk heeft op haar beurt het PON als partner gezocht voor de
operationalisering van het dorpsontwikkelingsplan. Het PON, de gemeente
Cuijk, de Stichting Samenlevings Opbouw Cuijk en enkele leden van de visiegroep
vormen samen de projectgroep die zorg draagt voor de voortgang van
het dorpsontwikkelingsplan. De opdracht aan het PON is om voor het zomerreces
2005 een dorpsontwikkelingsplan te ontwikkelen op basis van de
inbreng van zoveel mogelijk inwoners en hun bronnen. Het dorpsontwikkelingsplan
wordt door het PON vastgelegd in een document dat tevens een
aantal actievoorstellen voor een plan van aanpak bevat. De werkzaamheden
van het PON zijn nader vastgelegd in een stappenplan dat toegevoegd is in
een van de bijlagen.
6 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

1.3 Werkwijze
In de discussies over vraagstukken van kleine kernen en het platteland neemt
het begrip ‘leefbaarheid’ een centrale plaats in. Met leefbaarheid wordt gedoeld
op de kwaliteit van de woon- en leefomgeving in brede zin. Er zijn vele
studies naar leefbaarheid verricht, niet alleen variërend van uiterst theoretisch
tot zeer praktisch, maar ook van globaal tot zeer gedetailleerd. Algemeen
wordt onderkend dat leefbaarheid op het platteland bepaald wordt door de
volgende aspecten: het sociaal klimaat, het wonen, de voorzieningen, het verkeer
en de bereikbaarheid, het werken en de relatie tussen burger en overheid.
Daarnaast is het zaak rekening te houden met het gegeven dat bij het analyseren
van de leefbaarheid niet alleen de objectieve, meetbare gegevens van
belang zijn. Ook de subjectieve kant, namelijk de beleving van de leefbaarheid
door de bewoners, speelt daarbij een grote rol.
Bij het opstellen van een toekomstvisie voor Sint Agatha hebben de bevolking
en haar organisaties dan ook een centrale rol gespeeld. Alleen op die manier
ontstaat er immers goed zicht op de ontwikkelingen in en rond het dorp en
op de waardering ervan door de inwoners. Bovendien zullen de bevolking en
verenigingen mede een rol kunnen spelen bij de uitvoering van de voorgestelde
activiteiten. De kans van slagen daarop is groot nu ze ook betrokken
zijn geweest bij het bedenken en formuleren van die activiteiten.
Om ervoor te zorgen dat zo veel mogelijk mensen op de hoogte raken en
blijven van het project zijn de dorpsbewoners met regelmaat via De Dorpskrant
geïnformeerd. De Dorpskrant wordt maandelijks verspreid onder alle
huishoudens van Sint Agatha. Via de dorpskrant zijn mensen uitgenodigd voor
de bewonersbijeenkomsten. Daarnaast is er regelmatig informatie verschaft
via het Cuijks Weekblad over de voortgang van het dorpsontwikkelingsplan.
Ook de bestuurlijke betrokkenheid bij de ontwikkeling van het dorpsontwikkelingsplan
is gegarandeerd in de werkwijze. Voor de start van het interactieve
proces is een convenant
ondertekend door de verantwoordelijke
wethouder, de
voorzitter van de dorpsraad en
de directeur van de Stichting
Samenlevings Opbouw Cuijk.
In het convenant (zie bijlage)
staan de stappen van het dorpsontwikkelingsplan
vermeld en
de inspanningsverplichtingen
van de betrokken partijen
Ondertekening convenant
worden er in vastgelegd.
Daarmee is er zowel bestuurlijk,
professioneel en bij de burgers draagvlak gecreëerd voor de aanpak in Sint
Agatha. De verantwoordelijk wethouder heeft een tweetal gehouden
bewonersavonden voorgezeten en heeft ook inhoudelijk nadrukkelijk zijn
betrokkenheid getoond in de totstandkoming van het dorpsontwikkelingsplan.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 7

Voor de totstandkoming van de toekomstvisie zijn twee bewonersbijeenkomsten
belegd, waarbij alle belangstellende organisaties en bewoners van
Sint Agatha welkom waren. Tijdens de eerste bijeenkomst is er gesproken over
de gesignaleerde ontwikkelingen in het dorp en over gewenste ontwikkelingen.
Dat gebeurde aan de hand van een formulier van het PON waarop de
aanwezigen sterke en zwakke kanten van Sint Agatha konden aangeven,
oplossingrichtingen konden formuleren alsmede wie daarbij betrokken
zouden moeten worden. Na een toelichting van het PON over verzamelde
gegevens over de bevolkingsopbouw, prognoses over de woningbehoefte,
woningzoekenden, het woningbestand, activiteiten, voorzieningen en karakteristieken
van Sint Agatha, is aan de hand van een invulformulier in kleine
groepen gediscussieerd over het dorp.
Dit formulier leverde een bonte verzameling op van sterke en zwakke punten
van het dorp. Deze uitgebreide inventarisatie is voor aanvang van de tweede
bewonersavond gerubriceerd door de leden van de visiegroep en in een achttal
speerpunten voor het dorp samengevat.
Met deze speerpunten zijn bewoners in de tweede bijeenkomst aan de slag
gegaan om de contouren van een dorpsontwikkelingsplan te ontwikkelen.
Hierbij is het materiaal van de eerste bijeenkomst door het PON gespiegeld
aan verzamelde feitelijke gegevens over Sint Agatha. Vervolgens zijn de
inwoners aan de slag gegaan met het benoemen van prioriteiten voor
mogelijke oplossingsrichtingen voor knelpunten.
Ook is er tijdens de tweede bijeenkomst summier aandacht geschonken aan
het bouwplan Kepser, waarbij is afgesproken dat de gemeente nog een aparte
bijeenkomst belegt over dit plan.
Bij beide bijeenkomsten werden na de centrale toelichting door het PON,
diverse kleine groepen geformeerd, omdat met deze aanpak de discussie het
beste kan worden gevoerd. Deze aanpak bleek uitstekend te werken. De
belangstelling om deel te nemen aan de discussies was indrukwekkend. De
eerste bijeenkomst werd bezocht door circa 60 bewoners. Ze verdeelden zich
in 9 kleinere groepen. Ruim 40 inwoners bezochten de tweede bijeenkomst.
De aanwezigen verdeelden zich in 6 groepen, waaronder een groep met voornamelijk
jongere inwoners.
1.4 Organisatie
Voor aanvang van de pilot Sint Agatha is een projectgroep voor het lokaal
dorpsontwikkelingsplan geformeerd onder voorzitterschap van de gemeente
Cuijk met vertegenwoordigers van de dorpsgemeenschap, Stichting Samenlevings
Opbouw en het PON. Deze projectgroep zorgt voor de voortgang van
de lokale pilot en is ook verantwoordelijk voor de lokale inbedding en
samenwerking. Daarnaast fungeert een lokale visiegroep (14 personen) als een
inhoudelijke klankbordgroep. Deelnemers van deze visiegroep hebben op
onderdelen informatie verzameld en oplossingsrichtingen onderzocht. Vanaf
het de start van het project is de portefeuille houdende wethouder betrokken
bij het traject. Het college geeft aan dat input vanuit het dorp over de
leefbaarheid gewenst is om voeding te geven aan het gemeentelijk beleid. De
gemeente verleent ook haar medewerking door het ter beschikking stellen
van gegevens van verschillende gemeentelijke diensten en van de Stichting
Samenlevings Opbouw.
8 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

1.5 Opbouw van de rapportage
Het hoofdstuk 2 beschrijft het dorp. Daarbij komen de bevolkingsopbouw, de
fysieke kenmerken, het sociale aspect en de voorzieningen in het dorp aan de
orde. In dit hoofdstuk worden een aantal feitelijke gegevens en de ontwikkelingen
daarvan belicht. De meningen over het dorp die tijdens de eerste
bewonersavond aan de orde kwamen worden in hoofdstuk 3 weergegeven.
Daarop volgt in hoofdstuk 4 de mening van jongeren over Sint Agatha. In
hoofdstuk 5 wordt een korte samenvatting gegeven van de visie van de
kinderen van de Lindekring op het dorp. De prioriteiten die tijdens de tweede
discussiebijeenkomst naar voren zijn gebracht zijn in hoofdstuk 6 vertaald in
actiepunten.
Afsluitend volgt hoofdstuk 7 waarin enkele aanbevelingen staan over hoe aan
deze acties de komende tijd zal moeten worden gewerkt. In de bijlagen treft u
de tekst van het convenant dat door de dorpsraad, gemeente en de SSO is
afgesloten voor het maken van het dorpsontwikkelingsplan. Ook is een cdrom
toegevoegd met daarop alle tekeningen die de kinderen van de Lindekring
hebben gemaakt bij een project dat de school is aangegaan over het
dorp.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 9

2 Gegevens Sint Agatha
2.1 Algemeen en Historie Sint Agatha
Oorspronkelijk vielen de dorpen Sint Agatha, Haps en Linden onder de Cuijkse
hoofdbank (het huis voor het bestuurlijke centrum en rechtspraak) maar de
dorpen hadden een eigen dorpsbestuur. In de Franse tijd maakten Haps en
Linden zich van Cuijk los door een municipaliteit en later een zelfstandige
gemeente te worden. Sint Agatha bleef onder Cuijk met nog zeer lang een
apart financieel beheer.
Kruisherenklooster
De geschiedenis van Sint Agatha is altijd nauw verbonden geweest met het
Kruisherenklooster. In 1371 kwam er een kapel, gewijd aan Sint Agatha, die is
uitgegroeid tot het huidige klooster. Beschermheer was prins Maurits. Een
raam uit de oude kerk van het klooster met daarin (vermoedelijk) een
afbeelding van deze prins, is geschonken aan het Rijksmuseum te Amsterdam.
In de tweede helft van de vijftiende eeuw kwam de bij het klooster behorende
kerk gereed. Later, in de vijftiende, zestiende en zeventiende eeuw, zijn in de
muren van de kerk grafzerken gemetseld.
Tijdens de tachtigjarige oorlog liepen kerk
en klooster zware schade op.
De gebouwen zijn in de voorbije eeuwen
dan ook regelmatig gerestaureerd.
Het klooster en de kerk liggen aan de
oude weg van Cuijk naar Oeffelt. Het
grootste deel werd ommuurd in de zeventiende
eeuw. Het Kruisherenklooster is
helaas niet geopend voor publiek, de kerk
wel. Ook kunt u terecht in de fraai aangelegde
kloostertuin, die zeer de moeite
waard is.
Op 4 september 1315 horen we voor
het eerst van de kapel van Sint Agatha
onder Kuycbrockele. Bij deze kapel
werd in 1371 het bekende Kruisherenklooster
gesticht.
Het dorpje heette voortaan Sint
Agatha en bleef van bescheiden
omvang. Parochieel viel Sint Agatha
tot kort na de jongste oorlog onder
Cuijk. Het gilde van Sint Agatha werd
vermoedelijk opgericht in 1699. De
akte van heroprichting van 1775 is nog aanwezig, evenals het fraaie keizers-
en koningszilver. Bekend is in Sint Agatha verder het recreatieoord De
Messemaeker. Peter Mesmeker, die in 1485 een stuk land dat daar lag aan de
Kruisheren schonk, leeft hierin voort.
10 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

Bevolking
In augustus 2002 telde Sint Agatha 547 inwoners, van wie 139 jonger dan 20
jaar, 331 mensen tussen 20 en 65 jaar en 77 ouderen. In 2005 telde Sint
Agatha 543 inwoners. Opmerkelijk is dat dit aantal niet alleen lager is dan de
gegevens uit de bevolkingsprognose van 2000, het is ook lager dan het
feitelijke aantal inwoners van 2002. Er is dus sprake van een lichte afname van
de totale bevolking.
Bevolkingsprognose 2000-2020
Totaal
0-19 jaar
20-64 jaar
65+
2000 2005 2010 2015 2020
2000
562
141
365
56
* Op 1-1-2005: 543 inwoners
2005
572*
143
360
69
2010
577
144
352
81
2015
582
146
349
87
2020
In afwijking van de prognose ziet de feitelijke bevolkingsopbouw per 01-01-
2005 er als volgt uit:
Leeftijd Gehuwd Ongehuwd Partnerschap Gescheiden Weduwe/naar Totaal
585
146
351
M V M V M V M V M V
0-4 15 24 39
5-9 15 22 37
10-14 14 15 29
15-19 14 23 37
20-24 10 4 14
25-29 1 10 7 18
30-34 5 9 11 6 1 32
35-39 12 15 10 4 1 1 43
40-44 22 20 7 2 1 2 54
45-49 17 16 3 1 1 1 39
50-54 14 16 3 2 35
55-59 19 22 1 2 2 46
60-64 20 14 3 1 1 3 42
65-69 9 10 3 2 1 4 29
70-74 12 5 3 1 1 2 24
75-79 3 5 1 5 14
80-84 2 1 1 1 4 9
85-89 1 1
90-94 1 1
Totaal 135 134 122 111 1 1 6 4 6 23 543
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 11
88

Met 78 personen is het aantal ouderen (65+) hoger dan voor 2005 was
voorzien. Eind 2003 werd op 4 adressen de warme maaltijd bezorgd. Gemeten
naar het aantal ouderen zouden er volgens de provinciale norm (22% van de
75+ers) 5 ouderen zorgafhankelijk zijn. Dit aantal zou volgens deze norm door
de jaren heen toenemen tot 7 ouderen. Zolang deze mensen gebruik kunnen
maken van de thuiszorg en de mantelzorg, zullen zij (soms met aanpassingen
in het kader van de WVG) thuis kunnen blijven wonen.
Gezinssamenstelling huishoudens Sint Agatha
Gezinnen met jonge kinderen 24,0%
Gezinnen met oudere kinderen 41,8%
Jong paar zonder kinderen 1,2%
Middelbaar paar zonder kinderen 20.6%
Ouder paar zonder kinderen 10,2%
Jonge alleenstaanden 2,3%
Middelbare alleenstaanden 8,2%
Oudere alleenstaanden 3,5%
Bron: Funda
Vergeleken met landelijke cijfers wijkt de samenstelling van de huishoudens
op een aantal punten af. Het gaat daarbij met name om het aantal gezinnen
met oudere kinderen dat in Sint Agatha beduidend hoger ligt dan het landelijk
gemiddelde. Er zijn echter 6% minder jonge paren zonder kinderen in Sint
Agatha aanwezig. Het percentage middelbare paren zonder kinderen ligt
echter weer 5% hoger in vergelijking met het landelijk gemiddelde. Het
percentage oudere alleenstaanden is circa 5,5% lager dan het landelijk gemiddelde.
Op zich hoeven deze gegevens niet wereldschokkend te zijn, ook in
andere kleine kernen kan de gezinssamenstelling afwijken van het landelijk
gemiddelde. Wel geeft het een indicatie van het woningbestand waarbij de
voorraad goedkope sociale huurwoningen en ook de ouderenwoningen klein
is. Dit wordt in de tabellen in paragraaf 2.2 onderschreven.
In Sint Agatha zijn minder mensen met een laag inkomen ten opzichte van het
landelijk gemiddelde en in vergelijking met andere kernen in Noordoost
Brabant. Het aantal mensen met een hoog inkomen is daarentegen groter dan
het landelijk gemiddelde. Het gemiddeld besteedbaar inkomen per inwoner in
Sint Agatha bedraagt € 21.600,-- Het gemiddeld inkomen per inkomensontvanger
bedraagt € 34.000,--. Er zijn per februari 2005 14 werkzoekenden ingeschreven
bij het CWI, daarvan hebben er 12 geen arbeidsbetrekking.
Opleiding bevolking Sint Agatha Landelijk
Lager onderwijs of LBO 32,5% 29,0%
MBO of vergelijkbaar 42,1% 45,0%
HBO of universitair 25,3% 25,9%
Bron: Funda
12 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

Het opleidingsniveau in Sint Agatha wijkt op enkele aspecten licht af van het
landelijk gemiddelde. Er zijn iets meer inwoners met een lagere opleiding
terwijl het aantal inwoners met een MBO of een vergelijkbare opleiding wat
lager ligt dan het landelijk gemiddelde. Het aantal mensen met een HBO of
universitaire opleiding wijkt niet wezenlijk af van het landelijk gemiddelde.
2.2 Wonen
De woningvoorraad bestaat uit 191 woningen. 122 woningen zijn geconcentreerd
in de dorpskern en 69 woningen liggen verspreid in het buitengebied.
De gemiddelde woningbezetting van de 191 huishoudens is 2,9. Dit wil
zeggen dat het gemiddelde huishouden uit bijna drie personen bestaat.
De gegevens over de woningvoorraad zien er als volgt uit:
Woningvoorraad per 1–1-2002
Koop 176
Sociale huur 15
Particuliere huur 0
Totaal 191
Bron: Woningbehoefte onderzoek Cuijk 2002 Companen
Uit het bovenstaande overzicht blijkt dat het overgrote deel (92%) van de
woningen in particulier bezit is, het deel van de woningvoorraad dat verhuurd
wordt in de sociale verhuur bedraagt een kleine 8%. Er zijn twee ouderenwoningen
(begane grond met tuin) van Woonmaatschappij Maasland gelegen
aan de Veerstraat. Ten opzichte van andere kernen in de regio Noordoost
Brabant is het aantal sociale huurwoningen laag te noemen.
Kijkend naar de WOZ waarde van de woningen in Sint Agatha kunnen we
concluderen dat er sprake is van een groot aantal woningen in het duurdere
segment van de woningmarkt. Het gaat om ruime woningen waarvan 70%
vrijstaand is, voorzien van ruime tuinen. De volgende figuur laat de WOZ
waarde van de woningen zien.
WOZ waarde per 1-1-2002
minder dan € 181.000 31
€ 181.000-€ 241.000 54
€ 241.000-€ 302.000 20
€ 302.000-€ 422.000 32
meer dan € 422.000 5
Totaal 151*
* exclusief boerderijen, boerderijwoningen en bedrijfswoningen
Bron: Woningbehoefte onderzoek Cuijk 2002 Companen
Als we de hoogte van de huren bekijken, zien we dat de woningen in de
sociale verhuur niet of nauwelijks in het segment van de hogere huren vallen.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 13

Huurhoogte per 1-1-2002
minder dan € 298
€ 298-€ 340
€ 340-€ 427
€ 427-€ 458
hoger dan € 458
Totaal
Bron: Woningbehoefte onderzoek Cuijk 2002 Companen
6
2
6
0
1
15
Voor de dorpskern is al een hele tijd een bouwplan op het Kepserterrein in
discussie tussen gemeente en de dorpsbewoners. Het plan verkeert op dit
moment nog in de ontwerpfase. Voordat het plan definitief vastgesteld kan
worden zal eerst nog met de dorpsgemeenschap worden overlegd. De
gemeente heeft toegezegd om voorjaar 2005 een bijeenkomst voor belangstellenden
uit Sint Agatha te beleggen over het nu voorliggende gemeentelijke
ontwerp. Er zijn echter ook alternatieve voorstellen gemaakt door een
van de dorpsbewoners waarbij op het aangrenzende privé-terrein eveneens
enkele kavels ter beschikking zouden kunnen komen om te bebouwen.
Hieronder volgt een schets van het gemeentelijk ontwerp voor het gebied. Het
gebied van de familie Odendaal waarbij het mogelijk gaat om een aantal
percelen op hun privé-terrein is rood gearceerd. Mogelijkerwijs kunnen ook
op dit terrein enkele kavels bebouwd worden. In het gemeentelijk ontwerp is
het gedeelte van Odendaal buiten beschouwing gelaten. Het blauw
gearceerde terrein aan de Liesmortel is bestemd voor twee woningen waarvan
de planning is dat de bouw nog dit najaar gestart gaat worden.
N
2 Kavels
Liesmortel
Schets gemeentelijk Plan Kepser, zonder plan Odendaal
Gebied Odendaal
Het bouwplan heeft veel vertraging ondervonden als gevolg van procedurele
zaken.
14 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD
Speelterrein Appelgaard

Het huidige ontwerp (ten tijde van het maken van het dorpsontwikkelingsplan)
voorziet in de bouw van 11 woningen, waarvan 4 starterswoningen in de
prijsklasse tot € 163.400,00 (vrij op naam, sleutelklaar, prijspeil 1 januari 2005).
Voor de overige woningen worden geen prijsafspraken gemaakt met het
bouwbedrijf dat het totaal gaat realiseren.
De voorlopig geplande fasering
van de woningbouw van
het plan Kepser is als volgt:
2 woningen Liesmortel, start
bouw najaar 2005 (ligt buiten
dit plan, afzonderlijk bestemmingsplan);
- 5 woningen, te bouwen in
2006;
- 4 woningen, te bouwen in
2007;
- 2 woningen (poortgebouw
nabij Heilig Hartbeeld), te
realiseren in 2008.
Het gaat ten tijde van het maken van het dorpsontwikkelingsplan om een
voorlopig ontwerp. Het ontwerp zal nog worden voorgelegd aan de dorpsgemeenschap.
In het huidige ontwerp kan het speelterrein aan de appelgaard
gehandhaafd blijven doordat de nieuw aan te leggen weg niet meer aansluit
op de appelgaard.
Een vertegenwoordiger van Woonmaatschappij Maasland heeft aan de dorpsraad
meegedeeld dat op grond van de huidige bevolkingssamenstelling en op
basis van de bevolkingsprognoses Maasland geen bouwplannen zal ontwikkelen
in Sint Agatha.
2.3 Ruimtelijke ordening
In 1998 is het bestemmingsplan Kern Sint Agatha 1998 vastgesteld. Dit plan
heeft vooral een conserverend karakter voor het dorp. In het bestemmingsplan
is een drietal geringe uitbreidingsmogelijkheden voor woningbouw
opgenomen.
Sint Agatha
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 15

Het betreft de percelen Gildeweg 1 en 5, alsmede het voormalige ‘Kepserterrein’.
Met betrekking tot het ‘Kepserterrein’ wordt opgemerkt dat een
vrijstellingsprocedure wordt doorlopen om de bouw van 2 woningen aan de
Liesmortel mogelijk te maken.
In 1998 is het bestemmingsplan Buitengebied gemeente Cuijk vastgesteld. De
herziening er van is in de maak. Eind 2005 is een voorontwerp van het bestemmingsplan
voor het buitengebied van de gemeente Cuijk voorzien waarin ook
de uitwerking van het reconstructieplan Peel en Maas wordt opgenomen.
2.4 Reconstructieplan Peel en Maas
De gemeente Cuijk valt binnen het reconstructiegebied Peel en Maas. Voor
Sint Agatha heeft de reconstructie ook gevolgen. Sint Agatha grenst aan het
Maasheggengebied, aan wat de Maasterrasrug en de Maasterrasvlakte
genoemd wordt. In het reconstructieplan wordt gestreefd naar het behoud en
herstel van Maasheggen. Dit zijn heggen en hagen in het uiterwaardengebied
van de Maas die een eeuwenoud patroon volgen. Het behouden van
cultuurhistorische waarden is één van de aandachtspunten van de reconstructie.
Sommige delen zullen worden beheerd door terreinbeherende
instanties, andere door boeren.
Reconstructie Plankaart I
Omgevingskwaliteit
Voor het buitengebied van Cuijk is een convenant erfbeplantingen en
natuurlijke elementen afgesloten tussen de gemeente Cuijk, het IVN en de
ZLTO-afdelingen. Het doel van dit convenant is dat er in het buitengebied
bijzondere aandacht geschonken wordt aan erfbeplantingen en natuurlijke
elementen zoals hagen, bosjes, poelen, houtwallen en natuurlijke bomenrijen
en dergelijke.
16 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

Bewoners van het buitengebied of bezitters van gronden in dit gebied kunnen
met toepassing van het convenant met ondersteuning van een landschapsarchitect
van het Brabants Landschap een inrichtingsplan opstellen. Voor het
maken van een inrichtingsplan draagt de gemeente maximaal € 136,13 bij.
Ook is het mogelijk om (een deel van) de beplanting gratis te verkrijgen.
Voor wat betreft het reconstructieplan Peel en Maas grenst Sint Agatha aan
de natuurwaarden van het Maasheggen Landschap en het agrarische gebied
ten zuiden en het westen van het dorp. Ook is er een ecologische verbindingszone
tussen bebossing ten zuidwesten van de dorpskern. Het behoud van
natuur en cultuurhistorische waarden heeft gevolgen voor de agrarische
sector. Er is sprake van extensivering van de veeteelt in dit deel van het
reconstructiegebied. Dit kan tot consequentie hebben dat er sprake is van
verplaatsing van de intensieve veeteelt of van bedrijfsbeëindigingen.
Plankaart II:
Sociale en economische kwaliteit
Voor wat betreft de economische vitaliteit zien de gevolgen van de reconstructie
er als volgt uit (zie hiervoor Plankaart II):
- Integrale zonering intensieve veehouderij (IV)
Globaal gaat het hierbij om het gebied ten zuidwesten van de Drogesestraat/Heerstraat
en het gebied tussen Kuilen en Groeneweg. Dit gebied is
verwervingsgebied, waarbij landbouw en andere functies komen naast
elkaar voorkomen. In dit gebiedsdeel kunnen intensieve veehouderijbedrijven
nog doorgroeien (tot maximaal 2,5 ha) en niet IV-bouwblokken
kunnen omschakelen naar IV, binnen randvoorwaarden. Het overige
grondgebied van Sint Agatha is extensiveringsgebied, waar IV geen
toekomstperspectief heeft.
Landbouwontwikkelingsgebieden (waar IV kan uitbreiden en nieuw kan
vestigen) komen in Sint Agatha niet voor.
- Zoekgebied boomteelt
Het gebied ten zuidwesten van de Drogesestraat/Kuilen/Liesmortel maakt
deel uit van het grotere zoekgebied boomteelt in Peel en Maas. In dit
gebied kan de boomteelt zich verder ontwikkelen.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 17

- 1500 Meter Wettelijk beschermd gebied
Een klein deel van Sint Agatha behoort tot het natuurgebied Oeffelter
Meent. Om dit gebied ligt een wettelijk beschermd gebied van 1500m 2 op
basis van de Europese Habitat- en vogelrichtlijn. In deze zone mogen geen
activiteiten plaatsvinden die het natuurgebied negatief beïnvloeden.
- Leefbaarheid
Sint Agatha is een van de kleine kernen waar extra aandacht nodig is voor
behoud en versterking van de leefbaarheid. Bedoeling is voor zo’n kern
gezamenlijk (gemeente en bewoners) een integraal dorpsontwikkelingsplan
op te stellen en vanuit het daarbij geformuleerde actieprogramma
samen te werken aan de leefbaarheid.
Aan de leefbaarheid in Sint Agatha wordt middels dit dorpsontwikkelingsplan
gestalte gegeven.
2.5 Sociaal
Sint Agatha kent een rijk verenigingsleven, er zijn veel sportverenigingen,
maar ook het carnavalsleven en de muziekverenigingen zijn goed vertegenwoordigd
in het dorp. De volgende tabel geeft een weergave van het
verenigingsleven.
Vereniging Naam Aantal leden
Voetbalvereniging
VCA
111 S - 41 J
Zaalvoetbalvereniging Lombok 1
Lombok 2
Thoonen kunstof kozijnen
S-Bocht
Korfbalvereniging
Quik-up
50
Tennisvereniging
‘t Poortje
68
Biljartvereniging
De Maasstoters
11
S-Bocht
10
Welgedacht
10
Vrolijke Soters
12
Dartclub
De vliegende pijltjes
8
Motorclub
S-Bocht
14
Crosclub
CCC
80
Gilde
H.Agatha
23
Fanfare
H.Agatha
84
Carnavalvereniging
De Ulewapers
Oud prinsen club
OPA’s
86
Hofkapel
De Deurdouwers
Dansgarde/dansmarietjes De Angels
5
Zangvereniging
De Maasklanken
Creation
‘t Staagje
45 - 15
5
Oranje-Agatha
17
2
Jeugdvereniging
Jagersvereniging
Schutterij
Dorpskrant
RK geloof
Bond van Ouderen (KBO)
Dorpsraad
Bronnen: Dorpsraad/visiegroep
parochie H.Agatha
18 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD
82
5

2.6 De aanwezige voorzieningen
Er zijn geen winkelvoorzieningen in Sint Agatha aanwezig. Voor een rendabele
winkelvoorziening is het aantal inwoners in het dorp te gering. Voor een
levensvatbare dorpswinkel is een minimum van 1500 inwoners vereist. Een
uitgebreid aanbod van winkels en culturele voorzieningen is te vinden in Cuijk
dat op relatief geringe afstand van Sint Agatha ligt. Sint Agatha telt toch
diverse voorzieningen, die per categorie zijn weergegeven in de volgende
tabel.
Voorziening Nadere informatie/gebruikers
Basisschool de Lindekring Jenaplan,102 leerlingen
Gemeenschapshuis ’t Staagje, Jeugd en jongerenwerk
Parochiehuis (van klooster) Maasklanken
Creation
Koersbal
Fanfare
Dansgarde
Carnaval
Bond van ouderen
Hofkapel
Sportpark Veldzicht VCA, 2 velden
Quick Up, 1 veld
Tennispark T.C. ’t Poortje, 2 banen
Horeca Café De S-Bocht
Café Lombok
Pannenkoekenhuis De 7 dwergen
Camping * De Messemaker
Zitjes Aan de Maas
Op de Kuilen
Wandelroute Laarzenpad
Op de Odiliadijk
Fietsroute door dorp Ossenbroek route
Ruiterroute door dorp Grenzenloos paardrijden in Euregio Maas en Waal
Speelterrein De Kuilen
Appelgaard
Crossterrein Lombok
Schietterrein Lombok, Oranje Agatha
Museum
Kerk
Kunstwerken
Monumentale panden
Dorpskrant
Jeu de boulesbaan
Kloostertuin
Bronnen: Dorpsraad/visiegroep
Kuilen, Gilde H. Agatha
Klooster (in ontwikkeling)
H. Agatha (bij klooster)
De Stier (bij Hagelkruis)
Zittende vrouw (De Kuilen)
Heilig Hartbeeld (bij S-Bocht)
Kruisherenklooster
Boerderij v.d. Boschweg 3
Woonhuis Liermortel 1
Maandelijkse uitgave
De Kuilen
Achter parochiehuis
Achter klooster
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 19

* Camping De Messemaker houdt op te bestaan, in het kader van de ruimte voor
ruimteregeling komen op dit terrein een aantal bouwkavels vrij. Vooralsnog is
bekend gemaakt dat het gaat om 44 kavels, waarvan er 30-34 tussen 1000m en 1400m
m groot zijn de overige 10 kavels zijn 500m tot 1000 groot. Dit betekent dat hier geen
kavels voor starters zullen komen.
2.7 Blijvend Thuis in Eigen Huis
Blijvend Thuis in Eigen Huis (BTEH) is een door het PON ontwikkelde methode
om oudere eigenaar-bewoners te stimuleren hun woning tijdig aan te passen.
Hierdoor kunnen zij langer veilig en comfortabel in de eigen woning blijven
wonen. Er is een handboek samengesteld waarin de methode stapsgewijs
wordt beschreven en waarin de benodigde instrumenten zijn opgenomen. De
ouderen in Sint Agatha hebben in 2004 met ondersteuning van de SWOC in
kaart gebracht hoe gebruikersvriendelijk de woningen in Sint Agatha zijn voor
ouderen en mensen met beperkingen. Dit heeft geresulteerd in een
uitgebreide analyse van de woningen en een aantal aanbevelingen om de
woningen levensloopbestendig te maken.
2.8 Enquête woningbehoefte dorpsraad 2001
Met het oog op de woningbouw heet de dorpsraad van Sint Agatha in 2001
een enquête gehouden onder de dorpsbewoners naar de woningbehoefte in
het dorp. In deze enquête heeft de dorpsraad de inwoners gevraagd naar
behoeften aan huurwoningen, koopwoningen, bouwkavels, en seniorenwoningen.
Ook uitwonenden is gevraagd een formulier in te vullen.
Het volgende overzicht geeft een beeld van de resultaten van deze enquête.
Leeftijd Huurwoningen Koopwoningen Kavels Seniorenwoningen
tot 30 jaar
30-40 jaar
40-50 jaar
50-60 jaar
60-70 jaar
70 +
Totaal
Bron: dorpsraad
2
1
3
8
5
13
Uit het bovenstaande overzicht blijkt dat destijds met name aan kavels
behoefte was onder de inwoners van Sint Agatha. De behoefte aan bouwkavels
bestaat met name in de leeftijdsgroep tot 40 jaar. 9 inwoners geven
aan dat er behoefte is aan seniorenwoningen.
2.9 Economie en bedrijvigheid
Uit een inventarisatie die door de dorpsraad is gemaakt en met behulp van
gegevens van de Kamer van Koophandel blijkt dat in Sint Agatha een behoorlijk
aantal ondernemingen gevestigd is. Het gros van de bedrijven is te vinden
in de agrarische sector en is gevestigd in het buitengebied van Sint Agatha.
20 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD
8
8
2
1
19
5
2
2
9

Opmerkelijk is dat er naast veel agrarische bedrijven er ook veel kleine
bedrijvigheid in de dorpskern is gevestigd. Dit zijn met name handelsondernemingen
en een aantal zelfstandige adviseurs en consultants die gevestigd
zijn in het dorp. Onduidelijk is echter of het gaat om postadressen van firma’s
die elders gevestigd zijn. Uit het volgende overzicht blijkt dat de ondernemers
goed vertegenwoordigd zijn in Sint Agatha.
Categorie bedrijvigheid Aantal
Agrarische bedrijven (inclusief grondwerken en hoveniers) 16
Recreatie en Horeca 5
Transport en brandstoffen 2
Handel, investeringen en dienstverlening 9
Diversen (ICT, communicatie, textiel, anders) 7
Onderwijs 1
Bronnen: Dorpsraad en Kamer van Koophandel
Uit gegevens van het CWI blijkt dat het aantal ingeschreven werkzoekenden
in Sint Agatha per februari 2005 minimaal is:
Ingeschrevenen Aantal Percentage
Vrouwen 6 1,1
Mannen 8 1,45
Niet werkenden 12 2,2
Totaal ingeschrevenen 14 2,5
Bron: CWI
In Noord-Brabant is het percentage niet werkenden per januari 2004 4,9%
terwijl het aantal niet werkenden in Noord-Brabant nog in omvang toe
neemt.
Al met al is te concluderen dat in sociaal economisch opzicht Sint Agatha het
bovengemiddeld doet.
2.10 Bereikbaarheid openbaar vervoer
Nederlandse Spoorwegen NV
NS Reizigers, dichtstbijzijnde halte: Station Cuijk circa 4 kilometer afstand van
Sint Agatha.
Stationsplein 1, 5431 CE Cuijk
- Richting Nijmegen
Maandag tot en met vrijdag vanaf 06.06 uur tot 23.46 uur (halfuursdienst).
Laatste treinen 00.09 uur en 00.54 uur.
Zaterdag vanaf 07.46 uur en zondag vanaf 08.09 uur (dezelfde dienstregeling
als op werkdagen).
- Richting Venraij
Maandag tot en met vrijdag van 06.22 uur tot 23.46 uur (halfuursdienst).
Laatste trein 00.38 uur.
Zaterdag vanaf 07.22 uur en zondag vanaf 08.22 uur (dezelfde dienstregeling
als op werkdagen).
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 21

Busdiensten
NV BBA, dichtstbijzijnde halte: De Messemaker circa 1,5 kilometer afstand van
dorpskern.
Rayonkantoor Veghel/Oss,
Bolkenplein 6, 5461 HH Veghel.
- Lijn 91 Cuijk - Nijmegen
- Lijn 91 Cuijk - Vianen - Haps - Mill - Volkel - Uden
Buurtbus
Buurtbus lijn 238, dichtstbijzijnde halte: De Messemaker circa 1,5 kilometer
afstand van de dorpskern.
De buurtbus is kleiner dan een ‘grote’ streekbus. De buurtbus rijdt volgens een
vaste route en op vaste tijden. De chauffeurs van de buurtbus zijn vrijwilligers.
Voor het reizen met de buurtbus moet een buurtbuskaart gekocht worden.
Deze zijn alleen verkrijgbaar in de buurtbus. De buurtbus rijdt in de richting
Boxmeer en Grave van 7.30 tot 18.00 uur in een uursdienst.
Veerdiensten
Veerdienst Cuijk Mook. Afstand Sint Agatha: circa 3,5 kilometer
Vaartijden: wintertijd: op werkdagen van 07.00 tot 19.00 uur
zaterdagen van 08.00 tot 19.00 uur
zon- en feestdagen van 09.00 tot 19.00 uur
zomertijd: op werkdagen van 07.00 tot 21.00 uur
zaterdag van 08.00 tot 21.00 uur
zon- en feestdagen van 09.00 tot 21.00 uur
Taxihopper
Daarnaast kunnen inwoners van Sint Agatha gebruik maken van de taxihopper,
die de gehele regio Noordoost-Brabant bedient. De taxihopper is
duurder dan het openbaar vervoer, maar goedkoper dan een gewone taxi. De
taxihopper rijdt iedere dag van zes uur ’s morgens tot een uur ’s nachts (op
vrijdag, zaterdag, zon- en feestdagen tot twee uur ’s nachts). Iedereen kan
gebruik maken van de taxihopper; reizigers met een speciale taxihopperpas
(die iedereen gratis kan krijgen) krijgen korting. De taxihopper is ook bestemd
voor mensen met een WVG-indicatie (WVG = Wet Voorzieningen Gehandicapten).
Zij kunnen reizen tegen een speciaal tarief. Tarieven taxihopper:
- Voor wvg-geïndiceerden € 0,41 per zone (= het blauwe strippenkaarttarief).
- Voor ov-reizigers met een pas € 1,45 per zone.
- Voor ov-reizigers zonder pas € 1,55 per zone Het is niet bekend hoe intensief
de taxihopper door inwoners van Sint Agatha wordt gebruikt; dat is
alleen bekend voor de hele gemeente Cuijk.
22 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

3 Eerste bewonersavond Sint Agatha:
de meningen
Voor de totstandkoming van de contouren van het dorpsontwikkelingsplan
voor Sint Agatha zijn de inwoners twee keer geraadpleegd middels bewonersavonden.
De eerste bewonersavond konden de aanwezigen sterke en zwakke
kanten van Sint Agatha aangeven. Dit resulteerde in een uitgebreide verzameling
van sterke en zwakke kanten van het dorp. Ook konden de aanwezigen
aangeven waar er kansen liggen voor Sint Agatha en wie daarmee aan de slag
zouden moeten gaan.
Dit hoofdstuk is een weergave van de zaken die besproken zijn tijdens de
eerste bewonersavond die op 16 februari 2005 heeft plaatsgevonden.
Hierna volgt een weergave van alle genoemde punten van de avond. Het gaat
hierbij om subjectieve aspecten. Het kan zijn dat deze aspecten te weerleggen
zijn door de feitelijke informatie over het dorp.
De belangrijkste gespreksonderwerpen van de bewonersbijeenkomst op een
rijtje:
3.1 De genoemde belangrijkste sterke punten van het dorp
- Het dorp heeft een bloeiend en rijk verenigingsleven
- De saamhorigheid, de hechte gemeenschap en de sociale contacten in het
dorp worden zeer op prijs gesteld.
- Het kleinschalige karakter van het dorp is van grote waarde (rust en
groen).
- Het is gemoedelijk de betrokkenheid van bewoners bij de woon en leefomgeving
is groot.
- De fraaie omgeving, waaronder de recreatiemogelijkheden en de landschappelijke
waarden, bepalen het landelijke karakter van het dorp
- De school is van grote waarde voor het dorp.
- Er is veel niet in Sint Agatha, maar dat weegt voor velen niet op tegen wat
er wel is (gemeenschapszin, sociale cohesie, veiligheid)
- Veel inwoners prefereren de rust, ruimte en sociale cohesie boven het
hebben van alle voorzieningen dichtbij.
- Met de auto ben je snel overal.
3.2 De belangrijkste kritische punten:
- De A73 veroorzaakt voor een deel van het dorp geluidshinder
- De gemeente Cuijk komt afspraken niet na (onderwerpen als woningbouw,
bomen, drempels). Hierdoor is het wantrouwen en de scepsis naar
de gemeente groot, de relatie tussen de gemeente en het dorp is hierdoor
slecht te noemen.
- Het tempo van de woningbouw is veel te traag. Er is met name behoefte
aan woningbouw voor starters en voor ouderen, maar de plannen voor
het Kepserterrein schieten niet op.
- Het openbaar vervoer ontbreekt. Er is wel een taxihopper maar voor de
ouderen in het dorp, die aangewezen zijn op de voorzieningen in Cuijk of
andere grotere plaatsen in de regio, is dit niet voldoende.
- Het ontbreekt aan een dorpshart, er is geen centraal plein of iets dergelijks
aanwezig.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 23

- Het onderhoud van het openbaar groen is niet goed geregeld. Er zijn
klachten over het snoeien van bomen en het maaien van de bermen.
- Er is weliswaar een fraaie wandelroute over de dijk, maar die ligt vol met
schapenkeutels.
- In het dorp zelf zijn geen voorzieningen voor ouderen aanwezig.
- Over de toegangswegen naar het dorp (de Odiliadijk, de Liesmortel) wordt
hard gereden. Men pleit voor een 60 kilometerzone. Met name het
vrachtverkeer kan de drempels ongehinderd nemen. De situatie voor het
fietsverkeer is door de smalle wegen en het hard rijden onveilig. Zie voor
een overzicht van de toegangwegen de volgende afbeelding.
- De vuilniszakken langs de wegen zijn niet meer van deze tijd, kunnen daar
geen containers voor in de plaats komen.
- Bij het bebouwen van het Kepserterrein moet een oplossing komen voor
de speelgelegenheid die dan gaat verdwijnen. De speelgelegenheid aan
de Kuilen is voor de jeugd onveilig in verband met het water. Het onderhoud
van de speeltuin is slecht.
- Er is weinig vertier en er zijn weinig recreatieve mogelijkheden voor
jongeren in het dorp.
- Een multifunctionele ruimte die aan alle eisen voldoet ontbreekt in het
dorp.
- De recreatieve functie van de Messemaker dreigt te verdwijnen.
3.3 Wat wordt gemist?
- Voor starters op de woningmarkt zijn er geen betaalbare woningen en
mogelijkheid om dorp te blijven wonen.
- Voor specifieke groepen worden wel activiteiten gemist:
⋅ Voor jongeren: skatebaan en ander vertier.
⋅ Voor ouderen: met name een vervoersvoorziening naar Cuijk en verder.
24 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

⋅ Voor sporters: een goede accommodatie.
- Voor het dorp is er geen centrale ontmoetingsplek, geen dorpsplein en
geen gezamenlijke accommodatie.
- Er zijn geen (medische) Voorzieningen op maat aanwezig.
- In het dorp zijn geen kleinschalige bedrijven.
- De recreatiemogelijkheden zijn voor verbetering vatbaar.
- Specifieke punten die verder genoemd zijn:
⋅ De dreigende verdwijning van de speeltuin aan de Appelgaard.
⋅ De overlast van de hangplek aan de maas.
⋅ De verkeersveiligheid Odiliadijk (slechte verlichting, de geringe breedte
van de weg en de hoge snelheid).
⋅ Het ontbreken van een veerpontje over de maas.
⋅ De toegankelijkheid (drempelvrij) van de openbare gebouwen laat te
wensen over.
- Voor de toekomst vreest men dat de school op termijn niet overeind blijft
en eventueel uit het dorp verdwijnt.
- Met de ruimte zou meer gedaan kunnen worden in recreatieve hoek.
Daarnaast moet in de toekomst nagedacht worden over de mogelijkheden
die het klooster voor het dorp kan bieden.
- Tot slot en bovenal moet het contact met de gemeente beter verlopen en
de huidige plannen op adequate wijze en in beter overleg (en samenwerking)
met de inwoners uitgevoerd worden.
3.4 Wie kunnen bijdragen aan oplossingen?
- Het hele rijtje van bewoners via verenigingen, gemeente en provincie
wordt genoemd.
- Bewoners kunnen zelf veel bijdragen aan de leefbaarheid. Dat doen ze nu
al en dat moet ook de toekomst zo blijven.
- Extra mogelijkheden zitten in: een onderlinge hulpdienst, boodschappendienst,
vervoersdienst opzetten, gezamenlijke activiteiten ondernemen om
groenvoorzieningen bij te houden, samen werken aan een dorpshart. Niet
klagen maar poetsen.
- Gemeente moet de afspraken nakomen en daadwerkelijk enerzijds ruimte
geven aan burgers en anderzijds belofte nakomen en samen met burgers
aan de slag gaan.
- Woningbouw en woningverdeling zijn een heikel punt. Bewoners kiezen
eigenlijk voor zelfwerkzaamheid en niet voor grote plannen.
- Huurwoningen aan de eigen bevolking (met name eigen jeugd) met voorkeur
toewijzen.
De deelnemers zien Sint Agatha als een hechte dorpsgemeenschap zonder
grote tegenstellingen. Dit maakt de veerkracht van de dorpsgemeenschap van
Sint Agatha heel sterk. De verwachting is dat het aandeel ouderen zal stijgen.
Men maakt zich wel zorgen over de gevolgen van de vergrijzing. Men
veronderstelt dat jongeren met name vertrekken omdat zij elders gaan
werken of studeren. Terugkeer naar het dorp is moeilijk, omdat de woningen
voor starters te duur zijn. Om de jeugd in het dorp te behouden is voldoende
(betaalbare) woningbouw noodzakelijk.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 25

Een beperkt aantal deelnemers maakt zich zorgen over het ontbreken van
zorgvoorzieningen in Sint Agatha. Daarbij wordt met name een consultatiebureau
genoemd. Maar ook voor de ouderen zou een zorgvoorziening
welkom zijn.
De mening dat er in Sint Agatha te weinig wordt gebouwd leeft breed onder
de deelnemers. De kwaliteit van de woningen wordt wel in het algemeen
sterk gewaardeerd. Wel wordt opgemerkt dat de koopwoningen in de regel
te groot zijn voor de bewoning door senioren. Ook hecht men er aan dat
jongeren die dat willen in Sint Agatha kunnen blijven wonen. Een apart
pleidooi werd gehouden voor woningsplitsing. Het moet mogelijk zijn om
grote woningen of vrijkomende boerderijen bijvoorbeeld om te bouwen tot
twee woningen. Op die manier kunnen betaalbare woningen voor starters of
ouderen gerealiseerd worden, waardoor ouderen eventueel bij hun kinderen
kunnen blijven wonen.
Ook over de vraag naar bouwkavels zijn diverse opmerkingen gemaakt. Zo
zouden jongeren, volgens een aantal deelnemers, met name behoefte hebben
aan vrije kavels en niet zozeer aan bestaande woningen. Het plan Kepser lijkt
nu voor een belangrijk deel al ingevuld te zijn. Dat is jammer want de
mogelijkheid van het bouwen in eigen beheer wordt daardoor niet benut. Er
was brede overeenstemming over het feit dat het van groot belang is dat
jongeren die dat willen in Sint Agatha kunnen blijven wonen. Leefbaarheid
hangt samen met de mogelijkheid voor de jeugd om zich in het dorp te kunnen
vestigen, zo werd gesteld. Door het ontbreken van betaalbare woningen
trekt de jeugd weg. Nieuwbouw leidt nagenoeg niet tot doorstroming en vanwege
het geringe aanbod van huurwoningen is huren nauwelijks mogelijk.
Daarnaast kwam naar voren dat er te weinig geschikte woningen voor
ouderen zijn. Dat leidt tot de conclusie dat er in Sint Agatha voor starters
betaalbare en voor ouderen toegankelijke woningen (gelijkvloers) moeten
komen. Men lijkt zich te kunnen vinden in de constatering dat er meer
levensloopbestendig moet worden gebouwd, dus woningen die zowel voor
starters als voor ouderen geschikt zijn.
Volgens veel deelnemers is Sint Agatha slecht voorzien van openbaar vervoer.
Daardoor zijn bewoners aangewezen op de eigen auto. Maar dat is met name
voor de jeugd en voor ouderen problematisch.
De ervaringen met de taxihopper zijn wisselend. Veel mensen zijn onbekend
met het fenomeen of denken dat de taxihopper alleen voor ouderen of
gehandicapten is.
Jongeren die voorheen gebruik maakten van de Taxihopper klagen dat deze
door het aanvangstarief te duur geworden is.
De verkeersveiligheid laat te wensen over. Niet alleen wordt er op de
toegangswegen naar het dorp te hard gereden. Ook de smalle wegen en het
ontbreken van trottoirs betekent dat fietsers en voetgangers weinig ruimte
hebben hardrijders te ontwijken. Het halen en brengen van kinderen bij de
school veroorzaakt gevaarlijke situaties
Volgens veel inwoners schort het aan het onderhoud van bermen en het
openbaar groen. Men vraagt of het tot de mogelijkheid behoort dat de
dorpsbewoners dit zelf voor hun rekening kunnen nemen.
26 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

Sint Agatha telt vele, al dan niet gesubsidieerde, verenigingen. Zij dragen gezamenlijk
bij aan de leefbaarheid van het dorp. Datzelfde kan gezegd worden
van de jaarlijks terugkerende activiteiten in Sint Agatha, zoals het carnaval.
Een veelgehoorde wens tijdens de bewonersavond was de realisatie van een
multifunctioneel centrum voor het dorp. De huidige accommodaties voldoen
niet aan alle eisen. Zo wordt er nu gebruik gemaakt van een aantal verschillende
accommodaties in het dorp, die allemaal hun exploitatieproblemen
kennen. Door de realisatie van één multifunctioneel centrum kunnen voorzieningen
gebundeld worden en kan dit een gunstig effect hebben op de
exploitatie en het beheer van gebouwen.
Hoewel er regelmatig overlegd wordt tussen de dorpsraad en de gemeente
heerst er onder sommige gespreksdeelnemers het gevoel dat de belangen van
de dorpsgemeenschap niet altijd serieus genomen worden door de gemeente
Cuijk. De communicatie moet verbeteren. De gemeente erkent dat er fouten
gemaakt zijn en wil met de ingangzetting van dit dorpsontwikkelingsplan hier
een positieve wending aan geven. In het algemeen ziet men de discussiebijeenkomst
over de toekomst van Sint Agatha als een belangrijke stap om te
komen tot een goede communicatie.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 27

4 Bijdrage jongeren
Tegelijkertijd met de bewonersavonden in februari en maart 2005 is een
traject met jongeren doorlopen. Ook aan de jongeren is gevraagd hun visie te
geven op het dorp en om concrete oplossingen te vinden voor de leefbaarheid
van Sint Agatha.
Met 13 jongeren in de leeftijd van 13 tot en met 29 jaar is gesproken over de
leefbaarheid van hun dorp. Het onderzoek is begeleid door de Stichting
Samenlevings Opbouw Cuijk. De gesprekken met de jongeren hebben de
volgende punten opgeleverd. De meeste punten zijn verwerkt in het actieprogramma
dat de tweede grote bewonersavond heeft opgeleverd.
Volledigheidshalve worden de punten hieronder vermeld.
Behoeften
Woningen
De jongeren uit St. Agatha geven aan in hun dorp te willen blijven wonen als
de mogelijkheden dit toelaten. Het is hen bekend dat als zij hun ouderlijk huis
verlaten er een gebrek is aan voor hen geschikte (betaalbare) woningen in het
dorp. In het nieuwe plan Kepser wordt een zeer klein deel van de woningen
als starterwoningen aangeboden. Daarnaast geven jongeren aan dat de
prijzen hiervan ook aan de hoge kant zijn. Zij vragen de mogelijkheden te
scheppen waarbij jongeren in hun eigen dorp kunnen blijven wonen.
Jongeren ontmoetingsplaats (JOP)
Graag zien de jongeren een goed speelveld gerealiseerd in het dorp. Dit moet
een speelveld zijn dat voor iedereen toegankelijk is. Zij geven aan dat het veld
minimaal van voetbaldoelen voorzien moet zijn. Om het speelveld toegankelijk
en aantrekkelijk te maken stellen zij voor dat de JOP voorzien wordt van
een tennistafel, een verhard streetsoccer-pleintje en een basketbal- en voetbalveldje.
Zij stellen ook voor dat er een koppeling gemaakt wordt met een
nieuwe aan te leggen schoolplein of een nieuw cultureel centrum.
Wensen
De jongeren missen een snackbar en een supermarkt in Sint Agatha
Veiligheid
Voor wat betreft de veiligheid geven de jongeren het volgende aan:
- Er staat regelmatig een groep jongeren aan de Maas en De Veerstraat.
Deze groep is niet afkomstig uit Sint Agatha. De jongeren constateren dat
er van alles gebeurd op deze plek: drugsgebruik, dealen en drankgebruik.
Bovendien wordt er met auto’s (vooral in de zomer) heel hard naar deze
plek gereden.
- Het fietspad aan de Odiliadijk is geen verplicht fietspad. Hierdoor rijden
fietsers vaak op de rijbaan. Dit levert vaak onveilige situaties op voor
zowel de fietsers als voor de automobilisten.
- Bij een aantal (achteraf) wegen is er onvoldoende verlichting. Bijvoorbeeld
bij het klooster.
28 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

Gevoel
De jongeren vinden het allemaal fijn wonen in Sint Agatha. Zij willen hier
blijven wonen, maar ze missen een aantal voorzieningen in hun dorp. In de
contacten met de gemeente Cuijk zeggen zij weinig vertrouwen te hebben.
De jongeren voelen zich in vergelijking met jongeren uit Cuijk achtergesteld.
Ook voor wat betreft hun toekomst en mogelijkheden om in Sint Agatha te
kunnen blijven wonen wordt hen door de gemeente Cuijk weinig perspectief
geboden, aldus de jongeren.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 29

5 Kinderen van de Lindekring
Als onderdeel van het dorpsontwikkelingsplan is aan de kinderen van de
basisschool De Lindekring gevraagd een oordeel te geven over Sint Agatha.
Dit is gebeurd aan de hand van een zestal onderwerpen.
Spelen: Waar kun je in Sint Agatha buiten goed spelen. Wat zou je nog
wensen om mee te kunnen spelen?
Wonen: Hoe vind je het om in Sint Agatha te wonen. Waarom zou je wel of
niet in Sint Agatha willen wonen? Welke huizen moeten er in Sint Agatha
worden gebouwd en waarom?
De school: Wat vind je van onze school? Wat mis je? Wat wil je veranderen?
Sport: Welke sport kun je in Sint Agatha beoefenen? Wat zijn je wensen?
Verkeer: Wat vind je van de verkeersveiligheid, wat zijn je wensen?
Bijzondere plekjes: Wat vind jij bijzonder in Sint Agatha
Met deze onderwerpen en vragen zijn de kinderen aan de slag gegaan en
hebben zij tekeningen gemaakt. Maar liefst honderd kinderen hebben meegedaan.
60 van de deelnemende kinderen is in de leeftijd 4 t/m 7 jaar, 40 van de
kinderen is in de leeftijd 8 t/m 12 jaar.
Wat betreft de onderwerpen:
1 Spelen: Het blijkt dat speelgelegenheid voor de kinderen erg belangrijk is.
De kinderen hebben een aantal ideeën genoemd. Ze vinden dat er in de
speeltuin en op het schoolplein goed gespeeld kan worden. Ook willen
veel kinderen een halfpipe skatebaan. Veel kinderen willen dat er een
binnen- en buiten zwembad komt. Sommige kinderen willen wel dat er
een kinderdisco komt. Dan wordt ook nog vaak gewenst dat er een
voetbalveldje komt. Ook willen een aantal kinderen dat er een grotere
glijbaan komt en meer schommels.
2 Wonen: Veel kinderen die in Sint Agatha wonen vinden het er fijn. Enkele
kinderen willen dat er heel grote villa’s met zwembaden gebouwd
worden. Het grootste huis ter wereld moet in Sint Agatha komen en ook
een kasteel. Omdat het niet druk is in het dorp vinden kinderen het er fijn.
Wel vinden kinderen het jammer dat er geen winkels zijn.
3 De school: Ook hier willen de kinderen graag een zwembad. Niet alle
kinderen vinden het leuk op school. Sommige kinderen willen nooit meer
werken en het liefst de hele dag spelen. Er zou een snoep- en drankautomaat
moeten komen en een bankje bij de boom. Er zouden nieuwe
spullen op school moeten komen en de oude moeten weg. Enkele
kinderen willen dat er meer computers op school komen. Sommigen willen
een grotere speelplaats en een grotere gymzaal. De hekken rond het
schoolplein moeten hoger dan gaat de bal er niet zo vaak overheen.
4 Sport: Er kan gevoetbald, getennist en korfbal gespeeld worden. Sommige
kinderen willen ook andere sporten als rugby, volleybal, basketbal, kanovaren,
bungijumpen, biljarten, turnen, tafeltennis, carten, darten, hardlopen,
paardrijden, ballet, zwemmen, hockey, judo, schermen en verschillende
vechtsporten.
30 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

5 Verkeer: De kinderen willen dat het verboden wordt voor het verkeer als
de school begint en uit gaat. Ook vinden ze dat er te hard gereden wordt.
Enkele kinderen willen een fietspad. Maar er zijn ook kinderen die de
veiligheid in het verkeer goed vinden. Sommigen willen een verkeersbord
waarop staat dat er langzaam gereden moet worden en een stoplicht. Ook
vindt een aantal dat er een stoep moet komen en dat met klaarovers
overgestoken kan worden. Een nieuw idee is een rode loper over de weg,
waarover dan overgestoken kan worden.
6 Bijzondere plekjes: Veel kinderen vinden het Klooster, de kloostertuin, het
Kerkhof, het pesthuisje, ’t Staagje, de school het standbeeld en de Maas
bijzondere plekken. De kinderen die in Sint Agatha wonen vinden vaak
hun eigen huis een bijzondere plek.
Alle tekeningen die de kinderen van de Lindekring hebben gemaakt zijn te
vinden op de cd-rom achterin het rapport.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 31

6 Tweede bewonersavond Sint Agatha:
de feiten en de prioriteiten
Tijdens de tweede bewonersavond zijn de uitkomsten, de meningen en
bevindingen van de eerste bewonersavond gespiegeld aan de feitelijke
gegevens over het dorp en zijn omgeving. Er zijn tijdens deze bijeenkomst
circa 40 aanwezigen in het parochiehuis.
Voordat de tweede bewonersavond plaatsvond hebben leden van de
visiegroep en de dorpsraad de onderwerpen van de eerste avond gerubriceerd
en hebben zij een aantal zaken nader onderzocht.
Deze tweede bewonersbijeenkomst werd een uiteenzetting gegeven van de
belangrijkste issues van de eerste bewonersavond, daarop volgde een
presentatie door het PON over de feitelijke en nader onderzochte gegevens
over Sint Agatha. Niet alle nader verzamelde informatie blijkt de meningen
van de deelnemers die tijdens de eerste bijeenkomst naar voren kwamen te
bevestigen. In een aantal gevallen moesten uitlatingen van de dorpsbewoners
van de eerste bewonersavond wat genuanceerd worden.
Na de presentatie van het PON is de aanwezigen gevraagd om prioriteiten in
de aanpak van issues voor Sint Agatha aan te geven. In kleine groepen is weer
gediscussieerd over zo concreet mogelijke toekomstscenario’s voor het dorp.
De hoofdpunten uit de eerste bewonersavond worden nader belicht aan de
hand van nadere informatie die verzameld is door deelnemers van de
visiegroep:
6.1 Woningen voor starters en ouderen
Afbeelding: schets plan Kepser
Er is behoefte aan kavels voor starterswoningen. Met de huidige invulling van
het ontwerpplan Kepser is een kans gemist om samen met dorpsbewoners een
plan te ontwerpen. Toch beantwoordt het plan wel aan een aantal wensen
van bewoners. De gemeente heeft hierover de volgende informatie verstrekt:
Het ontwerp voorziet in de bouw van 11 woningen, waarvan 4 starterswoningen
in de prijsklasse tot € 163.400,00 (vrij op naam, sleutelklaar, prijspeil
1 januari 2005). Voor de overige woningen worden geen prijsafspraken
gemaakt met Bouwbedrijf Hofmans Wonen, die het totaal gaat realiseren.
32 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

Het plan is op een beperkt aantal onderdelen gewijzigd ten opzichte van het
in oktober 2004 gepresenteerde plan, mede naar aanleiding van de
opmerkingen, die toen zijn gemaakt:
- De 3 woningen aan de oostzijde van het straatje zijn bedoeld als
patiowoningen; daarmee wordt gereageerd op de opmerking tijdens de
informatieavond, dat de woningen recht tegenover elkaar komen te staan
aan een smal straatje.
- Het straatje sluit aan op de Liesmortel in plaats van op de Appelgaard,
zodat het speelterrein aan de Appelgaard gehandhaafd kan blijven.
- Ter hoogte van de afbuiging is rekening gehouden met een aansluiting op
het terrein van de familie Odendaal die ter plaatse eveneens woningbouw
mogelijk wil maken.
- Er is nog eens kritisch gekeken naar aantal benodigde parkeerplaatsen. In
het huidige ontwerp wordt voldaan aan de norm.
- Naar aanleiding van overleg met nutsbedrijven is aan weerszijden van het
straatje rekening gehouden met een strook, waarin kabels en leidingen
gelegd kunnen worden; ook het profiel van de weg, die te zijner tijd
waarschijnlijk voor éénrichtingsverkeer zal worden ingericht, voldoet in
het aangepaste ontwerp aan de te stellen eisen.
Tijdens de tweede bewonersavond in het kader van het dorpsontwikkelingsplan
wordt de afspraak gemaakt dat de gemeente in samenspraak met de
Dorpsraad op korte termijn een specifieke informatieavond zal organiseren
over de plannen voor het Kepserterrein.
6.2 Multifunctionele accommodatie
Een veel gehoorde wens tijdens de eerste bewonersavond was de realisatie
van een multifunctionele accommodatie. Een viertal leden van de visiegroep
hebben geïnventariseerd welke instellingen van welke accommodatie gebruik
maken en welke knelpunten zich daarbij (kunnen) voordoen. De volgende
figuur geeft hier een overzicht van:
Vereniging/
instelling
Maakt nu
gebruik van
Lindekring Schoolgebouw Basisonderwijs
Ulewappers
Activiteit Knelpunten Wensen
(groeiend aantal
leerlingen)
Parochiehuis Openingsbal,
Sport-
accommodatie
VCA/Quick Up Sportaccommo-
prinsenbal,
pronkzitting, repetitie
hofkapel, dansgarde
Plaatsing tent en
gebruik voorzieningen
S-bocht Vergaderingen
Lombok Prinsenreceptie
datie
Clubactiviteiten,
kantine, vergaderingen
- Vloer gymzaal
versleten/glad
- Gymzaal te klein
- Parkeerruimte
- Toekomst gebruik
onzeker
- Voorzieningen ontoe-
reikend
- Brandveiligheid
Nieuwe vloer, liever
uitbreiding of nieuw-
bouw, parkeerruimte
Zekerheid of nieuw-
bouw, voldoen aan
eisen, huidige sfeer
behouden
Terrein onverhard Verhard terrein
- Gebouw versleten
- Gebouw te klein
- Voldoet niet aan eisen
- Parkeerruimte
Grondige renovatie
of nieuwbouw,
voldoen aan eisen,
parkeerruimte
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 33

t Poortje Tennis-
Jeugd- en
jongerenwerk
Schoolgebouw Training jeugd in
paviljoen
winter
Clubactiviteiten
‘t Staagje Clubactiviteiten,
vergaderingen
- Vloer gymzaal
versleten/glad
- Gymzaal te klein
Parochiehuis Jeugdmiddag carnaval - Toekomstig gebruik
Fanfare Parochiehuis Repetitie,
KBO
koffieconcerten
onzeker
- Brandveiligheid
(kelder/keuken)
Toekomstig gebruik
onzeker
Parochiehuis Gym, koersbal Toekomstig gebruik
S-bocht Biljarten, kaarten
onzeker
Dorpsraad Parochiehuis Dorpsbijeenkomsten - Toekomstig gebruik
S-bocht Vergaderingen
Maasklanken Parochiehuis Repetitie,
koffieconcerten
Creation Parochiehuis Repetitie, koffie-
concerten
onzeker
- Brandveiligheid
Toekomstig gebruik
onzeker
Toekomstig gebruik
onzeker
Gemeente Parochiehuis stemlokaal Toekomstig gebruik
Bron: werkgroep leden visiegroep
onzeker
Nieuwe vloer, liever
uitbreiding of nieuw-
bouw
Wellicht renovatie
middellange termijn
Zekerheid toekomst
anders nieuwbouw,
voldoen aan eisen
Zekerheid of
nieuwbouw
Zekerheid of
nieuwbouw
Zekerheid of
nieuwbouw,
voldoen aan eisen
Zekerheid of
nieuwbouw
Zekerheid of
nieuwbouw
De conclusies van deze werkgroep luidden:
- De verenigingen maken momenteel gebruik van 7 accommodaties: school
De Lindekring, parochiehuis, ’t Staagje, sportaccommodatie Veldzicht,
tennispaviljoen ‘t Poortje, De S-Bocht en Lombok
- Op alle locaties in het dorp is er een tekort aan parkeerruimte, met name
bij de school en de sportaccommodatie
- Er is op korte termijn behoefte aan een uitbreiding bij de Lindekring en
een nieuw of grondig gerenoveerd gebouw bij VCA en Quick Up
- Er is op middellange termijn (5 à 10 jaar) ook behoefte aan een nieuwe
locatie of een gerenoveerd gebouw bij de Ulewappers en ’t Staagje (zeker
als niet voor langere tijd zekerheid is over het gebruik van het parochiehuis)
6.3 Dienstverlening en activiteiten ouderen
Tijdens de eerste bijeenkomst werd naar voren gebracht dat er weinig tot
geen activiteiten voor ouderen werden georganiseerd. De SSO heeft een overzicht
gemaakt van allerlei activiteiten die er voor ouderen worden georganiseerd.
Het overzicht wordt in de volgende tabel weergegeven.
34 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

Aard van de voorziening Doelgroep Waar Aanbieder
Wonen
Ouderenwoningen Ouderen Woonmaatschappij
Aanpassingen woning Geïndiceerd voor de
Wet Voorziening
Gehandicapten (WVG)
In huur- en eigen
woning
Maasland
Gemeente
Woonzorgwoningen geïndiceerden Cuijk Pantein/Maasland
Advies, bemiddeling, informatie, coördinatie vraag
Vrijwillige Ouderen-
adviseur
Professionele ouderen-
adviseur
Coördinator Wonen
Welzijn-Zorg (project)
Alle ouderen Aan huis SWOC samen met
Alle ouderen (i.o.m.
vrijwillige adviseur)
Ouderen met toene-
mende zorgvraag
KBO
Aan huis SWOC
Aan huis Pantein i.s.m.
SWOC en SSO
Aard van de voorziening Doelgroep Waar Aanbieder
Vervoer
Taxihopper Iedereen, speciale voor-
Vervoersregeling: vervoer
naar activiteiten SWOC
en KBO
Vervoer naar ziekenhuis,
boodschappen
waarden voor WVG
Van deur tot deur
Geïndiceerde ouderen Van deur tot deur SWOC (vrijwilligers)
Ouderen die niet zelf
over vervoer beschikken
Van deur tot deur Vrijwillige hulp-
dienst
Buurtbus Allen Vaste opstapplaats Vrijwilligers
Welzijn
Ontmoeting en recreatie
Ouderenbond:
ontmoeting, recreatie-
Informatie, belangen-
behartiging
Soosbijeenkomsten:
ontmoeting, recreatie
Bewegen
Meer Bewegen voor
ouderen:gym
50-plussers Locatie: parochie-
zaaltje
Katholieke Bond
van Ouderen (KBO
Sint Agatha)
Alle ouderen Parochiezaaltje KBO Sint Agatha
en SWOC
Alle ouderen Parochiezaaltje SWOC i.s.m. KBO
Koersbal Alle ouderen Parochiezaaltje SWOC i.s.m. KBO
Oud-fit Cuijk 55 plussers Sporthal Cuijk SWOC
Volksdansen Alle ouderen Cuijk: ’t Fort, Lage
Weidjes
Country en line-dansen Alle ouderen Cuijk: ’t Fort, Lage
Weidjes
Zwemmen Alle ouderen Cuijk: Zwembad De
Kwel
Yoga Alle ouderen Cuijk: De Herberg,
Markt
Fietsen Alle ouderen Vertrek: parochie-
Informatie en educatie
Informatiebijeenkomsten
over actuele onder-
werpen
Alle ouderen + belang-
stellenden
zaaltje
SWOC
SWOC
SWOC
SWOC
KBO
Parochiezaaltje SWOC i.s.m. KBO
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 35

Wegwijzer voor ouderen Alle ouderen 2-jaarlijkse uitgave SWOC
Seniorenpagina Alle ouderen Maandelijks Cuijks
weekblad
Cursussen Alle ouderen Afhankelijk van het
Maatschappelijk werk
Zorg
Tafeltje Dekje
onderwerp: Cuijk
Redactie SWOC
SWOC
Alle ouderen Cuijk RMC
Ouderen en geïndi-
ceerden die niet zelf de
warme maaltijd kunnen
bereiden
Restaurant voor ouderen Alle ouderen Maartenshof Cuijk
Bezoekdienst Ouderen die behoefte
hebben aan bezoek
Activerend huisbezoek Ouderen die dreigen de
Telefooncirkel
Aanwezigheidshulp
(Oppasdienst)
grip op het leven tijde-
lijk kwijt te raken
Alleenwonende
ouderen
Alarmering Ouderen met toene-
Thuiszorg gaande van
huishoudelijke hulp tot
verpleegzorg thuis
Aan huis dagelijks SWOC/Pantein
dagelijks middag en
avond
Pantein
Aan huis SWOC en KBO
Aan huis SWOC
Aan huis dagelijks SWOC
Ouderen/mantelzorgers Wekelijks één, indien
mende zorgvraag
nodig meerdere dag-
delen
SWOC
Persoonlijk Pantein
Geïndiceerden Aan huis Thuizorg/Pantein/
overige particuliere
aanbieders/
persoonsgebonden
budget
Thuiszorgwinkel Boxmeer Thuiszorg
Steunpunt Mantelzorg
Land van Cuijk:
informatie, advies
begeleiding, cursussen
Brabant NO
Mantelzorgers Boxmeer Samenwerking
GGZ Geïndiceerden Aan huis GGZ
Dagverzorging Geïndiceerden Cuijk of Haps Pantein
Dagbehandeling Geïndiceerden
Alzheimervereniging:
informatie, Alzheimer-
café
Intramurale zorg
(dementerenden)
Dementerenden en de
mantelzorgers
Boxmeer Pantein
Aan huis Alzheimer afd.
Boxmeer
Verzorgingshuis Geïndiceerden Maartenshof Cuijk Pantein
Verpleeghuis Geïndiceerden Madeleine Boxmeer Pantein
Bron: SSO Cuijk
36 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

Uit het bovenstaande overzicht blijkt dat er veel activiteiten voor ouderen
georganiseerd worden, of waar ouderen aan deel kunnen nemen. Ook laat
het overzicht zien dat er zorgvoorzieningen aan huis aangeboden worden of
in de regio aanwezig zijn. Vanzelfsprekend kan het aanbod van activiteiten
niet alleen in Sint Agatha zelf aangeboden worden maar moet men ook
gebruik maken van voorzieningen in Cuijk of elders in de regio.
6.4 Jeugd
De jeugd beschikt over een eigen honk, ’t Staagje. Iedere week zijn er
clubactiviteiten voor ontspanning en ontmoeting van de leden; sport en spel,
handenarbeid, (pool-)biljarten, schaken, dammen, tafeltennis, tafelvoetbal etc.
Buitenspelen en discussiebijeenkomsten staan op de agenda.
De wekelijkse clubtijden zijn:
Woensdagavond van 19.00 tot 19.45 uur: juniorengroep met 10 leden.
Donderdagavond van 18.00 tot 19.45 uur: juniorengroep met 12 leden.
Vrijdagavond van 18.00 tot 19.45 uur: juniorengroep met 12 leden.
Vrijdagavond van 20.00 tot 22.00 uur: seniorengroep met 31 leden.
6.5 Het Klooster
De prior van het Klooster, de heer Wagemans deelde mee dat er een archiefcentrum
over het kloosterleven gevestigd zal worden in het Kruisherenklooster.
Dit archief is nu nog gehuisvest in Nijmegen. Er zal tevens een studiecentrum
ingericht worden waarbij mensen van buiten Sint Agatha gebruik
kunnen maken van de archieven en de diensten van het klooster. De relatie
van het studiecentrum met het dorp is betrekkelijk gering. Wel zijn de
dorpsbewoners welkom om het klooster te bezoeken. Het poortgebouw ofwel
het parochiehuis blijft de functie houden die het nu ook heeft. Er zijn geen
andere plannen met het parochiehuis. Wel zal op termijn een renovatie van
het poortgebouw tot de mogelijkheden behoren. Naast de parochie Sint
Agatha zijn er twee stichtingen die gebruik maken van het klooster. Dit zijn
de Stichting Erfgoed Nederlands Kloosterleven die zich richt op de instandhouding
van de religieuze aspecten van het kloosterleven en de Stichting Sint
Aegten die zich richt op de promotie van kunst en cultuurgoed van het
kloosterleven.
6.6 Onderhoud bermen en groen en zwerfvuil
Een van de kwesties die de eerste bijeenkomst opleverde was het onderhoud
van de bermen en het zwerfvuil. Bij de gemeente is informatie ingewonnen
over de gang van zaken. Dit leverde de volgende informatie op:
Maaien van gazons (Kuilen en Appelgaard), bermen en openbare veldjes.
Het maaien van de gazons is uitbesteed aan derden. Volgens dit contract moet
er circa 25 keer gemaaid worden. De gemeente biedt de mogelijkheid dit
terrein uit het contract te halen en het maaien over te laten aan de inwoners
van Sint Agatha. Dit scheelt de gemeente op jaarbasis € 450,--. (2240 m 2 x
€ 0,00804 = € 18 per keer x 25 = € 450,--). Dit zou de gemeente in principe
beschikbaar kunnen stellen.
De bermen van de wegen zijn veelal eigendom van de gemeente. De breedte
varieert nog al, soms is dat drie meter en soms nog geen 50 centimeter. De
bermen worden conform de beleidsuitgangspunten een keer per jaar
gemaaid.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 37

Als er sporen in de berm gereden worden moet de wegbeheerder die
herstellen.
Het gebeurt vaak dat aanliggende eigenaren de berm in gebruik nemen
omdat men niet precies weet waar de erfgrens ligt. De gemeente waakt er
voor dat dit geen ernstige vormen aanneemt.
Beheer en onderhoud van bomen.
Er is in het verleden een afspraak gemaakt met de dorpsraad van Sint Agatha
dat de gemeente de lindebomen aan de Kloosterlaan en de Liesmortel (voor
de woningen?) zouden snoeien. De gemeente geeft aan dit volgens afspraak
uitgevoerd te hebben. Volgens leden van de visiegroep is de gemeente deze
afspraak niet nagekomen en zijn de bomen slechts gedeeltelijk gesnoeid.
Overigens merkt de gemeente op dat binnenkort het groenbeheerplan 2005-
2008 en het bomenbeleidsplan wordt vastgesteld. Dit groenbeheerplan en het
bomenbeleidsplan is doorgesproken met de wijk- en dorpsraden. In dit
beheerplan staat precies omschreven hoe de gemeente met het ‘groen’ in de
gemeente Cuijk wil omgaan. Onderdeel daarvan is het beheerplan voor de
ruim 23.000 bomen in de gemeente. Tot de vaststelling van het nieuwe groenbeheerplan
wordt het onderhoud volgens de gemeente uitgevoerd volgens de
bestaande beleidsplannen.
Zwerfvuil
De gemeente Cuijk geeft aan dat de handhaving van regels en wetten effectiever
uit te zullen voeren. Hiervoor heeft zij het plan ‘Je maintiendrai’ (Ik zal
handhaven) opgesteld. Het beoogde resultaat is dat de gemeente met
evenveel mensen intensiever kan handhaven. In het plan zijn alle taken in
beeld gebracht, wordt de handhaving verder geprofessionaliseerd én wordt er
gezocht naar samenwerking met andere gemeenten in het Land van Cuijk.
6.7 Verkeersveiligheid
Uit de eerste bewonersbijeenkomst bleek dat veel van de aanwezigen de
mening is toegedaan dat de verkeersveiligheid op een aantal punten te
wensen overlaat. Er wordt hard gereden op de toegangswegen naar het dorp.
Daarnaast waren er opmerkingen over de breedte van het wegdek en de
gevaren die dat oplevert voor voetgangers en fietsers. De dorpsraad heeft
uitgezocht welke actuele verkeersaanpassingen er gedaan zullen worden en
hoeveel verkeersongelukken zich hebben voorgedaan in Sint Agatha.
Verkeerssituaties Sint Agatha.
Er zullen verkeersaanpassingen komen op de Odiliadijk en op overgangen
Kerkenhuisweg, Heikantseweg, Hertraksestraat en de Heerstraat. (mits door
gemeenteraad goedgekeurd).
Odiliadijk:
- Ter hoogte van afslag naar ‘Josten en Strijbos’ worden vakken met gasbetonblokken
gelegd.
- Langs de berm worden lijnen getrokken. (visueel word de weg smaller).
- Maximaal snelheid 60 km.
38 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

Heikantseweg, Hertraksestraat, Kerkenhuisweg:
Op deze kruisingen word het wegdek verbreed en een verhoogd vak met gasbetonblokken
gemaakt. Het beoogde resultaat hiervan is dat het kruisen van
voertuigen vergemakkelijkt wordt en dat de snelheid door verhoging in het
wegdek verminderd wordt.
Heerstraat:
Op de heerstraat worden ‘portaalconstructies’ (zones) aangebracht waar de
maximum snelheid 60km per uur zal worden.
De maximum snelheid op de secundaire wegen wordt overal 60 km per uur.
Verkeersongevallen 2001-2004
Dorpskern: 2 ongevallen met materiële schade
Heerstraat: 6 ongevallen met persoonlijk letsel
Uit het voorgaande overzicht blijkt dat de ongelukken met persoonlijk letsel
zich met buiten de bebouwde kom hebben voorgedaan. Hieruit is de conclusie
te trekken dat zich hier dan ook de gevaarlijkste verkeerssituaties voordoen.
6.8 Schapen op de dijk
De problematiek van de schapen doet zich voor op het dijkvak van de kom van
Sint Agatha tot het Hagelkruis (De Stier). Eigenaar van het dijkvak is het
Waterschap Aa en Maas. Het dijkvak wordt verpacht aan een pachter uit Mill.
Er doen zich een aantal problemen voor op het dijkvak:
- Er is sprake van regelmatig uitbrekende dieren die op de openbare wegen
en privé-erven verblijven
- Incidenteel vinden passanten kadavers van dode schapen
- Volgens passanten verkeren sommige schapen in slechte conditie en zijn er
zieke dieren die slecht verzorgd worden
- Het fiets en voetpad wordt ernstig vervuild door de uitwerpselen van de
dieren.
6.9 Geluid A73
Voor sommige delen van Sint Agatha geldt dat men last heeft van geluidshinder
van de A73. De gemeente onderkent dit probleem en heeft herhaaldelijk
deze klacht onder de aandacht gebracht van Rijkswaterstaat (de eigenaar
van de weg). De gemeente heeft alles in het werk gesteld om Rijkswaterstaat
te bewegen ZOAB (Zeer Open Asfalt Beton) aan te brengen. ZOAB
betekent een flinke reductie van het verkeerslawaai. Rijkswaterstaat heeft
hierop geantwoord dat zij op z’n vroegst over 5 jaar in het kader van groot
onderhoud aan de A73 het wegdek ter hand willen nemen. Wel is in het kader
van een landelijk experiment ter hoogte van de vuilstort een geluidwerende
laag op het asfalt aangebracht.
6.10 Vervoer
Voor een uitgebreide weergave van het vervoer verwijzen wij de lezer naar
paragraaf 2.7. In ieder geval verdient het beeld van de eerste bewonersavond
over het slechte openbaar vervoer een nuancering. Er is dus vervoer aanwezig
in de vorm van de Taxihopper, daarnaast verzorgen vrijwilligers van de KBO
en SWOC voor vervoer van ouderen naar hun activiteiten. Ook is er de vrijwillige
hulpdienst die zorgt voor vervoer naar medische voorzieningen.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 39

Tenslotte dient hierover opgemerkt te worden dat veel inwoners van Sint
Agatha gebruik maken van eigen vervoer.
6.11 Prioriteiten
Na de uiteenzetting van de feitelijke gegevens wordt tijdens de tweede
bewonersavond de aanwezigen gevraagd prioriteiten toe te kennen aan een
aantal maatregelen die de leefbaarheid van Sint Agatha kunnen bevorderen.
In kleine groepen is hierover gediscussieerd. De presentatie van de gegevens
over Sint Agatha diende hierbij als onderlegger voor de discussies.
Het resultaat van de discussies leverde het volgende prioriteitenlijstje op (in
volgorde van belangrijkheid):
1 Zorgen voor een multifunctionele accommodatie (eventueel met sporthal).
2 De woningbouw moet meer gericht worden op ouderen en starters en als
er woningen beschikbaar komen moeten bewoners van Sint Agatha voorrang
hebben bij de toewijzing.
3 De verkeersveiligheid laat te wensen over (vooral bij de in en uitvalswegen)
er moeten meer drempels, asverleggingen en obstakels komen.
4 Het onderhoud van groenvoorzieningen is slecht en moet verbeterd
worden.
5 De inwoners willen graag meer inspraak met allerlei beleidsaspecten.
Hierbij denkt men aan het plan Kepser, de Messemaker en de plannen
voor de school.
6 De jongeren stellen voor dat er Jongeren ontmoetingsplaats (JOP)
gerealiseerd wordt in het dorp. Daarbij stellen zij voor dat de JOP voorzien
wordt van een tennistafel en een verhard straatvoetbalpleintje voorzien
van voetbaldoelen.
7 De geluidshinder van de A73 moet op welke wijze dan ook beperkt
worden.
8 De overlast van de schapen is voor meerdere mensen een probleem.
9 Het zwerfvuil moet harder en effectiever worden aangepakt.
Vervolgens is de aanwezigen gevraagd aan te geven welke prioriteiten opgelost
kunnen worden op korte, middellange en lange termijn en wie voor de
oplossing ingeschakeld kunnen worden. Dit levert het volgende actieprogramma
op:
Korte termijn:
1 Het nader onderzoeken of een multifunctionele accommodatie tot de
mogelijkheden behoort. Hierbij zullen de exploitanten en beheerders en
gebruikers van de accommodaties betrokken moeten worden. Dit betekent
in concreto dat onder voorzitterschap van de gemeente een werkgroep
geformeerd zal worden van vertegenwoordigers van de school, ’t
Staagje, Het Parochiehuis, Het Poortje, S-Bocht, Lombok, VCA, Quick UP,
en andere structurele gebruikers (eventueel vertegenwoordigd door de
dorpsraad) die als taak zal krijgen te onderzoeken of een multifunctionele
accommodatie wenselijk, exploitabel, en beheersbaar is. Deze werkgroep
stelt met andere woorden de randvoorwaarden op waaraan een multifunctionele
accommodatie moet voldoen wil zij gerealiseerd kunnen
worden. Daarbij dient vermeld te worden dat dit onderzoek weliswaar op
korte termijn kan starten, maar dat de realisatie een zaak van langere
adem is.
40 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

2 Het onderhoud van de groenvoorzieningen kan effectiever ter hand
genomen worden. Tijdens de bewoneravond is geopperd dit in zelfwerkzaamheid
te laten geschieden. Inwoners hebben gezegd er voor te voelen
het onderhoud van het openbaar groen zelf ter hand te willen nemen. Op
korte termijn kunnen hiervoor afspraken gemaakt met potentiële initiatiefnemers.
De dorpsraad kan hiervoor een oproep doen in de dorpskrant
en een gesprek arrangeren tussen de gemeentelijke afdeling groen en
initiatiefnemers over de randvoorwaarden waaraan het groenonderhoud
moet voldoen.
3 De schapenproblematiek kan op korte termijn opgelost worden door het
plaatsen van nieuwe en betere wildroosters waardoor uitbraak voorkomen
kan worden. Over het onderhoud van de dieren kunnen afspraken
gemaakt worden tussen de pachter en particuliere initiatiefnemers die de
dieren in de gaten houden. Verder zal rijkswaterstaat ingeschakeld
moeten worden met het verzoek zorg te dragen voor het beheer van het
dijkvak. Dit betekent ook dat zij de pachter aan zullen moeten spreken op
de verzorging van de schapen en het beheer.
4 De verkeersremmende maatregelen kunnen op korte termijn aangebracht
worden. Ook de 60 km-zones kunnen snel ingevoerd worden. Daarnaast
gaat het om een mentaliteitskwestie bij bewoners. Ook de inwoners van
Sint Agatha kunnen zelf vaart minderen.
Voor wat betreft het verkeer zijn de volgende oplossingen reeds
gevonden:
- Vanaf Oeffelt geldt voor de Leismortel en Van den Boschweg een
60km-zone. Deze regel is al ingevoerd omdat hierbij is aangesloten bij
de 60km-zone van de gemeente Boxmeer.
- De Odiliadijk, Kuilen en Hertraksestraat zijn nu nog 80km wegen. Nog
dit jaar volgen aanpassingen tot 60km-zones als dit door de gemeenteraad
is vastgesteld
- Er komt op de Odiliadijk een verkeersremmer ter hoogte van het
pannenkoekenhuis, waar de asfaltbestrating overgaat in klinkerbestrating.
- De school doet mee bij met een project in kader van het programma
Brabants verkeersveiligheidslabel. Het parkeren bij school is een
probleem dat met de school en ouders moet worden opgelost. Hierbij
gaat het om opvoeding en afspraken om de auto bij het brengen en
halen een stukje van school vandaan te parkeren. (bijvoorbeeld bij de
sportvelden) waar meer ruimte is.
- Bij beschadiging van de bermen kan men dit melden bij de gemeente
(beheer en onderhoud). De gemeente moet zorgen voor reparatie.
Verder dringen de aanwezigen aan op bescherming van (stukken van)
de bermen met grasstenen.
Vanuit de jongeren wordt aangegeven dat het fietspad aan de Odiliadijk
geen verplicht fietspad is. Fietsers maken vaak gebruik van de rijbaan
waar ook de auto’s rijden. Dit geeft onveilige situaties voor zowel automobilisten
en fietsers. Ook geven de jongeren aan dat op een aantal
achteraf gelegen wegen de verlichting niet voldoende is. Een voorbeeld
hiervan is de weg vlakbij het Klooster.
5 Het zwerfvuil wordt via het nieuwe handhavingsbeleid van de gemeente
teruggedrongen. Het nieuwe beleid geeft zwerfvuil een hogere prioriteit.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 41

Dit betekent ook dat de controle hierop verscherpt zal worden. Maar
tegelijkertijd kunnen bewoners hier ook een actieve rol in spelen. Dit kan
bijvoorbeeld door incidenteel schoonmaakacties te organiseren.
6 De hangplek aan de Maas/Veerstraat moet verdwijnen. Het gaat hier om
jongeren die niet uit Sint Agatha afkomstig is. Er gebeuren zaken die ‘het
daglicht niet kunnen verdragen’. Er wordt gedeald, drank genuttigd,
zaken worden verhandeld en er wordt (met name zomers) heel hard met
auto’s naar deze plek gereden. Een concrete oplossing is de toegang naar
de hangplek af te sluiten voor auto’s.
7 De jongeren hebben aangegeven dat zij behoefte hebben aan een
Jongeren OntmoetingsPlek (JOP) voorzien van sport- en spelattributen.
Hoewel de inzet kan zijn dat deze ontmoetingsplek op korte termijn
gerealiseerd wordt, kan er ook aansluiting gezocht worden bij het onderzoek
naar de haalbaarheid en wenselijkheid van een nieuwe multifunctionele
accommodatie of bij een mogelijke herinrichting van het schoolplein.
Als die aansluiting gevonden kan worden betekent dit dat het realiseren
van een ontmoetingsplek een kwestie wordt van langere adem.
Overwogen kan worden om in afwachting van een definitieve oplossing
een tijdelijke voorziening op korte termijn te realiseren voor de jeugd.
Middellange termijn:
1 Op middellange termijn moeten er naast het plan Kepser oplossingen
gevonden worden voor de woningbehoefte van starters en ouderen. De
invloed op het plan Kepser lijkt nog marginaal te zijn. Wel zal op afzienbare
tijd een duidelijkheid moeten komen over de ontwikkelingen rond
De Messemaker. De grootte van de kavels en de ligging buiten de dorpskern
betekenen dat dit geen geschikte locatie is voor het realiseren van
woningen voor starters. De gemeente staat bij de ontwikkeling van De
Messemaker nagenoeg buitenspel, maar kan volgens de aanwezigen voor
de dorpsgemeenschap wel een bemiddelende en informerende rol spelen.
2 De inwoners willen voor de toekomst betere afspraken maken met de
gemeente over een middellange termijnvisie voor het dorp. Daarbij zullen
er openingen geboden moeten worden om op fundamentele wijze bij te
dragen aan beleidsvorming op het terrein van het wonen, welzijn en de
zorg. De dorpsraad kan hierin een aanjagende functie hebben. De visiegroep
lijkt hiervoor een geschikt gremium.
3 De geluidshinder moet op de agenda blijven staan van de gemeente en
Rijkswaterstaat. Gewaarborgd moet worden dat er in het groot onderhoud
van de A73 een geluidwerende laag wordt aangebracht. De vraag is
aan de gemeente dit op de agenda te houden.
Lange termijn:
Voor de lange termijn moet er een plan gemaakt worden voor de toekomstige
bevolking van Sint Agatha. De prognoses geven aan dat ouderen een steeds
groter deel van de bevolking vormen. Willen zij in de dorpsgemeenschap (zelfstandig)
blijven wonen, dan zal er geïnvesteerd moeten worden in geschikte
huisvesting. Geopperd is om grote niet courante woningen te splitsen, waardoor
er kleinere eenheden ontstaan en waardoor ouderen in de directe nabijheid
van hun familie kunnen blijven wonen. Dit betekent dat qua huisvestingsbeleid
zowel als uitvoering op de korte termijn en middellange
termijn voor de lange termijn een visie moet komen.
42 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

Voor de gemeente ligt hierin een taak om in samenwerking met de dorpsraad
hiervoor een plan vast te stellen.
Alle voorgestelde acties worden schematisch nog eens weergegeven. Ook
worden in het overzicht suggesties gedaan voor de periode van uitvoering.
6.12 Schematisch overzicht activiteiten dorpsontwikkelingsplan
Doel Omschrijving Wie? Wanneer?
1 Multifunctionele
accommodatie
Onderzoek of de realisatie
van een multifunctionele
accommodatie mogelijk is, is
het belangrijkste aspect dat
naar voren is gekomen bij de
deelnemers. Momenteel zijn
er verschillende accommodaties
in gebruik in Sint Agatha.
Deze accommodaties voldoen
in veel gevallen niet meer aan
de eisen van deze tijd. In een
aantal gevallen is de brandveiligheid
in het geding. Met
name bij de sportaccommodaties,
het gymlokaal van de
Lindekring, en ‘t Staagje is er
sprake van achterstallig
onderhoud.
Op basis van een inventarisatie
van gebruikers van de
accommodaties wordt aanbevolen
een multifunctionele
accommodatie te realiseren.
Doordat er verschillende
accommodaties in gebruik
zijn met allemaal eigen
beheer en exploitatie kunnen
besparingen gerealiseerd
worden. Onderzocht zal
moeten worden op welke
wijze een multifunctionele
accommodatie gestalte kan
krijgen, welke potentiële
gebruikers hier op welke
wijze gebruik van willen
maken.
2 Wonen Jongeren en ouderen hebben
tijdens bijeenkomsten en ook
bij het project Blijvend Thuis
in Eigen Huis aangegeven
behoefte te hebben aan
geschikte woningen voor
ouderen en starters.
Werkgroep onder leiding van
de gemeente met vertegenwoordigers
van school,
’t Staagje, Parochiehuis,
Poortje, S-Bocht, Lombok,
VCA, Quick UP, overige
structurele gebruikers (eventueel
vertegenwoordigd
door de dorpsraad)
Gemeente, eventueel
Dorpsraad in samenwerking
met Amitec adviesbureau
Start medio 2005
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 43

Zij hebben aangegeven dat
het hierbij niet zozeer gaat
om kant en klare bouwplannen
maar om kavels waarop
in eigen beheer gebouwd kan
worden. Het plan Kepser lijkt
wat dit betreft een gelopen
race. In het ontwerp zijn
slechts twee starterswoningen
geprojecteerd. De
kavels die beschikbaar komen
bij het plan De Messemaker
(Ruimte voor Ruimte) zijn
dermate groot dat hier geen
sprake kan zijn voor
woningen voor starters en
ouderen. Wat rest is te onderzoeken
wat de mogelijkheden
zijn om grote (boerderij)woningen
te splitsen
waardoor kinderen bij hun
ouders kunnen blijven wonen
en waardoor er meer kleinere
en courante wooneenheden
gerealiseerd kunnen worden.
3 Verkeer Tijdens de discussiebijeenkomsten
zijn vele verkeersonveilige
situaties genoemd,
zowel binnen als buiten de
bebouwde kom van Sint
Agatha.
Een aantal oplossingen zijn of
worden reeds gerealiseerd:
- Vanaf Oefelt: de Liesmortel
en Van den Boschweg een
60km-zone.
- De Odiliadijk, Kuilen en
Hertraksestraat zijn nu nog
80km wegen. Nog dit jaar
volgen aanpassingen tot
60km-zones als dit door de
gemeenteraad is vastgesteld
- Op de Odiliadijk komt een
verkeersremmer bij het pannenkoekenhuis,
waar de
asfaltbestrating overgaat in
klinkerbestrating.
- De school doet mee met een
project in kader van het
programma Brabants
verkeersveiligheidslabel.
Gemeente, politie, 3VO
(Verenigde Verkeers
Veiligheids Organisatie),
bewoners, eventueel de
dorpsraad
Ontwerp in
uitvoering
Start 2de
helft 2005
Gerealiseerd
In voorbereiding
In voorbereiding
In uitvoering
44 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

4 Groenvoorzieningen
Hierbij gaat het om opvoeding
en afspraken om de
auto bij het brengen en
halen een stukje van school
vandaan te parkeren.
- Bij beschadiging van de
bermen kan men dit melden
bij de gemeente (beheer en
onderhoud). De gemeente
moet zorgen voor reparatie.
Verder dringen de aanwezigen
aan op bescherming
van (stukken van) de bermen
met grasstenen.
Door de jongeren wordt
aangegeven dat het fietspad
aan de Odiliadijk geen
verplicht fietspad is. Fietsers
maken vaak gebruik van de
rijbaan waar ook de auto’s
rijden. Dit geeft onveilige
situaties voor fietsers en automobilisten.
Jongeren geven
aan dat op een aantal achteraf
gelegen wegen de verlichting
niet voldoende is.
Verkeers(on)veiligheid hangt
sterk samen met het gedrag
van mensen. Het is een
bekend gegeven dat het
vooral de inwoners zelf zijn
die te hard rijden, omdat zij
de situatie ter plekke kennen.
De deelnemers pleiten voor
betere handhaving en vooral
voor meer sociale controle:
mensen moeten elkaar aanspreken
op hun rijgedrag.
Het onderhoud van de groenvoorzieningen
kan effectiever
ter hand genomen worden.
Tijdens de bewoneravonden
is geopperd dit in zelfwerkzaamheid
te laten geschieden.
Inwoners hebben
gezegd er voor te voelen het
onderhoud van het openbaar
groen zelf ter hand te willen
nemen. De gemeente biedt
openingen.
Gemeente, dorpsraad, lokale
initiatiefnemers
Huidig beleid
Overleg medio
2005
Oproep
dorpskrant
Start juni 2005
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 45

5 Meer inspraak en
betrokkenheid
6 Jongeren
Ontmoetingsplek
De deelnemers hebben
herhaaldelijk aangedrongen
op een vergroting van hun
invloed op het gemeentelijk
beleid. Het plan Kepser had
er mogelijkerwijs anders uitgezien
als bewoners hier van
meet af aan betrokken bij
waren. De communicatie met
de gemeente kan veel beter
verlopen. De gemeente heeft
zelf ook aangegeven dat
hierin fouten gemaakt zijn.
Het dorpsontwikkelingsplan
kan gezien worden als een
aanzet voor verbetering en in
de onderlinge communicatie.
In de visiegroep is benadrukt
dat een centrale ambtelijke
coördinatie voor de verdere
aanpak van het dorpsontwikkelingsplan
gewenst is. Deze
coördinator zou verantwoordelijk
moeten zijn voor de
communicatie tussen de
dorpsbewoners en gemeentelijke
diensten en zou voldoende
mandaat moeten
hebben binnen de gemeentelijke
organisatie.
De jongeren hebben aangegeven
behoefte te hebben
aan een goed geoutilleerde
ontmoetingsplek voorzien
van diverse sport- en spelattributen.
Bekeken moet
worden of er aansluiting
gezocht kan worden bij het
onderzoek naar een nieuwe
multifunctionele voorziening
of bij een eventuele herinrichting
van het schoolplein.
7 Overlast A73 De geluidsoverlast van de A73
voor een deel van het gebied
van Sint Agatha is door de
gemeente reeds op de
agenda gezet door de
gemeente en heeft aangedrongen
op het aanbrengen
van ZOAB. Rijkswaterstaat
heeft daarop gereageerd met
de mededeling dat op zijn
Gemeente, visiegroep, dorpsraad
Jongeren ’t Staagje, SSO,
gemeente en eventueel
partners onderzoek
multifunctionele
accommodatie
Gemeente, Rijkswaterstaat,
dorpsraad
Start per direct
Start medio 2005
Overleg medio
2005
Overleg 2007
46 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

8 Schapen op dijkvak
vroegst in het kader van
groot onderhoud over 5 jaar
iets gedaan kan worden aan
de A73.
Schapenkeutels en slecht
onderhoud van de dieren
leveren problemen op bij het
dijkvak. Aangedrongen wordt
betere wildroosters aan te
brengen tegen uitbraak.
9 Zwerfvuil Het zwerfvuil zorgt voor
grote ergernis bij omwonenden.
De gemeente heeft een
verbeterd handhavingsbeleid.
Eventuele schoonmaakacties
kunnen ook door bewoners
ter hand genomen worden
Gemeente, Rijkswaterstaat,
pachter dijkvak
Medio 2005
Gemeente, school, bewoners In uitvoering
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 47

7 Hoe nu verder?
Veel inwoners van Sint Agatha hebben bijgedragen aan de totstandkoming
van deze toekomstvisie. Ze hebben zich tijdens twee intensieve discussiebijeenkomsten
gebogen over het wel en wee van hun dorp. Ze hebben
suggesties aangedragen over wat er zou moeten gebeuren om ervoor te
zorgen dat Sint Agatha een aantrekkelijk dorp blijft om er te leven, voor jong
én oud. Ook de jongeren hebben zich niet onbetuigd gelaten, zij hebben in
een discussiebijeenkomst hun belangrijkste wensen voor de leefbaarheid Sint
Agatha naar voren gebracht. En dat de betrokkenheid van de dorpsgemeenschap
groot is, bleek ook uit het feit dat de schooljeugd sterke en
zwakke kanten van het dorp in beeld hebben gebracht.
Uit de beide bewonersavonden en de andere activiteiten is gebleken dat een
grote groep inwoners enthousiast is om zich in te zetten voor hun dorp. Het is
nu zaak ervoor te zorgen dat het enthousiasme behouden blijft.
Om dat te bereiken is het zaak dat de gemeente en aanbieders op het terrein
van wonen welzijn en zorg, zich zo spoedig mogelijk uitspreken over het
product en de voorgestelde acties. Immers, elke deelnemer is benieuwd wat er
nu gaat gebeuren.
Verder is het van belang om - nadat de gemeenteraad van Cuijk de dorpsraad,
de visiegroep en de dorpsbewoners zich hebben uitgesproken over de te
ondernemen acties - binnen de gemeente een ambtelijk coördinator aan te
wijzen die de uitvoering van de acties gaat coördineren. Deze coördinator zal
als verbindingsschakel kunnen functioneren tussen de gemeentelijke organisatie
en de dorpsgemeenschap. Van belang is dat deze coördinator zowel
binnen de gemeentelijke organisatie als bij de dorpsgemeenschap kan
rekenen op voldoende draagvlak en mandaat.
Maar de bal ligt niet alleen bij de gemeente en de aanbieders van wonen,
zorg en welzijn. Er zal moeten worden nagedacht over een organisatievorm,
waardoor inwoners van Sint Agatha betrokken blijven bij de uitvoering van de
acties uit dit dorpsontwikkelingsplan. Een mogelijkheid is om de visiegroep,
die aan de basis heeft gestaan van de contouren van het dorpsontwikkelingsplan
de komende periode actief te blijven betrekken bij actieplannen. Op
die manier kan de relatie tussen uitvoering en dorp(sbewoners) worden
behouden.
De visiegroep kan dan gedurende de uitvoering van het plan van aanpak
regelmatig bijeenkomen om de stand van zaken te bespreken. Op gezette
tijden moeten ook de inwoners van Sint Agatha worden geïnformeerd. De
dorpskrant blijkt hiervoor een uitstekend medium, maar ook bijeenkomsten
over het verdere plan van aanpak zullen noodzakelijk blijken om de dorpsgemeenschap
betrokken te houden.
Het PON stelt voor om, nadat de gemeenteraad en het college van B&W zich
hebben uitgesproken over deze rapportage en nadat duidelijk is geworden
hoe de uitvoering van de acties de komende tijd ter hand wordt genomen,
een informatiebijeenkomst te beleggen voor de Sint Agathase bevolking. Dan
kunnen de resultaten van de discussies over Sint Agatha in beeld worden
gepresenteerd en kan tevens worden toegelicht wat er verder gaat gebeuren.
48 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

Bovendien stellen we voor om de belangrijkste uitkomsten van de discussies
die ten grondslag lagen aan het rapport Sint Agatha in beeld en het standpunt
van de gemeenteraad en de aanbieders daarover, weer te geven in een
aantrekkelijk vormgegeven informatiebulletin (special), dat bedoeld is voor
alle inwoners van Sint Agatha. Op die manier wordt iedereen die dat wil op de
hoogte gebracht van de resultaten en over wat er verder mee gaat gebeuren.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 49

50 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

Bijlage 1: Tekst convenant voor het project
Dorpsontwikkelingsplan Sint Agatha
Inleiding
Bij de ontwikkeling van het dorpsontwikkelingsplan worden zoveel mogelijk
inwoners uitgenodigd om mee te denken en te praten over de huidige en
toekomstige leefbaarheid in Sint Agatha. Een dorpsontwikkelingsplan (dop)
kijkt zo’n tien jaar vooruit en geeft antwoord op de vraag hoe de inwoners
het leven in hun dorp beoordelen en vinden dat hun dorp zich zou moeten
ontwikkelen. Een dop doet tevens voorstellen voor acties die de leefbaarheid
van het dorp bevorderen.
Een dop richt zich op de leefbaarheid van het dorp. Algemeen wordt onderkend
dat leefbaarheid op het platteland bepaald wordt door de volgende
aspecten: sociaal klimaat, wonen, voorzieningen, verkeer en bereikbaarheid,
werken en de relatie tussen burger en overheid. Daarmee heeft een dop een
integraal karakter: het omvat zowel fysieke (ruimtelijke) als economische en
sociale aspecten.
Bij het analyseren van de leefbaarheid zijn niet alleen de objectieve, meetbare
gegevens van belang, maar ook de subjectieve kant, namelijk de beleving van
de leefbaarheid door de bewoners.
Inhoud afspraken
De volgende onderdelen zijn hierbij belangrijk:
1 Betrokken partijen
2 Structuur van werken
3 Stappen in het proces
4 Tijdsplanning
5 Rapportage
6 Invoeringsafspraken
1 Betrokken partijen:
a) De gemeente Cuijk
b) De dorpsraad Sint Agatha
c) De Stichting Samenlevings Opbouw Cuijk
d) Het PON Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-
Brabant (afspraken reeds vastgelegd op basis van offerte)
De gemeente ondersteunt het project:
a) Met beleidsmatige ondersteuning vanuit de dienst Welzijn, sector Maatschappelijke
Dienstverlening.
b) Door het beschikbaar stellen van faciliteiten in de vorm praktische ondersteuning,
zoals versturen brieven, vergaderfaciliteiten en kopieerwerk.
c) Met medewerking van verschillende gemeentelijke diensten voor het
verzamelen en beschikbaar stellen van kwantitatieve gegevens over Sint
Agatha.
d) Met PR, participeren in de redactie van een nieuwsbulletin (gericht op alle
inwoners in Sint Agatha).
e) Met financiën.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 51

De Stichting Samenlevings Opbouw Cuijk ondersteunt het project:
a) Met het beschikbaar stellen van agogische formatie voor de hulp bij de
organisatie van bewonersbijeenkomsten en jongerenpanels.
b) Met het participeren in de lokale projectgroep.
c) Met PR, participeren in de redactie van een nieuwsbulletin (gericht op alle
inwoners van Sint Agatha).
De dorpsraad ondersteunt het project:
a) Met het zich verbinden aan de aanpak van het dorpsontwikkelingsplan
voor Sint Agatha.
b) Met medewerking bij de organisatie van bewonersbijeenkomsten.
c) Met het participeren in de lokale projectgroep.
d) Met PR, participeren in de redactie van een nieuwsbulletin (gericht op alle
inwoners van Sint Agatha).
2 Structuur van werken:
Er wordt een projectgroep ingesteld die verantwoordelijk is voor de voortgang
van de aanpak van het dorpsontwikkelingsplan. De projectgroep neemt
de aansturing van het project voor haar rekening, bereidt de besluitvorming
voor en heeft de leiding over de dagelijkse gang van zaken. Zij ontvangt de
rapportages en beleidsaanbevelingen die aan de hand van kwantitatieve en
kwalitatieve gegevens.
Projectgroep:
De projectgroep bestaat uit afgevaardigden van partijen genoemd onder B, 1
a t/m d.
Deze zal staan onder voorzitterschap van Ton van der Zanden, beleidsmedewerker
Maatschappelijke zaken van de gemeente Cuijk.
De Projectgroep is:
- Eindverantwoordelijk voor het formeel starten van het project
Dorpsontwikkelingsplan, de voortgang en de afronding daarvan.
- Verantwoordelijk voor tussentijds bijsturen van het project.
- Aanspreekpunt voor een ieder die betrokken is bij het project.
- Verantwoordelijk voor de vaststelling van het eindrapport, dat op basis
van de rapportages van de werkgroepen zal worden opgesteld en de
vaststelling van de actiepunten.
- De projectgroep werkt binnen de op te stellen begroting.
- Tenslotte sluit de projectgroep formeel de nazorgfase af.
De projectgroep komt 4 à 5 maal bij elkaar en voorts als dit door de projectgroep
of een van de leden van de projectgroep noodzakelijk.
PR:
Zowel in algemene zin als per werkgroep wordt maximale PR gezocht. Het is
van belang om te laten zien aan de gemeenschap hoe men in Sint Agatha
bezig is om oplossingen te vinden voor hun vragen. Daarvoor zal contact
worden gezocht met de media. Speciaal aandacht ook voor de huis- aan huisbladen
en het informatieblad van de dorpsraad.
52 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

3 Stappen in het proces:
3.1 Samenstelling projectgroep (is geschied)
3.2 Opstelling van een convenant met detaillering van de gewenste
werkgroepen en onderwerpen
3.3 Informatie aan de bevolking en aan de leden van de deelnemende
organisaties
3.4 Ondertekening convenant
3.5 Startbijeenkomst
3.6 Verzamelen feitelijke gegevens door ambtelijke functionarissen,
leden dorpsraad, PON en SSO
3.7 Samenstelling rapport feitelijke informatie door PON
3.8 Organisatie eerste bewonersbijeenkomst met presentatie feitelijke
gegevens, en genereren subjectieve gegevens
3.9 Analyseren subjectieve gegevens en relateren aan feitelijke informatie
3.10 Organisatie tweede bewonersavond met presentatie analyse en
discussie over bevindingen eerste bewonersavond;
3.11 Rapportage voorzien van aanbevelingen en actieprogramma;
3.12 Presentatie en vaststelling rapportage door College B&W
3.13 Inhoudelijke behandeling rapportage in raadscommissie;
3.14 Nazorgfase. Alle losse eindjes die nog tevoorschijn komen moeten
worden opgeschreven en daarmee moet rapportage worden aangevuld.
Daarna moet worden beslist hoe de implementatie wordt
begeleid.
4 Tijdsplanning:
Het project kent een opstartfase in het najaar van 2004. De feitelijke
startbijeenkomst zal in januari plaatsvinden. Voor de zomervakantie in 2005 is
het rapport Dorpsontwikkelingsplan behandeld door de raad.
5 Rapportage:
In de rapportage moet minimaal een eindoordeel zichtbaar worden over de
gekozen thema’s. Hoe denken de inwoners zelf over de toekomst van Sint
Agatha en hoe is hun betrokkenheid daarbij. Om het effect van de rapportage
te vergroten is in- en externe communicatie erg belangrijk. Bij de uitvoering
zal daar van meet af aan aandacht voor moeten zijn. Er wordt gewerkt met
een nieuwsbulletin voor Sint Agatha. De deelnemers aan de projectgroep
vormen hiervoor de redactie.
6 Invoeringsafspraken:
De rapportage zal worden gebruikt bij het ontwikkelen van beleid op de
diverse deelterreinen door zowel de gemeente als de instellingen en kan
informatie opleveren voor het concreet verhelpen van knelpunten.
Knelpunten moeten zowel op de schaal van het dorp, de gemeente, als op
niveau van de instellingen worden aangepakt.
Daarbij gaat het om toekomstig beleid, zowel op korte als op lange termijn.
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 53

Convenant
De onderstaande organisaties verklaren door ondertekening van dit convenant
dat zij de doelstellingen hierin vermeld van harte onderschrijven en de
nodige inspanningen zullen leveren om het Dorpsontwikkelingsplan voor Sint
Agatha te laten slagen. Zij zullen zich inzetten om gedurende de looptijd van
het project, maar ook daarna bij de realisering hun inbreng te leveren.
Namens de organisaties:
Gemeente Cuijk Dorpsraad Sint Agatha Stichting Samenlevings Opbouw Cuijk
54 PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD

Bijlage 2: Schetsen gebied Odendaal ten noorden
van plan Kepser
De volgende schetsen zijn gemaakt in opdracht van de familie Odendaal. Het
gaat hier om varianten voor mogelijke bebouwing van hun privé-terrein. In
het gemeentelijk ontwerp voor het Kepserterrein is dit gebied buiten
beschouwing gelaten. Wel kan dit terrein aansluiten op de nieuwe weg van de
Liesmortel naar de Kloosterlaan.
Variant 1: Op privé-terrein Odendaal vijf percelen waarbij perceel 1 en 2 bedoeld zijn
voor de vrije sector en perceel 3, 4 en 5 bestemd zijn voor starterswoningen.
Variant 2: Op privé-terrein met drie kavels op terrein Odendaal
PON-rapportage: SINT AGATHA IN BEELD 55