Mathias Schaubroeck Masterthesis Promotor - Student Positive ...

Mathias Schaubroeck
Masterthesis
real refreshment
Promotor: Filip Verhofsté - Camflex NV
Mentor: Dirk Van Gogh
Artesis Hogeschool Antwerpen
Masteropleiding Productontwikkeling
Academiejaar 2011-2012

© Mathias Schaubroeck , 2011-2012
Voorwoord
Dit dossier handelt over de masterproef van
Schaubroeck Mathias, tweede master Integrale
Productontwikkeling aan de Artesis Hogeschool
te Antwerpen, tijdens academiejaar 2011-2012.
Opgedeeld in 2 grote hoofdstukken, wordt het
project volledig beschreven.
Het eerste hoofdstuk behandelt new products
planning en werd uitgevoerd gedurende het eerste
semester. Hierin wordt het tot stand komen
van het productidee, de analyse en de synthese
getoond.
Het tweede hoofdstuk behandelt integrated product
design en werd uitgewerkt tijdens het tweede
semester van het academiejaar. Hierin wordt het
finale product getoond, met al de technische,
menskundige en economische aspecten.
Veel dank gaat uit naar mijn mentor, Dirk Van
Gogh, die me wekelijks bijstond tijdens de consultmomenten.
Ook bedank ik Karine Van Doorsselaer,
Jan van Goey, Pieter Van de Velde (Bundl),
Hans Ooms (POLO Architechten) en Sam Geefs.
Mathias Schaubroeck
mathias.schaubroeck@gmail.com
+32 486 21 22 99

Ontwerptraject
Het traject dat binnen deze masterproef wordt afgelegd,
bestaat uit verschillende fasen. Om hierin
duidelijkheid te scheppen, wordt de inhoud van
elke fase kort toegelicht.
Het hoofdstuk new products planning, maakt het
mogelijk aan de hand van een grondige analyse
en de hierop volgende synthese, een productkandidaat
te genereren, die de vooropgestelde problematiek
van het productidee reduceert tot een
minimum.
Deze productkandidaat zal vervolgens tijdens
het onderdeel integrated product design volledig
worden uitgewerkt tot een volwaardig product.
Productidee: Reeds op het einde van de eerste
master werd onderzoek verricht naar hedendaagse
trends, problematieken of technologische opportuniteiten.
Dit alles met een gezonde reflectie
in verband met eigen interesses. Uit verschillende
mogelijke pistes, werd uiteindelijk 1 probleemstelling
gekozen. Op basis van deze onderbouwde
probleemstelling, werd een productidee gegenereerd.
Na een controle of dit idee nog niet bestond
en voldoende afbakening ervan, kon de analyse
starten.
Analyse: Een analyse had tot doel het vooropgestelde
productidee in zijn totaliteit te ontleden.
Er werd gezocht naar verwante producten
of interessante insteken die konden bijdragen tot
het verder ontwikkelen van het productidee tot
een specifieke productdefinitie. Eenmaal die productdefinitie
bepaald kon worden, werd er over-
gegaan tot de synthese.
Synthese: Binnen de synthese werd de productdefinitie
meer op punt gezet en gedefinieerd door
tal van specificaties. Aan de hand van deze specificaties
en te ontwikkelen onderdelen, kon de
definitieve productkandidaat worden beschreven.
Productontwerp: De productkandidaat werd
binnen het productontwerp op menskundig, technologisch
en economisch vlak volledig uitgewerkt.
Ook werd een verificatie uitgevoerd (Toegepast
Onderzoek 4 - T04), waarbij de werking van een
van de onderdelen werd getest om nadien verder
te kunnen optimaliseren. De kapstokken van
dit proces, waren de te ontwikkelen items uit de
synthese. Binnen de fase productontwerp, was
het van uiterst belang elke ontwerpbeslissing te
baseren op deze te ontwikkelen items. Op deze
manier kon een onderbouwd product worden gegenereerd.
Vermits binnen het productontwerp - tijdens het
zoeken naar passende productsystemen - enkele
pistes behandeld werden die niet werden toegepast
in het uiteindelijke product, zal dit proces in
deze masterproef echter kort worden toegelicht.
Uiteindelijk wordt het ontwikkelde product in dit
dossier gepresenteerd en op menskundig, technologisch
en economisch vlak volledig besproken.
Onderstaande afbeelding toont een grafische
weergave van het totale ontwerptraject.
Problematiek Productidee Analyse Synthese Productontwerp
New products planning
Integrated product
design

Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: New products planning
1. Inleiding p. 5
2. Productidee p. 6
2.1 Probleemstelling
2.2 Probleemdefinitie
2.3 Voorstel productidee
2.4 Afbakening
2.5 Beoogde meerwaarde
3. Analyse p. 10
3.1 Onderzoeksopzet
3.2 Snelwegparkings
3.3 Openbare sanitaire voorzieningen
3.4 Zelfreinigende sanitaire systemen
3.5 Bestaande douche-units
3.6 Trends
3.7 Conclusie
4. Synthese p. 27
4.1 Productdefinitie
4.2 Functies
4.3 Toepassingsgebied
4.4 Doelgroep
4.5 Stakeholders
4.6 Toegevoegde waarde
4.7 Specificaties
4.8 Te ontwikkelen Items
4.9 Design drivers
4.10 Productkandidaat
4.11 Productarchitectuur
4.12 Productidentiteit
4.13 Moodboard
Hoofdstuk 2: Integrated product design
5. Inleiding p. 39
6. Productpresentatie p. 40
7. Productvoorstelling p. 43
7.1 Dualiteit product
7.2 Gebruiksscenario
7.3 Indeling
7.4 Functies
7.5 Onderdelen
7.6 Werking
8. Menskundige aspecten p. 47
8.1 Gebruikservaring
8.2 Veiligheid
8.3 Ergonomie
9. Technische aspecten p. 63
9.1 Materialenlijst
9.2 Montage
9.3 Afmetingen
9.4 Transport
9.5 Onderhoud
9.6 Toegepast onderzoek 4: Systeemverificatie
10. Economische aspecten (Ondernemingsplan Ruspurus)
11. Product in omgeving p. 70
12. Conclusie p. 71
13. Bijlagen p. 85
14. Contacten en bronnen P. 85
1 2

3
Deel 1
New products planning
4

5
1. Inleiding
Snelwegparkings binnen Europa zijn meestal
onaangename locaties om een sanitaire stop te
houden. De parkings zonder eet- of tankvoorzieningen,
laten op dat vlak al helemaal te wensen
over. Ondanks een grote bezetting tijdens de
nacht doordat grotere snelwegparkings volzet
zijn, bestaat op dit soort onbemande parkings bijna
nooit de mogelijkheid tot douchen. Zo hebben
vrachtwagenchauffeurs en andere reizigers geen
mogelijkheid om zich op te frissen of te wassen.
Indien er dan toch voorzieningen zijn, laat de hygiëne
te wensen over en is de infrastructuur snel
beschadigd of verouderd.
Naast deze snelwegparkings, bestaan er nog
andere locaties die handig gebruik zouden kunnen
maken van degelijke douchefaciliteiten. Denk
maar aan industrieterreinen of havens.
Een nieuwe benadering binnen deze productwereld,
moet de huidige tekortkomingen opvullen
en verbeteren.
Ook de toiletvoorzieningen op bovengenoemde
locaties zijn vaak vuil, onverzorgd en onangenaam
om te gebruiken. Vermits hiervoor werkende alternatieven
bestaan, zoals zelfreinigende toiletten,
wordt dit onderdeel niet verder uitgewerkt binnen
deze masterproef.
2. Productidee
2.2 Probleemstelling
De problematiek rond sanitaire voorzieningen op
snelwegen dateert niet van vandaag. Deze voorzieningen
- al dan niet aanwezig - kampen nog
te vaak met een gebrek aan hygiëne, duurzaamheid,
ecologie en functionaliteit. Vooral parkings
met onbemande faciliteiten en zonder restaurant
en/of benzinepomp, behoren tot deze kritieke
groep. Vermits onderhoudspersoneel door besparingen
en veiligheidsoverweging niet continu
op deze onbewaakte parkings aanwezig kan zijn,
worden deze sanitaire voorzieningen te weinig
onderhouden om netheid te garanderen. Tevens
wordt een tekort aan toiletten en wasplaatsen
vastgesteld. Niet minder dan 80% van de truckers
op onze Belgische wegen meent dat er te
weinig sanitaire voorzieningen zijn. (Frank Moreels,
BTB, Zwartboek parkings, 25/10/2010)
Toch worden ze, ondanks de slechte omstandigheden,
dagelijks veelvoudig gebruikt door tal
van vrachtwagenchauffeurs die genoodzaakt zijn
hun toilet- en douchepauze langs de snelweg nemen.
Ook overnachten gebeurt in de vrachtwagen
terwijl deze geparkeerd staat op een snelwegparking.
Naast deze truckers worden ook
dagelijkse pendelaars en toeristen als gebruikersgroep
van deze snelwegparkings beschouwd.
Deze groep heeft weliswaar een lager aandeel
wat het douchegebruik betreft, vermits zij meestal
thuis of op locatie douchen.
De jaarlijkse vermeerdering van het aantal vrachtwagens
speelt een grote rol in bovengenoemde
problematiek van overbevolking. In België alleen
al groeide op 8 jaar tijd het aantal ingeschreven
vrachtwagens met 22% (figuur 02). Hierdoor zullen
onze snelwegparkings steeds minder stopplaatsen
kunnen bieden aan pauzerende vrachtwagenchauffeurs.
Uit een steekproef uitgevoerd in 2010, tussen
22u01 en 05u59 op 51 Belgische snelwegparkings,
blijkt dat de bezettingsgraad hiervan de
grens van 100% overschrijdt. Hoewel er 1.694
aanwezige parkeerplaatsen voorzien waren,
stonden er effectief 1.780 vrachtwagens geparkeerd,
wat overeen komt met een bezettingsgraad
van 105,08%.
Vandaag is deze overbezetting nog steeds aanwezig.
Vrachtwagens die tijdens de nacht op één
van deze snelwegparkings niet meer terecht kunnen,
zijn genoodzaakt zich in overtreding te parkeren
op de pechstrook langs een oprit of afrit van
een parking met restaurant en/of benzinepomp.
Hierdoor gebeuren vaak ongevallen, maar zo
kunnen de truckers toch gebruik maken van de
sanitaire voorzieningen die de bemande snelwegparking
te bieden heeft. Parkeren op een van
de onbemande parkings is geen optie, vermits
hier vaak geen mogelijkheid is tot het gebruik
van sanitaire voorzieningen in een nette
en veilige omgeving, zoals in het begin van dit
hoofdstuk wordt vermeld. (Frank Moreels, BTB, Zwartboek
parkings, 25/10/2010)
Het tekort aan parkeerplaatsen op snelwegparkings
met voldoende faciliteiten, dwingt vrachtwagenchauffeurs
die geen genoegen nemen met een
rustplaats op de op- of afrit van een snelwegparking
op zoek te gaan naar een eventuele plaats
op een verder gelegen parking. Hierdoor worden
rust- en rijtijden niet steeds correct nageleefd en
gaat men in overtreding met de wet.
Dit alles is ook de media niet ontgaan. Diverse
kranten en tijdschriften bekritiseren bovenstaande
problematiek en stellen zich vragen bij de actie die
hiertegen wordt ondernomen. Tevens beroepsplatformen,
zoals de Belgische Transportarbeidersbond,
laten van zich horen. Enkele citaten:
“Uit een onderzoek van de ANWB en zijn zusterorganisaties
in zestien Europese landen blijkt dat het
slecht is gesteld met de parkeerplaatsen langs de
Europese snelwegen. Het onderzoek richtte zich
op stopplaatsen zonder benzine-pomp of restaurant.
Vaak is er te weinig licht en ontbreekt het
aan sanitaire voorzieningen.” (Hans-Maarten Dagelet,
journalist, Nederland, 21/09/2009)
“De debatten rond de veiligheid en de algemene
kwaliteit van de snelwegparkings in België worden
al jaren gevoerd. Dat de standaard vandaag onvoldoende
hoog ligt kunnen we niet in twijfel trekken.
Het is een actueel probleem waarvoor zo snel
mogelijk concrete oplossingen gevonden moeten
worden.” (Jean‐Paul Van Avermaet, CEO Autogrill Benelux,
Kwaliteitsinjectie snelwegparkings, 2010)
6

7
“De vakbond wijst er op dat de sanitaire voorzieningen
op de parkings meer dan te wensen overlaten.
We schenken eveneens aandacht aan de
verhoging van het aantal parkeerplaatsen en de
uitbreiding van het sanitair met toiletten, urinoirs
en douches. Er moeten zeker gescheiden douches
voor mannen en vrouwen komen.” (Hilde Crevits,
Minister Mobiliteit en Openbare Werken, Vlaams Parlement,
07/10/2010)
“Op veel stopplaatsen is er geen douche. Meestal
zijn er één of uitzonderlijk twee. Vaak zijn die
douches betalend. Veel douches zijn slecht onderhouden.”
(Frank Moreels, BTB, Zwartboek parkings,
25/10/2010)
“Een veilige chauffeur is een chauffeur die in comfortabele
omstandigheden zijn dagelijkse rust kan
nemen, zich kan opfrissen en die een voedzame
maaltijd kan nuttigen tegen een betaalbare
prjjs.” (Frank Moreels, BTB, Zwartboek parkings,
25/10/2010)
“Parkings zonder shop of tankstation proberen
de chauffeurs te mijden. Vooral het ontbreken
van sanitaire voorzieningen op deze plaatsen zijn
een doorslaggevend argument.” (Frank Moreels, BTB,
Zwartboek parkings, 25/10/2010)
“80,94% van 400 in België bevraagde truckers is
ontevreden over het aantal sanitaire voorzieningen
op onze Belgische wegen. 79,21% vindt dat de
netheid ervan te wensen overlaat.” (Frank Moreels,
BTB, Zwartboek parkings, 25/10/2010)
“Het comfort is vrij behoorlijk op de parkings in
concessie, maar er is een vraag vanuit de hoek
van de werknemers om ook op onbewaakte parkings
in sanitair te voorzien. Als je daar een sanitair
blok neerploft, moet dat zeer sterk beveiligd zijn en
mag dat niet na een week al stuk zijn. Je moet er
iets heel duurzaams kunnen plaatsen.” (Hilde Crevits,
Minister Mobiliteit en Openbare Werken, Vlaams Parlement,
05/10/2011)
2.2. Probleemdefinitie
Door een jaarlijkse stijging van het aantal vrachtwagens
op onze wegen, kampen de snelwegparkings
(en dus ook hun sanitaire voorzieningen) die
voorzien zijn van een restaurant en/of benzinep-
omp met een bezetting van meer dan 105%. Hierdoor
zijn vrachtwagenchauffeurs genoodzaakt
zich elders te parkeren. Soms zoekt men, hoewel
dit bij wet verboden is, plaats op een op- of afrit
van een parking. Een andere mogelijkheid is de
nacht door te brengen op een kleinere parking
die buiten een toiletvoorziening geen andere faciliteiten
aanbiedt. Toch is het voor de vrachtwagenchauffeur
van uiterst belang zich dagelijks te
kunnen opfrissen.
Niet alleen in België, maar ook in de rest van
Europa, duikt de aangehaalde problematiek
op. Vooral op snelwegparkings en stopplaatsen
zonder restaurant of benzinepomp ondervindt
men een tekort aan sanitaire voorzieningen en is
de hygiëne ondermaats. Zowel het aantal toiletten
als het aantal douches moet worden opgedreven
en netheid moet worden nagestreefd. Ook de
duurzaamheid van de bestaande voorzieningen is
nog te laag, waardoor de kwaliteit snel achteruit
gaat.
Er is dus duidelijk vraag naar betere sanitaire facilitieten.
Hoewel niet enkel de douchefaciliteiten,
maar ook de toiletvoorzieningen als een hekelpunt
worden ervaren, zal zoals reeds vermeld deze
masterproef enkel het douchegebeuren behandelen.
Als conclusie kan er gesteld worden dat er
duidelijk nood is aan propere, aangename en
duurzame douchevoorzieningen op de snelwegparkings.
Niet enkel onbemande parkings,
maar ook diegene die reeds voorzien zijn
van douchefaciliteiten zouden een ‘doucheunit’
goed kunnen gebruiken, zodat ze kunnen
beantwoorden aan de noden van het grote
aantal parkingbezoekers.
2.3. Voorstel productidee
Vermits het voor de overheid onhaalbaar is op
kor-te termijn tegemoet te komen aan de doucheproblematiek,
moet naar een kleinschaligere
oplossing gezocht worden. Wat al deels zou bijdragen
tot een verbetering, is het meer leefbaar
maken van de kleinere onbemande parkings,
zodat ook hier vrachtwagens hun (nacht)pauze
kunnen nemen. Wanneer deze kleinere parkings
degelijke douchefaciliteiten aanbieden, kan een
deel van de truckers die geen plaats vinden op de
overvolle grotere parkings, hier terecht.
Het productidee dat uit deze vaststellingen voortkomt,
betreft een duurzame zelfreinigende
douche-unit, die hoofdzakelijk geplaatst wordt
op de kleinere snelwegparkings. De unit zal dus
moeten funcitioneren op een openbare plaats.
Hierdoor worden andere toepassingsgebieden
voor het product niet uitgesloten.
Netheid, functionaliteit, gebruikservaring, duurzaamheid
en ecologie behoren tot de fundamenten
van dit ontwerp. Een hierbij aansluitende
dienst zal bijdragen tot een goede coördinatie van
de gebruikersflow.
2.4. Afbakening
Daar de aangekaarte problematiek zich vooral
situeert in de wereld van vrachtwagenchauffeurs
(en niet zozeer in die van pendelaars of toeristen),
zal mijn focus tijdens de uitwerking van dit productidee
vooral gaan naar eerstgenoemde gebruikersgroep.
Uiteraard behoren andere tekortkomingen
op snelwegen, zoals gezonde voeding
en ontspanningsruimtes ook tot een van de prioriteiten
tijdens het leven op een snelweg, maar dit
onderwerp mee betrekken in deze masterthesis
zou afbreuk doen aan de kwaliteit van uitwerking
van het voorgestelde productidee.
Toch is het van uiterst belang tijdens het ontwerptraject
een zo breed mogelijke kijk te houden op
die ‘douche-unit’, vermits er ruimte moet zijn voor
gebruik binnen andere toepassingsgebieden.
8

9
2.5. Beoogde meerwaarde
Niet alleen omdat het gebrek aan goede openbare
sanitaire voorzieningen ingaat tegen de uitvoering
van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning
(MWO), maar ook omdat sanitaire voorzieningen
een basisbehoefte van de mens vormen, is het
van belang dat de problematiek op de snelwegparkings
wordt aangepakt. Elke be-roepschauffeur
heeft het recht dagelijks van een aangename
rustpauze te nuttigen, waarbij hij de kans
krijgt in goede omstandigheden gebruik te maken
van een toilet- en douchevoorziening. Bijgevolg
zal dit bijdragen tot een positiever werkgedrag.
Door het jaarlijks stijgende aantal vrachtwagens
op de baan, komt er stilaan een tekort aan voldoende
sanitaire voorzieningen op de snelwegen.
Op 8 jaar tijd steeg alleen al in België het aantal
ingeschreven vrachtwagens met meer dan 22%.
Meer dan 80% van de vrachtwagenchauffeurs op
de Belgische wegen vindt dat er op onze snelwegen
te weinig sanitaire voorzieningen zijn en 79%
vindt dat de netheid van deze voorzieningen te
wensen overlaat.
Door een zelfreinigende sanitaire voorziening, zal
de gebruiker steeds gebruik kunnen maken van
een proper product.
Het nastreven van een gezond en groen milieu zal
in de toekomst alleen maar belangrijker worden.
Daarom is het ontwerpen van een ecologisch en
duurzaam product een meerwaarde binnen de totale
productketen.
Vermits vrachtwagenchauffeurs niet enkel in de
omgeving van snelwegen, maar ook op andere
locaties (zoals eindplaatsen) vertoeven, kan de
markt voor dit product worden uitgebreid naar
meerdere toepassingsgebieden.
Ook binnen andere toepassingsgebieden kan de
relevantie van de douche-unit worden gewaarborgd.
Industrieterreinen en havengebieden hebben
een groot aantal werknemers en arbeiders
die na of voor het werk handig gebruik kunnen
maken van een douche. Hierdoor wordt de ervaring
rond ‘naar het werk gaan’ naar een ander
niveau gehaald.
Mensen die met de fiets gaan werken hebben op
het werk niet steeds de mogelijkheid zich op te
frissen na een lange en warme fietstocht. Vermits
sommige werklocaties vaak te kampen hebben
met plaatsgebrek voor extra faciliteiten, zou ook
hier de douche-unit van pas kunnen komen.
Het snel ter beschikking kunnen stellen van een
werkende douche-unit zonder al te veel opbouwerk
ter plaatse.
Een aangename en frisse gebruiksbelevenis voor
elke gebruiker.
3. Analyse
3.1 Onderzoeksopzet
Binnen de analysefase zullen vooral de huidige
sanitaire omstandigheden op snelwegparkings
worden onderzocht en ontleed. Ook (openbare)
sanitaire voorzieningen op andere locaties worden
van naderbij bestudeerd. Hierin wordt een onderscheid
gemaakt tussen vast ingebouwde faciliteiten
en mobiele units. Binnen de bestaande
sanitaire voorzieningen wordt gekeken naar de
aanwezige faciliteiten en het gebruik ervan. Ook
zelfreinigende systemen worden geanalyseerd.
De huidige gebruikersgroep, de bestaande markt
en de reeds toegepaste technologie met betrekking
tot (openbare) sanitaire voorzieningen, zullen
binnen deze analyse aan bod komen. Ook nieuwe
technologieën die toepasbaar zijn binnen het productidee,
zullen onder de loep worden genomen.
Het is de bedoeling op deze manier inzicht te verwerven
over het onderwerp van deze thesis, zodat
ik bijgevolg een product kan ontwerpen dat
voldoende innovatief en wetenschappelijk onderbouwd
is. Vervolgens wordt er dieper ingegaan
op bestaande douche-units. Ook interessante
technologieën in verband met waterverbruik en
reini-gingsmethodes worden in kaart gebracht.
Afsluiten gebeurt aan de hand van een trendanalyse
die de huidige noden en verwachtingen van
douche-gebruikers in kaart brengt.
De gebruikte cijfers zijn meestal gebaseerd op
onderzoek dat binnen België of Nederland gebeurd
is, vermits deze het meest toegankelijk
waren.
3.2 Snelwegparkings
3.2.1 Soorten
Zowel in België als in andere landen binnen Europa
valt er een onderscheid te maken tussen
twee soorten snelwegparkings: parkings met
restaurant en benzinepomp en parkings zonder
deze faciliteiten. De bezetting van beide soorten
is het grootst tussen 00u00 en 06u00, vermits
het vrachtvervoer tussen die uren verplicht moet
stilstaan (met uitzondering van koelwagens). Volgende
analyse betreft voorzieningen binnen België,
maar is toepasbaar in heel Europa.
Parking met restaurant en benzinepomp
Weggebruikers hebben hier de mogelijkheid iets
te eten in het restaurant, gebruik te maken van de
benzinepomp of wat inkopen te doen in de winkel.
Ook de bezoekers kunnen hier steeds gebruik
maken van sanitaire voorzieningen. Toiletten, gescheiden
voor heren en dames, zijn steeds aanwezig.
De grotere complexen bieden ook douches
aan, zij het dan geen gescheiden douches voor
mannen en vrouwen. Doordat er slechts een beperkt
aantal douches aanwezig zijn (gemiddeld 2
per parking), lopen de wachttijden hoog op, wat
voor de vrachtwagenchauffeurs verloren tijd is. Al
deze sanitaire voorzieningen zijn gegroepeerd en
de ingang ervan bevindt zich in de meeste situaties
annex het restaurant of aan de buitenzijde
van het parkingcomplex. Hoewel de toiletten en
douches dagelijks worden onderhouden door
personeel, wordt er door de gebruikers nog vaak
geklaagd over een tekort aan netheid en hygiëne.
Nochtans moet de gebruiker meestal betalen om
van deze diensten gebruik te mogen maken.
10

11
Parking zonder restaurant en benzinepomp
Naast een sanitair gebouw - vast ingeplant - met
enkele onbemande toiletten en een picknickvoorziening,
zijn er op dit soort stopplaatsen geen
douche- of andere faciliteiten terug te vinden.
Doordat ze minder frequent onderhouden worden
dan de grotere snelwegparkings, hebben deze
locaties snel te kampen met onreine toiletten en
overvolle vuilnisbakken. Hierdoor gaat de levensduur
van deze producten snel achteruit en is de
gebruikservaring ervan alles behalve aangenaam.
Nochtans leerde de probleemstelling van deze
masterthesis ons dat deze kleinere snelwegparkings
veelvuldig gebruikt moeten worden en dus
meer dan nodig zijn. Door het alom stijgende
aantal vrachtwagenchauffeurs op onze wegen,
zijn voldoende parkeerplaatsen om ‘s nachts stil
te staan een noodzaak. Ook de veiligheid van de
truckers staat hier nog niet op punt. Er gebeuren
immers meer criminele feiten op dit soort parkings
dan in de drukkere, grotere en dus meer
beveiligde complexen. Slechts enkele parkings
in België zijn reeds voorzien van camerabewaking.
De aanwezige sanitaire voorzieningen zijn op
deze locaties meestal zeer slecht verlicht, wat de
gebruikservaring en het veiligheidsgevoel van de
parkingbezoekers niet ten goede komt.
Samengevat
Algemeen kan worden gesteld dat snelwegparkings
zonder benzinepomp en restaurant meer
(tevreden) gebruikers zouden hebben indien ook
hier douches worden geplaatst. Daarbij komt dat
deze voorzieningen net, hygiënisch en aangenaam
moeten zijn.
Vermits het op deze parkings onmogelijk is permanent
onderhoudspersoneel aan te stellen,
zouden zelfreinigende units een oplossing bieden
voor een deel van de huidige problematiek rond
slechte hygiëne in deze voorzieningen. In sommige
steden worden reeds zulke openbare en
zelfreinigende toiletten tegen betaling ter beschikking
gesteld.
Zelfreinigende douchevoorzieningen bestaan in
openbare omgevingen nog niet. In bepaalde hotels
wordt dit tot op een bepaald reinigingsniveau
echter wel al toegpast. Hierover meer in hoofdstuk
3.4.
De tabel op de volgende pagina toont een overzicht
van de al dan niet aanwezige sanitaire faciliteiten
op de verschillende soorten snelwegparkings.
3.2.2 Gebruikers
De gebruikersgroep van sanitaire voorzieningen
langs de snelweg kan worden opgesplitst in drie
subgroepen. De grootste subgroep is die van de
vrachtwagenchauffeurs, die bijna dagelijks gebruik
maken van alle voorziene faciliteiten op de
parkings. De andere gebruikers, weliswaar minder
frequente gebruikers van de douchevoorzieningen,
is de groep van dagelijkse pendelaars.
Tot slot behoren ook toeristen tot een gebruikersgroep.
Vrachtwagenchauffeurs
Aangezien de focus van deze masterthesis ligt
op de sanitaire voorzieningen van snelwegparkings,
vormt deze gebruikersgroep de belangrijkste
doelgroep voor de toekomstige productkandidaat.
Truckers komen namelijk wekelijks in
contact met de douches op snelwegen. Deze faciliteiten
vervangen als het ware de voorzieningen
die men thuis zou gebruiken. Naast een sanitaire
stop, pauzeert men ook om de benen te strekken,
eten en drinken aan te kopen, te tanken, een
chauffeurswissel door te voeren of iets aan te kopen
in de winkel van het parkingcomplex.
De minimum te nemen pauzetijd is bij wet bepaald.
Zo moet elke vrachtwagen per 4,5 uur
rijden verplicht 45 minuten stilstaan. Ook tussen
00u00 en 06u00 mag het voertuig de baan niet
op (met uitzondering van koelwagens). Deze rij-
en pauzetijd wordt per vrachtwagen geregistreerd
door een tachograaf. Zo mag er bijvoorbeeld niet
meer dan 9 uur per dag worden gereden door één
chauffeur.
De gemiddelde leeftijd van Belgische vracht-
Met restaurant/benzinepomp Zonder restaurant/benzinepomp
Aanwezigheid toiletten Ja Meestal
Betalend Meestal wel (gemiddeld € 0,50) Neen
M/V gescheiden Ja Soms
Zeflreinigend Soms Neen
Aanwezigheid Douches Soms Neen
Betalend Ja (gemiddeld €2,50) /
M/V gescheiden Meestal /
Zeflreinigend / /
wagenchauffeurs ligt tussen 38 en 54 jaar. Het
aandeel mannelijke vrachtwagenchauffeurs is beduidend
groter dan het vrouwelijke aandeel. Immers
stijgt het aantal vrouwen in deze branche.
Daarom is het belangrijk tijdens het uitwerken
van de definitieve productkandidaat rekening te
houden met de verschillen in gebruik tussen mannen
en vrouwen. Zo besteedt een vrouw gemiddeld
meer tijd aan een sanitaire pauze dan een
man, wat maakt dat de gebruikersflow van de
sanitaire voorzieningen voor heren hoger zal liggen
dan die voor dames.
Op de Belgische snelwegen zijn er binnen deze
gebruikersgroep ook meerdere nationaliteiten terug
te vinden. 12,34% is Belgisch en de overige
87,66% draagt een andere nationaliteit. In onderstaande
grafiek wordt deze verhouding weergegeven.
BelgIë
Polen
Duitsland
Nederland
Litouwen
Tsjechië
Luxemburg
Frankrijk
0 3,25 6,50 9,75 13,00
Nationaliteiten chauffeurs, Zwartboek parkings 2010, BTB,
25 oktober 2010
Deze mix van nationaliteiten vraagt een universele
aanpak in verband met informatie en berichtgeving
in snelwegcomplexen. Zowel een Belg als
een Pool moet bijvoorbeeld het onderscheid kun-
12

13
nen maken tussen de voorzieningen voor heren en
die voor dames. Hiervoor worden er vaak iconen
gebruikt.
Na een gesprek met de heer Tom Peeters van
het BTB-ABVV en enkele (internationale) vrachtwagenchauffeurs
van Bellekens Transport NV,
kreeg ik meer duidelijkheid over de opvulling van
de pauze van vrachtwagenchauffeurs. De meeste
tijd van deze pauze gaat uit naar eten, het zich
wassen en slapen. De meeste truckers trekken
ongeveer 20 minuten uit om een douche te nemen,
zich te scheren, enzovoort. Meestal gebeurt
dit ‘s avonds bij aankomst op een snelwegparking.
Indien de wachttijden niet te hoog zijn, neemt
men nog voor het avondmaal een douche. Anders
gebeurt dit hierna of eventueel de volgende
ochtend. Voor een douche betaalt men mees-tal
€ 2,50, terwijl deze niet altijd proper is. Lang niet
alle sanitaire voorzieningen zijn de volledige nacht
geopend vermits ze afhangen van een bij-horend
restaurant of bijhorende winkel. Deze sluiten
meestal rond 23u00. Gemiddeld 5 keer per
dag houdt een trucker een toiletpauze.
Hieruit kan geconcludeerd worden dat binnen
de sanitaire voorzieningen - en dan vooral in de
doucheomgeving - ‘s avonds de grootste flow
plaatsvindt. Zoals reeds eerder vermeld in deze
masterproef, bieden de meeste snelwegcomplexen
gemiddeld maar 2 douches aan, wat resulteert
in lange wachttijden. Tijdens deze piekmomenten
kunnen de douchecabines niet worden
schoongemaakt, waardoor de netheid en hygiëne
na enkele gebruikers sterk verminderd is.
Sommige vrachtwagens worden bestuurd door
een duo truckers, dat elkaar afwisselt. In de verdere
ontwikkeling van mijn product moet dit aspect
zeker mee in rekening worden gebracht.
Dit zal bijvoorbeeld invloed hebben op een eventueel
product gerelateerde dienst die zal worden
aangeboden.
Toeristen en pendelaars
Deze overige twee groepen maken van dezelfde
parkingfaciliteiten gebruik als vrachtwagenchauffeurs,
maar op minder frequente basis. Zo zal een
toerist of pendelaar hier zelden een douche nemen.
In tegenstelling tot vrachtwagenchauffeurs, bevinden
zich in deze groep ook rolstoelgebruikers.
Niet alle snelwegtoiletten bieden hiervoor voldoende
accessibiliteit, waardoor mindervaliden
bijgevolg niet steeds gebruik kunnen maken van
de toiletten en al helemaal niet van de douches.
Binnen deze masterproef zal tijdens de ontwikkeling
van de douche-unit geen rekening worden
gehouden met het mindervalide rolsoelgebruikers,
vermits zich binnen deze groep een te laag percentiel
vrachtwagenchauffeurs bevindt.
3.2.3 Stakeholders
Onder de stakeholders zijn alle belanghebbenden
van snelwegparkings terug te vinden. Binnen dit
hoofdstuk wordt elke stakeholder besproken.
Overheid
In België is de overheid eigenaar van zo goed als
alle snelwegparkings. De snelwegparkings die
uitegerust zijn met een benzinepomp en/of restaurant
worden in concessie gegeven aan bedrij-ven
die er commerciële activiteiten uitoefenen. Vlaanderen
telt 37 parkings die beheerd worden door
de Vlaamse Overheid voor Mobiliteit en Openbare
Werken. De opbrengsten van het parkingcomplex
gaan vooral naar de consessiehouders zelf.
Ook de selwegparkings zonder restaurant en/of
benzinepomp vallen onder de bevoegdheid van
de overheid. Het onderhoud ervan wordt door de
overheid uitbesteed aan afvalverwerkingsbedrijven
en schoonmaakdiensten.
Vermits de overheid als eigenaar van de parkings
de kwaliteit van de dienstverlening wil controleren,
werd er in 2005 een kwaliteitssysteem opgesteld
(dat enkel betrekking heeft op wegparkings met
restaurant en benzinepomp).
Zo wordt jaarlijks, aan de hand van criteria, aan
verschillende snelwegparkings een aantal sterren
toegekend. Dit aantal stemt overeen met de
kwaliteit van de parking. Tot nu toe zijn 3 sterren
de hoogst behaalde score. Dit zijn de criteria:
Rusten, sanitair, tanken, shop, eten en drinken,
motel, kiosk. Volgende onderdelen behoren tot de
checklist binnen het criterium ‘sanitair’:
A. Schoonmaakproducten staan buiten bereik.
B. Vuilbakken zijn niet meer dan 75% gevuld.
C. Plafond, deuren, muren en vloeren zijn schoon.
D. Antislipvloerbedekking is aanwezig.
E. Er zijn geen krassen en graffiti aanwezig.
F. Toiletten, urinoirs en doucheruimtes zijn schoon.
Consessiehouders
Uitbaters van benzinepompen en de hierbij
horende winkels op snelwegparkings: Total, Esso,
Texaco en Q8.
Uitbaters van restaurants en hotels op selwegparkings:
Autogrill, Carestel Restaurants, Van der
Valk hotels en restaurants en AC Restaurants.
Vermits er niet zo veel snelwegparkings op onze
wegen zijn en de meesten een 20-tal kilometer
van elkaar verwijderd liggen, is de onderlinge concurrentie
niet zo groot. Vrachtwagenchauffeurs
zijn al tevreden wanneer ze een veilige en van
faciliteiten voorziene staanplaats hebben kunnen
bemachtigen.
De concessiehouders verkopen hun diensten en
kunnen zo opbrengsten generen. Soms wordt
gewerkt met freelance onderhoudspersoneel. De
concessiehouders stellen sanitaire voorzieningen
ter beschikking en de opbrengst ervan gaat deels
naar diegenen die het onderhoud ervan verzorgen.
Sommige consessiehouders werken met het
ristorno-systeem, waarbij een consumptie in het
14

15
restaurant of de winkel gratis toegang verleent tot
de toiletten.
Bovenstaande bedrijven hebben vandaag de dag
niets te maken met de snelwegparkings zonder
restaurant en/of benzinepomp. Deze worden louter
onderhouden en uitgebaat door de overheid.
Producenten en leveranciers
Ook producenten en leveranciers van sanitaire
infrastructuur spelen hun rol in het totale verhaal
rond snelwegparkings. Zo zoekt de overheid
door middel van een aanbesteding een interessante
producent en leverancier voor een te realiseren
opdracht. Meerdere bedrijven nemen deel
aan dergelijke aanbesteding door ieder hun eigen
product voor te leggen. Uiteindelijk is het de overheid
die de keuze maakt uit de verschillende productvoorstellen.
In België is Verhofsté NV momenteel de marktleider
in het leveren en ontwikkelen van openbare
producten, zoals straatmeubilair, overkappingen,
maatconstructies of openbare (zelfreinigende) toiletten.
Internationaal zijn onder andere volgende
bedrijven actief in het ontwerpen en plaatsen van
sanitaire voorzieningen: Urilift (NED), Public Use
(NED), Saniwall (NED), Sanitronics (NED), Linea
Citta (ITA), Euromodul (SRB).
Het is interessant om als bedrijf een zo totaal mogelijk
aanbod te kunnen doen tijdens zo’n aanbesteding.
Zo is het voor de overheid interessanter
toiletten en douches aan te kopen bij een
onderneming die beide producten kan leveren.
Uiteraard speelt het financiële plaatje ook een
grote rol en kan dit soms doorslaggevend zijn bij
aanbestedingen.
Onderhoud
Wanneer een onderdeel van een toilet of douche
stuk is, zal iemand dit komen repareren. Ook
deze mensen behoren tot de groep van de stakeholders.
Daarom is het belangrijk het uiteindelijke
product zo te ontwerpen dat eventuele herstellingen
gemakkelijk kunnen plaatsvinden. Ook voor
diegenen die de sainitaire voorzieningen moeten
kuisen, is het belangrijk dat het product zo is
opgebouwd dat reinigen vlot kan verlopen (weinig
hoekjes en kantjes, naadloze wanden, gladde oppervlakken...).
Herstellingen gebeuren meestal door de leverancier
van de sanitaire voorzieningen. Het schoonmaken
gebeurt meestal door private firma’s,
hoewel sommige leveranciers dit tegen een vergoeding
ook aanbieden.
Architecten
Bij de aanleg van nieuwe parkings worden vaak
(landschaps)architecten betrokken. Daarom is het
belangrijk dat de toilet- en douchevoorzieningen
makkelijk zijn in te bouwen.
Publiciteit
Door reclame te voorzien op sanitaire locaties,
kan men hieruit extra financiering ontvangen. Vaak
worden reclameboodschappen opgehangen
boven urinoirs of op andere goed zichtbare
plaatsen op ooghoogte. Hierdoor genereren de
consessiehouders extra inkomsten.
3.3 Openbare sanitaire voorzieningen
In dit hoofdstuk worden de verschillende soorten
openbare sanitaire voorzieningen overlopen, met
nadruk op de douches. Sommige openbare toiletten
worden ook van naderbij bekeken, omdat
hier overeenkomstige elementen in terug te vinden
zijn, zoals een gootsteen, een spiegel of de
toegang tot een stopcontact. Het doel van dit deel
van de analyse is om inzicht te krijgen in de huidige
faciliteiten van openbare voorzieningen en de
voor- en nadelen ervan op verschillende vlakken.
3.3.1 Soorten
Er bestaan reeds verschillende soorten openbare
sanitaire voorzieningen, maar slechts weinig hiervan
bieden een douche aan. Doen ze dit toch,
hebben ze een van de volgende opstellingen:
Toilet
Urinoir
Zitbank
Gootsteen/douche
Bovenstaande plattegronden tonen twee soorten
indelingen van openbare doucheruimtes, zoals op
snelwegen. Bij de doucheruimte an sich wordt het
‘droge’ deel met de zitbank door een enkele wand
afgecheiden van het ‘natte’ gedeelte (de douche).
De praktijk leert ons dat er steeds spatwater het
‘droge’ deel kan bereiken doordat de wand niet
tot op de grond loopt. Dergerlijke cabines zijn
dus nooit volledig droog, laat staan gereinigd. De
gootsteen bevindt zich meestal ‘buiten’ de douchecabine,
zoals op de onderste plattegrond te
zien is. Dit doet afbreuk aan de privacy en dus ook
aan de gebruikservaring.
Soms worden douches in dezelfde ruimte geplaatst
als toiletten, waardoor een hinderlijke geur
te bemerken is tijdens het douchen. Ook qua hygiëne
wordt de doucheruimte ‘aangetast’ door de
bacteriën die de toiletten met zich meebrengen.
Het aanraken van dezelfde deurklink om de ruimte
te verlaten, is hier een voorbeeld van.
Wanneer online zoekwerk wordt verricht naar
bestaande openbare douches, zijn bijna geen
voorbeelden te vinden. Volgende zoekterm werd
gebruikt voor onderstaande afbeelding: public
shower.
Wanneer dit ook gedaan wordt voor openbare toiletten,
wordt echter veel meer gevonden. Onder
de zoekterm ‘public toilet’ toont het grootste
aantal foto’s een afbeelding van een vrijstaande
toiletunit. Sommigen hiervan zijn zelfreinigend.
De werking van deze sytemen wordt verder in dit
hoofdstuk behandeld.
In bijlage 1 achteraan deze masterproef worden
meerdere afbeeldingen getoond.
Opvallend is dat geen van deze ruimtes rechtstreeks
in contact staat met buitenlicht, maar dat
de volledige verlichting van een douche- of toiletruimte
met kunstlicht tot stand wordt gebracht.
16

17
3.3.2 Faciliteiten
De verschillende faciliteiten en functies die terug
te vinden zijn in hedendaagse openbare
doucheruimtes worden in dit hoofdstuk besproken.
Ook zal aandacht worden besteed aan de
faciliteiten in toiletruimtes, vermits sommige aspecten
oveernstemmend zijn met die van de
doucheruimtes.
Dit deel van de analyse gebeurt aan de hand van
het gebruiksscenario tijdens een douchebezoek:
1. Betalen aan persoon/automaat (gem. € 2)
2. Deur doucheruimte manueel openen
Betreden doucheruimte
3. Deur manueel sluiten
4. Deur afsluiten met draai- of schuifslot
5. (Zeep nemen (manueel/sensorisch))
6. (Kraan openen (manueel/sensorisch)
Handen wassen
Uitkleden
7. Kleding wegleggen/ophangen
8. Douche activeren (manueel/sensorisch)
Douchen
9. Douche afsluiten (manueel/automatisch)
Afdrogen
Aankleden
10. (Vuilnisbakje gebruiken)
11. Deurslot manueel openen
12. Deur manueel openen
13. Noodknop (manueel in te drukken)
Handelingen 5, 6 en 10 zijn niet van toepas-
sing in doucheruimtes zoals op de onderstaande
afbeelding van de reeds getoonde plattegronden
op de vorige afbeelding. Hier zal deze handeling
voor of na het betreden van de doucheruimte en
het douchen zelf gebeuren.
Handeling 1 vraagt steeds een transactie van
cash geld. Het zou een voordeel en handiger zijn
zou dit via een code of ‘tag’ kunnen gebeuren.
Handeling 2 kan geautomatiseerd worden door
ze aan bovenstaande handeling te koppelen. Bijvoorbeelde
de deur openen na het ingeven van
de code of het ‘taggen’.
Handelingen 3, 4, 5, 6, 8 en 11 kunnen allen
sensorisch en automatisch, zodat zo weinig mogelijk
moet worden aangeraakt.
Bijlage 2 toont meer info over de toegangsdisplay.
Volgende afbeeldingen tonen faciliteiten die enkel
in een toiletunit zijn terug te vinden. Hierbij
is er meer automatisering dan vandaag bij de
doucheruimtes is terug te vinden.
Om de deur te openen volstaat een druk op een
knop. Nog niet volledig zonder kans op een bacteriële
overdracht, maar dit is een meer hygiënische
handeling dan het vastnemen van een deurklink.
Onderstaande afbeelding toont een gootsteen
waarbij het nemen van zeep, het activeren van de
waterkraan en het drogen van de handen in 1 unit
zijn ondergebracht. Hierbij moet dus niets worden
aangeraakt.
Ook een spiegel staat ter beschikking van de gebruiker.
3.3.3 Problemen
Deze besproken faciliteiten hebben tijdens het
gebruik ervan enkele nadelen. Onderstaande opsomming
toont de kritieke punten van openbare
doucheruimtes en toiletunits.
• Grondschimmels
• Slechte ventilatie (veroorzaakt schimmels)
• Vuil in de hoeken van de ruimte
• Niet-duurzame ruimtes verouderen snel
• Onaangename gebruikservaring
• Bij avond onveilige gebruikservaring
Uit het Zwartboek 2010 blijkt dat vrachtwagenchauffeurs
het zwaarst tillen aan volgende tekortkomingen
in douchevoorzieningen:
• Tekort aan douches (meestal maar 1 of 2)
• Onvoldoende gereinigd
• Vloer te weinig ontsmet = voetschimmels
• Zelden warm water
• Gebrekkige verluchting
3.3.4 Energievoorziening
Bij de meeste openbaare sanitaire voorzieningen
wordt de benodigde elektriciteit uit het algemene
net gehaald. Zo haalt het ZESS-toilet (ontwikkeld
door ontwerpbureau Bundl en Verhofsté NV, 2011)
een deel van de energie uit een zonnepaneel dat
op het dak werd geplaatst. Wanneer er een gebrek
is aan zon, zal het systeem overschakelen
op netstroom.
Zonnepanelen met een oppervlakte van 1 vierkante
meter, kunnen tijdens een doorsnee Belgische
dag 60 tot 70 kilowatt opwekken. Kwalitatieve
zonnepanelen gaan ongeveer 40 jaar mee.
Na 10 jaar is de investeringskost teruggewonnen.
3.3.5 Alternatieve watervoorziening
Door regenwater op te vangen en op te slaan,
kan een voorraad water worden aangelegd die
kan fungeren voor sanitair gebruik. Per jaar valt
er in België gemiddeld per vierkante meter 2,13
liter water per dag, wat ongeveer goed is voor een
halve doorspoelbeurt van een toilet.
18

19
De praktijk leert ons dat dit rendement niet opweegt
tegen de prijs van de installatie en filtering
van dit regenwater.
Per douchebeurt van 5 minuten wordt er met een
spaardouchekop onegeveer 30 tot 40 liter water
verbruikt. Dit is meer dan de helft minder dan met
een gewone douchekop.
3.3.6 Verwerking afvalwater
Bij alle openbare douches wordt het afvalwater
meteen afgevoerd naar de riolering. Onderstaande
afbeelding toont een interessante benadering van
het afvalwater dat overblijft na het wassen van de
handen. Hier wordt dat water gebruikt om het urinoir
mee door te spoelen.
Deze innovatieve benadering kan ook interessant
zijn binnen het ontwerpen van de douche-unit.
Door grijs afvalwater een tweede leven te geven,
wordt er bijgedragen tot een meer ecologisch
douchegebruik.
Douchewater en water waarmee de handen
worden gewassen wordt grijs water genoemd en
kan nog gezuiverd worden tot wate,r bruikbaar
voor huishoudelijke activiteiten (niet tot drinkwater).
Het afvalwater dat voortkomt uit toiletgebruik
noemt men zwart water en kan niet meer gezuiverd
worden.
3.3.7 Opbouw
Openbare doucheruimtes worden meestal ingedeeld
door volkernplaten of gemetste muren (met
een afwerking van wandtegels). Bij deze tweede
manier van opbouwen zijn defecte onderdelen
moeilijker te vervangen.
Sommige openbare toiletten worden, zoals op
onderstaande foto, als volledige unit gemonteerd
en vervolgens als geheel op de gebruikslocatie
geïnstalleerd. Deze manier van plaatsen vereenvoudigt
en versnelt de installatie.
Het gebruik van ‘inbouwcassettes’ wordt vaak
toegepast bij de sanitiare infrastructuur van grote
hotelketens. Er bestaan zowel toiletcassettes als
douchecassettes als de combinatie van beiden in
een cassette. Hierover meer in een volgend hoofdstuk
rond douche-units voor privaat gebruik.
3.3.8 Materialen
Duurzame materialen lossen al veel op inzake
snelle veroudering van de doucheruimte. Gladde
oppervlakken zonder al te veel hoeken en verborgen
kanten komen dan weer de hygiëne ten
goede. Zeer belangrijk is de materiaalkeuze van
de ondergrond. In vochtige ruimtes moet een
gladde ondergrond vermeden worden om uitschuiven
tegen te gaan. Enkele bruikbare materialen
zijn:
• RVS (wanden, deuren, toiletpot, wasbak)
• Aluminium profielen (structuur)
• Hout (structuur, geen contact met vocht)
• Volkernplaat (wanden)
• Gepoedercoat aluminium (deuren)
• Duroplast (toiletbril)
• Plastic (toiletbril, wanden)
• Antislip coating (vloer)
• Gepolijst inox (spiegel)
• PC (afdekplaat verlichting)
• Tegels (betegeling wanden)
Ook moet rekening gehouden worden met
vandalisme. Grote gladde vlakken nodigen uit
besmeurd te worden met graffiti. Daarom is het
niet onbelangrijk de facade aan de buitenkant
van een toilet-unit of douche-unit een ruwere
textuur te geven.
3.3.9 Afmetingen
Binnen de afmetingen van doucheruimtes gelden
bepaalde normen. Volgende afmetingen zijn een
vereist minumum:
- Doucheoppervlak: 800 mm x 800 mm
- Omkleedruimte: 900 mm x 1200 m
- Inkomdeur: 700 mm x 2115 mm
- Hoogte ruimte: 2300 mm
3.3.10 Extra aandachtspunten
- Openbare douches zijn vaak beperkt tot een
minimum aan infrastructuur. Vanwege de hoge
vochtigheidsgraad is het zeer belangrijk dat onbeschermde
elektrische componenten niet in contact
kunnen komen met water.
- In elke gesloten sanitaire unit moet de mogelijkheid
bestaan om, in geval van nood, de ruimte
snel te kunnen verlaten.
- In de winterperiode bestaat de kans dat de
waterleidingen van de sanitaire voorzieningen
vastvriezen. Daarom worden dezen voorzien
van een antivriesmiddel dat mee in de
leiding wordt gegoten. Dit is omwille van veiligheidsredenen
naar de gebruiker toe echter
enkel mogelijk bij spoelwater van het toilet.
- Binnen de openbare douchevoorzieningen is het
van uiterst belang dat de doucheruimte voldoende
gedesinfecteerd wordt om bacterievorming tegen
te gaan, wat vaak de oorzaak is van voetschimmels.
Zeker bij een hoog aantal gebruikers stijgt
de kans op een schimmelinfectie in een vochtige
omgeving.
- In geval van nood moet er in elke sanitaire ruimte
een noodverlichting aanwezig zijn boven de uitgang.
- Belangrijk is dat de dakconstructie van de sanitaire
voorziening bestand is tegen sneeuwlast
(minimum 200N per vierkante meter).
- De vuilnisbakjes in dergerlijke openbare voorzieningen
zijn zelfdovend. Wanneer een brandend
voorwerp in de vuibak wordt gegooid, zal het vuur
doven doordat de vuilbak bij het sluiten van zijn
‘deksel’ is afgesloten van lucht.
20

21
3.4 Zelfreinigende sanitaire systemen
Binnen dit hoofdstuk worden verschillende reeds
bestaande reinigingsmanieren van douches en
toiletten besproken.
Zelfreinigende douches
Er bestaan slechts enkele zelfreinigende douchesystemen.
Dezen worden echter niet openbaar
ter beschikking gesteld, op 1 werkend model na.
Hotelketen Formule1 bezit zelfreinigende toilet- en
douchemodules die zichzelf na elke gebruikersbeurt
zichzelf volledig reinigen. De hoeveelheid
water die hierbij gepaard gaat is alles behalve
ecologisch te noemen. Na een douchebeurt
wordt er nogmaals een grote hoeveelheid water
verbruikt om de ruimte te reinigen.
Dit systeem spuit een grote hoeveelheid water
horizontaal over de vloer heen, om zo het
achtergebleven vuil weg te spoelen. Ook de wanden
worden gedeeltelijk proper gespoten, hoewel
dit meestal niet nodig is.
Zelfreinigende toiletten
Binnen het aanbod van zelfreinigende toiletten
kan er een opsplitsing gemaakt worden tussen
twee manieren van reinigen.
Manier A:
Hierbij wordt enkel de toiletbril gereinigd doordat
de bril 360° ronddraait en een kuismechanisme
met desinfecteermiddel passeert. Dit soort reiniging
is bijvoorbeeld terug te vinden in de horeca
en is installeerbaar in alle toiletruimtes. Het betreft
een aan te kopen toiletpot en toiletbril met een ingebouwd
reinigingsmechanisme, zoals op onderstaande
foto te zien is.
Manier B:
Sinds enkele jaren verschijnen in sommige steden
openbare toiletunits in het straatbeeld. Deze units
zijn tegen betaling (€ 0,50) door iedereen te gebruiken
en garanderen elke gebruiker netheid
doordat ze zelfreinigend zijn. Deze zelfreinigende
systemen reinigen na elk gebruik van de unit de
toiletpot, de toiletbril, de gootsteen en de vloer.
Er bestaan verschillende soorten van reiniging
voor de toiletbril.
Het reinigen van de vloer bij laatsgenoemde openbare
toiletunits, kan op drie verschillende manieren
gebeuren, afhankelijk van het soort toilet.
Ofwel sproeien meerdere sproeikoppen horizontaal
over het vloerlvak.
Ofwel sproeien hoeksproeiers, geplaatst in de
hoeken van de unit, het achtergebleven vuil van
de vloer. Dit laatste systeem werkt minder grondig
en laat vaak zwaarder vuil, zoals zand, liggen.
Voor bovenstaande reinigingsmethodes wordt in
totaal 25 liter water gebruikt. Het standaard doorspoelen
van fecaliën en het wassen van de handen
vragen ongeveer 4 liter water. Dit brengt het totaal
op ongeveer 29 liter water per toiletgebruik.
22

23
Na elke reinigingsbeurt zijn zowel de vloer als de
toiletbril volledig nat, maar proper.
In vergelijking met de uitgebreide markt van zelfreinigende
toiletten, staat die van zelfreinigende
douches nog in zijn kinderschoenen. Slechts enkele
douches worden als zelfreinigend geprofileerd
(bijvoorbeeld The Shower Shower), maar zijn
enkel bruikbaar voor privé-gebruik. Binnen deze
markt is dus nog heel wat mogelijk naar verdere
ontwikkeling toe.
De afwerking van deze toiletunits gebeurt vaak
met RVS. Dit materiaal, hoewel het zeer duurzaam
en waterbestendig is, voelt en oogt erg koud aan
en is dus geen ideale optie om een douche-unit
uit te vervaardigen.
Desondanks voorgenoemde systemen zichzelf zo
goed mogelijk reinigen, worden deze units nog
vaak onderhouden door een kuisploeg. Gemiddeld
gebeurt dit dagelijks. Op sommige locaties
zelfs 2 maal per dag.
In bijlage 3 worden nog enkele afbeeldingen getoond
van het interieur van een zelfreinigende toiletunit.
3.5 Bestaande douches
Binnen de huidige markt van douches bestaan er
verschillende soorten:
Douchecabines, vast in te bouwen:
Dit soort douches worden vaak aangekocht als
huiselijke douche. Ze zijn gemakkelijk in te bouwen
en uitgerust met de standaard onderdelen
zoals een schapje voor zeep, een douchekop en
een warmteregelaar.
Douchecasettes, vast in te bouwen
In de goedkopere hotels wordt vaak gebruik gemaakt
van de zogenaamde doucecasettes. Deze
worden bijna volledig uit één stuk geplaatst. Doordat
ze binnenin weinig naden vertonen, zijn ze
zeer goed onderhoudbaar en zal er weinig vuil in
de binnenhoeken van de douchecassette kunnen
kruipen. In dit soort douches heeft de gebruiker
weinig bewegingsruimte. Vaak is er ook een toilet
aanwezig in dit soort casettes. Zo goed als geen
onderdelen hangen los in dit product, zodat vandalisme
zo goed mogelijk afgewend wordt.
Inloopdouches, vast in te bouwen
Een douchesoort die aan populariteit gewonnen
heeft binnen het thuisgebruik, zijn de inloopdouches.
Ze worden gezien als ‘designelement’
en zijn praktisch naar onderhoud toe vermits er
geen extra opstaande vloerranden zijn. Ook hier
zal er zich weinig vuil achter hoekjes of kantjes
kunnen schuilhouden.
Mobiele douche-unit
Net zoals de mobiele toilet-units zoals Dixi en TOI-
TOI, bestaan er ook mobiele douche-units. Dezen
zijn echter zeer primitief en beperkt in hun luxe.
Mobiele douchewagens
Mobiele douchewagens worden vaak ingezet
voor grotere events. Op deze manier wordt een
douchebeurt aangeboden, maar niet steeds op
een hygiënische manier.
Geen van deze douches is zelfreinigend. Allen
worden ze aangesloten op een externe watertoevoer.
Ook een externe elektricitietsbron is nodig
om het water op te warmen en de ruimte te verlichten.
24

25
3.6 Trends
Binnen het hele douchegebeuren zijn enkele opkomende
trends terug te vinden, die in dit hoofdstuk
behandeld zullen worden.
Meer en meer wordt er overgeschakeld naar een
ecologsiche douchekop. Bepaalde eco-koppen
verbruiken tot 50% minder water tijdens het
douchen doordat het water met lucht gemengd
wordt. Hierdoor worden de druppels dikker, waardoor
er minder water nodig is om hetzelfde effect
te bekomen.
Zo bestaan er ook de ‘eco savers’, die u auditief
en visueel op uw waterverbruik wijzen na een aantal
minuten te hebben gedouched. Dit product is
vooral op kinderen gericht. Op deze manier wordt
hen aangeleerd op een bewuste manier om te
gaan met het waterverbruik.
Een beetje tegenstrijdig met bovenstaande ecologische
opvatting is de regendouche, waarbij de
douchekop meer water over de gebruiker spuit
dan normale douchekoppen. Toch bestaan er
ecologische regendouches, waar bij maar 11 liter/
minuut wordt verbruikt, tov 25 liter/minuut bij een
standaard regendouche.
Gebruikers genieten nu eenmaal van dat rustige
moment onder een warme overvloedige waterstraal.
Het is dat moment dat na een drukke
werkdag ontspanning met zich meebrengt. Daarom
valt de user expercience die een douchebeurt
met zich mee brengt ook niet te negeren. Onderstaande
topics zijn terug te vinden bij mensen
thuis of in welness-omgevingen.
Sommige doucheruimtes bieden de mogelijkheid
een verlichtingskleur te kiezen die overeenstemt
met de gemoedstoestand van de gebruiker.
Ook wordt er vaker muziek afgespeeld tijdens het
douchen.
Een strak design van de douche en aangename
kleuren in de ruimte maken het totaalplaatje aangenamer.
Door toevoeging van bovenstaande extra’s aan
de doucheruimte, wordt de gebruikservaring van
een douche naar een ander niveau gehaald.
3.7 Conclusie
Uit de analyse blijkt dat er reeds vele oplossingen
bestaan voor de huidige problematiek rond
toilethygiëne. Zelfreinigende toiletunits zouden
de gebruikers van snelwegparkings, mits een
minimum aan onderhoud, keer op keer een zo
goed als nette toiletunit kunnen aanbieden. Wat
de douchevoorziening betreft, bestaat er nog
geen zelfreinigende oplossing die voldoet aan
de eisen van zijn gebruikers. Het is in dit marktsegment
dat het definitieve productidee zich zal
situeren.
Voorafgaande analyse geeft informatie over de
huidige omstandigheden op snelwegparkings en
brengt het totale douchegebeuren - zowel openbaar
als thuis - in kaart. Hierdoor worden bepaalde
inzichten verworven die zullen bijdragen tot het
definiëren van de definitieve douche-unit. Op deze
manier kan een goed onderbouwde productkandidaat
worden gedefiniëerd.
De belangrijkste bevindingen worden in onderstaande
lijst nogmaals opgesomd.
• Openbaar gebruik
• Onbemande parkings
• Meerdere toepassingsgebieden
• Eenvoudige plaatsing
• Interessante gebruikersflow
• Breed gebruikerspubliek aantrekken
• Universele iconen
• Propere vloer en muren
• Vandalismepreventie
• Alternatief betaalsysteem ipv cash betalen
• Multifunctionaliteit (douche, gootsteen...)
• Kleedruimte vs doucheruimte
• Zelfreinigend vloeroppervlak
• Automatisering starten van functies
• Voldoende verlichting geeft veilig gevoel
• Daglicht als primaire lichtbron
• Antislip op vloer in vochtige ruimtes
• Ruimtes voldoende verluchten
• Privacy moet gewaarborgd zijn
• Hoge gebruikservaring
• Hoge ontspanningswaarde
• Publicitiet als geldschieter
• Zelfdovende vuilnisbak
• Visuele feedback bij interface aan inkom
• Visuele feedback tijdens het douchen
• Noodknop
• Hoeken en holtes vermijden
• Scherpe kanten vermijden
• Uitstekende elementen vermijden
• Warm water in de douche
• Ontsmetten vloer
• Alternatieve energie: zonne-energie
• Tweede leven geven aan het douchewater
• Mobieliteit unit, 1 geheel
• Duurzame materialen
• Waterbestendigheid onderdelen
• Technische ruimte goed afscheiden
• Minimum afmetingen
• Isoleren doucheruimte
• Vasvriezen leidingen tegengaan
• Alternatief voor horizontale vloerreiniging
• Ook zwaardere deeltjes vuil verwijderen
• Waterbesparende douchekop
• Aangename douche-ervaring
• Propere en frisse omgeving
26

27
4. Synthese
Binnen de synthese wordt de output van de analyse
gecombineerd tot een productdefinitie. Deze
productdefinitie omschrijft het toekomstige product
in grote lijnen en biedt een aanzet tot het uitwerken
van de definitieve productkandidaat.
4.1 Productdefinitie
Een duurzame onbemande zelfreinigende
douche-unit, die hoofdzakelijk geplaatst wordt
op onbemande snelwegparkings. Andere locaties
worden niet uitgesloten.
Een propere doucheruimte moet steeds ter beschikking
staan van zijn gebruikers.
Meerdere functies zullen het product onderscheiden
van reeds bestaande concepten.
Een op de gebruiker afgestemde user experience
brengt het douchegebeuren in de openbare
ruimte naar een hoger niveau dan de gebruikservaring
in de huidige openbare douches.
Een hierbij aansluitende dienst zal bijdragen tot
een goede coördinatie van de gebruikersflow.
De privacy en veiligheid van iedere gebruiker
worden te allen tijde verzekerd.
De zelfreiniging gebeurt op een ecologisch verantwoorde
manier en waarborgt een op de eerste
plaats een propere vloer zonder achtergebleven
deeltjes vuil.
Duurzame materialen in combinatie met een intelligente
opbouw van de unit, zorgen voor een
lange levensduur.
Zonne-energie zorgt voor een deel van de elektriciteitsvoorziening
van de unit.
Het douchewater krijgt na gebruik in de douche
een nieuw leven.
De douche-unit is makkelijk te plaatsen op zijn locatie
en kan tevens snel weer verwijderd worden.
De douche-unit zal één maal per week grondig
gereinigd worden door een hiervoor gespicaliseerd
team.
4.2 Functies
4.2.1 Product
Hoofdfuncties
Douche (met warm water)
Gootsteen (met koud water)
Volledig zelfreinigende en autonome vloer
Nevenfuncties
Spiegel
Stopcontact
Zitbank
Mantelhaken
Watervoorziening
Leidingwater: douche
Gefilterd grijs water: reiniging
Elektriciteitsvoorziening
Zonne-energie: verlichting
Netstroom: overige toestellen
Gebruik
De douche-unit is inzetbaar als vaststaande module
‘on the field’ (bijvoorbeeld op onbemande
snelwegparkings), maar is ook tijdelijk inzetbaar
(mits toevoer van water en elektriciteit).
Reservatie-unit
Gekoppeld aan de dienst hoort een reservatieunit
die het toelaat bij aankomst op een locatie
een douche-unit te reserveren. Hierdoor wordt
de gebruikersflow op drukke momenten gecoördineerd.
4.2.3 Dienst
De dienst coördineert het gebruik van de doucheunits
die in het openbaar geplaatst zijn. Hieraan
wordt een betaalsysteem gekoppeld waarbij geen
cash geld meer gebruikt zal worden. Betalen kan
per SMS of online. In ruil hiervoor wordt de gebruiker
een code toegestuurd die toegang verleent
tot de douche-unit. Een website zorgt voor
dit totale gebruikersplatform.
De software van de reservatie-unit wordt optimaal
afgestemd op zijn gebruikers.
4.3 Toepassingsgebied
Het voornaamste toepassingsgebied van de
douche-unit betreft de snelwegparkings zonder
restaurant of benzinepomp. Andere mogelijke
locaties zijn de grotere snelwegparkings, waarbij
een tekort is aan douchefaciliteiten of waar geen
mogelijkheden zijn om extra douchefaciliteiten bij
te bouwen.
Locaties waar een groot aantal vrachtwagens op
en af rijdt, zouden ook gebruik kunnen maken van
een douche-unit, zodat de truckers tijdens het
lossen kunnen genieten van een ontspannende
douche in een propere omgeving (havenparkings,
industrieterreinen...).
Ook locaties waar tijdelijk een douche-unit nodig
is, komen als toepassingsgebied in aanmerking
(indien er water en stroomtoevoer is). Deze plaatsing
is mogelijk en hoeft dus niet permanent te
zijn. De unit is namelijk eenvoudig verwijderbaar,
indien de toevoer van leidingwater en elektriciteit
worden afgesloten.
28

29
4.4 Doelgroep
De doelgroep van de zelfreinigende douche-unit
bestaat, zoals in de analyse vermeld, vooral uit
vrachtwagenschauffeurs. Dit is een internationale
gebruikersgroep. De gevolgen dat dit voor het
ontwerp met zich mee brengt zijn terug te vinden
in hoofdstuk 3.2.2.
4.5 Stakeholders
Alle stakeholders staan vermeld in hoofdstuk
3.2.3 en blijven voor bovenstaande productdefinitie
ongewijzigd.
Onderstaande afbeelding toont de geldstromen
die de unit met zich meebrengt.
Met “de klant wordt ofwel de overheid bedoeld
ofwel iemand of een onderneming die de unit in
privaat bezit heeft.
Leverancier
verkoop + installeren unit
betaling voor unit(s),
betaling voor reinigen en
Klant
reparaties
UNIT
reinigen en onderhouden
units
(via uitbesteding)
Subsidies
financiële steun van de
overheid
onderhoud
Reclame
betaling voor adverteren
op unit
betaling voor gebruik unit
Gebruiker
Ruspurus-unit
Het onderhoud en het reinigen van de doucheunit
moet via de leverancier verlopen vermits een
bepaalde geringe vakkennis vereist is. Mits een
korte opleiding door de leverancier bestaat de
mogelijkheid dit zelf te doen.
Het onderhoud van de website en de consultunit
worden opgevolgd door de leverancier.
4.6 Toegevoegde waarde
In dit hoofdstuk wordt de ‘unique selling
propostion’ van het product besproken.
De hedendaagse problematiek rond hygiëne en
ontspanning langs de Europese wegen, wordt
met dit product deels aangepakt. Naast een automatische
zelfreiniging en een ecologische bewustheid,
maakt ook de sterk uitgewerkte gebruiksbelevenis
deze douche-unit innovatiever
dan andere openbare doucheruimtes. Door de
mulitfunctionele toepasbaarheid van de unit, kunnen
meerdere markten binnen openbare sanitaire
voorzieningen bereikt worden.
Er wordt een douchebeurt aangeboden tegen
betaling, maar de gebruiker kan er zeker van zijn
te betalen voor een aangename en propere bele-
venis.
Dankzij de bijgevoegde dienst hoeft men niet zijn
of haar douchebeurt in een rij af te wachten. Het
registratiesysteem op de drukke locaties zorgt
ervoor dat iedereen een tijdstip van gebruik krijgt
toegewezen. Op deze manier kan de gebruikersflow
goed gecoördineerd worden.
De douche-unit is voor ‘pauze’-locaties langs de
baan een troef en komt de werkervaring van de
gebruiker ten goede.
Bovenstaande toegevoegde waardes zijn er vooral
voor de gebruiker van de douche-unit. De eigenaar
van de unit haalt zijn voordeel uit de inkomsten
die de unit opbrengt en uit de meerwaarde
van een propere aangename douche die hij zijn
klanten/bezoekers kan aanbieden. Dit laatste is
op commercieel vlak zeer interessant. Dergelijke
voorziening kan een groot aantal klanten/bezoekers
trekken, waardoor er opnieuw meer inkomsten
volgen voor de eigenaar van de unit.
4.7 Specificaties
Op basis van de analyse en de lijst met belangrijkste
bevindingen (zie hoofdstuk 3.7), worden
menskundige, technologische en economische
specificaites opgesteld. Aan al deze specificaties
moet het uiteindelijke product voldoen. Uit deze
spcificaties volgen op hun beurt de te ontwikkelen
items. Deze items omvatten de meest cruciale
onderdelen van de douche-unit die ontworpen
moeten worden. De lijst met specificaties is terug
te vinden in bijlage 4.
30

31
4.8 Te ontwikkelen Items
De te ontwikkelen items worden opgesplitst in 2
delen: items met betrekking tot het product en
items met betrekking tot de dienst. Beiden moeten
op elkaar zijn afgestemd, maar vormen een
verschil tussen technische ontwikkeling en grafische
ontwikkeling.
Product
• Toegangssysteem unit
• Indeling unit
(omkleden, douchen, gootsteen)
• Douche
• Gootsteen
• Opwarmen water
• Opvang zonne-energie
• Directe ingang van daglicht
• Filtersysteem grijs water
• Zelfreinigend systeem grondoppervlak
(met gefilterd grijs water)
• Constructie unit
• Externe behuizing
• Verwarming
• Ventilatie
• Isolatie
• Vormgefelijk geheel
• Registratie-unit
Dienst
• Website
(betaalsysteem/herladen, info)
• Software registratie-unit
4.9 Design drivers
De design drivers vatten de belangrijkste aspecten
samen waarop gefocusd moet worden tijdens
het ganse ontwerpproces.
• Zelfreinigend
• Hygiënisch
• Duurzaam
• Ecologisch
• Functioneel
• Economisch haalbaar
4.10 Productkandidaat
De uiteindelijke productkandidaat beschrijft het
product dat binnen deze masterproef ontwikkeld
wordt in zijn totaliteit. Vervolgens zal een productarchitectuur
meer inzicht geven in de verschillende
onderdelen en hun samenhang.
4.10.1 Product
De duurzame zelfreinigende douche-unit is een
vrijstaande module en is gemakkelijk verplaatsbaar.
De module past binnen de afmetingen van
een standaard vrachtwagen.
Wanneer de unit vast (en dus meestal voor openbaar
gebruik) wordt ingebouwd, wordt een externe
behuizing voorzien onder de vorm van een
‘schelp’. Dit biedt vormelijk een aantrekkelijker
product en zorgt voor bescherming.
Dient de unit als tijdelijke (en dus private) voorziening,
kan de schelp worden weggelaten.
Doordat de vloer van de unit na elke gebruikersbeurt
volautomatisch gereinigd wordt, heeft elke
gebruiker een nette en instapklare doucheruimte
om zich te wassen of op te frissen. Hierbij is de
ruimte vrij van achtergebleven lichaamshaar,
pleisters of andere vuile elementen van de vorige
gebruiker.
In de douche-unit bevinden zich een douche
(deels afgescheiden van de ‘omkleedruimte’),
een gootsteen, een zitbankje en extra elementen,
zoals een spiegel, een stopcontact, een zelfdovende
vuilbak en enkele mantelhaken om kleding
of een handdoek aan te hangen.
Overdag wordt de unit verlicht door daglicht dat
rechtstreeks wordt binnengelaten door ‘lichttunnels’.
Wanneer deze lichtbron niet meer volstaat,
schakelt de unit over op LED-verlichting. Deze
energie wordt geleverd door een zonnepaneel dat
op het dak van de unit wordt geplaatst. De overige
energie wordt uit netstroom gehaald.
Zoveel mogelijk handelingen, zoals het openen
van de deur van de unit of het openen van de waterkraan,
zijn geautomatiseerd.
De unit is volledig vrij van uitstekende onderdelen
of scherpe randen. Ook is de technische ruimte
van dit product strikt gescheiden van de gebruikersruimte.
Leidingwater wordt gebruikt om te douchen en
de handen te wassen aan de gootsteen. Vervolgens
krijgt dit water een tweede leven doordat het
gefilterd wordt en als water dient voor het reinigingssysteem
van de vloer.
Om vandalisme te beperken, is de unit stevig
opgebouwd en worden duurzame materialen gebruikt.
Een eenvoudige assemblage maakt het
mogelijk dat onderdelen die toch stuk zijn gegaan,
snel vervangen kunnen worden.
De uitgewerkte user experience biedt de gebruiker
een aangename frisse ruimte met een hoge
ontspanningswaarde. De unit wordt voldoende
verlicht, verwarmd en verlucht. Ook de voorzijde
van de unit langs de buitenkant is voorzien van
een LED-strook, waardoor het veiligheidsgevoel
en de zichtbaarheid verhoogd worden.
Een gebruikersbeurt mag maximum 20 minuten
duren. Wordt deze tijd overschreden, zal een auditief
en visueel signaal in werking treden, waardoor
de gebruiker weet dat hij of zij de unit zal moeten
verlaten. Nadat dit signaal 1 minuut is afgegaan,
opent de deur automatisch.
Na intensief gebruik is een ‘menselijke’ reiniging
en onderhoud nodig (ongeveer tweewekelijks).
Hiervoor is de technische ruimte snel bereikbaar
door enkele deuren in de wand van de unit.
Deze deuren bevinden zich aan de buitenzijde en
worden door middel van een slot afgesloten. Een
kraantje in de technische zone biedt de mogelijkheid
voor de reinigingsploeg om de binnenkant
van de unit met een tuinslang proper te spuiten.
De unit kan voorzien worden van reclameborden.
De registratie-unit is een vrijstaande module en is
goed herkenbaar. De software wordt in volgend
hoofdstuk toegelicht.
32

33
4.10.2 Dienst
De douche-unit kan tegen betaling van € 2,5 per
beurt of € 15,00 voor 10 beurten gebruikt worden.
De gebruiker van de douche-unit krijgt toegang
tot de douche door een persoonlijke code aan de
unit in te toetsen. Deze code wordt verkregen na
een betalingsoverdracht. Die transactie gebeurt
op voorhand online of op het moment zelf per
SMS.
Op deze manier kunnen veelvuldige gebruikers
voordeel halen uit de aankoop van een groter aantal
gebruiksbeurten online. De eenmalige gebruiker
kan met één eenvoudige SMS tevens toegang
krijgen tot de unit.
De douche-unit bezit een bijkomende website,
te raadplegen via de computer, tablet of smartphone.
Op deze website kan men douchebeurten
aankopen. Ook toont de website bijkomende
informatie over de locaties langs de wegen waar
de openbare units gevestigd zijn. Zo ook geeft
hij weer hoeveel douche-units op welke snelwegparkings
bezet zijn. Zo kan een potentiële
gebruiker de bezetting op een specifieke locatie
raadplegen en zo nodig meteen een andere locatie
opzoeken. Door een puntensysteem kan de
gebruiker gratis douchebeurten verkrijgen.
Op drukke locaties wordt een reservatie-unit voorzien
waar gebruikers een tijdstip om te douchen
kunnen reserveren. Op deze manier wordt het gebruik
van de douche-unit optimaal benut en verliezen
gebruikers ervan geen onnodige tijd tijdens
het aanschuiven. Men kan zo het gereserveerde
tijdstip elders afwachten. Vrachtwagenchauffeurs
zijn op deze manier geen tijd van hun kostbare
pauze verloren. Deze software is duidelijk en universeel
te gebruiken.
Ook extra producten zullen aan de douche-unit
gekoppeld worden. Zo kunnen concessiehouders
van snelwegparkigs (mét restaurant en benzinepomp)
in hun winkels producten verkopen die
men kan gebruiken in de douche-unit. Denk maar
aan zeep, scheermesjes of andere verzorgingsproducten.
Dit alles tegen voordelige prijzen.
Langs de snelweg komt op de infoborden van
de afritten het logo van de douce-unit te staan,
samen met het icoon van een douche. Zo worden
de weggebruikers ook op deze manier over de
aanwezigheid van de douche-unit geïnformeerd.
4.11 Productarchitectuur
Deze productarchitectuur toont de samehang van
de verschillende onderdelen binnen de doucheunit.
Ook de toevoer van water en elektriciteit
wordt getoond. Dit soort schema staat toe tijdens
het ontwerpproces die samenhang niet uit het
oog te verliezen.
Reservatie-unit
Toevoer leidingwater
Interface ingang unit
CPU
Deur (+noodknop)
Sensor
Gootsteen
Sensor
Boiler
2 sensoren
3 LED’s
Zonne-energie
Zonnepaneel
Accu
Noodverlichting
Douche Reservoir grijs water
Afvoer grijs water
Pomp
Filtersysteem
Reservoir gefilterd water
Pomp
Activatie reiniging
Reinigingsarm
Verlichting interieur
Buzzer
Verwarming
Ventilatie
Motor vloerremsysteem
Aandrijving deur
Toevoer elektriciteit
(via zekeringkast)
34

35
4.12 Productidentiteit
4.12.1 Productnaam
Om de douche-unit een eigen identiteit te geven,
werd er een naam ontwikkeld. Belangrijk is dat
deze naam in zo goed al alle Europese talen kan
worden uitgesproken, vermits de gebruikers van
de douche-unit verschillende internationaliteiten
hebben.
Ook werd er gezocht naar een achterliggende
betekenis van de naam, die garant staat voor de
functie van de douche-unit. De unit biedt een propere
en aangename omgeving, waar de gebruiker
zich ten volle kan ontspannen. Dit alles met respect
voor zijn of haar privacy.
Als uitkomst van bovenstaande criteria werd de
productnaam ‘Ruspurus’ ontwikkeld. Het is een
samenstelling van twee Latijnse woorden.
‘Rus’, wat rust betekend.
‘Purus’, wat netheid betekend.
Ruspurus is in elke taal uit te spreken en heeft
op het eerste zicht niet meteen een uitgeproken
betekenis. Hierdoor krijgt de douche-unit een
unieke identiteit.
4.12.2 Logo
Er bestaat geen herkenbaar product zonder een
herkenbaar logo. Dit logo moet, net zoals de
naam, uitstralen waar het product voor staat.
Een mogelijkheid zou kunnen zijn dat vormelijke
eigenschappen van de douche-unit worden
overgenomen in het logo, maar dit zou niet
krachtig en niet herkenbaar genoeg zijn. Daarom
werd der gezocht naar een vorm die expressief
genoeg is om de ‘klasse’, waarmee het product
geprofileerd zal worden, weer te geven. Ook is het
interessant een logo te hebben waarbij de productnaam
niet noodzakelijk hoeft te worden bijgevoegd
om herkenbaar te zijn.
Als basiskleur werd blauw gebruikt. Dit om de reinheid
van de unit te weerspiegelen en de herkenbaarheid
van de douchefunctie te bedadrukken.
Vormelijk werd gekozen voor een zachte en eenvoudige
aanpak, waarin subtiel een douche of een
waterstraal zit verwerkt.
Ook werd gezocht naar een bijpassende slogan.
Deze slogan geeft een knipoog naar de functie
van het product en maakt het geheel meer marktwaardig.
Voor deze slogan werd geopteerd een
alliteratie toe te passen, waarvan de beginletters
overeenkomen met de beginletter van de productnaam.
Na het lezen van deze alliteratie, zal de
gehele naam langer onthouden worden.
Onderstaand logo toont het resultaat.
real refreshment
4.13 Moodboard
Onderstaand moodboard toont verschillende vormen
waarbinnen de douche-unit zal moeten
thuishoren. Deze vormen komen uit soortgelijke
omgevingen of bieden de nodige inspiratie. Op
deze manier zullen ook de uiterlijke kenmerken
van het product een harmonieus geheel vormen.
36

37
Deel 2
Integrated product design
38

39
5. Inleiding 6. Productpresentatie
Het tweede deel van deze masterproef toont de
volledig uitgewerkte productkandidaat.
Het volledige gebruiksscenario zal worden getoond,
alsook de verschillende functies van de
douche-unit waarmee de gebruiker in contact zal
komen. De overige onderdelen waarmee de gebruiker
niet in contact kan komen, worden in een
appart hoofdstuk toegelicht. Hiernaast wordt ook
de werking van het reinigingssysteem en het filtersysteem
uitgelegd.
Vervolgens wordt de opdeling gemaakt tussen
de menskundige en technische aspecten van de
Ruspurus-unit.
Tot slot wordt een algemene conclusie gevormd
over deze masterproef.
Alle beslissingen die genomen werden tijdens het
proces dat geleid heeft tot dit eindproduct, zijn
terug te koppelen naar de te ontwikkelen items.
real refreshment
40

Productpresentatie, achterkant Ruspurus unit. Productpresentatie, reservatie-unit.
41
1 42

43
7. Productvoorstelling
7.1 Dualiteit
De basis van de Ruspurus-unit bestaat uit een
rechthoekig volume. Deze module omvat de totale
werkende douche-ruimte met alle benodigde
componenten.
Om het totale volume meer vorm te geven en
om de unit duurzamer te maken, kan een buitenschelp
toegevoegd worden (zoals op de vorige
afbeeldingen). Deze schelp is uivoerbaar in verschillende
kleuren.
Indien men dat wenst, kan de Ruspurus-unit ook
zonder schelp worden aangekocht. Beide uitvoeringen
zijn bestand tegen ‘outdoor’-plaatsing.
Doordat de bijhorende schelp meer bescherming
geeft tegen vandalisme en de voorzijde verlicht
is met LED-verlichting, is de Ruspurus-unit mét
buitenschelp beter geschikt voor plaatsing in het
openbaar.
7.2 Gebruiksscenario
Het volledige gebruiksscenario van de Ruspurusunit
wordt overlopen aan de hand van een kort
verhaal en bijhorende afbeeldingen. In deze context
is de unit op verschillende snelwegparkings
geplaatst.
David is vrachtwagenchauffeur. 5 dagen per week
rijdt hij met een lading fruit heel Europa door. David
doet zijn werk graag, maar verafschuwt de
vuile en onaangename sanitaire omstandigheden
langs de snelweg.
Op een dag leest David in een magazine dat er
zelfreinigende douche-units langs de snelweg zijn
geplaatst. Ze dragen de naam Ruspurus. In het
artikel staat ook een website vermeld, waar David
meteen naartoe surft.
Eenmaal op de website, krijgt David informatie
over het nieuwe product. Zo staan de locaties
van de nieuwe douche-units vermeld, alsook een
filmpje over de werking ervan. Op de beginpagina
kan je jezelf registreren en online een aantal
douche-beurten aankopen. In ruil daarvoor krijg
je een code. David koopt meteen 10 beurten voor
20 euro. Zo spaart hij 5 euro uit, vermits elke apparte
aankoop 2,5 euro per beurt kost. Na zijn
registratie en online betaalbevestiging, ontvangt
David een persoonlijke code. Met deze code zal
hij elke Ruspurus-unit kunnen betreden.
De website valt te raadplegen in 7 verschillende
talen (Nederlands, Duits, Engels, Frans, Spaans,
Italiaans en Russisch).
real refreshment
Eenmaal onderweg, verheugt David zich er op
de Ruspurus te kunnen uittesten. Het enige dat
hij wenst, is dat de douche-ruimte proper is. De
avond valt en het wordt tijd om een rustplaats
langs de weg te zoeken.
Met de Ruspurus-applicatie op zijn smartphone,
kan David nakijken waar zich de meest nabije
Ruspurus bevindt.
44

45
Eenmaal aangekomen, merkt David dat hij niet
de enige is die gebruik wil maken van een van de
Ruspurus-units. Gelukkig zijn er meerdere units
beschikbaar.
Op de Ruspurus-website had hij op het filmpje
gezien dat er bij piekuren een douchebeurt kon
worden gereserveerd. David begeeft zich naar de
reservatie-unit.
Hij toetst zijn persoonlijke code in en drukt op de
groene bevestigingstoets. Hij is nu ingelogd in
het reservatiesysteem. Met de pijltoetsen kan hij
scrollen tussen de verschillende beschikbare uren
waarop er nog douchebeurten vrij zijn.
David kiest ervoor zijn douchebeurt binnen een
uur te reserveren, zodat hij eerst rustig kan gaan
eten. Hij bevestigt zijn uur door op de groene knop
te drukken en logt vervolgens uit door op de rode
knop te drukken.
Personen die niet geregistreerd zijn op de website
kunnen alsnog een code verkrijgen door eenmalig
te SMS’en naar een uit 4 cijfers bestaand nummer.
Deze info wordt getoond op de bestickering
op de reservatie-unit.
Tijdens zijn avondmaal realiseert David zich dat hij
straks niet zal moeten aanschuiven om gebruik te
kunnen maken van de douche-voorzieningen. Zijn
‘eigen’ gereinigde unit zal ter beschikking staan.
Na het eten begeeft David zich vol verwachting
naar zijn gereserveerde Ruspurus-unit.
Daar aangekomen, ziet David dat een oranje LED
knippert. De unit wordt nog gereinigd. Na de reiniging
springt het groene LED aan. David toest zijn
code in en drukt op de bevestigingstoets. Het
groene LED begint te knipperen en de schuift de
deur automatisch open. David gaat de unit binnen
en de deur sluit opnieuw automatisch. Het rode
LED brandt nu.
Wanneer David na zijn douchebeurt de unit
opnieuw verlaat en een persoon achter hem de
unit wil binnenglippen, kan deze geen faciliteiten
gebruiken, tenzij opnieuw een code wordt ingegeven.
Wanneer een gebruiker de unit verlaat, wordt het
hele interne systeem op non-actief gezet, totdat
een nieuwe gebruiker een code intoetst.
David vond het een fantastische ervaring. Enkele
weken later gebruikt hij de Ruspurus nog steeds.
Af en toe raadpleegt hij via de website of de applicatie
zijn resterende saldo. Mocht hij zonder
komen te vallen, kan hij nog steeds betalen via
SMS.
46

47
7.3 Indeling unit
Onderstaande afbeelding toont de indeling van de
Ruspurus-unit. In totaal worden er 4 zones onderscheiden:
1. Inkomzone: Ingang/uitgang
2. Omkleedzone: 3 mantelhaken, zitbank
3. Verzorgingszone: Gootsteen, spiegel, stopcontact,
vuilbakje, mantelhaak
4. Douchezone: douchekop
3
4
1
2
7.4 Functies
Binnen dit hoofdstuk worden alle functies van de
Ruspurus getoond, die beschikbaar zijn voor de
gebruiker. De technische componenten en de
werking ervan worden in een verder hoofdstuk
besproken.
De kleuren van de onderdelen op de getoonde afbeeldingen
zijn niet in overeenstemming met de
werkelijke kleuren. Deze keuze werd gemaakt om
alle onderdelen zo goed mogelijk weer te geven.
Verder in dit dossier worden de materialen van de
verschillende onderdelen besproken.
A
Nadat de code is ingetoetst, zal de deur van de
Ruspurus automatisch openen (zie hoofdstuk
7.2, gebruiksscenario). De gebruiker kan nu binnenstappen.
De vloer van de unit ligt hoger dan
de normale grondhoogte, vermits daaronder een
deel van de technische ruimte zit verwerkt.
B
De gebruiker kan in de omkleedzone zijn kleding
ophangen aan de daarvoor voorziene mantelhaken.
Ondertussen kan even worden neergezeten
op de zitbank. Op deze bank kunnen bijvoorbeeld
ook sleutels of een GSM worden gelegd.
C
De gebruiker begeeft zich richting de douchezone.
Op de hoek van de omkleedzone en de
douchezone is een sensor geplaatst. Bij dichte
benadering met de hand, activeert deze sensor
de douche. Zo hoef je nog niet onder het beginnende
koude water te gaan staan, maar kan je
van op afstand de douche activeren.
Wanneer de douche eenmaal geactiveerd is, zullen
3 LED’s (boven een sensor in de douchezone
zelf ) beginnen knipperen totdat het water is opgewarmd.
Telkens wanneer 2 minuten voorbij zijn,
zal het water stoppen met stromen en moet de
gebruiker via de sensor onder de LED’s de douche
terug activeren. Nu branden er nog maar 2 LED’s.
In totaal heeft de gebruiker drie keer twee minuten.
Daarna zal de douche niet meer in te schakelen
zijn.
48

49
Het water komt uit een regendouche, voorzien
van een spaarkop waardoor minder water verbruikt
wordt dan bij standaard regendouches.
Voor deze extra luxe werd tijdens het ontwerptraject
bewust gekozen. Uit de trendanalyse bleek
namelijk dat het douchen een hoge ontspanningswaarde
moet hebben. Dit gevoel wordt geoptimaliseerd
door een regendouche.
D
Wanneer de gebruiker zich bijvoorbeeld wil
scheren, opmaken of de handen wil wassen, kan
dit gebeuren in de verzorgingszone.
Deze zone is voorzien van een spiegel, een gootsteen
(sensorische detectie van handen = water),
een stopcontact met terugverend afdekplaatje en
een zelfdovende vuilnisbak. Boven de spiegel is
een lichtstrook voorzien, zodat er direct licht op
het gezicht van de gebruiker schijnt.
E
Tussen de douchezone en de omkleedzone bevindt
zich op 20 cm van de grond een noodknop.
Wanneer de gebruiker gevallen is en in nood
verkeert, kan hij of zij al liggend de noodknop
activeren. Deze knop steekt niet uit zijn kader,
waardoor er niet per ongeluk kan worden tegen
gelopen.
Indien de knop wordt ingedrukt, zal de deur na
20 seconden automatisch openen, waardoor het
slachtoffer kan worden geholpen.
F
In de unit is een constante natuurlijke aanvoer van
buitenlucht. Dit rooster is, naast de deur, dicht
tegen de grond geplaatst.
Dit rooster geeft uit aan de buitenzijde van de unit.
Ook wanneer de schelp rond de unit wordt geplaatst
blijft deze luchtdoorstroom gewaarborgd.
Om ervoor te zorgen dat de damp van het warme
douchewater wordt afgezogen, is een automatisch
systeem met zuigkracht boven de verzorgingszone
geplaatst. Deze komt uit op het dak,
onder het zonnepaneel.
G
In de omkleedzone wordt er tijdens de winterdagen
warme lucht naar binnen geblazen door
een elektrisch verwarmingselement achter een
rooster.
50

51
H
Tot slot kan de gebruiker na het gebruiken van de
unit de deur weer laten openen door de sensor
links van de deurlijst met de hand te benaderen.
Wanneer de gebruiker echter langer dan 20 minuten
gebruik maakt van de douche-unit, zal een
auditief signaal (buzzer) afgaan in het midden van
de unit. Dit houdt aan gedurende 30 seconden,
tot tenslotte de deur van de unit automatisch
opent. Dit om te vermijden dat mensen zouden
slapen in de unit of anderen hun gebruiksbeurt in
de weg zouden staan.
De algemene verlichting is ingewerkt in het plafond
van de douche-unit. Het zijn ‘lichttunnels’ (zie
gele onderdelen in de dakconstructie) die meteen
in contact staan met de buitenkant van de unit,
waardoor overdag daglicht naar binnen komt.
Een lichtsensor meet de sterkte van het daglicht
en kan zo bij slecht weer het signaal geven de
kunstverlichting aan te laten gaan.
Deze kunstverlichting zit verscholen in de lichttunnels,
zodat er geen extra afscherming moest
worden voorzien.
Al deze communicatie tussen sensoren en onderdelen
verloopt via een programmable logic
controller (PLC).
7.4 Onderdelen
Naast de besproken functies voor de gebruiker,
heeft de Ruspurus nog tal van andere onderdelen
die ervoor zorgen dat de douche-unit goed kan
functioneren. In bijlage 5 zijn al deze onderdelen
en hun afbeelding terug te vinden.
Deze onderdelen zijn ondergebracht in de technische
ruimte. Dit is de ruimte tussen de (blauwe)
binnenwand en de buitenwand van de unit. Deze
locaties zijn goed afgeschermd van de zones met
water, zoals de verzorgingszone en de douchezone.
Onderstaande tekening situeert deze technische
ruimte. Het blauwe oppervlak is de gebruikersruimte,
al de rest, afgescheiden door de
(blauwe) binnenwand, is technische ruimte.
gebruikersruimte
52

53
7.5 Werking
De Ruspurus douche-unit bezit twee systemen
met een complexe werking: het filtersysteem
en het vloerreinigingssysteem. Het filtersysteem
werd overgenomen van een bestaande
toepassing. Het vloerreinigingssysteem is een
onbestaand systeem en draagt bij de tot innovatiegraad
van dit product. De verificatie van dit
systeem is terug te vinden in hoofdstuk 9.7
De werking van beide systemen wordt in dit
hoofdstuk toegelicht.
7.5.1 Filtersysteem:
In bijlage 5 is te zien hoe het douchewater na de
douche een nieuwe ‘weg’ aflegt. Vertrekkende
in het opvangbassin onder de douchevloer, naar
de pomp, in de filter, verder naar de pomp onder
hoge druk en vervolgens door de reinigingsarm
(deze reinigingsarm wordt in hoofdstuk 7.5.2 toegelicht).
Na de reiniging wordt het water opnieuw
opgevangen door beide bassins (nu ook het bassin
onder de omkleedzone, vermits daar ook gerei-nigd
wordt) en vervolgens door de afvoerleiding
weggevoerd naar de riolering.
Wanneer tijdens een douchebeurt het eerste
douchewater door de zeef sijpelt (zie bijlage 5),
wordt lichaamshaar, zand, papier of ander vuil hier
tegengehouden. Vervolgens wordt dit water opgevangen
in het bassin. Dit water wordt meteen
weggepompt naar de filter.
Er werd gekozen voor een zandfilter. Dit soort
filters zijn zeer goedkoop en vragen weinig onderhoud.
In de filter worden verschillende stadia
doorlopen om het ‘vuile’ douchewater terug proper
te krijgen. Onderstaande afbeelding illustreert
deze stadia.
1
2
3
4
1. Zandkorrels, 0,5 mm tot 1 mm dik (filteren
zeep en kleine deeltjes vuil uit het water)
2. Dunne laag grind
3. UV-licht (bacteriedodend)
4. Opvangbak voor gefilterd water (capaciteit
van 60 liter)
Doordat het douchewater meteen door deze filter
wordt gestuurd, kan het filterproces reeds beginnen
tijdens de douchebeurt. Hierdoor zal ook de
vloerreiniging aansluitend doorgaan wanneer de
gebruiker de douche-unit verlaat en wordt er geen
tijd verloren.
De filter filtert ongeveer 60 liter water op 12 minuten,
waarvan 6 minuten tijdens het douchen
zelf. Het overige water wordt gefilterd wanneer de
gebruiker zich afdroogt en omkleedt.
Eén keer per maand wordt de bovenste filterbak
met het zand en het grind verwisseld met een propere
fiterbak. De vuile filterbak wordt meegenomen
en industrieel gereinigd.
Onderstaande afbeelding toont nogmaals een exploded
view van de verschillende onderdelen van
de zandfilter.
Wanneer dit gefilterde water door de hoge-drukpomp
wordt gestuurd, passeert het een residu
waar kleine hoeveelheden chloor worden vrijgegeven,
zodat het water gedesinfecteerd wordt. Dit
is een optimaal reiniginsmiddel.
Wanneer er bijvoorbeeld een gebruiker geen
douche neemt, maar zicht enkel verfrist aan de
gootsteen, zal de douche wanneer de gebruiker
de unit heeft verlaten, automatisch koud water
laten lopen. Na elke gebruiksbeurt, met of zonder
het nemen van een douche, zal er dus gereinigd
worden. De volgende gebruiker zal dan niet meteen
de unit kunnen betreden vermits de reiniging
enkele minuten is uitgesteld.
7.5.2 Vloerreinigingssysteem
Het vloerreiniginssysteem is een totaal nieuwe
benadering van het reinigen van vloeren op openbare
sanitaire voorzieningen. Zoals de analyse
deed blijken, worden vloeren steeds met een horizontale
waterstraal gereinigd. Hierdoor blijven er
vaak nog deeltjes vuil achter. Met het vloerreinigingssysteem
van de Ruspurus douche-unit, wordt
al het vuil meegenomen. Onderstaande afbeeldingen
en uitleg verklaren hoe dit gebeurt.
Zoals reeds uitgelegd, bestaat de totale vloer uit
64 (2 keer 32) segmenten.
54

55
Aandrijfstang
Deze segmenten zijn in een centraal profiel (volledig
afgescheiden van water en spatwater) door
middel van een aandrijfstang met elkaar verbonden.
Wanneer die stang wordt aangedreven
door de stappenmotor, draaien alle 64 segmenten
door.
Om te beletten dat de segmenten zouden
doordraaien wanneer iemand op de vloer staat,
wordt de stang aan beide uiteinden van het centrale
profiel tegengehouden door een rem. Dit
remsysteem bestaat uit een profieltje (geel op de
foto) op een lineaire actuator die op en neer gaat.
Eenmaal de gebruiker de douche-unit heeft verlaten,
wordt deze rem op de aandrijfstang opgeheven
en kan de motor vrij ronddraaien.
Op dit moment draaien alle segmenten 180
graden en richten ze met hun bovenkant (de zijde
waarop de gebruiker van douche-unit staat) naar
onder.
Positie segmenten tijdens gebruik van de unit Positie segmenten tijdens reinigen van de unit
Rem aan
Rem uit
Op bovenstaande afbeelding is te zien hoe de
reinigingsarm onder de segmenten door schuift
en zo de vuile zijdes van de segmenten proper
spuit.
Vermits er ongeveer 60 liter water per douchebeurt
verbruikt wordt, zal er 55 liter water effectief
kunnen gebruikt worden als reinigingswater. Dit
wil zeggen 27,5 liter per segmentenrij en dus 80
cl per segment. Verdeeld over 10 reinigingsgaten
per reinigingsarm, geeft dit 8 cl per reinigingsgat
per segment.
De reinigingsarm schuift over de rail
56

57
8. Menskundige aspecten
8.1 Gebruikservaring
Volgende functies en aspecten maken van de
Ruspurus een aangenamere douche-omgeving
dan de hedendaagse ingebouwde openbare
douches zijn voor hun gebruikers:
- Een handige website en applicatie tonen de
snelweggebruikers waar er douche-faciliteiten zijn
en waar er nieuwe werden bijgeplaatst.
- Door de reservatie-unit moet de gebruiker niet
meer lang zijn of haar beurt afwachten. Deze gewonnen
tijd kan nuttig benut worden om een ontspannende
activiteit te doen.
- De douche-unit heeft, net zoals de huidige
douches, een nat vloeroppervlak, maar is volledig
proper.
- De vloersegmenten in de omkleedzone hebben
een donkerdere kleur dan die van de douche-
en verfrissingszone. Dit kleurverschil zorgt voor
een opdeling tussen het ‘droge’ gedeelte en het
‘natte’ gedeelte van de doucheruimte.
- Door de ‘lichttunnels’ wordt overdag daglicht
naar binnen gelaten en is dit de voornaamste
lichtbron. Dit verhoogt het ruimtegevoel binnen de
unit en wordt als aangenamer licht ervaren dan
kunstlicht.
- De gebruiker betaalt voor een douchebeurt en
weet de doucheruimte proper zal zijn.
- De geldoverdracht verloopt niet cash, maar kan
online of per SMS tot stand worden gebracht.
De code geeft de toegang. Dit is hygiënischer en
handiger.
- De zachte vloer, opgebouwd uit een co-polymeer,
voelt warm aan en biedt een perfecte stabiliteit
(antislip).
- Door de LED-verlichting aan de voorzijde van
de unit wordt er ook ‘s avonds een veilig gevoel
gecreërd.
58

59
8.2 Veiligheid
De veiligheid van de gebruiker is doorheen het
hele ontwerpproces in de kijker gebleven. Zo
werden scherpe randen vermeden en zijn er geen
uitstekende voorwerpen waaraan men zich kan
bezeren.
De ruimte tussen de segmenten of de muurwanden
en de segmenten bedraagt maximum 2 mm.
Deze opening is groot genoeg om water door te
laten, maar een lichaamsdeel zal hier nooit tussen
kunnen klemmen. Ook wanneer bijvoorbeeld een
ring op de vloer zou vallen, zal de gebruiker die
niet kwijt zijn.
Alle elektronische producten zijn goed afgeschermd
van de gebruikersruimte. Het enige
stopcontact dat in die ruimte aanwezig is, wordt
afgedekt met een terugverend klepje.
Een noodknop is op een lage hoogte geplaatst
zodat een gevallen gebruiker er nog aan kan.
De zelfdovende vuilnisbak voorkomt brandgevaar.
Ook de isolatiepanelen zijn niet brandbaar.
8.3 Ergonomie
De interne oppervlakte van de douche-unit is
groter dan de minimum afmetingen die verwacht
worden bij douches.
De docuhe zelf is 950 mm breed en 1500 mm
diep.
De gootsteen is 320 mm breed en 250 mm breed.
De hoogte van de zitbank is ongeveer dezelfde als
de hoogte van een standaard stoel: 470 mm
De hoogte van de douchevloer tot het plafond is
2250 mm, waardoor ook mensen buiten het 95e
percentiel kunnen rechtstaan in de unit.
Het hoogteverschil tussen de buitengrond en de
douche-vloer is 225 mm.
De hoogte van de deur is 2120 mm en de breedte
700 mm.
9. Technische aspecten
9.1 Materialenlijst
Binnen dit hoofdstuk, worden de materialen van
de verschillende onderdelen die moeten geproduceerd
worden, in een lijst getoond.
Segmenten vloer
Coating vloer
Binnenwand douche-ruimte
Spiegel
Gootsteen
Omlijstingen doucheruimte
Schelp buitenbehuizing
Buitenwanden
Buitendak
Wandisolatie
Interne steunpunten
Lichttunnels
Profielen totale structuur unit
De overige onderdelen kunnen standaard worden
aangekocht en worden dus niet in deze lijst vermeld.
Geëxtrudeerd aluminium
Abcite, co-polymeer (niet geleider), DURACOAT
Gevacumeerd ABS
Gepolijst innox
Hi-Macs (dezelfde eigenschappen als corian,
maar goedkoper, LG HAUSYS
Hi-Macs (dezelfde eigenschappen als corian,
maar goedkoper, LG HAUSYS
Hi-Macs (dezelfde eigenschappen als corian,
maar goedkoper, LG HAUSYS of Acryl
Volkernplaten
Aluminiumplaten
Aluminiumplaat
Glaswolplaten (onbrandbaar, schimmelwerend,
thermisch & akkoestisch, KNAUF TP 416
Gerecycleerd hout
Gevacumeerd PC
Geëxtrudeerd aluminium
Lasstukken staal
60

61
9.2 Montage
De strucuur van de unit bestaat uit een stalen
rechthoekig frame (in 3 dimensies), waarvan de
de onderste basis meteen dient als basis voor het
vloerreinigingssysteem.
Wanneer de op de vier omcirkelde plaatsen 1 bout
wordt losgezet, kunnen de uiterste zij-steunen
waarin de vloersegmenten worden ondersteund,
naar buiten geschoven worden. Op deze manier
kunnen de segmenten uit het middelste basisprofiel
worden geschoven. Om deze handeling te
kunnen doen hoeven geen andere onderdelen te
worden aangepast.
Dat middelste basisprofiel dient als het ware als
‘gearbox’ waar externe elementen op worden
aangesloten zodat ze mee kunnen draaien.
Eenmaal de structuur is opgebouwd, worden de
blauwe binnenwanden langs de binnenkant op de
structuur gemonteerd met behulp van vijzen.
Op dezelfde manier worden onderdelen zoals de
gootsteen en de spiegel op de binnenwand bevestigd.
Geen van deze bevestigingen zijn langs de
doucheruimte zelf los te maken door de gebruikers.
Nadat de ook waterleidingen van de achterkant
naar de voorkant zijn getrokken, kunnen
de glaswollen isolatieplaten worden gemonteerd
tegen de structuur van de unit. Tegen deze platen
worden achteraf de volkernplaten geplaatst.
Hoek- en wandlatten in aluminium overbruggen
de openingen tussen de verschillende platen aan
de buitenwand. De voor- en achterkant van de
Ruspurus-unit worden gedicht met de aluminium
platen. Hier worden tevens de onderhoudsdeuren
in gemonteerd. Net voor de volkernplaten
worden geplaatst, wordt het binnendak op de
binnenbehuizing gemonteerd en worden de lichttunnels
erin gelegd. Deze lichttunnels worden op
hun beurt vastgekneld tussen het binnendak en
het buitendak. Belangrijk is dat tussen deze connecties
rubberen dichtingsringen tegen het vocht
worden gelegd.
9.3 Afmetingen
2896
2711
706
2149
2120
62

63
9.4 Transport
De meeste vrachtwagens hebben een laadbreedte
van 2400-2500 mm. Zonder de schelp (deze is
nadien te monteren), past de Ruspurus unit in zijn
totaliteit op een vrachtwagen.
Met vier kabels die worden vastgemaakt in de vier
bovenste hoeken van het frame, kan de unit van
de vrachtwagen worden gehesen. Het zijn tevens
de openingen waar de kabels in worden vastgemaakt
die ook fungeren als connectiepunt van
de buitenschelp.
9.5 Onderhoud
Er zijn twee kanten waarlangs onderhoud van de
unit kan gebeuren: Twee onderhoudsdeuren langs
de voorkant en twee onderhoudsdeuren langs de
achterkant.
Via de deur op bovenstaande foto, maakt het onderhoudspersoneel
één maal per week de vuilnisbak
leeg en wordt met een tuinslang de volledige
unit proper gespoten. Deze tuinslang wordt door
het onderhoudspersoneel zelf voorzien. Het personeel
geraakt, net zoals de gebruikers, in de unit
binnen met een code die moet worden ingetoetst.
De toegang tot de technische ruimtes wordt verkregen
met een sleutel.
Ook de zeven die boven de twee bassins (die
het water opvangen) hangen, worden wekelijks
uit de unit geschoven langs de onderste poort.
In de plaats komen twee propere zeven. De vuile
worden meegnomen en industrieel gereinigd.
64

65
9.6 Toegepast onderzoek 4
In dit hoofdstuk wordt het vloersysteem van de
Ruspurus-unit onderzocht en getest. Hiervoor
werd een model gemaakt uit hout, PS en aluminium.
De breedte van de segmenten heeft dezelfde
afmeting als in het echt, de lengte werd ingekort.
Proefopstelling:
• Vloersimulatie
• Tuinslang onderaan de vloer
• Opvangbassin voor water
66

67
Test 1
Hoe reageert het vuil op de segmenten, wanneer
ze met de vuile zijde half naar onder worden gereinigd?
Voor reiniging: haar, zand, water en zeep
Tijdens reiniging
Na reiniging: restanten zand en haar, geen zeep
Test 2
Hoe reageert het vuil op de segmenten, wanneer
ze met vuile zijde volledig naar onder worden gereinigd?
Voor reiniging: haar, zand, water, zeep, pleister...
Tijdens reiniging
Na reiniging: geen restanten
Test 3
Ook werd getest of achtergebleven voorwerpen,
zoals een bus shampoo, het vloersysteem zouden
kunnen blokkeren wanneer de segmenten zich
180° draaien om gereinigd te worden.
Voor reiniging
Tijdens reiniging
Na reiniging
Conclusies:
Test 1:
Doordat de reinigingsstraal naar boven spuit tegen
een scherpe hoek, zal de straal zich opsplitsen en
wordt er steeds een onderdeel te weinig zijde te
weinig gereinigd. Het vuil werd ook terug naar het
oppervlak gespoten door de schuine helling.
Test 2:
Doordat de reinigingsstraal tegen het een plat oppervlak
spoot, kaatste het water terug en werd
het vuil meegenomen. Er komt bijna geen water
door de openingen tussen de verschillende segmenten.
Deze positie van reinigen werkt dus beter
dan die van test 1. Het reslutaat van test 2 toont
geen achtergebleven vuil.
Test 3:
Dankzij de kleine breedte van de segmenten en
de geringe spatie tussen de segmenten tijdens
het doordraaien, kunnen er niet gauw obstakels
de segmenten doen blokkeren. Ze worden gewoon
terug naar boven geduwd.
Bij het uitvoeren van test 1 en 2 werd zo weinig
mogelijk water gebruik voor zo’n optimaal mogelijke
reiniging. De voorziene hoeveelheid reinigingswater
in het ontwerp bedraagt 1/3 meer dan
de gemeten wateroverschot in het opvangbassin
tijdens de test.
De sproeibreedte bij 25 mm afstand tussen de
zijde van het segment en de sproeikop is 80mm.
Bij dit bereik wordt al het nodige vuil (per segment)
van dit model verwijderd.
Algemene conclusie:
De reinigingspositie van de segmenten in test 2
blijkt een succes en kon worden gebruikt in het
definitieve productontwerp.
68

11. Product in omgeving
1 1

71
12. Conclusie
Al er op het einde van dit project wordt gereflecteerd
naar de vooropgestelde te ontwikkelen
items in de synhese, kan er besloten worden dat
dezen werden nageleefd.
Om de innovativiteit van de Ruspurus douche-unit
aan te tonen, wordt op de volgende pagina een
vergelijkende curve opgesteld ten opzichte van
andere hedendaagse (niet zelfreinigende) openbare
douches.
prijs
ELIMINATE REDUCE
RAISE CREATE
aanraking met
deur/slot
waterverbruik
energieverbruik
wachttijden
installatieduur
Als besluit van bovenstaande curve kunnen we
stellen dat de Ruspurus-unit voor een relatief
kleine meerprijs op vele gebieden beter presteert
dan zijn concurrenten (de huidige openbare
douches).
Deze douche-unit van PSS onderscheidt zich
vooral door een sterk uitgewerkte gebruikservaring,
zuinige energie en als paradepaardje een
uniek zelfreinigend intern systeem. Het zijn deze
peilers die dit product zo innovatief maken.
Onhygiënische handelingen, zoals het aanraken
van deurklinken of sloten, worden in de Ruspurus-unit
zo veel mogelijk gemeden. Hiervoor
worden alternatieve technologieën gebruikt,
zoals sensoren.
De spaardouchekop in de unit reduceert het waterverbruik
tijdens een douchebeurt met 50%
en het douchewater wordt gefilterd om nadien
te kunnen gebruikt worden tijdens de reiniging
van de unit.
Wachttijden worden opgevangen door een softwaresysteem.
Gebruikers van de Ruspurus-unit
moeten hierdoor niet meer (langdurig) hun beurt
afwachten, maar kunnen op een door hun geregistreerde
uur de unit gebruiken.
Het assembleren van de Ruspurus-unit gebeurt
voor de installatie in een altelier. Tijdens de installatie
kan dus een volledige unit op korte tijd
worden geplaatst en aangekoppeld aan waterleidingen
en elektriciteitsleidingen.
automatisatie
huidige
openbare
douches
gebruikservaring alternatieve
energie- en
watervoorziening
zelfreinigend
Een sterk uitgewerkte user-experience van de
unit, stelt de gebruiker op zijn gemak tijdens zijn
of haar douche-beurt en stimuleert een aangename
gebruikservaring.
Alternatieve energie komt onze leefomgeving
ten goede en wordt een niet te missen element
binnen ondernemingen. Zonneënergie en waterreiniging
maken de Ruspurus-unit veel ecologischer
dan zijn concurrenten.
Tot slot biedt deze innovatieve douche-unit een
autonoom zelfreinigend systeem (volledige vloer
en gootsteen), waardoor na elke douchebeurt
de unit proper wordt gemaakt. Dit komt op zijn
beurt de gebruikservaring van dit product ten
goede. Dergerlijk systeem is uniek binnen het
productgamma van douches.
72

73
13. Bijlagen
BIJLAGE 1
3.2.1
Openbare toiletten en toiletunits
BIJLAGE 2
3.3.2
Faciliteiten
Onderstaande afbeelding toont het betaalsysteem van de zelfreinigende toiletunit en de visuele feedback
over de bezetting ervan.
Er zijn 3 lampjes voorzien.
Groen lampje: de unit is vrij
Oranje lampje: de unit is bezet
Rood lampje: de unit is buiten gebruik
74

75
BIJLAGE 3
3.4
Zelfreinigende sanitaire systemen
Afbeeldingen binnenafwerking zelfreinigende toiletunit.
BIJLAGE 4
4.7
Specificaties
• De douche-unit is tussen 05u00 en 01u00 beschikbaar.
• Per snelwegparking (zonder restaurant of benzinepomp) staan minstens 2 douche-units (M/V).
• Toegang tot de douche-unit verloopt met een code (ontvangen via internet of GSM)
• Alle deuren en sloten werken volautomatisch door middel van sensoren.
• De gebruiker moet kunnen zien hoeveel tijd hem nog rest om te douchen.
• Na 30 minuten opent de douche-unit automatisch.
• De douche-unit moet voldoen aan alle CE-normen.
• De douche-unit wordt geplaatst op een gestabiliseerde fundering.
• De technische ruimte moet volledig afgesloten zijn van de doucheruimte.
• De technische ruimte moet gemakkelijk bereikbaar zijn voor onderhoud.
• De douche-unit detecteert wanneer er meer dan 1 persoon in staat en zal dan niet afsluiten.
• In geval van nood moet de deur van de douche-unit handmatig te openen zijn.
• Er moet voldoende en aangename binnen- en buitenverlichting aanwezig zijn in de douche-unit.
• De structuur van de unit kan worden ingebouwd zonder de buitenbehuizing.
• Ook het grijze water (afvalwater douche) wordt gefilterd en opnieuw gebruikt om mee te reinigen.
• Bij elke reiniging wordt de vloer van de douche-unit gedesinfecteerd.
• Afvalwater wordt door de een aansluiting met de riolering weggevoerd.
• Een verwarmingselement warmt het water voor de douche op.
• De douche-unit maakt na gebruik de volledige ruimte watervrij, haarvrij en dampvrij.
• De gootsteen van de douche-unit moet na gebruik ook automatisch gereinigd worden.
• De binnenmuren van de douche-unit moeten proper zijn bij elke nieuwe gebruiker.
• De vloer van de douche-unit is waterdoorlatend en waterafvoerend en bevat een antisliplaag.
• De waterkraan van de gootsteen, aanwezig in de douche-unit werkt sensorisch.
• De plaats in de douche-unit waar de gebruiker zicht kan uit- of aankleden moet volledig droog zijn.
• De zonnepanelen kunnen steeds naar het zuiden worden gericht.
• Daglicht wordt gebruikt als de voornaamste lichtbron.
• De oppervlakte van de douche-unit is minstens 2,00 meter diep en 1,5 meter breed.
• De hoogte van de douche-unit is minstens 2,50 meter hoog.
• De wanden van de douche-unit moeten gemakkelijk te vervangen zijn.
• De verluchting van de douche-unit moet minstens 100 m³/uur zijn.
• De warme dampen in de douche-unit moeten tijdens gebruik zo snel mogelijk worden weggezogen.
• De meeste onderdelen zijn vervaardigd uit RVS en plastic.
• De douche-unit is uitgerust met een antivriesinstallatie of een antivriesmiddel.
• De douche an sich werkt met sensoren en verbruikt per persoon niet meer dan 50 liter water.
• In de douche-unit is een afsluitbare vuilnisbak aanwezig van minstens 15 liter.
• De wanden van de douche-unit zijn geïsoleerd met polystyreen.
• De omgeving waarin de douche-units staan, moet voldoende verlicht kunnen worden.
• De verlichting in de douche-unit zal enkel branden tijdens de aanwezigheid van een gebruiker.
• Wanneer de rookdetector iets verdachts opmerkt, opent de douche-unit automatisch zijn deur.
• Iconen moeten door ale Europese nationaliteiten leesbaar zijn.
• De douche-unit moet niet zijn afgestemd op rolstoelgebruikers.
• De douche-unit moet binnenin voorzien zijn van een spiegel.
• De douche-unit moet binnenin voorzien zijn van een klerenhanger.
• De buitenkant van de douche-unit mag geen super glad oppervlak zijn (anti-graffiti).
• De dakconstructie moet 200N per vierkante meter aankunnen (in geval van sneeuw).
• De douche-unit moet de mogelijkheid bieden minstens 2 reclameboodschappen te plaatsen.
76

77
• De douche-unit moet vrij zijn van scherpe kanten waaraan gebruikers zich zouden kunnen kwet
sen.
• In het geval van een stroompanne is er steeds noodverlichting aanwezig.
• Op de snelweg moet op voorhand de aanwezigheid van een douche-unit worden aangegeven.
• De douche-unit kan op voorhand gemonteerd worden.
• De douche-unit kan per vrachtwagen vervoerd worden.
• De douche-unit is voorzien van een zitbankje.
• Iconen maken de systeemwerking van de douche-unit duidelijk.
• De vuilbak in de unit is zelfdovend en is snel en gemakkelijk leeg te maken tijdens onderhoud.
BIJLAGE 5
7.4
Onderdelen
In deze bijlage worden alle onderdelen van de douche-unit getoond die niet behoren tot de gebruikersruimte,
maar er wel toe bijdragen de unit te laten functioneren.
Technische ruimte achterkant unit Doorstroom-waterverwarmer (elektrisch)
Toevoer leidingwater (vertakking naar douche en
vertakking naar gootsteen)
Verloop warm water naar douchekop op dak
78

79
Filtersysteem douchewater
Pomp om gefilterd water naar de twee reinigingsarmen te krijgen (zie hoofdstuk 7.6, werking)
10 Bar
Standaard aan te kopen
Merk: DAB
Felxibele darmen om gefilterd water naar de twee reinigingsarmen te brengen. Zoals op de rechterkant van de
afbeelding te zien is, steunt deze darm op een aluminium plaat. Dit is in praktijk ook aan de linkerkant het geval,
maar werd nu weggelaten zodat de tekening duidelijker zou zijn. Wanneer de reiniginsarm verschuift op zijn baan,
volgt de darm.
Technische ruimte voorkant unit
Afvoer gebruikt water van de gootsteen naar bassin onder douche-vloer.
De vuilnisbak heeft een inhoud van 16 liter.
Aansluiting tuinslang voor onderhoud unit.
80

81
Totaalbeeld douche-vloer.
Segment vloer, in totaal 2x32 segmenten.
50 mm breed en 850 mm lang, 2 mm
spatie tussen de segmenten.
Geëxtrudeerd aluminium + coating
van co-polumeer DURACOAT.
Afvalwater sijpelt tussen de segmenten door, valt door de zand-kleurige
zeef (houdt haar en zand tegen) en belandt vervolgens in het paarse
bassin. Hier wordt het water:
1. tegengehouden (door de ‘stop’ die de opening afdekt) en vervolgens
naar de filter gepompt (indien het wat rechtstreeks van de douche
afkomstig is.
2. doorgelaten (stop gaat met actuator omhoog) en weg door de afvoerbuis
(als het water van het reinigen komt).
1
2
Aandrijfmotor roterende vloer
Treedt in werking voor en na het reinigen (zie hoofdstuk 7.6, werking)
Standaard aan te kopen
Stappenmotor (brushless)
Na het reinigen zal er ook water aan de kant van de omkleedzone moeten worden afgevoerd. Normaal gezien
komt hier voor de rest geen water. Ook hier is een zeef aangebracht.
Water dat van deze kan afkomstig is, is dus steeds reinigingswater en moet meteen worden afgevoerd naar de
afvoerbuis.
Werking analoog als aan de kant van de douchezone.
Het bassin vangt het reinigingswater op en stuurt het via een overbruggende leiding naar het bassin dat zich
onder de douchezone bevindt. Hier komt al het water samen en wordt het afgevoerd.
Doordat beide bassins aflopend zijn, zal er nergens water achterblijven.
82

83
Mechanisme automatische schuifdeur
Standaard aan te kopen
Stappenmotor (brushless)
Wanneer de motor een weerstandsverschil ondervindt, doordat er bijvoorbeeld iemand tussen de deur gekneld
zit, zal de motor in de andere richting draaien.
De schuifdeur wordt magnetisch vergrendeld. Wanneer er een
stroompanne is, zal deze vergrendeling automatisch worden
opgeheven. De deur kan nu manueel open geschoven worden.
Tussen de twee deurzijden is een isolatieplaat verwerkt.
Stopcontact
Zekeringkast met CPU
Op de zekeringkast is het accu geplaatst dat in verbinding staat met het zonnepaneel op het dak. Zo kan overdag
energie opgeslagen worden, om ‘s avonds terug te gebruiken als energiebron voor de buitenverlichting en
de LED’s.
Buitendak
Isolatieplaten
Binnenwanden
Volkernplaten
Links in de hoek van het buitendak bevindt zicht een openging met een kleine zeef in . Langs deze weg kan het
regenwater dat door het dak wordt opgevangen, worden afgevoerd. Hierdoor ontstaan geen al te grote plassen
ronde de Ruspurus-unit.
84

85
14 Contacten en bronnen
14.1 Contacten
Om dit project zo realistisch mogelijk uit te werken
ben ik op zoek gegaan naar personen met
de nodige expertise en ervaring in deze sector. Ze
bezorgden me extra informatie over onderwerpen
waar ikzelf niet in thuis was.
Branche contact
Architectenbureau
Sociaal Fonds Transport en Logistiek
Belgische Transportarbeidersbond
Ontwerpbureau
Koeltechnieker
Architectenbureau
Transportbedrijf vrachtwagens
Vlaamse Overheid
Producent openbaar sanitair
Naam contact
Guy Van Velthoven
Wim Elst
Frank Moreels, Tom Peeters
Pieter van de Velde - Bundl
Sam Geefs
Hans Ooms - POLO Architecten
Gert Bellekes - Bellekens Transport NV
Yves Rubens - Mobiliteit & Openbare Werken
Filip Verhofsté - Verhofsté NV (mogelijk industrieel promotor)
14.2 Bronnen
Literatuur
Technische voorschriften binneninstallaties, Belgische Federatie Voor De Watersector VZW, 2006
Toelichting regelgeving toegankelijkheid, Vlaamse Regering, 2010
Nieuwe norm ter bepaling van de sneeuwbelasting, NBN EN1991-1-3, 2005
Zwartboek parkings, BTB (Belgische TransportarbeidersBond), 2010
Verkeersindicatorenrapport, Hilde Crevits, Minister Mobiliteit en Openbare Werken, Vlaams Parlement,
2011
Kwaliteitsinjectie snelwegparkings noodzakelijk, Jean‐Paul Van Avermaet, CEO van Autogrill Benelux,
2010
Beroepsslechthorendheid bij vrachtwagenchauffeurs, A.G. Schriemer & J.H.A.M. Verbeek, 2007
Kwaliteitsmerk 2005, Kris Peeters Vlaams minister van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur,
2005
Het Kwaliteitsmerk 2011 van de autosnelwegparkings in Vlaanderen, department Mobiliteit en Openbare
Werken, 2011
Websites
www.verhofste.com
www.ecovie.be
www.meteo.be
www.milieuadvieswinkel.be
www.zonnepanelennet.be
www.toegankelijkgebouw.be
www.publiekeruimte.be
www.knack.be
www.mow.vlaanderen.be
www.barli.nl
www.kilianwater.nl
www.geberit.be
www.jcdecaux.co/uk
www.diytrade.com
www.tuvie.com
www.danlockton.com
www.dornob.com
www.lghausys.com
www.dabpomp.be
www.reuk.co.uk
www.houtboereke.be
www.igreenspot.com
86