Raamwerk of Kooi - Genootschap voor Risicomanagement

Noord-Holland, concludeerde dat de Provincie ten onrechte geen actief risicomanagement
voerde. De uitkomsten van dit onderzoek leidden tot het aftreden van het voltallige
College van Gedeputeerde Staten in juni 2009.
Verschillende ontwikkelingen zorgen ervoor dat voor de Provincies de aandacht voor het
voeren van een gestructureerde, integrale aanpak van risicomanagement meer dan ooit
gewenst is. Daarbij is een onderscheid te maken tussen recente externe ontwikkelingen
(decentralisatiediscussies, kredietcrisis) en ontwikkelingen vanuit wet- en regelgeving.
Als gevolg van genoemde veranderingen staat de legitimiteit van de Provincie als
middenbestuur onder druk. Er is verwarring over de vraag wie verantwoordelijk is voor
fouten en wat de gevolgen van een dergelijke verantwoordelijkheid moeten zijn
[Noordergraaf, 2008]. De druk vanuit de samenleving op overheidsbestuur om te ordenen
en te regelen, bijvoorbeeld om risico´s in te dammen, neemt toe.
De Provincies hebben vanuit het Besluit Begroting en Verantwoording [BBV, 2003]
weliswaar de verplichting om beleid te voeren op het gebied van risicomanagement, de
praktijk vraagt echter een bredere benadering met integratie van risicomanagement in de
dagelijkse praktijk. Er is dan ook in toenemende mate behoefte aan een organisatiebrede
aanpak van risicomanagement en een gemeenschappelijk kader [Hortensius, 2008]. Het
managen van risico´s kan niet louter als een technische kwestie worden voorgesteld,
waarbij de stappen van risico-identificatie, -analyse, monitoring en bijsturing wordt
doorlopen. Het managen van risico´s is bij uitstek een politiek vraagstuk [Noordergraaf,
2008].
Er zijn talloze raamwerken ontwikkeld om bedrijven en organisaties te helpen om risico’s
te managen. Het risicoraamwerk is het kader dat ervoor moet zorgen dat
risicomanagementprocessen zijn ingebed in de managementstructuur en
besluitvormingsprocessen van de organisatie en dat ze worden aangestuurd vanuit een
duidelijke visie en beleid op de functie van risicomanagement voor de organisatie. De
grote hoeveelheid aan publicaties suggereren dat een risicoraamwerk een makkelijk te
ontwikkelen instrument is, waar je na implementatie, als organisatie snel beter van wordt.
Het tegendeel blijkt waar. Draagvlak, houding en gedrag zijn een belangrijke succes- en
faalfactor voor het adequaat managen van risico’s. Zonder draagvlak van het management
kan nooit sprake zijn van succesvol integraal risicomanagement [’t Hart, 2009].
De tot dusver ontwikkelde raamwerken hebben met name betrekking op private
organisaties. Voor Provincies verschilt de (politiek-bestuurlijke) context echter wezenlijk
2